Wielki Testament - François Villon (biblioteki publiczne .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Po zwolnieniu z więzienia François Villon postanawia spisać testament. Nie było jego zamiarem zapisywanie dóbr ziemskich najbliższym, ale sformułowanie podsumowania swojego życia, refleksji egzystencjalnych oraz wielu przestróg i rad dla potomnych.
Nie jest żadną ważną osobistością — to przeciętny człowiek, paryski nędzarz. W swoim wywodzie opowiada o swojej przeszłości — na postawie swoich przeżyć udziela rad, jak korzystać z młodości i jakich błędów nie popełniać m.in. w miłości i karierze. Wyraża jednak ogromną tęskontę za minionymi czasami, realizując motyw ubi sunt? (gdzież są?). W utworze Villon przypomina wciąż o tym, że wobec śmierci każdy jest równy, a ta — nieuchronna.
François Villon to jeden z najsłynniejszych francuskich poetów średniowiecznych. Znany przede wszystkim jako autor autobiograficznych utworów Mały Testament i Wielki Testament. W jego twórczość wpisane są echa długiego pobytu w więzieniu, będącego karą za awanturniczy styl życia, udziały w bijatykach i napadach. Jego utwory były inspiracją dla wielu artystów, zarówno kultury wysokiej, jak i popularnej.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: François Villon
- Epoka: Średniowiecze
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Wielki Testament - François Villon (biblioteki publiczne .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 François Villon
w lepsze kraie;
Charkam — materia biała, brzydka —
Plwociny niby kurze iaie:
Cóż stąd? Ba, cóż? To, że Brygidka
Nie chce mnie trzymać iuż za chłopca,
Chociam daleki siwey brody...
Głos, minę mam starego skopca125,
Choć w rzeczy126 ze mnie spiczak127 młody...
LXIII
Bogu y Tybotowi dzięki,
Co tyle wody dał mi żłopać128,
Iż w dole ciemnym z głodney męki
Nogami przyszło ziemię kopać
Skutemi... Z onym dobrym panem
Rachunek przy pacierzu co dzień
Robię: niech Bóg mu... amen, amen,
To, co ta myśli biedny zbrodzień...
LXIV
Wszelako, źle nie życzę iemu,
Ani też iego marszałkowi,
Takoż y panu burgrabiemu,
Dobremu z serca człowiekowi;
Czego samemu życzę panu,
Każdemu też z osobna służce:
Kocham ich, wedle czci y stanu...
Iako psi dziada w wąskiey dróżce.
LXV
Pomnę, gdy z miastem się żegnałem,
Hey, w roku pięćdziesiątym szóstym,
Legacik mały tam spisałem129,
Który nieiedni, własnym gustem,
Raczyli nazwać Testamentem;
O moią zgodę w tem nie stoią:
Ha! Nie iest człeka prawem świętem,
By władał nad własnością swoią.
LXVI
Gdyby nie każdy z oney ciżby
Otrzymał zapis, com przeznaczył,
Życzę, po moim zgonie, iżby
U spadkobierców pytać raczył;
Którzy są, świadczę to niezłomnie:
Moro, Proweniec, Roben, Trygam130;
Owi tem pismem biorą po mnie
Nawet to łóżko, kędy ligam.
LXVII
Odwołać, nic nie odwołuię:
Com dał, ma święte bydź, u czarta;
Ponownie stwierdzam y testuię
Spadek zacnego imć bękarta131
De la Bar: do trzech wiązek siana
Słomiankę starą mu dodaię,
Na obiad dla dobrego pana:
Raz w życiu niech się syto naie.
LXVIII
Dość iuż, sza! Ani pary z brzucha:
Do testowania132 iuż się biorę;
Kleryk móy, Fremin, który słucha
(Ieżeli nie śpi), w każdą porę
Zaświadczy oto, co powiadam,
Iż dla nikogo nienawiści
Nie mam, y wszytko, co tu gadam,
Mniemam, po dobru iż się ziści.
LXIX
Czuię, iak serce moie mięknie;
Iuż człek od mdłości ledwie dyszy;
Niech Fremin przy mem łóżku klęknie,
Nikt obcy niechay nas nie słyszy:
Bierz papier, pióro, spisz chędogo133,
Wiernie tak, iako ci dyktuię,
A potem odpisz razy mnogo,
Y rozday wszędy: Iuż testuię.
Tutay zaczyna Wilon testować134.
LXX
Tak. W imię Oćca przedwiecznego,
Y Syna iego, króla ziemi,
Oćcowi swemu współwiecznego,
Takoż Świętego Ducha z niemi,
Co ród Adama odkupili,
Y, plemię wznosząc wzwyż przeklęte,
Niebo niem samo ozdobili,
Czyniąc z nich wobec Pana święte.
LXXI
Ciałem y duszą ród wszeteczny
Zgubiony był, iż obmierzł135 Panu:
Ciało w proch, dusza w ogień wieczny:
Iakieybykolwiek płci y stanu;
Wyiątek czynię tu od biedy
Z Proroków (rodzą się, ba, z rzadka),
Nie sądzę bowiem, iżby kiedy
Płomień im dobrał się do zadka.
LXXII
A gdyby rzekł ktoś: «Skąd tak śmiele
Ważysz się prawić swoie baśnie,
Nie będąc zacnem czem w Kościele:
Tobież-to o tem sądzić właśnie!» —
Mówię to w Iezusowym duchu,
Który położył Bogatego
W ogniu, nie wcale w miętkim puchu,
Zaś Trędowatych wyżey niego.
LXXIII
Ba, gdyby palec Łazarzowy136
Takoż był żarty od płomienia,
Nie byłby ów, kornemi słowy,
U niego żebrał ochłodzenia.
Opilców los tam czeka srogi,
Pragnienia męki wiekuiste;
Skoro napitek tam tak drogi,
Zbaw nas od złego, Panie Chryste.
LXXIV
Przez imię Boga, iak powiadam,
Y maci iego, Panny słodkiey,
Nie masz wszak grzechu w tem, co gadam,
Ia, chudszy niźli upiór wiotki;
Ieślim od febry137 nie zczezł marnie,
Cud boży, głoszę to z ochotą!
Insze niedole y męczarnie
Zmilczę, y tak zaczynam oto:
LXXV
Po pierwsze, biedne tchnienie moie
Oddaię wielkiey Troycy świętey;
Na Boże składam ie pokoie
W kościele Panny Wniebowziętey;
Pokornie prosząc zmiłowania
Dziewięci iasnych chórów nieba138:
Niechay się łaska ich nie zbrania
Zanieść podarek ten, gdzie trzeba.
LXXVI
Item139, me ciało grzeszne zdaię
Ziemi, wielmożney rodzicielce;
Robactwo się ta niem nie naie;
Głód ie wysuszył nazbyt wielce.
Niechże ie przyimie żyzne łono:
Co z ziemi, w ziemię się obraca;
Wszelka rzecz, słusznie mówią pono,
Chętnie do swego mieścca wraca.
LXXVII
Item, dobremu oćcu — więcey! —
Mistrzu140 Wilhelmu Wilonowi141,
Co mnie hołubił niż mać mięcey
Pieszczot nieskąpa dzieciątkowi:
Co mnie z opressyi zbawił wielu,
Y dzisiay ieszcze rad by zbawić:
Błagam was, dobry przyiacielu,
Nie daycie się żałości strawić.
LXXVIII
Ścierp, bym ci xiążki me zapisał
Y Powieść o dyabelskiey bździnie142,
Co ią Tabaryn Wit143 przepisał
(Z prawdomówności w świecie słynie!).
Pod stołem leżą te poszyty144:
Mimo że nie iest styl zbyt gładki,
Przedmiot, tak wielce znamienity,
Nagrodzi wszelkie niedostatki.
LXXIX
Item, dla dobrey mey mateńki
(By Pani naszey cześć oddała),
Co wiele ze mną miała męki
(Bóg wie!) y wiele przecirpiała,
Tę modlitewkę do Dziewicy:
W niey cała ufność ma y wiara;
Inszey ia nie mam dziś fortycy,
Ani mać moia, biedna stara!
Ballada, iaką Wilon napisał na prośbę swey matki, aby ubłagać łaski nayswiętszey panny
Królowo niebios, cysarzowo ziemi,
Pani monarsza czeluści piekielnych,
Przyim mnie, pokorną miedzy pokornemi,
Niech pośród sług twych siądę nieśmiertelnych,
Mimo, iż barzo niegodna twey łaski.
Dobroć twa, pani nadziemskiey pociechy,
Więtsza o wiele niźli moie grzechy;
Bez niey daremnie duszy się wydzierać
Tam, kędy świecą wiekuiste blaski.
W tey wierze pragnę żyć, iak y umierać.
Twemu Synowi powiedz, że w nim żyię;
Iżby me grzechy wymazał do tyla,
Iako Egipską rozgrzeszył Maryię145,
Lub iak wybawił mędrca Teofila,
Który przez Ciebie spełnił święte dzieła,
Mimo iż djabłu zaprzedał swą wolę146.
Strzeż mnie, bych w taką nie popadła dolę,
Dziewico, któraś, nie racząc otwierać
Żywota147, owoc bez zmazy poczęła.
W tey wierze pragnę żyć, iak y umierać.
Prostaczka iestem stara y uboga,
Nic nie znam — liter czytać nie znam zgoła —
Oprócz parafii mey niskiego proga,
Gdzie ray oglądam y harfy dokoła,
Y piekło, w którem potępieńców prażą.
Iedno mnie trwoży, drugie zaś raduie:
O day, Bogini, niech wciąż radość czuię!
Ku tobie duszy day grzeszney pozierać,
Z ufnością w sercu y rzetelną twarzą.
W tey wierze pragnę żyć, iak y umierać.
Przesłanie
W twoim żywocie, o można Bogini,
Iezus, rzuciwszy precz niebiańskie kraie,
Począł się: dla nas oto cud ten czyni,
Opuszcza niebo y spieszy nas wspierać;
Na śmierć swą krasę młodzieńczą oddaie,
On naszym Panem, y iego wyznaię.
W tey wierze pragnę żyć, iak y umierać.
LXXX
Item, różyczce, mey królewnie,