Gargantua i Pantagruel - François Rabelais (gdzie mozna czytac ksiazki online txt) 📖
Krótki opis książki:
Gargantua i Pantagruel, tytułowi bohaterowie powieści Francois Rabelais'go, to olbrzymy znane francuskiej publiczności z podań ludowych.
Podobno Rabelais kupił na straganie anonimowe dzieło opisujące losy Gargantui, a lektura utworu zainspirowała go napisania własnej wersji dziejów olbrzyma oraz jego syna, Pantagruela. Powieść przedstawia życie bohaterów od samego początku — włącznie z historią ich poczęcia i narodzin; ukazuje zarówno ich codzienność, jak i przygody: udział w walkach i podróżach. Dzieło zachowuje ludowy, trochę sowizdrzalski charakter — przygody są wzbogacane trywialnym humorem obfitującym w dowcipy o tematyce fekalnej i płciowej. W Gargantui i Pantagruelu łączy się wulgarność i erudycja autora — niektóre z żartów mają charakter lingwistyczny i wymagają znajomości francuskiego i łaciny. Niewątpliwie wiele słuszności ma tłumacz, wskazując, że w całej pełni smakować w pismach Rabelais'go mogą bodaj tylko mężczyźni; bowiem wśród beztroskich fantazji i facecji dochodzi mimo wszystko do głosu kulturowe dziedzictwo mizoginii, szczególnie w stosunku do kobiecej fizyczności i fizjologii.
Gargantua i Pantagruel to najsłynniejsze dzieło autorstwa Francois Rabelais'go. Poszczególne tomy były wydawane od lat 40. XVI wieku, ostatni z nich doczekał się publikacji już po śmierci pisarza w latach 60.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: François Rabelais
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Gargantua i Pantagruel - François Rabelais (gdzie mozna czytac ksiazki online txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 François Rabelais
[przypis tłumacza]
911. Capo Melio — staroż. Malleum promontorium w Peloponezie. [przypis tłumacza]
912. brzegi messyńskie — Maumusson, cieśnina koło ujścia Żyrondy. [przypis tłumacza]
913. Morze Karpackie — Morze Egejskie, też nazwane Karpackim od wyspy Karpatos. [przypis tłumacza]
914. Wilhelm Dubiel — Wilhelm du Bellay, pan de Langey, brat kardynała, protektora i przyjaciela Rabelais’go i sam mu wielce przyjazny (patrz: Przedmowa). [przypis tłumacza]
915. na Drepani w Sycylii — Drepanum. [przypis tłumacza]
916. phtyrius — wesz. [przypis tłumacza]
917. snać (daw.) — może, podobno, przecież, widocznie, zapewne; także: sna a. snadź. [przypis edytorski]
918. wcale (daw.) — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
919. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
920. hamadriady — nimfy drzewne. [przypis tłumacza]
921. Martianus Capella — Rzymski powieściopisarz z V stulecia. [przypis tłumacza]
922. Epiterses — Rodak i nauczyciel Plutarcha. [przypis tłumacza]
923. Thamous — syryjskie imię Adonisa, którego śmierć opłakiwali co rok jego czciciele, wymawiając po trzykroć jego imię i dodając: „wielki bóg umarł”. To słynne opowiadanie, powtórzone przez Pantagruela, znajduje się w Plutarchu. [przypis tłumacza]
924. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
925. Wyspa Ścichapęków — Rabelais ma na myśli znienawidzonych świętoszków, obłudników. [przypis tłumacza]
926. był go (...) odstręczył — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: odstręczył go wcześniej, uprzednio (przed wydarzeniami a. czynnościami wyrażonymi zwykłym czasem przeszłym). [przypis edytorski]
927. tonsura (z łac.: strzyżenie, postrzyżyny) — kółko wygolone na czubku głowy, daw. charakterystyczna fryzura mnichów. [przypis edytorski]
928. ichtiofag — rybożerca. [przypis tłumacza]
929. indulgencja (daw., z łac. indulgentia) — odpust; odpuszczenie winy, przebaczenie, darowanie. [przypis edytorski]
930. nigdy go nie ma na żadnym weselu — Podczas postu wzbronione jest odprawianie wesel. [przypis tłumacza]
931. prawdać — konstrukcja z partykułą wzmacniającą „ci”, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
932. odeń — skrócone: od niego. [przypis edytorski]
933. quid iuris (łac.) — jakie prawo (w domyśle: nas obroni). [przypis edytorski]
934. zabierajmyż — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]
935. Jako Ksenomanes zanatomizował i opisał króla Popielca — Rozdz. XXX i nast.: cała ta rozwlekła i dość mdła satyra wymierzona jest przeciw ascetycznym pozorom, kryjącym często pod swym płaszczem wyuzdanie i obżarstwo, i w ogóle przeciw wypaczaniu natury, jak to jaśniej się tłumaczy w dalszym ciągu z przypowieści o Physis i Antyphysis (rozdz. XXXII). Kwestia postów była za czasu Rabelais’go tematem wielce aktualnym i rozpalającym umysły. Wydaje się zbytecznym rozwodzić się w komentarzach do szczegółów tych litanii, które zapewne czytelnik z czystym sumieniem tylko przekartkuje pobieżnie. [przypis tłumacza]
936. kurasek — tu: kurek, zawór. [przypis edytorski]
937. gnip a. gnyp (daw.) — krzywy, krótki, ostro zakończony nóż; nóż szewski. [przypis edytorski]
938. adwerbia — przysłówki. [przypis edytorski]
939. objęcie — tu: pojętność; zdolność pojmowania. [przypis edytorski]
940. hipokras — z łac. vinum Hippocraticum: wino Hipokratesa; podgrzane wino z dodatkiem przypraw (np. cynamonu) i osłodzone miodem, uważane za napój leczniczy oraz afrodyzjak; inaczej: pimen. [przypis edytorski]
941. jabłko (łac. pomum Adami) — tu: jabłko Adama, tj. grdyka, wyniosłość krtaniowa widoczna na szyi, zwł. u mężczyzn. [przypis edytorski]
942. urynał — nocnik; pojemnik na urynę, tj. mocz. [przypis edytorski]
943. sierć (daw.) — dziś: sierść. [przypis edytorski]
944. gwizda — dziś popr. forma: gwiżdże. [przypis edytorski]
945. cofać się wstecz — pleonazm: cofanie się zawsze oznacza ruch wstecz. [przypis edytorski]
946. bejać (wulg.) — wypróżniać się; srać. [przypis edytorski]
947. imainacja a. imaginacja — wyobraźnia. [przypis edytorski]
948. zwyczajnie — tu: zazwyczaj, najczęściej. [przypis edytorski]
949. Phyzeter — wieloryb. [przypis tłumacza]
950. przestrożny — dający przestrogę; ostrzegawczy. [przypis edytorski]
951. zgubieniśmy — skrócone od: zgubieni [jeste]śmy. [przypis edytorski]
952. owego milorda angielskiego, którego gdy skazano (...) i dano mu do wyboru rodzaj śmierci — Jerzy, książę Klarencji, utopiony na rozkaz Edwarda IV, w r. 1478. [przypis tłumacza]
953. Jako Pantagruel wylądował na Wyspie Dzikiej, starożytnej siedzibie Kiełbasek — Rozdz. XXXV. Ten i następne rozdziały są aluzją do współczesnych sporów religijnych. Nie należą one z pewnością do najcelniejszych w dziele Rabelais’go. [przypis tłumacza]
954. niejaki — pewien. [przypis edytorski]
955. sobór narodowy w Szezilu — sobór trydencki. [przypis tłumacza]
956. „Kratyl” Platona — Dialog poświęcony cały znaczeniu imion. [przypis tłumacza]
957. w rzeczy — rzeczywiście, istotnie. [przypis edytorski]
958. przyroda — tu: natura, charakter. [przypis edytorski]
959. Ityphallus — członek męski. [przypis tłumacza]
960. taszka (daw.) — sakiewka, kieszeń, kieska. [przypis edytorski]
961. na kuraż (z fr.) — na odwagę. [przypis edytorski]
962. owo — tu: zatem, a więc. [przypis edytorski]
963. inżynierowie złożyli wielką maciorę — Rodzaj maszyny wojennej używanej przed wynalezieniem prochu. [przypis tłumacza]
964. połamać kiełbaski na kolanie — W języku francuzkim przysłowiowe wyrażenie na określenie czegoś niemożliwego. [przypis tłumacza]
965. nadbieżał (daw. forma) — nadszedł. [przypis edytorski]
966. płomieniec — flaming. [przypis tłumacza]
967. królowa Gęsianóżka — popularna postać legendy. [przypis tłumacza]
968. Nipleseth — oznacza w jęz. hebrajskim członek rodny. [przypis tłumacza]
969. aby mu służyły za przekąskę do stołu na przeciąg pół roku — we Francji jadano kiełbasę tylko przez 6 miesięcy w roku. [przypis tłumacza]
970. nożyk praski — Wówczas przedmiot w handlu bardzo poszukiwany. [przypis tłumacza]
971. Ruach — po hebrajsku: wiatr. Sens tego błahego rozdziału jest dość ciemny. Wedle komentatorów ma Rabelais na myśli licznych fabrykantów wachlarzy, których użycie było nader rozpowszechnione. [przypis tłumacza]
972. wiatr langwedocki — staroż. Circius. [przypis tłumacza]
973. Skurron — profesor i kanclerz uniwersytetu w Montpellier za czasu Rabelais’go [przypis tłumacza]
974. de Flatibus — O wzdęciach. [przypis tłumacza]
975. siewki (...) żyją tą samą straw — wedle wierzenia ludu żyją wiatrem. [przypis tłumacza]
976. podesta (z wł.) — gł. reprezentant władz miasta a. prowincji skupionej wokół ośrodka miejskiego; średniowieczny urząd ustanowiony w XII w. przez cesarza Fryderyka I Barbarossę, utrzymujący się do XVI w. w niektórych wł. republikach miejskich; podesta posiadał uprawnienia sądownicze i wojskowe. [przypis edytorski]
977. Hypenemian — podwietrzny. [przypis tłumacza]
978. Papfigowie — wedle jednych komentatorów protestanci, wedle drugich wprost Niemcy. [przypis tłumacza]
979. Thakor — Thacor po hebr.: kiszka stolcowa. [przypis tłumacza]
980. Ecco lo fico — „Oto figa”. [przypis tłumacza]
981. trapił ich grad, burza, głód i wszelakie nieszczęście, jako wieczysta kara za grzech rodziców i przodków — Aluzja do klątew papieskich. [przypis tłumacza]
982. gradem bić (...) na proso i kapustę — Greler sur le persil [dosł. bić gradem na pietruszkę; red. WL], przysł. francuskie na oznaczenie srożenia się wobec słabych. [przypis tłumacza]
983. snać (daw.) — może, podobno, przecież, widocznie, najwyraźniej, zapewne; także: sna a. snadź. [przypis edytorski]
984. Lucyper (...) Dawniej jadał na śniadanie szkolarzy. Ale (niestety) (...) od kilku lat dołączyli do swoich nauk świętą Biblię — Szczegół ten jest ze strony Rabelais’go wielkim zuchwalstwem, bowiem czytanie Biblii, które przedstawia jako ratunek ze szponów diabła, było równoznaczne z protestantyzmem. [przypis tłumacza]
985. wierę (daw.) — zaiste, prawdziwie. [przypis edytorski]
986. solutionem continuitatis (łac.) — forma Acc. sing. (B.lp): rozwiązanie trwałe (ciągłe); w chirurgii określenie stosowane na określenie rozcięcia tkanek. [przypis edytorski]
987. Jako Pantagruel wylądował na wyspie Papimanów — Rozdz. XLVIII. Ten i następne rozdziały kierują ostrze satyry przeciw kościołowi rzymskiemu i to z niemałą śmiałością. [przypis tłumacza]
988. cztery osoby rozmaicie ubrane — Cztery stany: kler, szlachta, stan urzędniczy i chłopski. [przypis tłumacza]
989. gnip a. gnyp (daw.) — krzywy, krótki nóż; nóż szewski. [przypis edytorski]
990. wraz (daw.) — zaraz, natychmiast. [przypis edytorski]
991. widziałem ich trzech i nie mogę powiedzieć, abym utył z tego — Może aluzja do kardynała lotaryńskiego, który bywał w misjach politycznych u trzech papieży (Klemensa VII, Pawła III i Juliusza III), bez wielkiego skutku. [przypis tłumacza]
992. Ucałowalibyśmy mu zadek bez listka — Patrz nota do III, 12. [przypis tłumacza]
993. Ekstrawaganty — były to rozporządzenia Jana XXII (1340). [przypis tłumacza]
994. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
995. wprzódziej (daw.) — wcześniej, najpierw. [przypis edytorski]
996. γνωθι σεαυτον — „Znaj siebie samego”. [przypis tłumacza]
997. requiem aeternam (łac.) — wieczne odpoczywanie. [przypis edytorski]
998. dzieło z rodzaju tych, jakie czynił jeszcze nieboszczyk Dedalus — surowe, barbarzyńskie. [przypis tłumacza]
999. boża nóżka — hebrajskie i greckie określenie zgangrenowanych członków. [przypis tłumacza]
1000. z hełmem na głowie, ozdobionym perską tiarą (...) kiedy całe chrześcijaństwo zażywało pokoju i ciszy, oni jedni prowadzili okrutną i krwawą wojnę — Aluzja do Juliusza II. [przypis tłumacza]
1001. świnia, od których roi się wprost w Papimanii — Cochons au bon Dieu, szyderczy epitet dawany kanonikom. [przypis tłumacza]
1002. wszystko obficie było nadziane przednim farszem — Gra słów oparta na słowie farce: po fr. mogącym zarówno znaczyć „farsz” jak „błazeństwo”. [przypis tłumacza]
1003. źrały (daw.) — dojrzały. [przypis edytorski]
1004. seraficzna Seksto — Sextus decretalium liber, trzecia część księgi prawa kanonicznego. [przypis tłumacza]
1005. cherubiczne Klementyny — Clementinae constitutiones, czwarta część tegoż prawa [kanonicznego; red. WL]. [przypis tłumacza]
1006. kundman — klient. [przypis edytorski]
1007. żali a. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1008. dekrety mają skrzydła — Gra słów na słowie dekretalia (alae, skrzydła). [przypis tłumacza]
1009. owe straszliwe rozdziały „Execrabilis” (...) „Mandatum” i różne inne — Początkowe słowa często cytowanych ustępów. [przypis tłumacza]
1010. czapeczka o czterech saczkach — Dawna forma księżego biretu. [przypis tłumacza]
1011. dona superrogationis — nadliczbowe dobre uczynki. [przypis tłumacza]
1012. całować własne kciuki złożone na krzyż — Jak jest obyczajem pobożnych w braku krzyża. [przypis tłumacza]
1013. gruszki chrześcijanki — Poire de bon chretien nazwa gatunku gruszek we Francji. [przypis tłumacza]
1014. wino klementyńskie — Z winnicy, którą papież Klemens V (1304–1314), będący rodem z Bordeaux, założył opodal w Bessac. [przypis tłumacza]
1015. wnetki (daw., gw.) — zaraz, wnet. [przypis edytorski]
1016. si tu non vis dare, presta, quaesumus (łac.) — jeśli nie chcesz dać, pożycz przynajmniej, prosimy. [przypis tłumacza]
1017. Jako na pełnym morzu Pantagruel usłyszał rozmaite odtajane słowa — Baśń ta o odtajanych wyrazach sięga odległej starożytności. Między innymi znajdujemy ją u Plutarcha De profect. virt. sent. i w Cortigiano Baltazara Castiglione. [przypis tłumacza]
1018. zali (daw.) — czy. [przypis edytorski]
1019. potem — tu: poza tym. [przypis edytorski]
1020. bitwa pomiędzy Arymaspijczykami a Nephelibatami — Bajeczne ludy. [przypis tłumacza]
1021. Gaster — brzuch. [przypis tłumacza]
1022. Sigalion — Egipski symbol słońca w przesileniu zimowym. Kreślono je z palcem na ustach, bowiem przyroda w zimie milczy. [przypis tłumacza]
1023. ów sobór był bardzo niezgodny, z przyczyny zabiegów i ambicyj o pierwsze miejsce — Spory te o pierwszeństwo miejsca między posłami znane są z historii soboru; jak również obecność w mieście 75 pasztetników, 250 piekarzy papieża i kardynałów etc. etc. [przypis tłumacza]
1024. kędy (daw.) — gdzie. [przypis edytorski]
1025.
Darmowe książki «Gargantua i Pantagruel - François Rabelais (gdzie mozna czytac ksiazki online txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)