Golem - Gustav Meyrink (pedagogiczna biblioteka .txt) 📖
Krótki opis książki:
Praga, przełom XIX i XX wieku. Podczas zwiedzania zamku królewskiego mężczyzna znajduje kapelusz i zabiera go, by zwrócić właścicielowi, Atanazemu Pernatowi, podpisanemu na metce. Kolejny poranek to już początek historii Pernata.
Mężczyznę, mieszkańca praskiego getta, odwiedza tajemniczy przybysz, staromodnie ubrany, o twarzy, której nie sposób zapamiętać. Daje mu do naprawienia Księgę Ibbur, którą Pernat zaczyna czytać. Wkrótce doświadcza wizji i zaczyna gubić poczucie własnej tożsamości…
Golem Gustava Meyrinka nawiązuje do żydowskiej legendy o golemie, czyli glinianej — ale możliwej do ożywienia — istocie ulepionej na kształt człowieka. Powieść wydana została w 1915 roku. To utwór często porównywany z Procesem Kafki, egzystencjalistyczny, mroczny i mistyczny.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Gustav Meyrink
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Golem - Gustav Meyrink (pedagogiczna biblioteka .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Gustav Meyrink
kapelusz szanownemu panu bynajmniej bólu głowy nie przyczynił.
Przypisy:
1. golem — w legendach żydowskich istota stworzona na podobieństwo człowieka, zazwyczaj z gliny, żywa lecz pozbawiona duszy i dlatego posłuszna poleceniom człowieka, który ją stworzył. Stworzenie golema wiązało się z powtórzeniem Boskiego procesu kreacji. [przypis edytorski]
2. Sen — w oryginalnej, niemieckiej wersji językowej wszystkie tytuły rozdziałów są jednosylabowe. [przypis edytorski]
3. miesiąc (daw.) — księżyc. [przypis edytorski]
4. Budda Gotama — właśc. Siddhartha Gautama, zwany „Buddą”, co oznacza „oświecony”, założyciel buddyzmu. Daty narodzin i śmierci nie są znane, najczęściej jego życie datuje się na V-VI w. p.n.e. W szerszym sensie słowo „Budda” oznacza każdego „oświeconego”. [przypis edytorski]
5. zakres — tu: zasięg. [przypis edytorski]
6. łupkobarwny (neol.) — w kolorze łupku, to jest odmiany łupliwego kamienia. [przypis edytorski]
7. zanim doszły do słowa — aluzja mitologiczna bądź religijna. W mitologii gr. ludzie zostali stworzeni z kamieni, a w Ewangelii Łk 19,40 padają słowa: „Powiadam wam: Jeśli ci umilkną, kamienie wołać będą”. [przypis edytorski]
8. bufiasty — przymiotnik od rzeczownika „bufa” oznaczającego kuliste, dekoracyjne zgrubienie na rękawie. [przypis edytorski]
9. prawidłowy — tu: regularny. [przypis edytorski]
10. wykładać — tu: wyjaśniać. [przypis edytorski]
11. urągająco — w sposób wyrażający niezadowolenie lub lekceważenie. [przypis edytorski]
12. przemóc (daw.) — pokonać. [przypis edytorski]
13. tandeciarz — handlarz tandetą, tj. tanimi, byle jakimi towarami z drugiej ręki. [przypis edytorski]
14. kramarz (daw.) — handlarz. [przypis edytorski]
15. domokrążny — chodzący po domach; zajmujący się akwizycją. [przypis edytorski]
16. aksolotl — meksykański płaz ogoniasty, charakteryzujący się bladą skórą. [przypis edytorski]
17. ptasznik — hodowca i/lub sprzedawca ptaków bądź drobnych zwierząt. [przypis edytorski]
18. jabłko Adama — u mężczyzn: wypukłość na szyi, jaką po mutacji tworzy chrząstka grdyki. [przypis edytorski]
19. chuć — pożądanie. [przypis edytorski]
20. zbutwiały — uległy rozpadowi pod wpływem grzybów i bakterii. [przypis edytorski]
21. fajerka — żeliwna obręcz, służąca do regulacji wielkości otworu w płycie kuchennej. [przypis edytorski]
22. pokątny — niezgodny z prawem a. z innymi przepisami. [przypis edytorski]
23. niepodobna (daw.) — nieprawdopodobne, niemożliwe. [przypis edytorski]
24. naraz — nagle. [przypis edytorski]
25. getto — dzielnica żydowska. [przypis edytorski]
26. jasełkarz — lalkarz. [przypis edytorski]
27. zbytkowny — bogato wyposażony, luksusowy. [przypis edytorski]
28. złotogłów — droga tkanina z jedwabiu i złotych nici. [przypis edytorski]
29. imię — tu: nazwisko. [przypis edytorski]
30. J — po hebrajsku jest to pierwsza litera imienia Boga. [przypis edytorski]
31. ibbur — w pewnych odłamach mistyki żydowskiej słowo to oznacza w uproszczeniu wzmocnienie duszy żyjącego człowieka przez tymczasowo łączącą się z nią inną sprawiedliwą duszę przebywającą poza ciałem. Zwykle wynika to z potrzeby spełnienia przez duszę bezcielesną jakiejś misji. [przypis edytorski]
32. spiżowy — wykonany ze spiżu, tj. ze stopu miedzi, cynku i cyny. [przypis edytorski]
33. korybant — w starożytności kapłan Kybele, frygijskiej bogini płodności. [przypis edytorski]
34. hermafrodyta — (od imion bogów gr. Hermesa i Afrodyty) istota dwupłciowa. [przypis edytorski]
35. karmny — tuczny, przeznaczony do uboju. [przypis edytorski]
36. Pierrot — postać z komedii dell’arte: smutny kochanek ze łzami wymalowanymi na pobielonej twarzy. [przypis edytorski]
37. czyli — czy z partykułą pytajną -li. [przypis edytorski]
38. muskuły — mięśnie. [przypis edytorski]
39. członki (daw.) — kończyny. [przypis edytorski]
40. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
41. surdut — długa, obcisła dwurzędowa marynarka bądź krótki płaszcz. [przypis edytorski]
42. niebacznie — nieuważnie, nieostrożnie. [przypis edytorski]
43. roiło mi się — wydawało mi się. [przypis edytorski]
44. lichwiarski procent — nazbyt wysokie oprocentowanie pożyczki. [przypis edytorski]
45. powrotnie — dziś: z powrotem. [przypis edytorski]
46. taić — ukrywać. [przypis edytorski]
47. golem — w legendach żydowskich istota stworzona na podobieństwo człowieka, zazwyczaj z gliny, żywa lecz pozbawiona duszy i dlatego posłuszna poleceniom człowieka, który ją stworzył. Stworzenie golema wiązało się z powtórzeniem Boskiego procesu kreacji. [przypis edytorski]
48. Kabała — mistyczna doktryna judaistyczna, na której oparty był m. in. ruch chasydzki. [przypis edytorski]
49. elementy (daw.) — żywioły. [przypis edytorski]
50. szepcąc przez zęby magiczne słowo liczebne — w innych wersjach legendy ożywienie golema następowało przez włożenie mu w usta karteczki z hebrajskim słowem emet (prawda) a uśmiercenie przez wymazanie pierwszej litery, na skutek czego powstawało słowo met (śmierć). [przypis edytorski]
51. usty — dziś popr. forma N. lm: ustami. [przypis edytorski]
52. podrządny — podległy. [przypis edytorski]
53. powolnie — dziś popr.: powoli. [przypis edytorski]
54. tandeciarz — handlarz tandetą, tj. tanimi, byle jakimi towarami z drugiej ręki. [przypis edytorski]
55. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
56. wie pan, tak, tak jak się gra w szachy — zupełnie tak, jak się gra w szachy — student Charousek nosi być może nazwisko Rudolfa Charouska (1873–1900), silnego i przedwcześnie zmarłego na gruźlicę szachisty węgierskiego czeskiego pochodzenia, urodzonego w Pradze. [przypis edytorski]
57. gambit — w teorii szachowej wariant, w którym gracz dobrowolnie poświęca materiał (piony, rzadziej figury) za inicjatywę (możliwości ataku). [przypis edytorski]
58. laufer — goniec (figura szachowa); najsłynniejsza partia Rudolfa Charouska, po którym być może nazwany jest bohater powieści, to jego zwycięstwo nad mistrzem świata Emanuelem Laskerem odniesione w trakcie turnieju w Norymberdze w roku 1896. Charousek zagrał wówczas odgałęzienie gambitu królewskiego zwane gambitem gońca (1.e4 e5 2. f4 exf4 3.Gc4). [przypis edytorski]
59. jaskra — choroba prowadząca do nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego i siatkówki, powodująca pogorszenie lub utratę wzroku; łac. glaucoma. [przypis edytorski]
60. irydektomia — operacja wycięcia fragmentu tęczówki. [przypis edytorski]
61. kęsek — tu: fragment. [przypis edytorski]
62. niedowidztwo — dziś popr.: niedowidzenie. [przypis edytorski]
63. symptomata (daw.) — objawy. [przypis edytorski]
64. pewnik — całkowicie pewna informacja. [przypis edytorski]
65. z konieczności — tu: na pewno. [przypis edytorski]
66. niepodobna (daw.) — jest nieprawdopodobne bądź niemożliwe. [przypis edytorski]
67. konstatować — stwierdzać. [przypis edytorski]
68. zgryziony (daw.) — zmartwiony (por. zgryzota). [przypis edytorski]
69. wdać się — włączyć się. [przypis edytorski]
70. ruch musowy — dziś raczej: ruch wymuszony. [przypis edytorski]
71. patriarcha — tu: głowa rodziny. [przypis edytorski]
72. drodzy — bliscy. [przypis edytorski]
73. doktor Savioli, młody lekarz niemiecki — dalej mówi się o nim jako o Włochu. [przypis edytorski]
74. amylnitryt — azotyn amylu, stosowany jako środek obniżający ciśnienie krwi i napięcie mięśni gładkich bądź jako antidotum na zatrucie cyjankiem. [przypis edytorski]
75. suchotnik — gruźlik. [przypis edytorski]
76. jasełkarz — lalkarz. [przypis edytorski]
77. naraz — nagle. [przypis edytorski]
78. furażerka — miękka, podłużna czapka bez daszka. [przypis edytorski]
79. wolny mularz — w znaczeniu podstawowym: członek masonerii. [przypis edytorski]
80. poncz — rodzaj gorącego napoju alkoholowego. [przypis edytorski]
81. jąć (daw.) — zacząć. [przypis edytorski]
82. An Bein — del von Ei — sen — Piosenka w gwarze złodziejskiej prasko-niemieckiej nie nadaje się do przekładu. Podajemy ją w oryginale (przyp. tłum.) Piosenka opowiada o grożeniu nożem, zabieraniu pieniędzy i przepuszczaniu ich; Red.WL. [przypis redakcyjny]
83. myszugen — właśc. meszugene (jidisz): wariat, pomylony. [przypis edytorski]
84. marionetka — lalka poruszana za pomocą sznurków. [przypis edytorski]
85. wiesz-li, skąd on przybywa i dokąd idzie? — por. J 3,8: Wiatr wieje tam, gdzie chce, i szum jego słyszysz, lecz nie wiesz, skąd przychodzi i dokąd podąża. Tak jest z każdym, który narodził się z Ducha. [przypis edytorski]
86. ibbur — w pewnych odłamach mistyki żydowskiej słowo to oznacza w uproszczeniu wzmocnienie duszy żyjącego człowieka przez tymczasowo łączącą się z nią inną sprawiedliwą duszę przebywającą poza ciałem. Zwykle wynika to z potrzeby spełnienia przez duszę bezcielesną jakiejś misji. [przypis edytorski]
87. żadną miarą — w żaden sposób. [przypis edytorski]
88. jasełkarz — lalkarz. [przypis edytorski]
89. rabin — (z hebr. rabbi, czyli nauczyciel), funkcja religijna w judaizmie. [przypis edytorski]
90. kabalista — znawca Kabały, to jest mistycznej doktryny judaistycznej, na której oparty był m. in. ruch chasydzki. [przypis edytorski]
91. synagoga — żydowski dom modlitw, niekiedy również siedziba instytucji takich jak sąd rabinacki. [przypis edytorski]
92. astralny — tu: niematerialny. [przypis edytorski]
93. Burg (niem.) — zamek. [przypis edytorski]
94. wezwany był przez cesarza do Burgu, aby wywołać cienie umarłych i uczynić je widzialnymi — w Polsce istnieje podobna legenda o Zygmuncie Auguście wzywającym mistrza Twardowskiego, by ten umożliwił mu kontakt ze zmarłą Barbarą Radziwiłłówną. [przypis edytorski]
95. latarnia magiczna — rodzaj projektora, znanego już w XVII w., rzutującego obrazy ze szklanych przeźroczy. [przypis edytorski]
96. cesarz Rudolf — Rudolf II Habsburg (1552–1612), król Czech i Węgier, arcyksiążę Austrii i król Niemiec, co pozwalało mu na dziedziczenie tytułu cesarza. Z czasem stracił władzę na rzecz brata Macieja. Zasłynął jako badacz nauk tajemnych, patron alchemików i okultystów. [przypis edytorski]
97. kuglarstwo — sztuczka. [przypis edytorski]
98. periodyczny — następujący okresowo, w pewnych odstępach czasu. [przypis edytorski]
99. zjawa — tu: pojawienie się. [przypis edytorski]
100. nie masz (daw.) — nie ma (nieosobowa forma czasownika). [przypis edytorski]
101. kamerton — urządzenie wydające dźwięk o stałej wysokości, używane do strojenia instrumentów. [przypis edytorski]
102. immanentny (filoz.) — zawarty w czymś. [przypis edytorski]
103. kęs — tu: kawałek. [przypis edytorski]
104. Kabała — mistyczna doktryna judaistyczna, na której oparty był m. in. ruch chasydzki. [przypis edytorski]
105. członki (daw.) — kończyny. [przypis edytorski]
106. prawidłowy — tu: regularny. [przypis edytorski]
107. letarg — stan śmierci pozornej. [przypis edytorski]
108. mimo straszne przerażenie — dziś popr.: mimo strasznego przerażenia. [przypis edytorski]
109. tandeciarz — handlarz tandetą, tj. tanimi, byle jakimi towarami z drugiej ręki. [przypis edytorski]
110. szyderski — dziś popr.: szyderczy. [przypis edytorski]
111. ibbur — w pewnych odłamach mistyki żydowskiej słowo to oznacza w uproszczeniu wzmocnienie duszy żyjącego człowieka przez tymczasowo łączącą się z nią inną sprawiedliwą duszę przebywającą poza ciałem. Zwykle wynika to z potrzeby spełnienia przez duszę bezcielesną jakiejś misji. [przypis edytorski]
112. stopa — dawna miara długości, ok. 30 cm. [przypis edytorski]
113. kamea — wypukła rzeźba w szlachetnym lub półszlachetnym kamieniu. [przypis edytorski]
114. jasełkarz — lalkarz. [przypis edytorski]
115. lunatyk — osoba nieświadomie wykonująca przez sen różne czynności. [przypis edytorski]
116. hipnotyzm — właśc. hipnoza, wywoływany za pomocą sugestii stan częściowego wyłączenia świadomości, także i dziś stosowany w psychoterapii. [przypis edytorski]
117. nie masz (daw.) — nie ma (forma nieosobowa). [przypis edytorski]
118. gałązka powstała z obcego korzenia — w sadownictwie praktykuje się niekiedy szczepienie gałązek jednego gatunku lub odmiany na pniu drzewa innego gatunku. [przypis edytorski]
119. przemóc (daw.) — pokonać. [przypis edytorski]
120. nieruchomie — dziś popr.: nieruchomo. [przypis edytorski]
121. marionetka — lalka poruszana za pomocą sznurków; tu ogólnie: drewniana lalka. [przypis edytorski]
122. jasełkarz —
Darmowe książki «Golem - Gustav Meyrink (pedagogiczna biblioteka .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)