Darmowe ebooki » Powieść » Wrzos - Maria Rodziewiczówna (nowoczesna biblioteka txt) 📖

Czytasz książkę online - «Wrzos - Maria Rodziewiczówna (nowoczesna biblioteka txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Maria Rodziewiczówna



1 ... 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38
Idź do strony:
XIX w. miejscem karnego zesłania. [przypis edytorski]
392. pierwej (daw.) — najpierw. [przypis edytorski]
393. mnie i owszem — tu w znaczeniu: mnie to odpowiada. [przypis edytorski]
394. z resztą — tu daw.: poza tym. [przypis edytorski]
395. filut — ktoś przebiegły, spryciarz. [przypis edytorski]
396. zapoznany (daw.) — niepoznany, niedoceniony, zapomniany. [przypis edytorski]
397. bałaguła (daw., reg.) — furman, woźnica. [przypis edytorski]
398. suty (daw.) — obfity, wielki. [przypis edytorski]
399. zbywszy — dziś: pozbywszy się. [przypis edytorski]
400. Auf das gewesene gibt der Jude nichts (niem., przysł.) — za to, co było, Żyd nie daje nic. [przypis edytorski]
401. bona (daw.) — wychowawczyni małych dzieci w zamożnych rodzinach. [przypis edytorski]
402. troskać się (daw.) — martwić się. [przypis edytorski]
403. konsylium (łac. consilium: rada) — narada lekarzy przeprowadzana w celu rozpoznania choroby i ustalenia sposobu leczenia. [przypis edytorski]
404. wyjechał był — daw. forma czasu zaprzeszłego, wyrażająca czynność wcześniejszą od wydarzeń opisywanych w czasie przeszłym, dziś: wyjechał (przedtem, uprzednio). [przypis edytorski]
405. rotunda (z łac.: okrągła) — tu daw.: koliste, długie okrycie damskie, bez rękawów. [przypis edytorski]
406. Rozebrał się powoli, nasłuchując ostry, krzykliwy głos... — dziś powiedzielibyśmy: Rozebrał się powoli i nasłuchał się przy tym ostrego, krzykliwego głosu; być może jednak chodzi o znaczenie: Rozebrał się powoli, wsłuchując się w ostry, krzykliwy głos. [przypis edytorski]
407. juści (gw.: już ci) — tu: wzmocnione już. [przypis edytorski]
408. otomana — sofa, niska wyściełana kanapa z poduszkami i wałkami stanowiącymi oparcie. [przypis edytorski]
409. Hans Kuk Klauber, lass molen stolm (niem.) — zniekszt.: Hans Hug Klauber laß Malen stohn (niem.) — Hansie Hugu Klauberze, ostaw malowanie; pierwszy werset ze słów Śmieci do Malarza, towarzyszących jednemu z fragmentów wielkiego malowidła ściennego Taniec Śmierci, stworzonego ok. 1440 w Bazylei po epidemii zarazy; dzieło liczyło ok. 60 m dł., w 1568 zostało odnowione przez Hansa Huga Klaubera (zm. 1578). [przypis edytorski]
410. dysponować — tu: wydać polecenie wykonania a. dostarczenia. [przypis edytorski]
411. article de Varsovie (fr.) — wyrób warszawski. [przypis edytorski]
412. toć (daw.) — przecież. [przypis edytorski]
413. nie zaszczepić jej — tu w znaczeniu: nie da się jej zaszczepić. [przypis edytorski]
414. szpital św. Łazarza — daw. szpital w Warszawie, specjalistyczny ośrodek chorób wenerycznych i skórnych. [przypis edytorski]
415. notabene (łac. nota bene: zauważ dobrze) — zwrot wprowadzający ważną wtrąconą informację, używany w znaczeniu: „warto zaznaczyć”. [przypis edytorski]
416. dziesiątemu zakazać, powiedzieć itp. (daw., pot.) — niejednemu, każdemu. [przypis edytorski]
417. fuga (wł., łac.) — ucieczka. [przypis edytorski]
418. kantor (daw.) — biuro, kancelaria; tu: biuro pośrednictwa pracy. [przypis edytorski]
419. ekstracug (od ekstra i niem. Zug: pociąg) — pociąg nadzwyczajny, pospieszny, ekspres. [przypis edytorski]
420. tyli (gw.) — taki (o rozmiarze), tak wielki a. tak mały. [przypis edytorski]
421. azyl — miejsce bezpiecznego schronienia; tu: przytułek. [przypis edytorski]
422. szkarlatyna — płonica, ostra choroba zakaźna wieku dziecięcego, której towarzyszy czerwona drobna wysypka na całym ciele. Przed upowszechnieniem penicyliny po II wojnie światowej szkarlatyna była najczęstszą chorobą wieku dziecięcego o bardzo ciężkim przebiegu, jej śmiertelność wynosiła 25%. [przypis edytorski]
423. guarda e passa! (wł.) — dosł.: popatrz i idź dalej; fragm. wersu z Boskiej Komedii Dantego (Piekło III, 51): Non ragioniam di lor, ma guarda e passa: Nie mówmy o nich; popatrz i pójdź dalej. (tł. Edward Porębowicz). [przypis edytorski]
424. syndykat — stowarzyszenie kupców a. przedsiębiorców zawiązane w celu dokonania wspólnego, jednorazowego przedsięwzięcia lub w calu stałego wykonywania operacji na wielką skalę, przekraczającą możliwości każdego z uczestników; niekiedy syndykat ma charakter kartelu: porozumienia wielkich przedsiębiorstw określonej gałęzi przemysłu mającego na celu zmonopolizowanie rynku. [przypis edytorski]
425. jak sobie da rady — dziś popr.: jak sobie da radę. [przypis edytorski]
426. ambaras (daw.) — trudność, kłopot. [przypis edytorski]
427. rejent (daw.) — notariusz. [przypis edytorski]
428. numer — tu: pokój opatrzony numerem. [przypis edytorski]
429. nie stać (daw.) — zabraknąć, nie starczyć. [przypis edytorski]
430. Naśladowanie Chrystusa, właśc. O naśladowaniu Chrystusa (łac. De imitatione Christi) — bardzo popularna książka religijna, poradnik życia chrześcijańskiego, napisany ok. 1418–1427, przypisywany Tomaszowi à Kempis. [przypis edytorski]
431. zdumiał — dziś popr.: zdumiał się. [przypis edytorski]
432. przykrzyć sobie (daw.) — z przykrością, niechętnie znosić coś. [przypis edytorski]
433. czy życzą — dziś: czy życzą sobie. [przypis edytorski]
434. lotem spojrzała — dziś: przelotnie spojrzała. [przypis edytorski]
435. kontent — zadowolony. [przypis edytorski]
436. nie uważając — tu: nie zauważając. [przypis edytorski]
437. ne suprantu (litew.) — nie rozumiem. [przypis edytorski]
438. nazwa — tu: nazwisko, imię. [przypis edytorski]
439. je (gw.) — jest. [przypis edytorski]
440. onej (daw.) — tej. [przypis edytorski]
441. Żmujdzinka — popr.: Żmudzinka, mieszkanka Żmudzi, krainy hist. stanowiącej zachodnią część Litwy. [przypis edytorski]
442. kondel (daw., gw.) — kundel; tu: wyzwisko. [przypis edytorski]
443. ki (daw., gw.) — jaki, który. [przypis edytorski]
444. ożóg — kij do poprawiania ognia i przegarniania węgli w piecu; pogrzebacz. [przypis edytorski]
445. wasza — tu: wasza żona. [przypis edytorski]
446. dymać (pot.) — prędko iść a. biec; pędzić; uciekać. [przypis edytorski]
447. zwracać się (daw.) — kierować się w przeciwną stronę, zawracać. [przypis edytorski]
448. nieobrachowane — dziś: nieobliczone, tu: niezaplanowane. [przypis edytorski]
449. samochcąc (daw.) — z własnej woli. [przypis edytorski]
