Gargantua i Pantagruel - François Rabelais (gdzie mozna czytac ksiazki online txt) 📖
Krótki opis książki:
Gargantua i Pantagruel, tytułowi bohaterowie powieści Francois Rabelais'go, to olbrzymy znane francuskiej publiczności z podań ludowych.
Podobno Rabelais kupił na straganie anonimowe dzieło opisujące losy Gargantui, a lektura utworu zainspirowała go napisania własnej wersji dziejów olbrzyma oraz jego syna, Pantagruela. Powieść przedstawia życie bohaterów od samego początku — włącznie z historią ich poczęcia i narodzin; ukazuje zarówno ich codzienność, jak i przygody: udział w walkach i podróżach. Dzieło zachowuje ludowy, trochę sowizdrzalski charakter — przygody są wzbogacane trywialnym humorem obfitującym w dowcipy o tematyce fekalnej i płciowej. W Gargantui i Pantagruelu łączy się wulgarność i erudycja autora — niektóre z żartów mają charakter lingwistyczny i wymagają znajomości francuskiego i łaciny. Niewątpliwie wiele słuszności ma tłumacz, wskazując, że w całej pełni smakować w pismach Rabelais'go mogą bodaj tylko mężczyźni; bowiem wśród beztroskich fantazji i facecji dochodzi mimo wszystko do głosu kulturowe dziedzictwo mizoginii, szczególnie w stosunku do kobiecej fizyczności i fizjologii.
Gargantua i Pantagruel to najsłynniejsze dzieło autorstwa Francois Rabelais'go. Poszczególne tomy były wydawane od lat 40. XVI wieku, ostatni z nich doczekał się publikacji już po śmierci pisarza w latach 60.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: François Rabelais
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Gargantua i Pantagruel - François Rabelais (gdzie mozna czytac ksiazki online txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 François Rabelais
sykomancja — wróżenie z liści figowych. [przypis tłumacza]
584. ichtiomancja — wróżenie z ryb. [przypis tłumacza]
585. kleromancja — wróżenie z losu. [przypis tłumacza]
586. antropomancja — wróżenie z wnętrzności ludzkich. [przypis tłumacza]
587. stychomancja — wróżenie z wierszy sybilli. [przypis tłumacza]
588. onomatomancja — wróżenie z imion. [przypis tłumacza]
589. alektriomancja — wróżenie przez koguta. [przypis tłumacza]
590. aruspicje — wróżenie wróżby z jelit ofiarowanych zwierząt u dawnych Rzymian. [przypis tłumacza]
591. ekstryspicje — również wróżby z wnętrzności zwierząt. [przypis tłumacza]
592. skiomancja — wróżba z cieni umarłych. [przypis tłumacza]
593. mamli — konstrukcja z partykułą -li o znaczeniu pytajnym; inaczej: czy mam. [przypis edytorski]
594. Czy nie wiesz, że koniec świata się zbliża? (...) Antychryst się już urodził — Mniemanie rozpowszechnione w XV. stuleciu. [przypis tłumacza]
595. ponoś a. pono (daw.) — ponoć, podobno. [przypis edytorski]
596. Crescite. Nos qui vivimus, multiplicamini (łac.) — Rozradzajcie się. My, którzy żyjemy, mnóżmy się. [przypis edytorski]
597. dum venit iudicare (łac.) — Kiedy przyjdzie dzień sądu. [przypis tłumacza]
598. aby we wszystkich naczyniach spermatycznych nie zostało ani na nakreślenie litery Y greckiej. Rzeczy tak cennej nie godzi się (...) niszczyć — Zasada prawa kanonicznego. [przypis tłumacza]
599. dzwony wareńskie — Dzwony w Varennes, tradycyjne w starych opowiastkach, iż w dźwięku ich można było dosłuchać się wszystkiego, co się chciało. [przypis tłumacza]
600. sztywny Bóg ogrodów — Priapus. [przypis tłumacza]
601. messer Kotal z Albingii — Messer cotale, włoskie wyrażenie na męski członek. [przypis tłumacza]
