Zwycięstwo - Joseph Conrad (czytać książki online za darmo txt) 📖

jej i ramiona były nagie; jeden z warkoczy, zwisający z przodu, wyglądał prawie czarno na tle białej skóry. Ponieważ była wyższa od przeciętnych Malajek, sarong sięgał jej wysoko nad kostki. Stanęła w pół drogi między stołem a kotarą; nagie jej stopy połyskiwały jak marmur na pogrążonej w cieniu macie zaścielającej podłogę. Spadzistość oświetlonych bark63, silne i piękne linie ramion zwisających wzdłuż ciała miały przy jej nieruchomości coś posągowego — czar dzieła sztuki tętniącego życiem. Nie była bardzo wysoka — Heyst nazywał ją z początku w myślach „tą biedną dziewczynką” — ale wyzwolona z nędznej banalności białej, estradowej sukni, zawinięta w proste fałdy sarongu, miała w kształcie i proporcjach ciała coś, co przywodziło na myśl, że postać jej jest zmniejszoną kopią posągu nadnaturalnej wielkości.

Posunęła się o krok naprzód.

— Czego szukasz? — spytała znowu.

Heyst odwrócił się tyłem do stołu. Czarne pasy mroku na podłodze i ścianach, zbiegające się na suficie w plamę cienia, obejmowały ich jak pręty klatki.

— Mówisz, że obudziłaś się przestraszona? — spytał.

Podeszła do niego — egzotyczna, a jednak tak bliska; biała jej twarz i ramiona na tle malajskiego sarongu robiły wrażenie, że się przebrała dla zabawy. Ale twarz jej była poważna.

— Nie! — odrzekła. — Obudziłam się w rozpaczy. Śniło mi się, że ciebie przy mnie nie ma i nie mogłam zrozumieć, dlaczego odszedłeś! Okropny sen — pierwszy odkąd —

— Nie wierzysz przecież w sny, prawda? — spytał Heyst.

— Znałam raz kobietę, która wierzyła w sny. A przynajmniej tłumaczyła ludziom co znaczą sny — za szylinga.

— Czy poszłabyś do niej teraz zapytać, co ten sen znaczy? — spytał Heyst żartobliwie.

— Mieszkała w Camberwell. To była wstrętna stara baba.

Heyst zaśmiał się z pewnym niepokojem.

— Sny to głupstwo, moje dziecko; rad bym tylko wiedzieć, co znaczą rzeczy, które dzieją się na jawie podczas gdy śpimy.

— Znikło ci coś z tej szuflady — rzekła stanowczo.

— Z tej albo innej. Zaglądałem już do wszystkich po kolei i wróciłem do tej, jak to zwykle kiedy się czegoś szuka. Trudno mi uwierzyć świadectwu własnych oczu; ale nie ma tego, czego szukam. A ty, Leno, czy jesteś pewna, że —

— Nie tknęłam w tym domu niczego, czego byś mi sam nie dał.

— Leno! — krzyknął.

Uraziło go tłumaczenie się z zarzutu, którego jej nie postawił. Odpowiedź jej mogła była wyjść z ust służącej — osoby zależnej i podlegającej podejrzeniom — a w każdym razie kogoś zupełnie obcego. Rozgniewało go to haniebne nieporozumienie; doznał zawodu, że nie odczuła, jakie miejsce wyznaczył jej tajemnie w myślach.

— Właściwie jesteśmy sobie obcy — pomyślał.

A potem żal mu się jej zrobiło. Rzekł spokojnie:

— Chciałem zapytać, czy jesteś pewna, że Chińczyk nie wślizgnął się do pokoju dziś wieczorem?

— Podejrzewasz go? — spytała, marszcząc brwi.

— Nie ma tu nikogo innego, kogo bym mógł podejrzewać. Nie mylę się z pewnością.

— A ty nie chcesz mi powiedzieć, co zginęło? — Zapytała spokojnie, jak gdyby stwierdzając jakiś fakt.

Heyst tylko się słabo uśmiechnął.

— Nic bardzo cennego, jeśli chodzi o wartość — odparł.

— Myślałam, że chodzi o pieniądze — rzekła.

— Pieniądze? — wykrzyknął Heyst, jakby to przypuszczenie było zupełnie niesłychane. Tak ją to zdumiało, że pośpieszył dodać: — Naturalnie że jest w domu trochę pieniędzy — tu w tym biurku, w lewej szufladzie. Otwarta; łatwo ją można wyciągnąć. Jest tu skrytka, której ścianka w głębi się obraca; bardzo prosta skrytka, jeśli się zna jej sekret. Odkryłem ją przypadkiem i trzymam tam nasz zapas funtów. Widzisz, ten skarb nie jest aż tak wielki, żeby trzeba było jaskini na jego przechowanie.

Urwał, roześmiał się bardzo cicho i odwzajemnił spokojne jej spojrzenie.

— Drobne srebrne pieniądze, trochę guldenów i dolarów, trzymam zawsze w tej niezamkniętej lewej szufladzie. Nie wątpię ani na chwilę że Wang wie o tym; ale on nie jest złodziejem i właśnie dlatego — Nie, Leno, to co mi zginęło, to nie złoto ani klejnoty — i stąd ten fakt jest ciekawy; zniknięcie pieniędzy nie byłoby wcale zajmujące.

Odetchnęła głęboko z ulgą, usłyszawszy że nie chodzi o pieniądze. Wielkie zainteresowanie malowało się na jej twarzy, ale powstrzymała się od pytań. Obdarzyła go tylko głębokim, promiennym uśmiechem.

— Ponieważ nie ja to wzięłam, więc nikt inny, tylko Wang. Powinieneś go zmusić do oddania ci tego.

Heyst nie odrzekł nic na ten naiwny i praktyczny wniosek, gdyż przedmiotem, który znikł z szuflady, był rewolwer.

Tę broń ciężkiego kalibru miał od wielu lat i nie użył jej ani razu. Od chwili, gdy meble londyńskie przyjechały na Samburan, rewolwer spoczywał zawsze w tej samej szufladzie. Istotnym niebezpieczeństwem dla Heysta nie było to, które mógł odeprzeć mieczem lub kulą. Z drugiej zaś strony ani jego obejście, ani też powierzchowność nie zachęcały do lekkomyślnych zaczepek.

Nie potrafiłby wytłumaczyć, z jakiego powodu wstał w nocy i zajrzał do tej szuflady. Porwał się ze snu nagle, co mu się nigdy nie zdarzało. Ocknął się, siedząc na łóżku, i od razu poczuł się zupełnie trzeźwym. Lena spoczywała u jego boku z twarzą zwróconą do ściany; niewyraźna jej postać bardzo była kobieca w niepewnym świetle lampki. Leżała zupełnie bez ruchu.

O tej porze roku moskity nie dokuczały na Samburanie i muślinowe zasłony były podniesione. Heyst spuścił nogi z łóżka i stanął na podłodze, zanim jeszcze zdał sobie sprawę że ma zamiar wstać. Nie wiedział, czemu to robi. Nie chciał obudzić Leny i lekkie skrzypnięcie szerokiego łoża wydało mu się bardzo głośne. Odwrócił się niespokojnie, myśląc że Lena się poruszy; ale nawet nie drgnęła. Gdy tak patrzył na nią, ujrzał w myśli siebie samego, leżącego obok niej w głębokim śnie i — odczuł to pierwszy raz w życiu — zupełnie bezbronnego. To na wskroś nowe odczucie niebezpieczeństw grożących we śnie sprawiło, że pomyślał nagle o rewolwerze. Opuścił pokój bezgłośnymi krokami. Kotara którą podniósł, przechodząc, wydała mu się bardzo lekką, a drzwi od werandy były szeroko otwarte na czarność nocy, gdyż niski okap dachu zasłaniał światło gwiazd. Ta lekkość zasłony, te drzwi otwarte na oścież, wzbudziły w nim uczucie, że jest narażony na niebezpieczeństwo — jakie, nie umiałby powiedzieć. Wyciągnął szufladę. Widok pustego jej wnętrza przerwał mu wątek rozmyślań. Mruknął do siebie wobec tego oczywistego faktu:

— Niemożliwe! Musi być gdzie indziej.

Usiłował przypomnieć sobie, gdzie schował broń; ale zawiodły go podszepty pamięci pobudzonej tym wysiłkiem. Przeszukując każdy kącik i każdą skrytkę, w której mógł się zmieścić rewolwer, doszedł powoli do przekonania, że go nie było w tym pokoju. Nie było go także i w drugim. Cały domek składał się z dwóch pokoi i obszernych werand biegnących naokoło. Heyst wyszedł na werandę.

— To z pewnością Wang — rozmyślał, patrząc w noc. — Przywłaszczył go sobie w jakimś celu.

Nic nie przeszkadzało temu upiornemu Chińczykowi zmaterializować się każdej chwili u stóp schodów czy gdzie indziej i powalić go niezawodnym, śmiertelnym strzałem. Niebezpieczeństwo groziło tak nieuniknione, że nie warto było się nad nim zastanawiać, tak samo jak nad niepewnością ludzkiego życia w ogóle. Heyst rozmyślał o tej nieprzewidzianej groźbie. Od jak dawna już życie jego zależało od szczupłego, żółtego palca, spoczywającego na cynglu? Oczywiście, jeśli Chińczyk w tym właśnie celu ściągnął rewolwer.

— Strzelić — i zagarnąć po mnie wszystko — pomyślał Heyst. — Jakie to proste! — Jednak czuł w sobie wyraźną niechęć do posądzania tego hodowcy roślin o zbrodnicze zamiary.

— Nie, to nie dlatego. Przecież Wang byłby mógł zrobić to każdej chwili w ciągu ostatniego roku, albo i jeszcze dawniej.

Heyst opierał się dotychczas na przypuszczeniu, że Wang przywłaszczył sobie rewolwer podczas jego nieobecności na wyspie; ale teraz zmienił nagle zapatrywanie. Zbudziła się w nim niezbita pewność, że rewolwer mógł być wzięty dopiero późno w dzień, a może i dziś w nocy. Naturalnie, tylko Wang mógł to zrobić. Ale dlaczego? Zatem do tej chwili nie groziło żadne niebezpieczeństwo. Wszystko to czekało go jeszcze.

— Trzyma teraz w ręku moje życie — myślał Heyst bez szczególnego podniecenia.

Uczuciem, którego doznawał, była ciekawość. Pogrążył się w dociekaniach; zdawało mu się, że się zastanawia nad osobliwym niebezpieczeństwem grożącym jakiejś innej osobie. Ale nawet i ten rodzaj zainteresowania opuszczał go już z wolna, kiedy, spojrzawszy na lewo, zobaczył jak zwykle zarysy domków majaczące w ciemnościach i przypomniał sobie o przybyciu łodzi ze spragnionymi podróżnymi. Wang nie ważyłby się na taką zbrodnię w obecności innych białych ludzi. Był to przykład „bezpieczeństwa polegającego na liczbie”, które to bezpieczeństwo nie bardzo jakoś trafiało Heystowi do przekonania.

Wrócił do pokoju w ponurym usposobieniu i stanął nad pustą szufladą, pogrążony głęboko w przykrych myślach. Postanowił właśnie, że ani słowa Lenie o tym wszystkim nie powie, gdy usłyszał za sobą jej głos. Zaskoczyło go to, ale wbrew pierwszemu impulsowi nie odwrócił się natychmiast, obawiając się, że mogłaby wyczytać troskę z jego twarzy. Tak, to go zaskoczyło; i z tego właśnie powodu rozmowa nie potoczyła się właściwie tak, jak byłby ją poprowadził, gdyby był przygotowany na to nagłe zapytanie. Należało odpowiedzieć natychmiast: „Nic mi nie brakuje”. Fatalnie się stało, że dopuścił do tego pytania. Uciął rozmowę, mówiąc lekkim tonem:

— To przedmiot bardzo małej wartości. Nie kłopocz się tym — nie warto. Najlepiej idź i połóż się spać, Leno.

Odwróciła się niechętnie i spytała dopiero we drzwiach:

— A ty?

— Chyba wypalę jeszcze cygaro na werandzie. Nie chce mi się spać na razie.

— Ale nie siedź długo.

Nic nie odpowiedział. Zobaczyła, że stoi nieruchomo ze zmarszczonymi brwiami i puściła z wolna zasłonę.

Heyst rzeczywiście zapalił cygaro, nim wyszedł ponownie na werandę. Wyjrzał spod niskiego okapu, aby poznać po gwiazdach, czy noc już mija. Ale posuwała się bardzo wolno. Nie miał pojęcia, dlaczego tak go to podrażniło, niczego przecież od świtu nie oczekiwał, lecz wszystko naokoło niego stało się bezsensowne i niepewne, a przy tym nagliło go niewyraźnie do wypełnienia jakichś zobowiązań, nie dając mu żadnych wytycznych. Odczuwał gniewną pogardę dla swego położenia. Zewnętrzny świat rzucił się na niego. Heyst nie wiedział, co właściwie zawinił, aby ściągnąć na siebie tę biedę, tak jak nie wiedział, co dało powód do ohydnej potwarzy o jego postępowaniu z biednym Morrisonem. Nie mógł o tym zapomnieć. Potwarz ta dosięgła uszu człowieka, któremu potrzeba było absolutnej wiary w prawość swego postępowania.

— A ona na wpół wierzy w tę ohydę — rozmyślał w beznadziejnym upokorzeniu.

Ten moralny cios, zadany z tyłu, pozbawił go sił do pewnego stopnia, jak gdyby to była rana fizyczna. Nie chciało mu się nic robić; ani pociągnąć do odpowiedzialności Wanga w sprawie rewolweru, ani też wybadać nieznajomych przybyszów kim są i jakim sposobem znaleźli się na wyspie. Rzucił daleko w noc żarzące się cygaro. Ale Samburan nie był już pustelnią, gdzie mógł puszczać wodze wszystkim nastrojom. Ognistą parabolę, którą zakreślił w powietrzu rzucony niedopałek, zauważono na innej werandzie, odległej o jakie dwadzieścia jardów. Jako ważną oznakę zakarbował to sobie obserwator, którego zmysły łaknęły chciwie faktów i który doprowadził się do stanu takiej czujności, że słyszał prawie jak trawa rośnie.