450. fiks (przest., z fr. jour fixe: ustalony dzień) — spotkanie towarzyskie, przyjęcie. [przypis edytorski]
451. legowany — zapisany w testamencie. [przypis edytorski]
452. utopia — pojęcie użyte po raz pierwszy w 1516 roku przez Thomasa More’a jako tytuł dzieła; projekt idealnego ustroju; tu: coś nierealnego. [przypis edytorski]
453. obydwa patrzyli — dziś popr.: obydwaj patrzyli. [przypis edytorski]
454. z mojej racji (daw.) — z mojego powodu. [przypis edytorski]
455. pod firmą (daw.) — pod przykrywką. [przypis edytorski]
456. była nie weszła — daw. forma czasu zaprzeszłego; dziś: nie weszła (wówczas, wcześniej). [przypis edytorski]
457. opatrzeć — dziś popr.: opatrzyć. [przypis edytorski]
458. Hugonoci, właśc. Hugenoci (fr. Les Huguenots) — francuska opera niem. kompozytora Giacomo Meyerbeera (1791–1864) z 1836 r., nawiązująca do rzezi hugenotów (fr. kalwinistów) podczas tzw. nocy św. Bartłomieja. [przypis edytorski]
459. Lohengrin — opera romantyczna niem. kompozytora Ryszarda Wagnera (1813–1883) z 1850 r., na podstawie średniowiecznej legendy o Rycerzu Łabędzia. [przypis edytorski]
460. konsystorz (daw.) — kuria biskupia, podległy biskupowi kościelny urząd administracyjny i sądowniczy; do kompetencji sądu konsystorskiego należało m.in. orzekanie w sprawach o unieważnienie małżeństwa. [przypis edytorski]
461. Messalina, Valeria (ok. 17–40) — trzecia żona rzym. cesarza Klaudiusza, znana z urody i licznych kochanków; skazana na śmierć za spisek przeciwko mężowi. [przypis edytorski]
462. niepodobna coś zrobić (daw.) — nie można, nie da się, nie sposób coś zrobić. [przypis edytorski]
463. stawić zakład (daw.) — pójść o zakład, założyć się o coś. [przypis edytorski]
464. dziesiątemu zakazać, powiedzieć itp. (daw., pot.) — niejednemu, każdemu. [przypis edytorski]
465. bałamuctwo (daw.) — tu: spędzanie czasu na hulankach. [przypis edytorski]
466. rej wodzić (daw.) — przewodzić. [przypis edytorski]
467. żebym — tu: gdybym. [przypis edytorski]
468. wiedzieć (daw.) — znać. [przypis edytorski]
469. dyć (daw., gw.) — przecież. [przypis edytorski]
470. wczora (daw.) — dziś popr.: wczoraj. [przypis edytorski]
471. czerń (daw., pogardl.) — motłoch, pospólstwo. [przypis edytorski]
472. Co wy ta wiecie (gw.) — co wy tam wiecie. [przypis edytorski]
473. jako (daw., gw.) — jak. [przypis edytorski]
474. chuchra — dziś chuchro: człowiek mizerny, wychudzony; biedak. [przypis edytorski]
475. zatracenie — zatraceniec, niegodziwiec, utrapieniec. [przypis edytorski]
476. stancja (daw.) — izba, pokój, zwłaszcza wynajmowane; dziś: mieszkanie a. pokój wynajmowane uczniom a. studentom uczącym się poza miejscem stałego zamieszkania. [przypis edytorski]
477. De grâce, ne me faites pas perdre mon sérieux (fr.) — na litość boską, proszę mi nie odbierać powagi. [przypis edytorski]
478. Demostenes (384–322 p.n.e.) — słynny mówca gr., głośny zwłaszcza dzięki swym mowom przeciw królowi macedońskiemu Filipowi (tzw. filipiki). Wg Plutarcha za młodu mówił niewyraźnie i miał wadę wymowy, czego pozbył się, ćwicząc recytację z kamykami w ustach. [przypis edytorski]
479. czeladka (daw.) — zdrobnienie od czeladź, tj. służba bądź szerzej: zależni domownicy. [przypis edytorski]
