Darmowe ebooki » Powieść » Słoń Birara - Ferdynand Ossendowski (biblioteka cyfrowa TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Słoń Birara - Ferdynand Ossendowski (biblioteka cyfrowa TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Ferdynand Ossendowski



1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Idź do strony:
się już rozsypały, wytępione nieznającą litości ręką Europejczyka?

Jedna tylko dżungla znała prawdę, lecz i dżungla znikła prawie bez śladu...

Biały człowiek kazał brązowym ludziom ująć w dłonie ostre siekiery i rąbać wiekowe, rozłożyste drzewa...

Legła pokotem dżungla pełna uroku, błąkających się mgieł, jadowitych oparów i tajemnicy niezgłębionej...

Porzuciły ją zwierzęta, płazy i ptaki...

Tylko pająki, małe jaszczurki i nietoperze dochowały wierności rodzimej kniei i gnieździły się w szczelinach zmurszałych pni, stosach porąbanych gałęzi i w zwaliskach wyrwanych korzeni.

Tam i sam podnosiły swe korony samotne, rozczochrane palmy, niby płaczki nad grobami.

W bladej poświacie księżyca smutny i ponury widok roztaczał się na tym cmentarzysku...

Cisza zalegała porzuconą porębę, lecz cisza ta taiła w sobie bezdźwięczny szloch i westchnienia tęsknoty...

Wchodząc na spadzisty pagórek, Birara począł często przystawać.

Boki jego podnosiły się gwałtownie i opadały, więc Amra uczuł dziwny niepokój, nie mogąc pochwycić słuchem oddechu słonia.

Słabnący olbrzym zabrnął aż na sam szczyt.

Stał ze zwieszoną głową, poruszał uszami i nie węszył.

Birara wszystko już zrozumiał. Rozwiała się przed wzrokiem jego wielka tajemnica.

Umierający przybył do tych, co już odeszli byli na zawsze.

Wołali go od dawna głosem nieznanym, aż pojął i oto — przybył na zew.

Chwiejąc się i słaniając, Birara postąpił jeszcze kilka kroków.

Stanął tam, gdzie po raz pierwszy pracował z małym kornakiem.

Odwiedził był niegdyś to miejsce, gdzie, gnany miłością i tęsknotą za przyjacielem, szukał go i łkał beznadziejnie.

Przed zamglonym wzrokiem Birary skrzyło się milionami błysków srebrzyste morze; wyżej — migotały gwiazdy, niby niegasnące iskry pod namiotem nieba; niżej — bielała droga, którą po tysiąc razy przemierzył był tam i nazad, ciągnąc do tartaku ciężkie belki i kloce mahoniowe.

Słoń z wielkim wysiłkiem podał chłopakowi trąbę.

Lecz nie wytrzymała już ona ciężaru kornaka i opadła bezsilnie.

Amra zdążył jednak zeskoczyć. Z trwogą i troską zajrzał w oczy Birary.

Przymknięte do połowy drżącymi powiekami źrenice słonia patrzyły na niego łagodnie i smutno.

Olbrzymie ciało wzdrygnęło się nagle, zgięły się pod nim kolana, gwałtownie podniosły się boki, aż żebra wystąpiły mu pod skórą i opadły powoli z cichym poszumem głębokiego westchnienia.

Minęła jeszcze jedna, długa chwila, zanim Birara osunął się, piersią dotykając ziemi.

W niepojęty sposób ułożył się wygodnie pomiędzy grubymi pniami ściętych drzew, nagromadzonych stosów korzeni i gałęzi, sam do zwału szarej ziemi podobny.

Poruszył trąbą i objął kornaka.

Ten uklęknął i pochylając się nad nim, zaglądał mu w oczy, całował i szeptał dobre, łagodne słowa pociechy i otuchy, brzmiące troską i rozrzewnieniem.

Biała mgła zaścielała oczy Birary. Nie ruszał się wcale i nie oddychał już.

Amra czuł, jak trąba słonia słabnie, wiotczeje i opada powoli.

Wreszcie bezwładna i zimna wyciągnęła się w trawie, a wtedy chłopiec poczuł na twarzy lekki ciepły jeszcze powiew — ostatnią pieszczotę Birary...

*

Słońce wzeszło i zajrzało na porzuconą porębę.

Wśród sterczących, szarych, martwych pni suchych gałęzi i korzeni rozrzuconych w nieładzie leżał stary, chudy słoń.

Nieruchomy był zimny i martwy jak te pnie żałosne i gałęzie pleśnią zżarte. Olbrzymie ciało zwierza jak gdyby się rozpływało, wciskało coraz bardziej w ziemię... znikało.

W ciszy leśnego cmentarzyska, gdzie na próchno się rozspadały butwiejące konary dumnych niegdyś, niebotycznych drzew, biegł żałosny szloch.

To płakał mały kornak, syn Warory, „brat królewicza” Satpury.

Wzdychał, szlochał i nie słyszał, że coś szeptało do niego szmerem suchych liści i szelestem twardych zielsk:

— Życie moje było długie, pracowite i wierne, aż doszło do kresu... Ległem tu, bo jestem synem dżungli i ze szczątkami jej pragnąłem połączyć swe stare kości... Nie płacz, mały przyjacielu! Zakończyłem bieg mego życia, bo taka była wola Najwyższej Istoty... Bądź szczęśliwy i prawy, aby, stanąwszy kiedyś u kresu, dusza twoja zachować mogła spokój i pogodę — tę najmilszą Bogu modlitwę... Żegnaj, mały, dobry Amra...

Zgrzytały wysokie badyle, poruszane lekkim wiatrem porannym, dobiegał daleki, łagodny poszum morza.

Koniec

Przypisy:
1. na wojnie w Kaplandzie — podczas jednej z wojen kolonialnych toczonych przez Wielką Brytanię przeciw wcześniejszym, holenderskim kolonizatorom w Afryce Płd.; Kapland to używana w XIX w. nazwa Kolonii Przylądkowej (Cape Colony) ze stolicą w Kapsztadzie, usytuowanej w okolicach Przylądka Dobrej Nadziei (dziś: część Republiki Południowej Afryki). [przypis edytorski]
2. zydel — stołek. [przypis edytorski]
3. mełła — daw. forma od: mleć (dziś raczej: mielić) czyli ucierać ziarno zbóż. [przypis edytorski]
4. proso — rodzaj zboża, z którego piecze się np. chleb. [przypis edytorski]
5. warzyć (daw.) — gotować. [przypis edytorski]
6. chyżo — szybko. [przypis edytorski]
7. kornak — hinduska nazwa poganiacza słoni. [przypis redakcyjny]
8. rupia — srebrna moneta, mająca obieg w Indiach, równa się 4 zł polskim. [przypis redakcyjny]
9. Bombaj — dziś: Mumbaj, największy port morski Indii. [przypis edytorski]
10. szmat — pewien obszar, kawał. [przypis edytorski]
11. sahib — hinduskie słowo odpowiadające polskiemu wyrazowi „Szanowny Panie”. [przypis autorski]
12. zapowiedział był — daw. czas zaprzeszły, stosowany dla wyrażenia czynności wcześniejszych od tych, które wyrażono czasem przeszłym prostym; znaczenie: zapowiedział wcześniej. [przypis edytorski]
13. cierpieli od bąków i komarów — dziś: cierpieli z powodu bąków i komarów. [przypis edytorski]
14. cissy — piękny, barwny ptak z rodziny wron. [przypis autorski]
15. etykieta — obowiązujący sposób zachowania się w pewnych środowiskach. [przypis edytorski]
16. łakomiec — dziś raczej: łakomczuch. [przypis edytorski]
17. jął (daw.) — zaczął; forma 3 os. lp czasownika jąć, tj. zacząć. [przypis edytorski]
18. zadzierzgać — zawiązywać. [przypis edytorski]
19. statki (daw.) — brudne naczynia pozostałe po zjedzeniu posiłku. [przypis edytorski]
20. ominął był — daw. czas zaprzeszły, stosowany dla wyrażenia czynności wcześniejszych od tych, które wyrażono czasem przeszłym prostym; znaczenie: ominął wcześniej. [przypis edytorski]
21. zmiarkować — domyślić się, zrozumieć. [przypis edytorski]
22. panikis — tropiciel i łowca słoni. [przypis edytorski]
23. posoka (daw.) — krew. [przypis edytorski]
24. tam i sam — tu i ówdzie; bez celu. [przypis edytorski]
25. chłopaki całowały (...) i oglądały — dziś popr. raczej: chłopcy całowali (...) i oglądali. [przypis edytorski]
26. zadać komuś bobu — dać komuś nauczkę, dokuczyć komuś. [przypis edytorski]
27. ochronka (daw.) — przedszkole. [przypis edytorski]
28. żagiew — tu: płonący kawał drewna. [przypis edytorski]
Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Jak możesz pomóc?


Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056

Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.

Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Nowoczesna Polska zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

E-book można pobrać ze strony: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/ossendowski-slon-birara/

Tekst opracowany na podstawie: Antoni Ferdynand Ossendowski, Słoń Birara, Nakłądem Udziałowej Spółki Wydawniczej, Kraków 1932.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Kopeć-Gryz, Zuzanna Pyzikiewicz, Aleksandra Sekuła, Martyna Sztejna, Maria Świetlik.

Okładka na podstawie: Zehn indische Elefanten, anonimowy, domena publiczna

ISBN 978-83-288-6436-8

 

Plik wygenerowany dnia 2022-02-08.

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Idź do strony:

Darmowe książki «Słoń Birara - Ferdynand Ossendowski (biblioteka cyfrowa TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz