Przedwiośnie - Stefan Żeromski (nowoczesna biblioteka szkolna .TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Powieść Stefana Żeromskiego Przedwiośnie została wydana w 1924 roku. Opisuje losy Cezarego Baryki, wychowanego w Imperium Rosyjskim, w Baku, który jako młodzieniec przybywa do Polski, ojczyzny zmarłych rodziców.

W Przedwiośniu opisany zostaje proces dojrzewania Cezarego Baryki — zarówno wewnętrznej i zewnętrznej przemiany z chłopca w młodego mężczyznę, jak i podjęcia ważnych decyzji — wyboru studiów i drogi życiowej, a także postawy ideologicznej wobec zachodzących zmian politycznych. Z powieści wyłania się także polityczny i społeczny obraz Polski, która dopiero co odzyskała niepodległość — zamiast tak wspaniale opisywanego przez ojca kraju Cezary przyjeżdża do miejsca, w którym panuje chaos i nędza.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «Przedwiośnie - Stefan Żeromski (nowoczesna biblioteka szkolna .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Stefan Żeromski

Idź do strony:

i ucisku narodowościowego. [przypis redakcyjny]

407. idzie do Polski — te szczegóły zaczerpnął Żeromski prawdopodobnie z opowiadań swego przyjaciela, uczestnika ruchu rewolucyjnego, Mariana Abrramowicza (1871–1925), któremu poświęcił również odrębne wspomnienie w „Przeglądzie Warszawskim” (1925). [przypis redakcyjny]

408. obieszczyk (ros. obiezdczyk) — strażnik graniczny. [przypis redakcyjny]

409. ja tiebia wiżu! (ros.) — widzę cię! [przypis redakcyjny]

410. pierwsza z tych manifestacji — prawdopodobnie demonstracja pierwszomajowa w roku 1898, organizowana przez PPS, przy czynnym udziale Wojciechowskiego. [przypis redakcyjny]

411. Belweder — pałac wśród parku na końcu Alei Ujazdowskich, w okresie zaborów był rezydencją generał-gubernatorów warszawskich. W pierwszych latach niepodległości — siedziba Piłsudskiego jako naczelnika państwa, od roku 1922 — siedziba prezydenta. [przypis redakcyjny]

412. Wałówka — rynek ze starzyzną, znajdował się w Warszawie przy ul. Wałowej. [przypis redakcyjny]

413. legalista — człowiek stawiający sobie jako zasadę postępowanie zgodne z prawem. [przypis redakcyjny]

414. złoty — w pierwszych latach powojennych inflacyjna polityka rządu doprowadziła do gwałtownego spadku wartości marki, (w roku 1920 kurs dolara wynosił około 800 marek, w roku 1922 18 000 marek, w październiku 1923 — 1 000 000 marek, w styczniu 1924 — 10 000 000 marek), co dla kapitalistów było początkowo źródłem ogromnych zysków spekulacyjnych, powodowało jednak wciąż rosnącą nędzę mas pracujących. Na przełomie lat 1923–1924 inflacja doprowadziła do dezorganizacji całego życia gospodarczego. Dopiero wówczas rząd Władysława Grabskiego dokonał reformy finansowej, wprowadzając jako nową walutę złoty (kwiecień 1924). [przypis redakcyjny]

415. dialektyk — tu: biegły w sztuce dyskutowania. [przypis redakcyjny]

416. szlagoneria — zacofana, prowincjonalna szlachta. [przypis redakcyjny]

417. organizacja socjalistyczna z odcieniem narodowym — tj. Polska Partia Socjalistyczna. [przypis redakcyjny]

418. enuncjacja — wypowiedź. [przypis redakcyjny]

419. alterkacja — zatarg, sprzeczka. [przypis redakcyjny]

420. skir — rak. [przypis redakcyjny]

421. kunktator — człowiek zwlekający umyślnie z działaniem. [przypis redakcyjny]

422. in partibus infidelium (łac.) — w krajach niewiernych; określenie używane wobec biskupów, których władza jest tylko tytularna; tu ma charakteryzować stosunek komunisty do państwa burżuazyjnego. [przypis redakcyjny]

423. sztyftować — przygotowywać. [przypis redakcyjny]

424. Ignacy Paderewski (1860–1941) — znakomity pianista i kompozytor, zarazem polityk i działacz społeczny. Premier i minister spraw zagranicznych, w roku 1919 delegat polski na konferencję wersalską. [przypis redakcyjny]

425. podpalacze prochowni — zamachy terrorystyczne były całkowicie sprzeczne z zasadami walki politycznej KPRP. Mimo to gdy 14 października 1923 nastąpił wybuch prochowni w Cytadeli Warszawskiej (powodując śmierć 28 osób), władze — bez zbadanie przyczyn katastrofy — obciążyły odpowiedzialnością komunistów i dokonały wśród nich masowych aresztowań. [przypis redakcyjny]

426. młodość... rzeźbiarką — aluzja do znanej zwrotki z wiersza Zygmunta Krasińskiego Do Kajetana Koźmiana (1850): „Młodość, mistrzu, jest rzeźbiarką, co wykuwa żywot cały; Choć przeminie sama szparko, cios jej dłuta wiecznotrwały”. [przypis redakcyjny]

427. czarnoseciniec — zajadły reakcjonista („czarna sotnia” — skrajnie reakcyjna organizacja monarchistyczna w carskiej Rosji, dokonywała napaści na rewolucjonistów, organizowała pogromy antyżydowskie). [przypis redakcyjny]

