Gargantua i Pantagruel - François Rabelais (gdzie mozna czytac ksiazki online txt) 📖
Krótki opis książki:
Gargantua i Pantagruel, tytułowi bohaterowie powieści Francois Rabelais'go, to olbrzymy znane francuskiej publiczności z podań ludowych.
Podobno Rabelais kupił na straganie anonimowe dzieło opisujące losy Gargantui, a lektura utworu zainspirowała go napisania własnej wersji dziejów olbrzyma oraz jego syna, Pantagruela. Powieść przedstawia życie bohaterów od samego początku — włącznie z historią ich poczęcia i narodzin; ukazuje zarówno ich codzienność, jak i przygody: udział w walkach i podróżach. Dzieło zachowuje ludowy, trochę sowizdrzalski charakter — przygody są wzbogacane trywialnym humorem obfitującym w dowcipy o tematyce fekalnej i płciowej. W Gargantui i Pantagruelu łączy się wulgarność i erudycja autora — niektóre z żartów mają charakter lingwistyczny i wymagają znajomości francuskiego i łaciny. Niewątpliwie wiele słuszności ma tłumacz, wskazując, że w całej pełni smakować w pismach Rabelais'go mogą bodaj tylko mężczyźni; bowiem wśród beztroskich fantazji i facecji dochodzi mimo wszystko do głosu kulturowe dziedzictwo mizoginii, szczególnie w stosunku do kobiecej fizyczności i fizjologii.
Gargantua i Pantagruel to najsłynniejsze dzieło autorstwa Francois Rabelais'go. Poszczególne tomy były wydawane od lat 40. XVI wieku, ostatni z nich doczekał się publikacji już po śmierci pisarza w latach 60.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: François Rabelais
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Gargantua i Pantagruel - François Rabelais (gdzie mozna czytac ksiazki online txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 François Rabelais
Piotra — tj. papieża. [przypis tłumacza]
1125. zakonotować — zapamiętać. [przypis edytorski]
1126. myłka (daw.) — pomyłka, błąd. [przypis edytorski]
1127. wejrzenie — tu: widok, wygląd. [przypis edytorski]
1128. sparzony — tu: dobrany w pary. [przypis edytorski]
1129. Strofady — wyspy zamieszkałe przez harpie, na Morzu Jońskim. [przypis tłumacza]
1130. we Florencji pokazują Pandekta Justyniana — We Florencji znajduje się najstarszy manuskrypt Pandektów. [przypis tłumacza]
1131. zakupiliśmy skrzynię kapeluszy i czapek rogatych — kapelusze i czapeczki duchowne. [przypis tłumacza]
1132. Jako przebyliśmy Kaźnię, zamieszkałą przez Pazdura, arcyksięcia Spaśnych Kotów — Rozdz. XI. Ten i następne rozdziały zawierają krwawą inwektywę przeciw ówczesnemu wymiarowi sprawiedliwości, zwłaszcza Wielkiej Izbie (la Tournelle) i Izbie ognistej (Chambre ardente). [przypis tłumacza]
1133. Spaśne koty — w oryg. właściwie raczej „futrem okryte”, są to rajcy i prezydenci trybunałów, odziani w płaszcze podbite gronostajem. [przypis tłumacza]
1134. Gdyśmy wchodzili do ich jaskini, rzekł nam stary dziaduś — Więzienie zwane Conciergerie [tj. „odźwiernia” a. „stróżówka”; red. WL]. [przypis tłumacza]
1135. jakoby jakaś szósta essencja — Ukuty superlatyw od Kwintessencji. [przypis tłumacza]
1136. Jako Wielki Pazdur zadał nam zagadkę — Rozdz. XII-ty. Aluzja do procedury trybunału inkwizycyjnego, wedle której oskarżony musiał odgadnąć miano swej zbrodni i oskarżyciela. [przypis tłumacza]
1137. owo tedy — Nieustannie powtarzane przysłowie Pazdura brzmi w oryginale or ça i zawiera w swym dwuznaczniku niepodobną do przetłumaczenia aluzję do przekupstwa trybunału (or: złoto). [przypis tłumacza]
1138. siła (daw.) — dużo, wiele, moc. [przypis edytorski]
1139. zasię (daw.) — zaś, natomiast. [przypis edytorski]
1140. możeście wy mnie wzięli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: może wy mnie wzięliście. [przypis edytorski]
1141. receptaculum (łac.) — pojemnik; magazyn. [przypis edytorski]
1142. Apedefci — z greckiego: „nieświadomi, nieuczeni” [także: ignoranci; red. WL]. Urzędnicy izb rachunkowych byli to jeno prości kalkulatorzy, bez wykształcenia, które uważano w urzędzie za zbyteczne, a nawet szkodliwe do dobrego sprawowania jego funkcji. Satyra ta, wymierzona przeciw łupiestwu ówczesnego systemu poborczego, jest, jak i inne w tej ostatniej księdze, dość ciężka i pedantyczna, niezdradzająca w niczym wspaniałego humoru i werwy Rabelais’go z pierwszych ksiąg. [przypis tłumacza]
1143. zawieść — zaprowadzić. [przypis edytorski]
1144. zanim wejdzie się do głównej prasy (...) są tam małe, duże, tajne, średnie i w ogóle wszelakiego rodzaju — Rozmaite biura urzędów poborczych. [przypis tłumacza]
1145. pithia — Beczka na wino. [przypis tłumacza]
1146. szczep dziesięcinny — dziesięcina kleru. [przypis tłumacza]
1147. szczep skarbowy, najlepszy z całego kraju — Istniał osobny tresorier des metius plaisirs du Roi. [przypis tłumacza]
1148. nadpis (daw.) — napis; podpis. [przypis edytorski]
1149. wygolić winnicę do czysta — W oryg. passer outre, nieprzetłumaczalny dwuznacznik, bez głębszego zresztą znaczenia. [przypis tłumacza]
1150. pokrzepiliśmy się (...) i zaczerpnęli — inaczej: pokrzepiliśmy się i zaczerpnęliśmy. [przypis edytorski]
1151. Eliksir, Lunaria major — Terminy alchemiczne. [przypis tłumacza]
1152. w kuchni Geberskiej — Geber, słynny chemik z końca VIII wieku, który mozolił się nad sztuką fabrykowania złota. [przypis tłumacza]
1153. entelechia — wedle Arystotelesa skończona doskonałość formy, „absolut”. [przypis tłumacza]
1154. Mateotechnia — zatoka sztuk czczych i bezpożytecznych. [przypis tłumacza]
1155. hardzi jak Szkoty — Przysł. franc.: fier comme un Ecossais. [przypis tłumacza]
1156. Teodor Gaza — z Tessaloniki, tłumacz Arystotelesa i Teofrasta. [przypis tłumacza]
1157. Anygrofilos — uczony i tłumacz Arystotelesa we Florencji i Rzymie w 15 w. [przypis tłumacza]
1158. Bessarion —patriarcha Konstantynopola, platonik w 15 w. [przypis tłumacza]
1159. Budeus — Budee, patrz: Przedmowa. [przypis tłumacza]
1160. Laskaris — bibliotekarz Franciszka I, przyjaciel Rabelais’go. [przypis tłumacza]
1161. Skaliger, Brigot, Chambrier, Fleury — Nazwiska współczesnych [autorowi; red. WL] uczonych. [przypis tłumacza]
1162. tedy (daw.) — zatem. [przypis edytorski]
1163. Jako Kwinta-Essencja leczyła choroby za pomocą piosenek — Po francusku chanson, piosenka, używa się też i w znaczeniu „brednia”. Rozdziały te stanowią satyrę subtelności filozofii scholastycznej, niejednokrotnie branej za cel drwinek już w poprzednich księgach. [przypis tłumacza]
1164. młodą damę (miała co najmniej tysiąc osiemset lat) — Liczone od Arystotelesa, jej chrzestnego ojca. [przypis tłumacza]
1165. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
1166. królów, którzy, nadprzyrodzonym sposobem, leczą niektóre choroby (...) jeno przez samo włożenie rąk — Podczas koronacji królowie dotykali rękami chorych, lecząc, wedle wierzenia ludu, w ten sposób skrofuły. [przypis tłumacza]
1167. abstraktorzy, spodyzatorzy, massyterowie, preguści, tabachinowie (...) eniliny, archadasperyny, mebiny, giboryny — Nazwy tych fantastycznych urzędów są po największej części pochodzenia hebrajskiego. [przypis tłumacza]
1168. wraz — tu: od razu. [przypis edytorski]
1169. snać (daw.) — może, podobno, przecież, widocznie, najwyraźniej, zapewne; także: sna a. snadź. [przypis edytorski]
1170. zawiedli nas do małego gabinetu, całego wytapetowanego samymi strachami — Wzorem dawnych laboratoriów czarnoksięskich. [przypis tłumacza]
1171. kozy, która wykarmiła go w Kandii — Amaltea. [przypis tłumacza]
1172. panaceum — lekarstwo uniwersalne na wszystkie choroby. [przypis tłumacza]
1173. Kordaks (...) Pyrshicum — Starożytne tańce Greków. [przypis tłumacza]
1174. uderzając ich (...) w brzuch młotkiem tenetyjskim — przysłowiowe wyrażenie na surowy i bezwzględny wymiar sprawiedliwości; od króla Tenesa. [przypis tłumacza]
1175. w momencie — momentalnie, w jednej chwili. [przypis edytorski]
1176. choroba św. Franciszka — czyli brak pieniędzy, przez aluzję do surowych ślubów ubóstwa mnichów tego zakonu. [przypis tłumacza]
1177. odświeżyła i odmłodziła; takoż powiada Eschylos, iż przygodziło się to karmicielkom dobrego Bachusa i ich mężom także — Zaginiona tragedia Eschylosa. [przypis tłumacza]
1178. sporządzali złoto zębami — tj. odejmując sobie od ust, skąpiąc. [przypis tłumacza]
1179. Sokrates (...) połowę swoich studiów obracał na mierzenie skoków pcheł, jako zaświadcza o tym Arystofanes — [por.] Komedia Chmury, w. 144. [przypis tłumacza]
1180. in modo — co do sposobu (a. ilości). [przypis edytorski]
1181. in forma — co do kształtu (a. rodzaju). [przypis edytorski]
1182. in figura et in tempore — co do postaci i co do czasu. [przypis edytorski]
1183. zasadnicza wilgoć — humor radicalis, termin średniowiecznej fizjologii, rzekome źródło życia. [przypis tłumacza]
1184. Apicjusz — słynny smakosz rzymski za Augusta, autor dzieła o sztuce kucharskiej. [przypis tłumacza]
1185. cale (daw.) — zupełnie, całkowicie. [przypis edytorski]
1186. wraz — tu: jednocześnie, od razu. [przypis edytorski]
1187. cale (daw.) — zupełnie, całkowicie. [przypis edytorski]
1188. wstecz się cofnąć — pleonazm: cofanie się zawsze oznacza ruch wstecz. [przypis edytorski]
1189. przepominając (daw.) — zapominając. [przypis edytorski]
1190. cale (daw.) — zupełnie, całkowicie. [przypis edytorski]
1191. chyba (daw.) — uchybienie, niedoskonałość. [przypis edytorski]
1192. snać (daw.) — może, podobno, przecież, widocznie, najwyraźniej, zapewne; także: sna a. snadź. [przypis edytorski]
1193. bracia mniejsi Służebnicy i Przyjaciele Słodkiej Pani — Servi S. Mariae, założeni w r. 1232. [przypis tłumacza]
1194. Noszą trzewiki okrągłe jak miednice — Aby móc stąpać, nie zostawiając śladów [wskazujących kierunek, w którym szli; red. WL]. [przypis tłumacza]
1195. kazał ich ostrzyc i oskubać jak świnie na tylnej części głowy — Fortunę przedstawiano jako postać z grzywą włosów z przodu oraz łysym tyłem głowy, na znak tego, że należy ją (tj. szczęśliwy traf) chwytać zawczasu, zaś kiedy minie stosowna chwila, nie sposób tego uczynić. [przypis edytorski]
1196. kość bragmatycznej — z fr. os bregmatique; kość ciemieniowa. [przypis edytorski]
1197. nosił każdy z nich (...) u pasa, kształtem różańca, ostrą brzytwę — Jako symbol obłudy, w myśl włoskiego przysłowia: „miód w ustach a brzytwa za pasem”. [przypis tłumacza]
1198. lucifer — dosł.: niosący światło; tu: księżyc. [przypis edytorski]
1199. skała marpezjańska — czyli marmur z Paros. [przypis tłumacza]
1200. Jako Panurg, zadając pytania Bratu Buczącemu, zdołał wydobyć zeń jeno same monosylaby — Rozdział ten wyszydza dyscyplinę mnichów, nakazującą im milczenie. [przypis tłumacza]
1201. frater (łac.) — brat. [przypis edytorski]
1202. płeć (daw.) — cera, skóra twarzy. [przypis edytorski]
1203. w bród — mnóstwo (tak wiele, że można w tej obfitości brodzić). [przypis edytorski]
1204. item a. itidem (łac.) — również, podobnie, a także. [przypis edytorski]
1205. źrał a. źrały (daw.) — dojrzały. [przypis edytorski]
1206. trześń a. trześnia — czereśnia. [przypis edytorski]
1207. ex (łac.) — z. [przypis edytorski]
1208. Niechże go trąd ogarnie — Trędowaci mieli opinię szczególniejszej jurności. [przypis tłumacza]
1209. gzło (daw.) — koszula, bielizna. [przypis edytorski]
1210. najkrzepciej (daw.) — najsilniej, najmocniej; por. krzepki: silny, mocny. [przypis edytorski]
1211. żywot (daw.) — brzuch a. życie (droga życiowa, los). [przypis edytorski]
1212. zbawiż ich kto — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy ich ktoś zbawi. [przypis edytorski]
1213. nigdzieśmy nie widzieli — przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdzie nie widzieliśmy. [przypis edytorski]
1214. tryksać — bóść, atakować rogiem; od rzecz. tryk: baran. [przypis edytorski]
1215. przygodzić się — przytrafić się. [przypis edytorski]
1216. snać (daw.) — może, podobno, przecież, widocznie, zapewne; także: sna a. snadź. [przypis edytorski]
1217. tryksający się — bodący się; od rzecz. tryk: baran. [przypis edytorski]
1218. swarzyć się (daw.) — kłócić się. [przypis edytorski]
1219. Gilles, Pierre (1490–1550) — filozof, przyrodnik i podróżnik. [przypis tłumacza]
1220. anakampserot — ziele, którego dotknięcie miało przywracać postradaną miłość. [przypis tłumacza]
1221. Beroz — Chaldejczyk, który napisał dzieło o chaldejskich i babilońskich starożytnościach. [przypis tłumacza]
1222. Melam — hiszpański geograf. [przypis tłumacza]
1223. Albert — generalny wikariusz dominikanów. [przypis tłumacza]
1224. Piotr Świadek — Peter Martyr Anglerius, autor historii odkryć. [przypis tłumacza]
1225. Pius drugi — Pius II Piccolomini (1405–1465). [przypis tłumacza]
1226. Wolateran — Wolateranus, Raffael Maffei (1456–1521) tłumacz Ksenofonta. [przypis tłumacza]
1227. Paulo Jovio (1486–1552) — lekarz i biskup z Nocery, jako historyk bardzo niepewny i kłamliwy. [przypis tłumacza]
1228. Chaiton — książę armeński, w XIV w. [przypis tłumacza]
1229. Marco Paulo — podróżnik w 13 w. [przypis tłumacza]
1230. Ludowik Rzymianin — Ludovico, patrycjusz Rzymski, który zwiedził Wschód. [przypis tłumacza]
1231. Alvarez — odkrywca Brazylii. [przypis tłumacza]
1232. Perszerończycy i Mancejanowie — Mieszkańcy okolic Perche, Maine i Normandii zdawna osławieni byli z przedajności świadectwa. [przypis tłumacza]
1233. Kleantes — filozof, uczeń Zenona. „Latarnia Kleantesa” stała się symbolem naukowej ścisłości. [przypis tłumacza]
1234. Lumen stanu aptekarskiego — Luminare apothecariorum, kompendium aptekarskie, wydane w r. 1492, w Turynie. [przypis tłumacza]
1235. królowej podano wielką i sztywną pochodnię z białego wosku, płonącą i nieco czerwoną na końcu — Łatwo się domyślić sensu tych z gruba sprośnych aluzyj. [przypis tłumacza]
1236. drzewa pomarańczowe w Surenie — W Surenes, w parku królewskim, mieściły się najwspanialsze oranżerie. [przypis tłumacza]
1237. Szynion — Chinon, rodzinne miasteczko R., któremu wielokrotnie poświęca w swym dziele pełne umiłowania wspomnienie. [przypis tłumacza]
1238. takimi pogwarki — dziś popr. forma N.lm: (...) pogwarkami. [przypis edytorski]
1239. Tenarus — Pasmo gór i miasto w Lakonii, w którego okolicy, wedle mniemania starożytnych, mieściło się zejście do piekieł. [przypis tłumacza]
1240. pola krańskie — Kamienista równina w Prowansji. [przypis
Darmowe książki «Gargantua i Pantagruel - François Rabelais (gdzie mozna czytac ksiazki online txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)