Powrót - Jerzy Żuławski (czytaj książki za darmo .txt) 📖

nie przeżyję, nie zniosę! Ja cię kocham! Ja nie mogę, abyś ty... na scenie... wszystkim ludziom... by każdy, kto za bilet zapłacił... Ja oszaleję! strzelę w łeb tobie i sobie!

Uśmiechnęła się.

— Panie Ludwiku...

— Nie, nie, nie! Nie chcę! — powtarzał z uporem rozkapryszonego dzieciaka. — Nie pozwolę, by za kulisami byle aktor... żeby cię na scenie publicznie całowano...

Zakrył oczy rękami i zaczął płakać.

Przesunęła dłoń po jego włosach, a potem, ziewnąwszy ukradkiem, pociągnęła go za sobą na środek pokoju, gdzie usiadła w głębokim fotelu. Dał ze sobą robić bez oporu wszystko, co zechciała. Skulony u jej nóg, oparł czoło o jej kolana i powtarzał do znudzenia:

— Kocham cię, kocham, kocham...

Księżna ziewnęła jeszcze raz, po czym wziąwszy głowę Rohityna w obie ręce, uniosła ją nieco ku górze tak, że musiał spojrzeć jej w oczy.

Wyglądał nader śmiesznie, zapłakany i czerwony, z pomierzwionymi na skroniach włosami, ale ona, jakby tego nie spostrzegała, patrzyła nań czule i głęboko.

— Dzieciaku, ty, dzieciaku! I o cóż to tobie chodzi? Wyobraź sobie tylko, sam będziesz rad i dumny, gdy mnie zobaczysz na scenie, wśród oklasków, wśród wieńców i pomyślisz, że wszyscy się mną zachwycają, wszyscy szaleją, a ja do ciebie jednego należę! A propos, jaki mi bukiet przygotujesz na pierwszy występ? Chcę wiedzieć!

Rohityn żachnął się znowu.

— Kobieto! Nie doprowadzaj mnie ty do szału!

Odsunęła go lekko od swych kolan.

— Ach, jeśli się złościsz znowu, możemy o tym nie mówić. W ogóle możemy nie mówić o niczym, nawet nie widywać się wcale.

— Więc co będzie z nami?

— To, co widocznie chcesz sam, aby było. Ja dla twoich śmiesznych uwidzeń nie wyrzeknę się tego, co mi może dać jedynie szczęście w życiu. Ja chcę, rozumiesz mnie? Chcę władać, ludzi porywać, zachwycać, panować nad nimi, nad tłumem, nad całym ogromnym tłumem, ponad wszystkimi!... Ach, co ty wiesz...

— To ten kabotyn159 Płażyński winien temu! — ryknął Rohityn, zrywając się z kolan.

Spojrzała na niego z niewysłowionym lekceważeniem.

— Cóż tu Płażyński ma do rzeczy?

— Kochasz się w nim!

Ruszyła ramionami bez odpowiedzi.

Rohityn tedy zaczął chodzić po pokoju, udając lwa, miotającego się w klatce. Potrącił kilka krzeseł, przewrócił mały stoliczek z bukietem kwiatów (były od Płażyńskiego, tanie), a gdy się wreszcie zmęczył, poszukał kapelusza i stanął przy drzwiach w pozie tragicznej.

— Więc koniec? — rzekł po chwili oczekiwania grobowym głosem.

Zwróciła nań roztargniony wzrok.

— Jaki koniec?

— Z nami.

— Jak pan chce.

— Żegnam panią.

— Kiedy przyjdzie pan znowu?

— Nigdy.

— W takim razie niech pan lepiej jeszcze zostanie.

— Kobieto! Miej ty miłosierdzie nade mną i nad sobą!

Parsknęła naraz srebrzystym śmiechem, który go zmieszał niewymownie.

— Ludwik! Bałwaniątko małe! Chodźże, chodź! Przeproś. O tak, pocałuj jedną rękę i drugą... A teraz klęknij, pocałuj w kolano...

— Helu! Ja cię tak kocham! — mówił znów na klęczkach.

— Wiem o tym. Dlatego pójdziesz dzisiaj do Płażyńskiego, rozumiesz mnie? Powiesz mu, że zapomniałam go zawiadomić, iż jutro o trzeciej chcę mieć lekcję. I bądź grzeczny dla niego, uprzejmy, przyjacielski. Ja go potrzebuję... Nie tylko teraz, ale i później w teatrze...

— Więc to nieodwołalne?

— Ma się rozumieć. W październiku pierwszy mój występ.

— W październiku miał być nasz ślub!

— Odłożymy na później.

— Hela!

— Tak jest. Nie chcę wstępować na scenę, jako twoja żona. Później, gdy się już wszystko ustali...

— I ja jeszcze muszę czekać?

— Będziesz czekał grzecznie — i żadnych zazdrości wobec nikogo nie będziesz okazywał, bo bym się pogniewać musiała. A tymczasem wstań, bo zdaje mi się, że ktoś idzie.

Jakoż przyszedł Wierzbic wraz z Golimskim, od jakiegoś czasu znowu w towarzystwie księżnej się pokazującym. Okazało się, że zamówieni na tę godzinę, przychodzą z relacją z wykonania danych im poleceń.

Golimski zaraz na wstępie zaczął opowiadać, że puścił dyskretnie w kurs wiadomość, iż księżna już niechybnie — na razie pod obcym nazwiskiem — wystąpi w jesieni na scenie i chwalił się, że zrobił to tak zręcznie, że nikt nie domyśli się nawet, aby z jej wiedzą i wolą ta pogłoska się rozeszła.

— Wszyscy są zelektryzowani — mówił. — Cały świat się na owo przedstawienie wybiera. W tym dniu ręczę, że Turski będzie miał teatr wyprzedany do ostatniego miejsca — przynajmniej raz w życiu, bo poza tym, nie wiem... Dziś by już ludzie bilety kupowali. Jedni przez ciekawość, drudzy z oburzenia. Gdyby Turski na ten dzień rzymskie koloseum wynajął, albo którą z dolin tatrzańskich na amfiteatr zamienił, i tak by miejsc zabrakło...

Mówiąc to, śmiał się i był okropnie dumny, nie wiadomo z czego. Księżna zaczęła go wypytywać o szczegóły i dawać różne dalsze zlecenia, zwracając się także czasem i do Rohityna, jak gdyby dla zaznaczenia, że to wszystko, co się dzieje, dzieje się z jego wiedzą i zgodą.

Wierzbic, usiadłszy opodal, nie przeszkadzał rozmowie. Dopiero po jakiej pół godzinie, gdy księżna wzrokiem go poszukała i zapytała, podał w milczeniu przyniesioną ze sobą tekę. Księżna, rzuciwszy w nią okiem, wydała mimowolny okrzyk radości.

— Tak, tak! To właśnie jest to, czego mi potrzeba. Och! Jak mnie pan zna...

— Pochlebiam sobie — odparł malarz z ukłonem i krzywym na ustach uśmiechem.

Pogroziła mu filuternie palcem na nosie.

Golimski się przysunął.

— Czy można zobaczyć, co to takiego?

Zakryła papiery obiema rękami.

— O, nie nie! Ani pan, ani pan Ludwik! Zobaczycie dopiero w październiku — na scenie!

Zamknęła tekę i powstając, zwróciła się do Wierzbica:

— Przejdźmy do gabinetu. Tam pomówimy o tym... Panowie tutaj zaczekają — wszak prawda? Każę podać koniak i cygara. Panie Ludwiku, proszę być gospodarzem!

W gabinecie wyrzuciła z teki na stół rysunki dekoracji i kostiumów.

— Czy mówił pan Turskiemu co o tym? — rzekła, dotykając ręką papierów.

— Ani słowa. Wszak pani tak chciała.

— Naturalnie.

— Ale...

— Co takiego?

— Czy to on sam wybrał tę rzecz, Elen hrabiego Villiers de Isle Adama160 na pierwszy pani występ?

— Nie. To ja sama wybrałam. A raczej...

— Co?

— Rogocki.

Wierzbic spojrzał na księżną i zaśmiał się krótko.

— Z czego się pan śmieje?

— Ot, tak sobie. Rogocki...

— Żeby pan wiedział, że zrobił nawet więcej. On mi ułożył całą przedziwną inscenizację sztuki, wedle której zrobił pan te oto nadzwyczajne, naprawdę nadzwyczajne rysunki!

— Ha! — uśmiech złośliwy znów mu się zaplątał na wargach. — Biedak! Wybierając tę zapomnianą a rzeczywiście genialną sztukę, czuł się zapewne Samuelem, który odchodzi w końcu w ciemność i w noc...

— O! On mnie nie przeklął jak Samuel księżniczkę Elen w trumnie przeklina — rzuciła księżna mimochodem, przeglądając znowu rysunki.

— Raczy pani zauważyć, że, niestety, w trumnie pani jeszcze nie leży.

Zaśmiała się.

— Dlaczegóż niestety?

Wierzbic nie odpowiedział. Sięgnął ręką po książkę, leżącą obok na stole. Było to francuskie wydanie dramatu.

— Kto pani sztukę będzie tłumaczył?

— Turski sam.

— Przyobiecał?

— Nie, ale zrobi to.

Zaległo znowu na chwilę milczenie. Malarz przerzucał kartki książki.

— Podoba się pani postać księżniczki Elen?

Wzniosła na niego powoli spojrzenie ogromnych, chłodnych oczu.

— Panie, przecież to ja jestem sama — rzekła dziwnie poważnie i głęboko.

Drgnął.

— Może.

Ona tymczasem, odrzuciwszy w tył głowę, szeptała strofy ze wstępnego wiersza autora: