Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska to wspomnienia spisane przez niego pod koniec XVII wieku.
Podzielone są na dwie części — w pierwszej (1655–1666) opowiada o swoich przeżyciach związanych z wojnami ze Szwecją, Siedmiogrodem i Moskwą oraz rokoszem Lubomirskiego. Druga część (1667–1688) to zapis wspomnień Paska-ziemianina, po osiedleniu na wsi w Krakowskiem. Ze względu na to, że Pasek spisywał wspomnienia w ostatnich latach życia, niekiedy myli fakty historyczne, w drugiej części ukrywa również niewygodne wydarzenia ze swojego życia. Niemniej jednak są cennym dziełem epoki baroku, stanowiły również źródło inspiracji w literaturze XIX i XX wieku.
Jan Chryzostom Pasek był mazowieckim szlachcicem, wykształconym w kolegium jezuickim, żołnierzem prowadzącym awanturniczy tryb życia. Jeden z najsłynniejszych pamiętnikarzy polskich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Chryzostom Pasek
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Chryzostom Pasek
— brodacz. [przypis redakcyjny]
857. sam — tu. [przypis redakcyjny]
858. nabicie — nabój. [przypis redakcyjny]
859. Wołoszyn — towarzysz z chorągwi wołoskiej. [przypis redakcyjny]
860. aby — tu: choćby. [przypis edytorski]
861. mógłby — nieosobowo: można było. [przypis redakcyjny]
862. powodować — prowadzić na powodzie (lejcu). [przypis redakcyjny]
863. fugientes — uciekający. [przypis redakcyjny]
864. pomijając — tu: mijając, przejeżdżając obok. [przypis edytorski]
865. dysarmować (z łac.) — rozbroić. [przypis redakcyjny]
866. Ja też (...) do nich — zdanie skrócone: skoczę do nich, pędzę do nich; podobnie często u Sienkiewicza: „W nich!”. [przypis redakcyjny]
867. pożałowanie — politowanie, darowanie życia. [przypis redakcyjny]
868. konfidencja — zaufanie. [przypis redakcyjny]
869. supponebat (łac.) — przypuszczał. [przypis redakcyjny]
870. jako oczy wybrał (...) — na oślep. [przypis redakcyjny]
871. armata — tu: artyleria, armaty. [przypis edytorski]
872. obrzedni — dość rzadki, przerzedzony, niezbyt gęsty. [przypis redakcyjny]
873. zdebilitować (z łac.) — osłabić. [przypis redakcyjny]
874. Siemon Łukicz Szczerbatyj — przydany Chowańskiemu hetman nakaźny; nie zginął, lecz dostał się do niewoli. [przypis redakcyjny]
875. komisarze nasi — byli to z Litwy: Jerzy Hlebowicz, starosta żmudzki, Krzysztof Zawisza, marszałek w. litewski i Cyprian Brzostowski, referendarz; z Korony: Hieronim Wierzbowski, wojewoda sieradzki, i Stanisław Sarbiewski, wojewoda mazowiecki, brat jezuity, poety Macieja. [przypis redakcyjny]
876. Borzęcki, Paweł — zięć Stanisława Sarbiewskiego, wojewody mazowieckiego. [przypis redakcyjny]
877. exprimere (łac.) — wyrażać. [przypis redakcyjny]
878. panowie prewodni — chorągwie przewodnie tj. przeprowadzający poselstwo, konwojujący. [przypis redakcyjny]
879. gzło (starop.) — koszula. [przypis redakcyjny]
880. karawan (z tur.) — wóz. [przypis redakcyjny]
881. świece lane — odlewane, duże. [przypis redakcyjny]
882. consternati (łac.) — potrwożeni. [przypis redakcyjny]
883. święto Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny — obchodzone 2 lipca. [przypis redakcyjny]
884. conservatio (łac.) — uratowanie. [przypis redakcyjny]
885. virtute — dzielnością; dzięki dzielności. [przypis redakcyjny]
886. prokrastynować (z łac.) — odkładać do jutra. [przypis redakcyjny]
887. celeritas (łac.) — szybkość. [przypis redakcyjny]
888. Dołgoruki, Jurij Aleksiejewicz (1602–1682) — wojewoda nowogrodzki i moskiewski, dowódca armii ros. w wojnie z Rzeczpospolitą w latach 1654–1667; książę, pochodzący ze starożytnego ros. rodu arystokratycznego, wywodzącego się od Ruryka. [przypis redakcyjny]
889. niskąd — znikąd. [przypis edytorski]
890. non supererant (łac.) — nie pozostały. [przypis redakcyjny]
891. elibrowane — uwolnione. [przypis redakcyjny]
892. wiktoria czudnowska — Wasyl Borysowicz Szeremetiew osaczony przez Stanisława Rewerę Potockiego i Jerzego Lubomirskiego pod Czudnowem, poddał się z całym wojskiem 1 listopada 1660 r. [przypis redakcyjny]
893. Wjeżdżając tedy Czarniecki (...), wyszli przeciwko niemu — dziś błąd logiczny (niezgodność podmiotów); powinno być: „Kiedy wjeżdżał (...) wyszli”. [przypis edytorski]
894. processionaliter (łac.) — w procesji. [przypis redakcyjny]
895. aplauz — poklask, zapał. [przypis redakcyjny]
896. domicilium (łac.) — siedziba. [przypis redakcyjny]
897. dybki — pęta. [przypis redakcyjny]
898. przygodzić się — przydać się. [przypis edytorski]
899. kować — zakuwać. [przypis edytorski]
900. Tykocin — miasto nad Narwią; za zasługi wojenne Czarniecki otrzymał starostwo tykocińskie na własność. [przypis redakcyjny]
901. et interim (łac.) — a tymczasem. [przypis redakcyjny]
902. negabat (łac.) — odmawiał. [przypis redakcyjny]
903. taki (lm) — taczki, używane do wywożenia ziemi na wał. [przypis redakcyjny]
904. akkomodować — przykładać. [przypis redakcyjny]
905. Boćwinkowie — obelżywe przezwisko Litwinów; boćwina: potrawa z liści buraczanych i młodych zawiązków bulw. [przypis redakcyjny]
906. non vi, sed formidine (łac.) — nie siłą, lecz postrachem. [przypis redakcyjny]
907. Mohilew białoruski — miasto nad Dnieprem; określenie białoruski dla odróżnienia od Mohylowa podolskiego nad Dniestrem. [przypis redakcyjny]
908. Działyński — Adam Działyński. [przypis redakcyjny]
909. pollicitationibus (łac. forma N.) — obietnicami. [przypis redakcyjny]
910. sub praetextu (łac.) — pod pozorem. [przypis redakcyjny]
911. quidem (łac.) — niby. [przypis redakcyjny]
912. husarszczyć — zamienić chorągiew na husarską. [przypis redakcyjny]
913. omnibus modis (łac.) —- wszelkimi sposobami. [przypis redakcyjny]
914. dimittere (łac.) — puścić. [przypis redakcyjny]
915. rotmistrz — tu: Adam Działyński, starosta bratiański; dla zasług ojca pozwolono konstytucją r. 1662 potomstwu trzymać starostwo do lat 15. [przypis redakcyjny]
916. fortuna (łac.) — szczęście. [przypis redakcyjny]
917. melius (...) praeveniri (łac.) — lepiej uprzedzić, niż być uprzedzonym. [przypis redakcyjny]
918. obviam (łac.) — naprzeciw. [przypis redakcyjny]
919. Krzyczów — miasteczko nad rzeką Sożą, dopływem Dniestru. [przypis redakcyjny]
920. magnis itineribus (łac.) — szybkimi pochodami. [przypis redakcyjny]
921. rekoligować się (z łac.) — pomiarkować się. [przypis redakcyjny]
922. Basia — lewy dopływ Proni, która wpada do Soży, prawego dopływu Dniepru. [przypis redakcyjny]
923. porząnnie — dziś: porządnie. [przypis edytorski]
924. jakom wyżej napisał — Zapewne ten ustęp pamiętników zaginął, gdyż pod tym rokiem nie znajdujemy o tym zabójstwie wzmianki. [przypis redakcyjny]
925. in anno (łac.) — w roku. [przypis redakcyjny]
926. ex carceribus (łac.) — z więzienia. [przypis redakcyjny]
927. wziąść — dziś popr.: wziąć. [przypis edytorski]
928. szlubem tylko więzania kazano mi się sprawić — prawo pozwalało szlachcicowi w razie przestępstwa złożyć ślubowanie na rycerską cześć, że się na wezwanie sądu stawi, a tymczasem zostawał na wolności. [przypis redakcyjny]
929. inkwizycja — tu: śledztwo. [przypis redakcyjny]
930. ad locum facti (łac.) — na miejsce uczynku. [przypis redakcyjny]
931. adwersarz — przeciwnik. [przypis redakcyjny]
932. osacznik — osaczający zwierza, obławnik. [przypis redakcyjny]
933. consilium bellicum (łac.) — narada wojenna. [przypis redakcyjny]
934. rationes (łac.) — przyczyny. [przypis redakcyjny]
935. praevenire, quam praeveniri (łac.) — uprzedzić, niż być uprzedzonym. [przypis redakcyjny]
936. in accessu (łac.) — w przystępie. [przypis redakcyjny]
937. res non patiebatur moram (łac.) — rzecz nie cierpiała zwłoki. [przypis redakcyjny]
938. wolentarski — ochotniczy. [przypis redakcyjny]
939. karmiciele — czeladź luźna, której obowiązkiem było przede wszystkim starać się o żywność dla ludzi i o paszę dla koni. [przypis redakcyjny]
940. czosnki (lm) — rogatka, palisada. [przypis redakcyjny]
941. alias (łac.) — czyli. [przypis redakcyjny]
942. przecznie — poprzecznie. [przypis redakcyjny]
943. progredi (łac.) — posuwać się. [przypis redakcyjny]
944. defensive (łac.) — odpornie. [przypis redakcyjny]
945. refugium (łac.) — ucieczka, schronienie. [przypis redakcyjny]
946. karpa — pniak z korzeniem. [przypis redakcyjny]
947. propter casum (łac.) — na przypadek. [przypis redakcyjny]
948. pleśniwy — szronowaty, biało nakrapiany. [przypis redakcyjny]
949. sudy (z ros.) — tu; bywaj tu; chodź tu. [przypis redakcyjny]
950. interim (łac.) — tymczasem. [przypis redakcyjny]
951. Czerkaski, Jakow Kudeniekowicz (zm. 1665) — Uruskan-Murza, zmienił imię po chrzcie, kniaź, dowódca ros. w czasie wojny polsko-rosyjskiej 1654–1667; zginął pod Mohylewem. [przypis redakcyjny]
952. ex ratione (łac.) — z (tej) przyczyny. [przypis redakcyjny]
953. owe — dziś popr. forma zaimka r.n.lp: owo. [przypis edytorski]
954. causavit (łac.) — sprawiło. [przypis redakcyjny]
955. konfundować — tu: robić wyrzuty, gromić. [przypis redakcyjny]
956. ex tempore (łac.) — natychmiast, nie namyślając się. [przypis redakcyjny]
957. noviter (łac.) — świeżo. [przypis redakcyjny]
958. ryścią — kłusem. [przypis redakcyjny]
959. buńczuk (z pers.) — ogon koński, osadzony na długim drzewcu, służący za sztandar. [przypis redakcyjny]
960. buzdygan (z tur.) — rodzaj buławy. [przypis redakcyjny]
961. powerek — drążek do noszenia cebrów. [przypis redakcyjny]
962. constitutum (łac.) — postanowione. [przypis redakcyjny]
963. tanta aemulatione — przy takim współzawodnictwie. [przypis redakcyjny]
964. maiestas (łac.) — powaga. [przypis redakcyjny]
965. ex ratione (łac.) — z (tej) przyczyny. [przypis redakcyjny]
966. gloriosius occumbere in opere (łac.) — chwalebniej polec w boju. [przypis redakcyjny]
967. in fuga (łac.) — w ucieczce. [przypis redakcyjny]
968. directe (łac.) — wprost. [przypis redakcyjny]
969. Qui facit (...) eam (łac.) — Kto dół kopie, sam weń pada. [przypis redakcyjny]
970. significat (łac.) — znaczy. [przypis redakcyjny]
971. przygaszń a. przygasznie — obie dłonie złożone w łódeczkę do brania czegoś. [przypis redakcyjny]
972. urodzić — tu: ocalić. [przypis redakcyjny]
973. Zołotareńko, Wasyl — hetman kozacki. [przypis edytorski]
974. magnis itineribus (łac.) — śpiesznymi pochodami. [przypis redakcyjny]
975. o tym czasie jakoś — 1 listopada 1660 r. pod Czudnowem. [przypis redakcyjny]
976. gloriosissime (łac.) — najchwalebniej. [przypis redakcyjny]
977. nec nuntius cladis (łac.) — ani zwiastun klęski. [przypis redakcyjny]
978. a partibus nostris (łac.) — po naszej stronie. [przypis redakcyjny]
979. proposition (łac.) — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]
980. statum (...) Reipublicae (łac.) — okoliczności życia mojego, nie sprawy Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
981. reducere in memoriam (łac.) — przywieść na pamięć. [przypis redakcyjny]
982. actiones (łac.) — czyny. [przypis redakcyjny]
983. in scripto, in quantum by (łac.) — na piśmie, o ile. [przypis redakcyjny]
984. ex faucibus (łac.) — z paszczy. [przypis redakcyjny]
985. praevenire (łac.) — uprzedzić. [przypis redakcyjny]
986. visibiliter (łac.) — naocznie. [przypis redakcyjny]
987. nomen victoris (łac.) — imię zwycięzcy. [przypis redakcyjny]
988. gołek — hołota; biedota. [przypis redakcyjny]
989. podsobek — koń siodłowy z lewej strony w zaprzęgu, na którym siedział woźnica; kto przedtem rej wodził (...) będzie na podsobku chodził: pan stanie się sługą. [przypis redakcyjny]
990. dependencja — zależność. [przypis redakcyjny]
991. promocja — wywyższenie. [przypis redakcyjny]
992. palmam (łac. forma B.) — palmę (pierwszeństwa). [przypis redakcyjny]
993. profesja — zawód. [przypis redakcyjny]
994. dola — los. [przypis edytorski]
995. lubo (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]
996. Perseus — ostatni król macedoński, umarł w niewoli rzymskiej w 166 r. p.n.e. [przypis redakcyjny]
997. symetria — tu: równość, podobieństwo. [przypis redakcyjny]
998. dyferencja — różnica. [przypis redakcyjny]
999. Konstantyn IX Paleolog — ostatni cesarz wschodniorzymski, poległ przy zdobyciu Konstantynopola przez Turków w 1453 r. [przypis redakcyjny]
1000. Rychart właśc. Ryszard II (1367–1400) — król Anglii (1377–99), został wzięty do niewoli przez ks. Horeforda, który jako Henryk IV ogłosił się królem; uwięzienie trwało zaledwie kilka miesięcy, gdyż Ryszard, zrzekłszy się tronu 29 września 1399 r., 14 lutego 1400 r. już nie żył. [przypis redakcyjny]
1001. Regner Lodbrogh — król duński żyjący na przełomie VIII i IX w.; Hella, syn Hamona, król Anglów. „Regner, ujęty [przez Hellę] i do więzienia wtrącony, zbrodnicze członki na pastwę wężom podał i z włókien swych wnętrzności smutnej strawy żmijom dostarczył. Gdy już po pożarciu wątroby wąż, spełniając katowskie rzemiosło, posunął się do serca, Regner przebieg wszystkich swoich dzieł zuchwałym głosem przypomniał, takie swojej powieści
Darmowe książki «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)