428. sprawa — „nie ma tak dobrze” — niejasna dziś aluzja do jakiegoś głośnego błędu językowego. [przypis redakcyjny]

429. symplistyczność — uproszczenie. [przypis redakcyjny]

430. Cekaer — skrót: Centralny Komitet Robotniczy (nazwa centralnej władzy partyjnej PPS, a nie KPRP). [przypis redakcyjny]

431. contradictio in adiecto (łac.) — połączenie dwóch pojęć, które wzajemnie się wyłączają. [przypis redakcyjny]

432. obadwaj — dziś popr.: obydwaj. [przypis edytorski]

433. inwigilować — śledzić. [przypis redakcyjny]

434. tużurkowi — tużurek: rodzaj czarnego surduta męskiego przywdziewanego na wizyty i uroczystości; tużurkowi: ludzie w strojach pańskich w przeciwieństwie do ubiorów ludzi pracy. [przypis redakcyjny]

435. Tamci siedmiu zasiedli — dziś popr.: tamtych siedmiu zasiadło. [przypis edytorski]

436. Towarzysze! — wypowiedź tego mówcy zestawił Żeromski z fragmentów zeznań wybitnego działacza komunistycznego Stefana Królikowskiego (1881–1937) na lwowskim procesie, tzw. świętojurskim (1922). Sprawozdanie stenograficzne z tego procesu ukazało się w roku 1923. [przypis redakcyjny]

437. Jestem z zawodu lekarką... — wypowiedź ta jest prawie dosłownym przytoczeniem zeznań Czesławy Jachimowicz-Grosserowej (1883–1937. ps. Olga Lewicka), jednej z oskarżonych w lwowskim procesie komunistycznym, tzw. świętojurskim. [przypis redakcyjny]

438. głowacz — przywódca. [przypis redakcyjny]

439. rankor — uraza, zawziętość. [przypis redakcyjny]

440. Więzienia przepełnione są... — informacje „Mirosława” o torturach stosowanych wobec więźniów politycznych zacytował Żeromski niemal dosłownie z „Listu otwartego w sprawie białego terroru w Polsce”, wydanego przez KPP w czerwcu 1924 r. [przypis redakcyjny]

441. łomota — dziś popr.: łomocze. [przypis edytorski]

442. zegadło — narzędzie do tortury przyżegania. [przypis redakcyjny]

443. cios — drobnoziarnisty piaskowiec, dający się łatwo obrabiać. [przypis redakcyjny]

444. nuworysiów — nuworyszów (tj. nowobogackich). [przypis edytorski]

445. bryt — szmata. [przypis redakcyjny]

446. lutry — futro z wydry. [przypis redakcyjny]

447. Obrona Sokratesa — utwór Platona (427–347 p.n.e.) przedstawiający obronę Sokratesa wobec oskarżenia go o bezbożność i demoralizację młodzieży. (Głosem dajmoniona motywują również swe postępowanie Korzecki i Judym w Ludziach bezdomnych). [przypis redakcyjny]

448. Ludwik XI — pierwszy francuski monarcha absolutny (1461–1483), złamał potęgę wielkich feudałów. [przypis redakcyjny]

449. virtus (łac.) — męstwo. [przypis redakcyjny]

450. Pewnym męstwem ja się nigdy nie pochlubię... — cytat z Psalmu żalu (1848) Zygmunta Krasińskiego; autor polemizował w nim z aprobatą rewolucji daną przez Słowackiego w wierszu Odpowiedź na Psalmy przyszłości. [przypis redakcyjny]

451. zagryzał na śmierć swych pańszczyźnianych niewolników — Krasiński jako właściciel rozległych dóbr nie uczynił nic dla polepszenia losu swych pańszczyźnianych chłopów; w listach do rządcy zalecał ludzkie obchodzenie się z chłopami, zezwalał jednak na karanie ich chłostą „w razie potrzeby”. [przypis redakcyjny]

452. bratu Rusinowi pokłon... — są to (przytoczone widocznie z pamięci) fragmenty tzw. Składu zasad, ułożonego przez Mickiewicza jako program polityczno-społeczny dla Legionu Polskiego organizowanego we Włoszech (marzec 1848). W tekście Mickiewicza inaczej: „Każdemu Słowianinowi, zamieszkałemu w Polsce, braterstwo, obywatelstwo, równe we wszystkim prawo”. [przypis redakcyjny]

453. wapory — tu: wyziewy. [przypis redakcyjny]

454. lokaut — zamknięcie fabryki przez właściciela, celem wywarcia presji na robotników i zmuszenia ich do ustępstw. [przypis redakcyjny]

Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Jak możesz pomóc?

Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056

Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.

Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Nowoczesna Polska zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

E-book można pobrać ze strony: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/przedwiosnie

Tekst opracowany na podstawie: Stefan Żeromski, Przedwiośnie, wyd. Czytelnik, Warszawa 1976

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Henryk Markiewicz, Stanisław Pigoń, Aleksandra Sekuła, Mariusz Sobczyński.

Okładka na podstawie: Portret Henryka Józefa Sienkiewicza (syna pisarza), Jacek Malczewski (1854–1929), domena publiczna

ISBN 978-83-288-4050-8

Plik wygenerowany dnia 2022-01-05.

Idź do strony:

Darmowe książki «Przedwiośnie - Stefan Żeromski (nowoczesna biblioteka szkolna .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz