Historia żółtej ciżemki - Antonina Domańska (nowoczesna biblioteka .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Wawrzuś Skowronek to kilkuletni chłopiec ze wsi Poręba. Uwielbia rzeźbić w drewnie figurki, ale w rodzinnej wsi nikt nie rozumie jego pasji.
Pewnego razu zajęty rzeźbieniem nie dopilnował krów, które weszły na pole proboszcza i zdeptały jego zboże. Ścigany chłopiec szybko zgubił się w lesie, skąd trafił do miasteczka. Tam spotkała go pierwsza przygoda — był świadkiem kradzieży w kościele. To wydarzenie rozpoczęło ciąg przygód, a także spotkania z takimi ważnymi osobistościami jak Jan Długosz, Wit Stwosz czy Kazimierz Jagiellończyk…
Historia żółtej ciżemki to najsłynniejsza powieść Antoniny Domańskiej. Po raz pierwszy została wydana w 1913 roku, a zekranizowana w 1961 roku. Antonina Domańska zasłynęła jako autorka powieści i opowiadań historycznych dla dzieci.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Antonina Domańska
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Historia żółtej ciżemki - Antonina Domańska (nowoczesna biblioteka .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Antonina Domańska
nad wejściem. [przypis edytorski]
526. ceklarz — strażnik. [przypis edytorski]
527. połomić (gw.) — połamać. [przypis edytorski]
528. barć — dziupla z gniazdem pszczół w pniu drzewa w lesie; tu przen.: miejsce pełne skarbów. [przypis edytorski]
529. cekhauz (daw., z niem.) — arsenał, strażnica. [przypis edytorski]
530. wyzwolinowy — z okazji wyzwolin, tj. zakończenia służby u majstra, momentu, od którego młody rzemieślnik z terminatora staje się czeladnikiem, może już pracować sam i decydować o sobie. [przypis edytorski]
531. ino (gw.) — tylko. [przypis edytorski]
532. roki, roków (gw.) — lata, lat. [przypis edytorski]
533. mię — dziś popr.: mnie. [przypis edytorski]
534. ojcowie (gw.) — rodzice. [przypis edytorski]
535. karbowy (daw.) — nadzorca robotników rolnych; nazwa pochodzi od kija, na którym nacinano karby, zapisując w ten sposób ilość wykonanej pracy. [przypis edytorski]
536. politycznie (daw.) — grzecznościowo, uprzejmie. [przypis edytorski]
537. zawdy (daw.) — zawsze. [przypis edytorski]
538. zasługa (daw.) — wypłata, wynagrodzenie za wykonaną pracę. [przypis edytorski]
539. czerwieniec — czerwoniec, czerwony złoty: nazwa złotego pieniądza o wartości zbliżonej do dukata. [przypis edytorski]
540. juści (gw.: już ci) — oczywiście, rzeczywiście, w istocie. [przypis edytorski]
541. ostawić (daw.) — zostawić. [przypis edytorski]
542. bajorów — dziś popr. forma D. lm: bajor. [przypis edytorski]
543. abo (daw.) — albo. [przypis edytorski]
544. roztwierać (daw.) — otwierać. [przypis edytorski]
545. na wyrypy (gw.) — tu: w pośpiechu. [przypis edytorski]
546. święty Kazimierz Jagiellończyk (1458–1484) — drugi syn Kazimierza II Jagiellończyka, namiestnik ojca w Wilnie, uważany za dobrego władcę, poprawił bezpieczeństwo w kraju i sądownictwo. Umarł młodo na gruźlicę i został kanonizowany. Jest patronem Litwy. [przypis edytorski]
547. ozweselić się (gw.) — rozweselić się, rozbawić się. [przypis edytorski]
548. ze sypialni (gw.) — z sypialni. [przypis edytorski]
549. chrobaczek (gw.) — robaczek. [przypis edytorski]
550. roki, roków (gw.) — lata, lat. [przypis edytorski]
551. dy a. ady (daw.) — przecież, ależ. [przypis edytorski]
552. we warsztacie (gw.) — dziś popr.: w warsztacie. [przypis edytorski]
553. wołają na mnie „wy” — zwracają się do mnie grzecznościowo w liczbie mnogiej. [przypis edytorski]
554. cale (daw.) — wcale, zupełnie. [przypis edytorski]
555. Cie wy? — „Widzicie wy?”: skrócenie używane w Krakowskiem. [przypis autorski]
556. zbyć — tu: sprzedać. [przypis edytorski]
557. ady a. dyć (daw.) — przecież, właśnie, ależ. [przypis edytorski]
558. bez (daw.) — przez. [przypis edytorski]
559. koniami (gw.) — dziś popr. forma N. lm: końmi. [przypis edytorski]
560. ino (gw.) — tylko. [przypis edytorski]
561. ino (gw.) — tylko. [przypis edytorski]
562. doma (gw.) — w domu. [przypis edytorski]
563. do lasa (gw.) — dziś popr. forma D. lp: do lasu. [przypis edytorski]
564. juści (gw.: już ci) — oczywiście, rzeczywiście, w istocie. [przypis edytorski]
565. bez jej niedozór (gw.) — przez jej zaniedbanie. [przypis edytorski]
566. za mało (gw.) — tu: nie ma za co. [przypis edytorski]
567. dy a. ady (daw.) — przecież, ależ. [przypis edytorski]
568. mamidło — zjawa. [przypis edytorski]
569. kuń (gw.) — koń. [przypis edytorski]
570. paświsko (gw.) — pastwisko. [przypis edytorski]
571. źróbek (gw.) — źrebak, konik. [przypis edytorski]
572. wyskakować (gw.) — skakać, wyskakiwać. [przypis edytorski]
573. smyśny (gw.) — tu: zręczny, zmyślny, sprytny. [przypis edytorski]
574. zarozicki (gw.) — już zaraz, bardzo niedługo. [przypis edytorski]
575. przydą (gw.) — przyjdą. [przypis edytorski]
576. jak raz (gw.) — akurat, właśnie. [przypis edytorski]
577. dwoić komuś — zwracać się do kogoś w formie grzecznościowej przez „wy”. [przypis edytorski]
578. wnetki (gw.) — wnet, zaraz, niebawem. [przypis edytorski]
579. ady a. dyć (daw.) — przecież, właśnie, ależ. [przypis edytorski]
580. nikady (gw.) — nigdy. [przypis edytorski]
581. napędzić (gw.) — wypędzić. [przypis edytorski]
582. mię — dziś popr.: mnie. [przypis edytorski]
583. doma (gw.) — w domu. [przypis edytorski]
584. sterać się — zużyć się, zmarnieć. [przypis edytorski]
585. perswadować coś komuś — przekonać kogoś do czegoś. [przypis edytorski]
586. prawować się (gw.) — dochodzić sądownie. [przypis edytorski]
587. przez (gw.) — bez. [przypis edytorski]
588. między pany — dziś popr. forma B. lm: między panów. [przypis edytorski]
589. mieszczanów — dziś popr. forma D. lm: mieszczan. [przypis edytorski]
590. własnym sumptem — na własny koszt. [przypis edytorski]
591. kroksztyn — półeczka, na której stoi figura. [przypis edytorski]
592. opona (daw.) — zasłona. [przypis edytorski]
593. tryptyk — obraz a. płaskorzeźba, składająca się z trzech części. [przypis edytorski]
594. ankier — klamra, zakotwiczenie. [przypis edytorski]
595. szafa — Wszystkie cyfry tyczące ciężaru ołtarza, zawias, pojedynczych figur itd. tudzież opis związania tryptyku z murern kościelnym wzięty jest ze sprawozdań komitetu restauracji ołtarza, w słusznym przekonaniu, że tak samo rzecz się dziać musiała i przed czterystu laty. [przypis autorski]
596. cetnar — daw. jednostka masy, od 45 do 65 kg. [przypis edytorski]
597. funt — jednostka masy, ok. 300–500 g. [przypis edytorski]
598. ornamenta (daw.) — ornamenty, ozdoby. [przypis edytorski]
599. stalle — zdobione ławki w prezbiterium, blisko ołtarza, przeznaczone głównie dla duchownych. [przypis edytorski]
600. predella — część ołtarza ponad mensą, a poniżej nastawy. [przypis edytorski]
601. mensa — główna część ołtarza w formie płyty lub skrzyni na nóżkach. [przypis edytorski]
602. przecz (daw.) — po co, dlaczego. [przypis edytorski]
603. zabaczyć (daw.) — zapomnieć. [przypis edytorski]
604. dy a. ady (daw.) — przecież, ależ. [przypis edytorski]
605. ino (gw.) — tylko. [przypis edytorski]
606. mójeś ty (gw.) — jesteś mój. [przypis edytorski]
607. podpatrować (gw.) — podpatrywać. [przypis edytorski]
608. popod (gw.) — pod. [przypis edytorski]
609. w pośrodku — dziś popr.: pośrodku a. w środku. [przypis edytorski]
610. popsować, popsowany (daw.) — popsuć, popsuty. [przypis edytorski]
611. chycić (gw.) — chwycić. [przypis edytorski]
612. wiła — błazen, komik cyrkowy, klown, akrobata. [przypis edytorski]
613. na ręcach (gw.) — na rękach. [przypis edytorski]
614. skiełznąć się — nie udać się; tu: pośliznąć się, przewrócić się. [przypis edytorski]
615. abo (daw.) — albo; tu: czy. [przypis edytorski]
616. ady a. dyć (daw.) — przecież, właśnie, ależ. [przypis edytorski]
617. zali (daw.) — czy; Zalim to ja nie Skowronek — jestem przecież Skowronek. [przypis edytorski]
618. on, onemu (daw.) — ten, temu a. on, jemu. [przypis edytorski]
619. zezuć a. zzuć — zdjąć, ściągnąć (buty). [przypis edytorski]
620. gawędzić — tu: przeszkadzać. [przypis edytorski]
621. zlazuj (gw.) — złaź. [przypis edytorski]
622. krotochwila (daw.) — żart. [przypis edytorski]
623. pokazować (gw.) — pokazywać. [przypis edytorski]
624. święty Kazimierz Jagiellończyk (1458–1484) — drugi syn Kazimierza II Jagiellończyka, namiestnik ojca w Wilnie, uważany za dobrego władcę, poprawił bezpieczeństwo w kraju i sądownictwo. Umarł młodo na gruźlicę i został kanonizowany. Jest patronem Litwy. [przypis edytorski]
625. zanadrze (daw.) — miejsce pod wierzchnim ubraniem na piersi. [przypis edytorski]
626. pohaniec (daw., pogard.) — poganin; tu: muzułmanin, Tatar. [przypis edytorski]
627. ozdoby — popr. forma N. lm: ozdobami (daw. forma N. lm z końcówką -y była używana w rzecz. r.m. i r.n., zanim wyparła ją końcówka -ami, właściwa dotąd tylko dla r.ż.) [przypis edytorski]
628. szłyk (daw.) — wysoka czapka. [przypis edytorski]
629. lama — tkanina jedwabna przetykana złotymi lub srebrnymi nitkami. [przypis edytorski]
630. Gospodź a. Gospodzin (daw.) — Pan Bóg. [przypis edytorski]
631. manela (daw.) — metalowa bransoleta. [przypis edytorski]
632. kolce — tu: kolczyki. [przypis edytorski]
633. ojcowie (daw.) — rodzice. [przypis edytorski]
634. toli (daw.) — tu: przecież. [przypis edytorski]
635. złotogłów — tkanina ze złotych nici. [przypis edytorski]
636. trzechkrotny — dziś popr.: trzykrotny. [przypis edytorski]
637. pierwszego dziejopisa — autorka pomija tutaj dwóch poprzednich wielkich kronikarzy dziejów polskich: Galla Anonima, nieznanego z imienia mnicha benedyktyńskiego, który żył w czasach Bolesława III Krzywoustego (na przełomie XI i XII w.), oraz Wincentego Kadłubka, biskupa krakowskiego z przełomu XII i XIII w. Być może autorka miała na uwadze to, że Jan Długosz w swojej pracy starał się być obiektywny i korzystał z dokumentów, podczas gdy jego poprzednicy tworzyli dzieła, których charakter moralizatorski górował nad ścisłością faktów historycznych. [przypis edytorski]
638. Jan Długosz herbu Wieniawa (1415–1480) — kronikarz, duchowny, dyplomata, wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka. [przypis edytorski]
639. żak (daw.) — student. [przypis edytorski]
640. Jan Kanty (1390–1473) — Jan z Kęt, święty Kościoła katolickiego, ksiądz, wykładowca Akademii Krakowskiej. [przypis edytorski]
641. Szymon z Lipnicy (ok. 1440–1482) — kaznodzieja bernardyński, zaraził się cholerą od chorych, którymi opiekował się podczas zarazy. [przypis edytorski]
642. święty Kazimierz Jagiellończyk (1458–1484) — drugi syn Kazimierza II Jagiellończyka, namiestnik ojca w Wilnie, uważany za dobrego władcę, poprawił bezpieczeństwo w kraju i sądownictwo. Umarł młodo na gruźlicę i został kanonizowany. Jest patronem Litwy. [przypis edytorski]
643. Izajasz Boner (ok. 1400–1471) — sługa Boży Kościoła katolickiego, augustianin, kierownik katedry teologii Akademii Krakowskiej. [przypis edytorski]
644. Stanisław Kazimierczyk (1433–1489) — święty Kościoła katolickiego, kaznodzieja krakowski. [przypis edytorski]
645. Michał Gedroyć (ok. 1420–1485) — sługa Boży Kościoła katolickiego, bakałarz sztuk wyzwolonych Akademii Krakowskiej. [przypis edytorski]
646. Ładysław z Gielniowa a. Władysław z Gielniowa (ok. 1440–1505) — bernardyn, błogosławiony Kościoła katolickiego, jeden z najwybitniejszych poetów średniowiecznych, autor m.in. pieśni Jezusa Judasz przedał za pieniądze nędzne. [przypis edytorski]
647. Jan z Dukli (ok. 1414–1484) — święty Kościoła katolickiego, kaznodzieja franciszkański. [przypis edytorski]
648. monstrancja — naczynie liturgiczne w kształcie słońca na nóżce, w którym wystawia się hostię podczas mszy i procesji. [przypis edytorski]
649. Te Deum laudamus (łac.) — Ciebie, Boga, wysławiamy; hymn kościelny, śpiewany przy szczególnie uroczystych okazjach. [przypis edytorski]
Wesprzyj Wolne Lektury!
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Darmowe książki «Historia żółtej ciżemki - Antonina Domańska (nowoczesna biblioteka .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)