602. prime del monde (wł.) — pierwszy w świecie. [przypis edytorski]
603. w św. Maksancie — w Poitou. [przypis tłumacza]
604. podpowiadacz — tu: sufler. [przypis edytorski]
605. wprzódziej (daw.) — wcześniej. [przypis edytorski]
606. ergo (łac.) — a więc. [przypis edytorski]
607. topika — nauka logiczno-retorycznego prowadzenia argumentacji. [przypis tłumacza]
608. zali (daw.) — czy. [przypis edytorski]
609. przeciwić się (daw.) — sprzeciwiać się, przeciwstawiać się. [przypis edytorski]
610. pierścień Hansa Karwela, nadwornego jubilera króla Melindy — Tradycyjna opowiastka, powtarzająca się u wielu autorów. [przypis tłumacza]
611. zbakierowany — tu: wykolejony. [przypis edytorski]
612. Hipotades — Wedle dawnego klucza, Hipothades ma przedstawiać spowiednika Ludwika XII i Franciszka I, Wilhelma Pavi, przeciwnika Lutra i małżeństwa kapłanów. [przypis tłumacza]
613. Mistrz Gałeczka — (w oryg. Rondililis) ma oznaczać kolegę Rabelais’go z Montpellier, doktora Wilhelma Rondelet. [przypis tłumacza]
614. profesor Boissone — profesor prawa i radca sądu w Tuluzie. [przypis tłumacza]
615. Insolubilia de Alliaco — Jedno z tych insolubiliów Piotra d’Ailly brzmiało: „Czy, prowadząc świnię na jarmark, chłop wiedzie sznur czy świnię?”. [przypis tłumacza]
616. żali a. zali (daw.) — czy. [przypis edytorski]
617. miszkować — kastrować. [przypis edytorski]
618. mistrza, który miszkował braciszków w opactwie (...) — W niektórych współczesnych klasztorach kastrowano mnichów, aby upewnić się co do ich czystości. [przypis tłumacza]
619. mamli — konstrukcja z partykułą -li o znaczeniu pytajnym; inaczej: czy mam. [przypis edytorski]
620. Lampsacenia — Miasto w Małej Azji, siedziba kultu Priapa, który, wedle legendy, był jego założycielem. [przypis tłumacza]
621. imainacja a. imaginacja (daw.) — wyobraźnia. [przypis edytorski]
622. spójrzcie na wygląd człowieka zatopionego w jakichś studiach (...) jak gdyby pozbawiony życia, wyprowadzony sam z siebie jakowąś ekstazą — Ustęp ten, opisujący człowieka zatopionego w studiach, należy do klasycznych w lit. francuskiej. [przypis tłumacza]
623. nie mogli snadniej pustelnicy Tebaidy (...) powściągnąć swej wszetecznej pożądliwości (...) jak czyniąc to (...) trzydzieści razy dziennie — Klasztor św. Wiktora miał opinię, iż obserwowano [tj. zachowywano; red. WL] tam śluby czystości jeno in quantum potest humana fragilitas pati. [przypis tłumacza]
624. Polystylo — dawna Abdera, ojczyzna Demokryta. [przypis tłumacza]
625. Proetydy — Oszalałe córki Protosa, które w mniemaniu, iż są krowami, uganiały po polach. [przypis tłumacza]
626. Mimalonidy — nazwa Bachanek w Macedonii. [przypis tłumacza]
627. Tyjady — szalejące kapłanki Bachusa. [przypis tłumacza]
628. korugacja — sfałdowanie. [przypis tłumacza]
629. Krytolaus — uczeń Arystotelesa. [przypis tłumacza]
630. juścić — owszem. [przypis edytorski]
631. hipokras — korzenne aromatyczne wino. [przypis tłumacza]
632. Pasifae a. Pasiphae — córka Słońca, małżonka Minosa, zapłodniona przez Neptuna w postaci byka. [przypis tłumacza]
633. Egesta — córka Trojańczyka Hipotasa, poczęła Acesta, druha Eneaszowego, z bożkiem morskim, który przybrał postać psa lub niedźwiedzia. [przypis tłumacza]
634. Mandes — miasto przy ujściu Nilu, gdzie czczono Pana w postaci kozła, z którym tamtejsze kobiety oddawały się wyuzdanej rozpuście. [przypis tłumacza]
635. czeczotka — ptak z rodziny wróblowatych, o charakterystycznym czerwonym wybarwieniu na ciemieniu. [przypis edytorski]
636. indult — zezwolenie wydawane przez przedstawiciela władzy duchownej (np. papieża, biskupa) na odstąpienie od obowiązujących w prawie kanonicznym przepisów. [przypis edytorski]
637. Saporta — profesor medycyny i kanclerz uniwersytetu w Montpellier. [przypis tłumacza]
638. Tollet, Piotr — lekarz szpitalny w Lionie. [przypis tłumacza]
639. Kwentyn — lekarz włoski Quintiani. [przypis tłumacza]
640. komedię o człowieku, który pojął żonę niemowę — Z kanwy tej napisał przed kilkoma laty Anatol France komedię pod tymże tytułem (wyszła w druku po polsku w przekł. tłumacza niniejszego dzieła). [przypis tłumacza]
641. Stercus et urina (...) collige grana (łac.) — Kał i uryna są to najprzedniejsze potrawy lekarza. Z czego innego plewy, z tych zasię zbierasz ziarna. [przypis tłumacza]
642. Nobis sunt signa (...) prandia digna (łac.) — Dla nas to są znaki, dla was potrawy wspaniałe. [przypis tłumacza]
643. de Ventre inspiciendo (łac.) — [dosł. O badaniu brzucha; red. WL] Tytuł ustępu w Pandektach tyczącego badania ciężarnych niewiast i wdów z punktu widzenia legalności potomstwa. [przypis tłumacza]
644. starożytny filozof zapytany, czy miał pewną niewiastę — Arystyp, filozof, o heterze Lais. [przypis tłumacza]
645. święty Apostoł (...) niechaj będą jak gdyby nie mieli żony — Pierwszy list św. Pawła do Koryntian. [przypis tłumacza]
646. ponoś a. pono (daw.) — ponoć, podobno. [przypis edytorski]
647. filozof efektycki i pyrrhoński — Efektycy, czyli sceptycy, których filozofia zasadzała się na powątpiewaniu i niewydawaniu bezwzględnego sądu. Pyrrhonianie, od założyciela Pyrrhona z Elidy, który filozofię swą zasadzał na szukaniu prawdy, a najwyższe szczęście na obojętności. Scenę z filozofem Wiatraczkiem niemal dosłownie wcielił Molier do swego Małżeństwa z musu (Marfuriusz), wzmocniwszy ją kapitalnym rozwiązaniem za pomocą kija. [przypis tłumacza]
648. aporetycy — również nazwa szkoły sceptyków. [przypis tłumacza]
649. Myrlingia — Od mira lingua: cudaczny język. [przypis tłumacza]
650. snać (daw.) — może, podobno, przecież, widocznie, najwyraźniej, zapewne; także: sna a. snadź. [przypis edytorski]
651. mózgowiec (starop.) — szaleniec. [przypis tłumacza]
652. Choreb — syn króla frygijskiego, Mygdona. [przypis tłumacza]
653. Euforion — Historyk i archiwariusz Antiocha Wielkiego w Syrii. [przypis tłumacza]
654. André, Barbacyn — Profesor prawa w Bolonii; tożsamo Barbacyn (w VI w.) [przypis tłumacza]
655. Turski Filipek — Miasto Tours miało aż do Ludwika XIV własną, odrębną monetę. [przypis tłumacza]
656. Jasio (...) rzekł głośno (...) — Wyrok ów zapożyczony jest ze starej włoskiej noweli, jeszcze z czasów przed-Bokacjuszowskich. [przypis tłumacza]
657. Trybulet — Triboullet, sławny nadworny błazen Franciszka I i Henryka II, którego imię stało się ogólnym mianem błazna. Był ułomny. Triboullet jest bohaterem dramatu Wiktora Hugo Le roi s’amuse. [przypis tłumacza]
658. Błaznem fatalnym (...) ogniotrwałym — Te litanie, niezawierające żadnego sensu, były tradycyjną zabawą tzw. societes bouffonnes i jak gdyby ćwiczeniem w sprawności i obrotności języka. Cry du Ieu du prince des Sotz Gringoire’a zaczyna się tak:
Sotz lunatiques, sotz estourdis, sotz sages,
Sotz de villes, de chasteaux, de villages,
Sotz rassotes, sotz nyais, sotz subtilz,
Sotz amoureux, sotz priuez, sotz sauvages.
[przypis tłumacza]
659. Jako Pantagruel przysłuchuje się sądowi nad sędzią Pletewką, który rozstrzygał procesy wedle rzutu kości — Epizod sędziego Pletewki należy do najcelniejszych arcydzieł satyry francuskiej. [przypis tłumacza]
660. Lud. Ro. — Ludovicus Romanus, komentator Pandektów w XV wieku. [przypis tłumacza]
661. gaudent brevitate moderni (łac.) — Współcześni lubują się w zwięzłości. [przypis tłumacza]
662. Extra — [tu:] Ekstrawaganty papieża Jana XXII. [przypis tłumacza]
663. Innoc. — Papież Inocenty IV, w Glossach swoich Dekretaltów. [przypis tłumacza]
664. Cum sunt partium iura obscura, reo favendum est potius quam actori (łac.) — Jeśli prawa stron są ciemne, raczej trzeba rozstrzygać na stronę obżałowanego niż skarżyciela. [przypis tłumacza]
665. opposita iuxta se posila magis elucescunt (łac.) — Lepiej wyjaśniają się sprzeczności postawione naprzeciw siebie. [przypis tłumacza]
666. semper in obscuris quod minimum est sequimur (łac.) — w sprawach ciemnych trzeba trzymać się najmniejszego wymiaru. [przypis tłumacza]
667. qui prior est tempore, potior est iure (łac.) — kto pierwszy co do czasu, pocześniejszy co do prawa. [przypis tłumacza]
668. akta, dokumenta i inne procedury (...) odparł Pletewka, służą mi w trojakim, szczególnym, godnym uwagi i autentycznym względzie (...) — Te słowa przypominają, że potomkiem duchowym sędziego Pletewki (w orygin: Bridoye) jest słynny sędzia Bridoison w Weselu Figara Beaumarchais’go. [przypis tłumacza]
669. forma mutata, mutatur substantia (łac.) — ze zmianą formy odmienia się istota rzeczy. [przypis tłumacza]
670. fuit magnus practicus (łac.) — był wielkim (doświadczonym) praktykiem. [przypis edytorski]
671. interpone tuis interdum gaudia curis (łac.) — powinieneś niekiedy przeplatać pracę zabawą. [przypis tłumacza]
672. pecuniae obediunt omnia (łac.) — Pieniądzowi posłuszne jest wszystko. [przypis tłumacza]
673. Piket — Rodzina w Montpellier. [przypis tłumacza]
674. portatur leviter quod portat quisque libenter (łac.) — lekko się niesie, to co się niesie chętnie. [przypis tłumacza]
675. quod medicamenta morbis exhibent, hic iura negotiis (łac.) — czym lekarstwa dla chorób, tym prawa są dla spraw. [przypis tłumacza]
676. Iam matura thoris plenis adoleverat virginitas (łac.) — Już dziewictwo w całej pełni było dojrzałe do ślubnego łoża. [przypis tłumacza]
677. Brocadium iuris — kompendium umiejętności prawnej, które prostoduszny Pletewka bierze za osobę. [przypis tłumacza]
678. saepe solet similis filius esse patri, et sequitur leviter filia matris iter (łac.) — nierzadko syn jest podobny ojcu, i córka łacno wstępuje w ślady matki. [przypis tłumacza]
679. excipio filios a moniali susceptos ex monacho (łac.) — wyłączam synów mniszek spłodzonych z mnichami. [przypis tłumacza]
680. olfecit id est, nasum ad culum posuit (łac.) — powąchał, tzn. przyłożył nos do zadka. [przypis tłumacza]
681. qui non laborat, non manige ducat (łac.) — kto nie pracuje, nie porośnie w dostatki. [przypis tłumacza]
682. vetulam compellit egestas (łac.) — pilnującym się prawo sprzyja. [przypis tłumacza]
683. Sermo datur cunctis, animi sapientia paucis (łac.) — Mowa dana jest wszystkim, rozum zasię niewielu. [przypis tłumacza]
684. Dulcior est fructus post multa pericula ductus (łac.) — Słodszy jest owoc uszczknięty po wielu niebezpieczeństwach. [przypis tłumacza]
685. Deficiente pecu, deficit omne, nia (łac.) — Komiczne ultra-łacińskie przestawienie, zamiast: deficiente pecunia, deficit omne: gdy nie staje pieniędzy, wszystkiego nie staje. [przypis tłumacza]
686. Odero si potero: si non invitusamabo (łac.) — Będę nienawidził, gdy będę mógł, jeśli nie, choć nierad, będę miłował. [przypis tłumacza]
687. forma dat esse rei (łac.) — forma daje rzeczom ich istotę. [przypis tłumacza]
Darmowe książki «Gargantua i Pantagruel - François Rabelais (gdzie mozna czytac ksiazki online txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)