Sanatorium Pod Klepsydrą (zbiór) - Bruno Schulz (efektywne czytanie TXT) 📖
Krótki opis książki:
Swoista kontynuacja Sklepów cynamonowych, jednego z najbardziej oryginalnych zbiorów opowiadań literatury dwudziestolecia międzywojennego.
Narrator — Józef — rozwija przed czytelnikiem labirynt na wpół fantastycznych wizji dorastania i młodości. Znów codzienność staje się surrealistyczną opowieścią mityczną, a na pozór zwykłe czynności symbolami. Wspaniały, pulsujący znaczeniami język Schulza hipnotyzuje, oczarowuje, stanowi drzwi do onirycznego świata wspomnień.
Zdałoby się niemożliwego zadania ekranizacji prozy Schulza podjął się w 1973 roku Wojciech Jerzy Has. Stworzony przez niego kalejdoskopowy, poetycki obraz, wymyka się dosłowności. Klamrą kompozycyjną filmu jest tytułowe opowiadanie i motyw podróży pociągiem. W rolę Józefa wcielił się Jan Nowicki. Sanatorium pod Klepsydrą jest jednym z 21 filmów pokazywanych w ramach projektu „Martin Scorsese Presents: Masterpieces of Polish Cinema”.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Bruno Schulz
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Sanatorium Pod Klepsydrą (zbiór) - Bruno Schulz (efektywne czytanie TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Bruno Schulz
w milczeniu jak struci. Tylko wuj Karol sięgnął widelcem do półmiska, ale opuścił go niepewnie w pół drogi, spoglądając na nas ze zdziwieniem. Matka kazała odstawić półmisek do salonu. Tam leżał na stole pokrytym kapą pluszową, obok albumu z fotografiami i mechanicznej katarynki z papierosami, leżał omijany przez nas i nieruchomy.
Nie na tym jednak miała się zakończyć ziemska wędrówka mego ojca i ten ciąg dalszy, to przedłużenie historii poza, zda się, już ostateczne i dopuszczalne granice — jest najboleśniejszym jej punktem. Czemuż nie dał wreszcie za wygraną, czemuż nie uznał się w końcu za pokonanego, gdy już naprawdę miał wszelkie powody do tego i los nie mógł już pójść dalej w doszczętnym pognębieniu go? Po kilku tygodniach nieruchomego leżenia skonsolidował się jakoś w sobie, zdawał się jakby przychodzić pomału do siebie. Pewnego ranka zastaliśmy półmisek pusty. Jedna tylko noga leżała na brzegu talerza, uroniona na zastygłym sosie pomidorowym i galarecie stratowanej jego ucieczką. Ugotowany, gubiąc nogi po drodze, powlókł się ostatkami sił dalej, w bezdomną wędrówkę, i nie ujrzeliśmy go więcej na oczy.
Przypisy:
1. transcendent — sfera nadprzyrodzona. [przypis edytorski]
2. napuszystość — dziś: napuszenie. [przypis edytorski]
3. sfery siedmiu planet — w kosmologii przed Kopernikiem zakładano, że planety krążą wokół ziemi po przypisanych im sferach. [przypis edytorski]
4. koloraturowy — umiejący wykonywać koloratury, tj. ozdobniki wokalne. [przypis edytorski]
5. idylla — sielanka. [przypis edytorski]
6. foliant a. foliant (daw.) — księga dużego formatu. [przypis edytorski]
7. apokryf — księga nie włączona do kanonu Pisma św. [przypis edytorski]
8. in folio — dawne określenie dużego formatu. [przypis edytorski]
9. oficyna — skrzydło budynku, zwykle przeznaczone na pomieszczenia gospodarcze. [przypis edytorski]
10. jatki — rzeźnia. [przypis edytorski]
11. wertować — przeglądać, przewracając kartki. [przypis edytorski]
12. skrofuły — nabrzmiałe węzły chłonne szyi (choroba bydła). [przypis edytorski]
13. marka (daw.) — znaczek pocztowy. [przypis edytorski]
14. ongi (daw.) — dawniej. [przypis edytorski]
15. indyferentyzm — obojętność. [przypis edytorski]
16. mantyka — wróżbiarstwo. [przypis edytorski]
17. konkluzja — wniosek. [przypis edytorski]
18. tren — ciągnąca się po ziemi część sukni. [przypis edytorski]
19. gorzeć — płonąć. [przypis edytorski]
20. feniks — legendarny ptak, ginący w płomieniach i odradzający się z popiołów. [przypis edytorski]
21. egzegeta — interpretator Pisma św. [przypis edytorski]
22. rapsod (daw.) — śpiewak a. poeta. [przypis edytorski]
23. sygnet — pierścień z monogramem lub herbem. [przypis edytorski]
24. funebryczny — pogrzebowy. [przypis edytorski]
25. morbidezza (z wł.) — nadmierna delikatność. [przypis edytorski]
26. waleriana — lekarstwo uspokajające i nasenne, wykonywane z kozłka lekarskiego. [przypis edytorski]
27. transcendentalny — przekraczający poznanie zmysłowe. [przypis edytorski]
28. imponderabilia — rzeczy istotne, których jednak nie da się dokładnie zmierzyć. [przypis edytorski]
29. inkarnacja — wcielenie. [przypis edytorski]
30. proweniencja — pochodzenie. [przypis edytorski]
31. diminucyjny zapęd — zapęd do umniejszania. [przypis edytorski]
32. transcendent — sfera nadprzyrodzona. [przypis edytorski]
33. nanizany — nawleczony. [przypis edytorski]
34. antecedens — poprzednik, fakt poprzedzający. [przypis edytorski]
35. ażiotaż — spekulacja na giełdzie opierająca się na sztucznym podwyższeniu lub zaniżeniu cen papierów wartościowych. [przypis edytorski]
36. kontrabanda — przemyt. [przypis edytorski]
37. bohomaz — kiepski obraz. [przypis edytorski]
38. konwulsja — mimowolny, gwałtowny ruch. [przypis edytorski]
39. wotywny — podarowany jako wotum na pamiątkę cudu, zazwyczaj uzdrowienia. [przypis edytorski]
40. cyferblat — tarcza zegarowa. [przypis edytorski]
41. blanki — osłony na szczycie muru obronnego. [przypis edytorski]
42. fortalicje (z łac.) — umocnienia, fortyfikacje. [przypis edytorski]
43. skonsternowany — zakłopotany. [przypis edytorski]
44. foliał (daw.) — księga o dużym formacie. [przypis edytorski]
45. preludium (muz.) — instrumentalny wstęp do dłuższego utworu muzycznego. [przypis edytorski]
46. idée fixe (fr.) — natrętnie powracająca myśl. [przypis edytorski]
47. arabeska — symetryczny, geometryczny ornament ze stylizowanych motywów roślinnych. [przypis edytorski]
48. spleen (z ang.) — poczucie smutku i beznadziejności życia. [przypis edytorski]
49. sarkać — wyrażać niezadowolenie, często w sposób nieuprzejmy. [przypis edytorski]
50. fular — cienka jedwabna chustka. [przypis edytorski]
51. oleander — wiecznie zielony krzew o skórzastych liściach. [przypis edytorski]
52. wici (daw.) — wezwanie na wojnę w formie gałązek (witek). [przypis edytorski]
53. cyrulik — fryzjer wykonujący również proste zabiegi medyczne. [przypis edytorski]
54. dystynkcja — tu: dystyngowane zachowanie. [przypis edytorski]
55. koncha — muszla. [przypis edytorski]
56. pilaster — dekoracyjny płaski filar połączony ze ścianą. [przypis edytorski]
57. ryzalit — wysunięta naprzód część fasady. [przypis edytorski]
58. framuga — rama, do której przymocowane jest okno lub skrzydło drzwi. [przypis edytorski]
59. woluta — ornament architektoniczny w formie zwoju lub spirali. [przypis edytorski]
60. archiwolta — dekoracyjny łuk oparty na małym gzymsie. [przypis edytorski]
61. odwach — posterunek. [przypis edytorski]
62. glosować — umieszczać notatki lub dopiski na marginesie. [przypis edytorski]
63. zlenić — zrzucić skórę. [przypis edytorski]
64. refleks — błysk światła a. odbicie. [przypis edytorski]
65. camera obscura — prototyp aparatu fotograficznego: światłoszczelna skrzynka z otworkiem, rzutująca obraz na jedną ze ścian. [przypis edytorski]
66. lak — brązowoczerwona substancja, używana dawniej do pieczętowania listów. [przypis edytorski]
67. amarant — czerwień o lekko fioletowym odcieniu. [przypis edytorski]
68. adekwat — odpowiednik. [przypis edytorski]
69. inkantat — właśc. inkantacja: zaśpiew, zaklęcie. [przypis edytorski]
70. Marsylianka — pieśń z czasów Rewolucji Francuskiej, która stała się hymnem Francji. [przypis edytorski]
71. elipsa — figura retoryczna polegająca na usunięciu ze zdania jakiegoś słowa. [przypis edytorski]
72. tużurek — długi, ciemny surdut z przełomu XIX i XX w. [przypis edytorski]
73. imitatywny (daw.) — naśladowczy. [przypis edytorski]
74. pod auspicjami — pod opieką, pod wpływem. [przypis edytorski]
75. antycypować — przewidywać, przeczuwać. [przypis edytorski]
76. cukry — dziś: cukierki, słodycze. [przypis edytorski]
77. guwernantka — prywatna, domowa nauczycielka. [przypis edytorski]
78. kontrapost — pozycja, w której ciężar ciała opiera się głównie na jednej nodze. [przypis edytorski]
79. gzygzak — dziś: zygzak. [przypis edytorski]
80. transcendentalny — wykraczający poza rzeczywistość poznawalną zmysłami. [przypis edytorski]
81. fosforescencja — świecenie w ciemności. [przypis edytorski]
82. Był to oczywisty plagiat popełniony na innym Józefie — nawiązanie do Biblii. [przypis edytorski]
83. ekspozycja — tu: naświetlenie. [przypis edytorski]
84. punktów ekwinokcjalny (z łac.) — punkt zrównania dnia z nocą. [przypis edytorski]
85. fatamorgana — złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą warstw powietrza o różnej temperaturze. [przypis edytorski]
86. antrakt — przerwa między aktami spektaklu teatralnego. [przypis edytorski]
87. markownik (daw.) — klaser ze znaczkami. [przypis edytorski]
88. prowincyj — dziś popr. forma D.lm: prowincji. [przypis edytorski]
89. piędź — dawna miara długości. [przypis edytorski]
90. interwał — odległość, odstęp. [przypis edytorski]
91. adiutant — oficer pozostający do dyspozycji dowódcy. [przypis edytorski]
92. marka pocztowa — dziś: znaczek pocztowy. [przypis edytorski]
93. Franciszek Józef I (1830–1916) — cesarz cesarstwa austro-węgierskiego od 1848. [przypis edytorski]
94. rękojmia — gwarancja. [przypis edytorski]
95. węgieł — miejsce, gdzie mury stykają się pod kątem prostym. [przypis edytorski]
96. relatywizm — względność. [przypis edytorski]
97. filipika — żarliwa mowa oskarżycielska. [przypis edytorski]
98. prestidigitator — sztukmistrz, iluzjonista. [przypis edytorski]
99. wątka — dziś popr. forma D.lp: wątku. [przypis edytorski]
100. predestynowany — przeznaczony. [przypis edytorski]
101. recepcja — odbiór. [przypis edytorski]
102. refleks — odbicie. [przypis edytorski]
103. preliminować — wstępnie szacować dochody i wydatki. [przypis edytorski]
104. emblem a. emblemat — tu: znak. [przypis edytorski]
105. amarantowy — czerwony o lekko fioletowym odcieniu. [przypis edytorski]
106. ażurowy — dekorowany układem otworów. [przypis edytorski]
107. filigran — rodzaj ornamentu wykonanego z cienkich drucików. [przypis edytorski]
108. krochmal — mączka kartoflana gotowana w wodzie i stosowana do usztywniania tkanin. [przypis edytorski]
109. gędolić — dźwięczeć (por. daw. gędźba: muzyka). [przypis edytorski]
110. szlara — tu zapewne: coś przypominającego miękkie pióra (dosł.: pióra wokół oczu sowy). [przypis edytorski]
111. fular — tu: delikatny jedwab. [przypis edytorski]
112. wirydarz — ozdobny ogród. [przypis edytorski]
113. guwernantka — prywatna nauczycielka domowa. [przypis edytorski]
114. antynomia — sprzeczność. [przypis edytorski]
115. markownik — klaser ze znaczkami, wykonany przez odpowiednie zaginanie kartek zeszytu. [przypis edytorski]
116. supozycja — tymczasowe, niezweryfikowane założenie. [przypis edytorski]
117. zażegnięty (daw.) — zapalony. [przypis edytorski]
118. promenada — tu: przechadzka. [przypis edytorski]
119. arabeska — symetryczny, geometryczny ornament ze stylizowanych motywów roślinnych. [przypis edytorski]
120. wolant — falbana naszyta na sukienkę lub spódnicę. [przypis edytorski]
121. muślin — rodzaj półprzezroczystej tkaniny. [przypis edytorski]
122. batyst — cienka tkanina z bawełny lub z lnu. [przypis edytorski]
123. werniks — substancja na bazie żywicy, którą pokrywa się powierzchnię obrazów olejnych. [przypis edytorski]
124. kwarteronka — córka białego i mulatki. [przypis edytorski]
125. Don Juan — legendarny uwodziciel, bohater licznych oper i dramatów. [przypis edytorski]
126. kancona a. canzona — włoska pieśń wielogłosowa. [przypis edytorski]
127. alkierz (daw.) — sypialnia w bocznym pokoju. [przypis edytorski]
128. kir — czarna tkanina, symbol żałoby. [przypis edytorski]
129. rubież — granica. [przypis edytorski]
130. etymologia — pochodzenie wyrazu a. nauka badająca tę kwestię. [przypis edytorski]
131. Acheront (mit. gr.) — jedna z rzek podziemnego świata zmarłych. [przypis edytorski]
132. Orkus (mit. rzym.) — demon śmierci bądź rządzona przez niego kraina zmarłych. [przypis edytorski]
133. darń — warstwa gleby wraz z korzeniami roślin. [przypis edytorski]
134. fosforescencja — świecenie w ciemności. [przypis edytorski]
135. anamneza — przypominanie sobie tego, co wiedzieliśmy przed narodzinami. [przypis edytorski]
136. mierzwa — nawóz. [przypis edytorski]
137. kolumbarium — zbiorowy grobowiec z niszami na urny. [przypis edytorski]
138. osjaniczny — charakterystyczny dla klimatu Pieśni Osjana, poematu Jamesa Macphersona opublikowanego przezeń jako średniowieczny poemat celtycki. [przypis edytorski]
139. nibelungi — mityczne karły z germańskich podań, uwiecznione m.in. w twórczości operowej Richarda Wagnera. [przypis edytorski]
140. fabryki fabulistyczne — fabryki opowieści. [przypis edytorski]
141. farfarele — psotne, nieszkodliwe diabełki. [przypis edytorski]
142. bylina — rosyjska pieśń ludowa opiewająca losy bohatera. [przypis edytorski]
143. in partibus infidelium (łac.) — w krajach niewiernych. [przypis edytorski]
144. mlewo — zboże w trakcie mielenia. [przypis edytorski]
145. żarna — kamienie dawniej
Darmowe książki «Sanatorium Pod Klepsydrą (zbiór) - Bruno Schulz (efektywne czytanie TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)