Listy wybrane - Zygmunt Krasiński (czytaj online za darmo .TXT) 📖

18 w sobotę (styczeń 1840, Rzym)

Moja droga! Słaby jestem bardzo. Wczoraj po obiedzie, przyszedłszy do domu, padłem w pokoju na podłogę bez zmysłów. Było to w wieczór. Jana nie było. Zapewne z dziesięć minut tak przeleżałem, a potem przyszedłem do siebie, ale dotąd mam zawrót głowy, a w sercu wstręt do życia wszechmocny.

Pytasz mnie się o panie Potockie. Jednąm tylko, żonę Henryka207 widział. Suchotnica; raz ją widziałem. Innych tych dam, z któremi Aleksander Pot[ocki] przyjechał, nie widziałem i zapewne nie obaczę. Co mi tam po nich! Cóż Ty powiadasz znowu, że zdaje Ci się, że mój przyjazd matkę Twoją zanadto zmartwi? A zaraz na następnej kartce listu mówisz mi, bym przyjechał. O przyszłości zaś mówisz, że nic nie wiesz, że od mojej woli zależy etc. etc. Boże mój! Tak od mojej woli, jak reszta przeznaczeń ludzkich! Jedną tylko rzecz mam od woli mojej zależną zupełnie tj. w łeb sobie strzelić albo nie strzelić. Zresztą nic — nic.

Ach! Dialy, ja umrzeć chcę, mnie piekło już pochłonęło. Nikt nie opisze, nikt nigdy nie wytłumaczy stanu, w którym jestem. Jam czasem przekonany, żem już zwariował. Biada mnie samemu i tym, którzy mnie kochają, bo ja wiecznie i oni ze mną wiecznie nieszczęśliwi być muszą. Ale oni mogą się znudzić mną, uwolnić ode mnie, zapomnieć o mnie. Ja nie mogę się od siebie wyzwolić — oni są szczęśliwsi!

Z Dąbr. się rozmówię. Myślę, że dobrze by było, gdybyś go i teraz miała, boby nam wiele stosunków ułatwił, ale na 1-go kwietnia koniecznie, jeśli myślisz wyjechać, musisz go wziąć nazad. O Twój furgon co dzień się targują cudzoziemcy, a jak przyjdzie brać i płacić, ni biorą, ni płacą. Od mego ojca nic a nic nie mam. Co pisał o Bran. już Ci doniosłem. Boże! Jakże nam w życiu szło wszystko spiesznie, rozerwanie, zawsze bez nadziei! Wtedy, kiedym na tym statku między Capri a Neapolem stał z Tobą, myślałem, że Cię w Genui opuszczę. W Genui pewny byłem, że w Como, — na jeziorze Como dopierom się dowiedział, że przez Splügen przejadę z Tobą — w Bregenz, gdym Cię żegnał, anim wiedział kiedy wrócę — w Baden, gdym Cię witał, anim myślał, że Cię w Mannheim zobaczę — w Mannheim, że w Frejburgu. Do Frejburga, gdyś przyjechała, czyż widmo St. Assise i Paryża nie wisiało nade mną co dnia? Czyż wiedziałem w septembrze, że i nowember mój będzie, że i jeszcze początek decembra mi darujesz? A teraz co? Gdzie? Jak? Przeklęte niechaj będzie życie bez przyszłości, życie bez nadziei, jakie ja wlokę od urodzenia, ja, człowiek ruin i wspomnień, przeszłości kochanek, płaczący za tem, co przeszło, nie wiedzący nigdy, co przyjdzie, nie ufny w dni, co mają nadejść — słowem ja!

Daruj mi, przebacz mi, że tak wybucham rozpacznemi jęki. Ja bym powinien Ciebie cieszyć, Twoje troski kołysać, usypiać bóle Twoje, a nie jątrzyć je temi daremnemi wykrzyknikami, temi podrzuty serca, w którem jędze siedzą. Ale Ty nie wiesz, Ty mnie nie znasz, Ty się nie domyślasz, co to jest być mną i czuć się co chwila mną — tak — Tyś mnie widziała — przysięgam Ci — Tyś mnie widziała zawsze szczęśliwym. Ty nie wiesz, co to ja, kiedy wpadnę w tę ponurość nieskończoną serca i rozumu, w tę noc wieczną ducha, którą potępieni cieszą się w piekle, a z której ja umieram na ziemi. Ty nie wiesz, co tysiące mąk rwących duszę moją na wszystkie strony — co ta pustynia we mnie samym — co to niepodobieństwo bycia zbawionym, które wtedy czuję. Powiadam Ci, anioł by z nieba zstąpił, a nie wymógłby na moich ustach jednego uśmiechu — przeklęty jestem, przeklętym się czuję — nie wiem, czy za winy ojców, czy za swoje własne. Ah! Umrzeć, nie być już, wszystko porwać, o wszystkiem zapomnieć — zapomnieć — zapomnieć, że tak gorzkie były słońca, tak cudnie piękne księżyca promienie — zapomnieć, że tyle ponurą była rzeczywistość, a tak boskiem marzenie — tak twardym i brudnym świat — tak śnieżną i słodką ustroń daleka — tak pustym i ponurym mój własny dom — tak jasnym Correo — tak anielskim Pfaun! Czemu mnie każden kawałeczek nici jedwabnej, każden listek suchy rozrzucony na podłodze Pfauna ściga, drażni, spać nie daje? Czemu każda nuta tego fortepianu drga w mojem sercu, jak struna, co pęka, i pękając, z góry na dół serce przerzyna? Czyż to być może, że te dni uszły? Że te miesiące uleciały? Jak to? Dlaczego Ty już nie ze mną, a ja gdzie? Mnie tu nie ma! Tu jest tylko kat mój, ale nie ja. Jam został tam — lub jestem z Tobą — lub roztopiłem się w powietrzu! Szaleję, Dialy! Ręka Twoja niech na czole mojem będzie, jak cień, jak chłód, jak zimno zbawienne, co krew uśmierza, co mózgowi nie daje się rozlecieć, a sercu pęknąć. Taki stan mój — tak żyję. Niech Ciebie strzegą anieli! Ja szatanom na pastwę, na igraszkę się dostałem — ale wśród piekła ja kocham Ciebie.