480. zda się komuś — zdaje się komuś. [przypis edytorski]
481. Pod Twoją obronę, Dziesięcioro, Wierzę, Aniele Boży — modlitwy katolickie. [przypis edytorski]
482. huncwot (daw., pot.) — szelma, łobuz. [przypis edytorski]
483. andrus (daw.) — łobuz. [przypis edytorski]
484. paltot (z fr., przestarz.) — palto. [przypis edytorski]
485. zdumiała — dziś popr.: zdumiała się. [przypis edytorski]
486. statuta — dziś popr.: statuty; tu: przepisy regulujące działanie przedsiębiorstwa. [przypis edytorski]
487. guwernantka — prywatna, domowa nauczycielka i wychowawczyni. [przypis edytorski]
488. obrazek Częstochowskiej — miniatura obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej z sanktuarium na Jasnej Górze, otoczonego szczególnym kultem religijnym wśród wiernych Kościoła rzymskokatolickiego i uważanego za cudowny. [przypis edytorski]
489. padół (daw.) — nisko położony teren, dolina, wąwóz; przen.: cała ziemia jako miejsce życia doczesnego. [przypis edytorski]
490. złocień polny — roślina z rodziny astrowatych, chwast polny o żółtych kwiatach. [przypis edytorski]
491. zmylić się (daw.) — pomylić się; popełnić błąd. [przypis edytorski]
492. facjatka — mieszkanie a. pokój na poddaszu. [przypis edytorski]
493. by — jak, jakby. [przypis edytorski]
494. kapucyni — zgromadzenie zakonne o surowej regule, powstałe w XVI w. jako odłam zakonu franciszkanów. [przypis edytorski]
495. cyborium — obudowa nad ołtarzem w kościele, mająca kształt baldachimu podtrzymywanego przez kolumny; cyborium to także naczynie liturgiczne służące do przechowywania hostii; dawniej nazywano tak również tabernakulum: ozdobną, zamykaną szafkę, gdzie przechowuje się cyborium z hostiami (dawniej tabernakulum często umieszczano na głównym ołtarzu). [przypis edytorski]
496. zydel (daw.) — prosty, drewniany stołek. [przypis edytorski]
497. małowiele (daw., gw.) — niewiele, trochę. [przypis edytorski]
498. Dante Alighieri (1265–1321) — jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor poematu Boska Komedia, przedstawiającego wizję wędrówki poety przez trzy światy pozagrobowe: Piekło, Czyściec i Raj. [przypis edytorski]
499. Prenez tout! (fr.) — niech pani bierze wszystko. [przypis edytorski]
500. splasnąć — plasnąć, klasnąć. [przypis edytorski]
501. obzierać się (daw.) — zwracać uwagą na coś. [przypis edytorski]
502. zadowalniać — dziś popr.: zadowalać. [przypis edytorski]
503. rekolekcje — w kościele katolickim nauki połączone z mszą, służące pogłębieniu życia religijnego i odnowie moralności. [przypis edytorski]
504. Co chcesz — tu daw.: ile chcesz (jaką kwotę). [przypis edytorski]
505. urządzenie (daw.) — wyposażenie mieszkania: ogół umeblowania i sprzętów. [przypis edytorski]
506. gutaperka — substancja zbliżona do kauczuku, otrzymywana z soku drzewa gutaperkowego. [przypis edytorski]
507. restaurować — daw. ogólnie: odnawiać, odświeżać; tu: regenerować, odzyskiwać (siły). [przypis edytorski]
508. obok Zygmunta —
1 ... 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38
Idź do strony:

Darmowe książki «Wrzos - Maria Rodziewiczówna (nowoczesna biblioteka txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz