Darmowe ebooki » Komedia » Szkoła żon - Molière (Molier) (czytaj książki online za darmo txt) 📖

Czytasz książkę online - «Szkoła żon - Molière (Molier) (czytaj książki online za darmo txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Molière (Molier)



1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Idź do strony:
class="didaskalia">czyta dalej:
II. Maksyma 
Niech będzie dbała w ubiorze, 
Tyle, ile pragnąć może 
Mąż: jedyna tu osoba, 
Dla niego dobra żona wszystkie wdzięki stroi, 
I zgoła o to nie stoi, 
Że innym się nie spodoba. 
 
III. Maksyma 
Precz owe niewieście zdrady, 
Wonności, blansze, pomady, 
Któremi w świecie piękność kobiety zwycięża; 
Dla czci naszej to wszystko trucizny śmiertelne: 
Rzadko starania tak dzielne 
Podejmuje się dla męża. 
 
IV. Maksyma 
Pod czepkiem, jak wstyd każe, niech, wychodząc z domu, 
Blaski spojrzenia przysłoni: 
Tem serce małżonka skłoni, 
Że nie będzie żądała wpaść w oczy nikomu. 
 
V. Maksyma 
Prócz gości, co u siebie ich sam mąż przyjmuje, 
Zdrowa rada zakazuje, 
Aby ktoś miał istnieć dla niej: 
I ludzie płochego stanu, 
Co mają sprawy do pani, 
Zwykle nie są mili panu. 
 
VI. Maksyma 
Na żadne gaszków prezenta 
Przenigdy niech nie przystaje, 
I niechaj zawsze pamięta, 
Że nikt dziś darmo nie daje. 
 
VII. Maksyma 
W jej sprzętach, aby diabłu nie dawać oręża, 
Nie potrzeba papieru, pióra, kałamarza; 
Cokolwiek w domu napisać się zdarza, 
Niechaj to zawsze należy do męża. 
 
VIII. Maksyma 
Owe przemodne salony, 
Gdzie piękny świat zgromadzony 
Przewrotnemi nauki30 umysł kobiet psuje, 
Wzbronione będą jej równie: 
Tam to ród niewieści głównie 
Na szkodę mężów spiskuje. 
 
IX. Maksyma 
Żona, co o swój honor pragnie dbać usilnie, 
Kart niech się wystrzega pilnie: 
To są zabawy nicwarte; 
Nieraz ta igraszka licha 
Niebaczną żonę popycha, 
By siebie stawić na kartę. 
 
X. Maksyma 
Na żadne modne spacery, 
Podwieczorki we wsi szczerej, 
Niech próżno czasu nie traci, 
Bo uczy pojęcie zdrowe, 
Że za figielki takowe 
Później mąż rachunek płaci. 
 
XI. Maksyma... 
  ARNOLF
Sama sobie doczytasz; później, pomalutku, 
Będę ci te maksymy tłumaczył do skutku. 
Teraz, muszę do miasta wyjść w maleńkiej sprawie; 
Słówko tylko, i zaraz z powrotem się stawię. 
Idź do siebie, i książkę tę przechowuj mile. 
Jeśli przyjdzie pan rejent, niech zaczeka chwilę. 
  SCENA TRZECIA
ARNOLF sam.
Lepszej żony nie mogłem chyba znaleźć sobie, 
Z tej uległej duszyczki co zechcę, to zrobię; 
Jak miękki kawał wosku tak ją w rękach nagnę, 
I mogę dać jej postać, jakiej sam zapragnę. 
Niewiele brakło, aby, w mojej niebytności, 
Nie wpadła w sidła swojej wielkiej naiwności; 
Lecz to pewne, że łatwiej o środek obrony, 
Gdy żona grzeszy zbytkiem z tej, nie z innej strony. 
Na ten błąd znaleźć leki skuteczne nie sztuka: 
Do prostych serc najłatwiej przemawia nauka; 
I, choć już z dobrej drogi zejść była gotowa, 
By znów ją wrócić na nią, wystarczą dwa słowa. 
Za to sprytna niewiasta, to znów inny kwiatek! 
W jej główce losów naszych tkwi cały zadatek; 
Co sobie tam ułoży, o, to już przepadło, 
Chociażby się nie wiedzieć co jej w uszy kładło. 
Drwi sobie z naszych nauk jej rozumek luby, 
Z najprzewrotniejszych błędów szuka dla się chluby, 
I znajdzie, gdy ku złemu skieruje swą wolę, 
Podstępy, co najmędrszych wyprowadzą w pole. 
Próżno biedzi się nasza myśl, w walce osłabła: 
Sprytna baba w swych sztuczkach gorsza jest od diabła, 
I, gdy jej kaprys wyrok wyda po cichutku 
Na cześć naszą, to możem już być pewni skutku! 
Niejeden zacny człowiek sprawdził to na sobie. 
Słowem, z mym trzpiotem tutaj wnet porządek zrobię; 
Ma słuszną karę za to, że tak wiele gada. 
Moich rodaków to jest nazbyt czysta wada: 
Gdy który zdoła złowić serduszko na wędkę, 
Najtrudniej mu paplania pohamować chętkę, 
I tej głupiej próżności tak go korci licho, 
Że wolałby powiesić się, niż siedzieć cicho. 
Czy diabeł te kobiety judzi w chętce ślepej, 
Że im się podobają te puste czerepy! 
I że... Lecz oto idzie... Grajmy swoją rolę: 
Niech nam znów ten gaduła wyśpiewa swe bole. 
  SCENA CZWARTA
HORACY, ARNOLF. HORACY
Znów pana nie zastałem; snać los nieżyczliwy 
Nie chce uczynić zadość mej chęci tak żywej. 
Lecz, póty będę wracał, aż kiedyś z pewnością...  
  ARNOLF
Ech, Boże! dajmy pokój tym pustym grzecznościom: 
Nic mnie nie złości tyle, co te madrygały 
I, gdybym mógł, oczyścić chciałbym świat z nich cały. 
To przeklęty obyczaj: iluż dzisiaj ludzi, 
Tracąc czas, próżno siebie i drugich tem trudzi. 
Niechże się pan nakryje.  
 
Nakrywa głowę.
I cóż twe amory? 
Mogęż wiedzieć, daleko zaszły do tej pory? 
Wówczas, wyznaję, byłem nieco roztargniony, 
Lecz później oceniłem rzecz z właściwej strony; 
Podziwiam twych zabiegów początek wspaniały 
I biorę żywy udział w tej przygodzie całej.  
  HORACY
Cóż, kiedy, odkąd o tem radziliśmy wspólnie, 
Sercu memu się wiodło dosyć nieszczególnie.  
  ARNOLF
Och, och, jak to? 
  HORACY
Tak; losy, w sposób dość niemiły, 
Na kark nam opiekuna panny sprowadziły.  
  ARNOLF
To fatalność!  
  HORACY
Lecz co mnie w tem najwięcej drażni, 
Dowiedział się o naszych serc czułej przyjaźni.  
  ARNOLF
Któż, u diaska, mógł zdradzić mu twoje przygody?  
  HORACY
Nie wiem; lecz że ktoś zdradził, mam na to dowody. 
Szedłem właśnie ochoczo, by, w zwykłą godzinę, 
Odwiedzić nieco moją anielską dziewczynę, 
Kiedy, jakby mnie pierwszy raz w życiu widzieli, 
I pachoł, i służąca w drodze mi stanęli, 
I „ruszaj, pókiś cały” krzycząc srogim głosem, 
Zatrzasnęli po prostu mi bramę przed nosem. 
  ARNOLF
Co! przed nosem!  
  HORACY
Przed nosem. 
  ARNOLF
A, draby przeklęte! 
  HORACY
Chciałem z niemi pomówić, choć przez drzwi zamknięte; 
Lecz, na wszystkie odezwy, ci, zamiast otwierać, 
Krzyczą: „Pan nie pozwolił, proszę się zabierać”.  
  ARNOLF
Zatem nie otworzyli?  
  HORACY
Nie. Przez okno potem 
Ona mnie obznajmiła z tym smutnym powrotem, 
I, wypędzając z domu ze srogiem wzburzeniem, 
Na drogę obdarzyła mnie jeszcze kamieniem.  
  ARNOLF
Jak to! Kamień rzuciła? 
  HORACY
Tak, i niezbyt mały, 
Własne jej rączki drobne na łeb mi posłały.  
  ARNOLF
Tam do licha! jak widzę, to nie bagatele! 
Pewnie; po tem nadziei trudno żywić wiele.  
  HORACY
Prawda; powrót ten zepsuł mi szyki w tej mierze.  
  ARNOLF
Wierzaj mi, że z strapieniem twem współczuję szczerze.  
  HORACY
Ten cymbał wszystko wikła.  
  ARNOLF
Tak. Lecz cóż to znaczy! 
Znajdziesz sposób, by sprawę obrócić inaczej.  
  HORACY
Muszę obmyślić, czyby się jakoś nie dało 
Pokonać zazdrośnika czujność zbyt wytrwałą.  
  ARNOLF
To ci nie będzie trudno. Wszak wiesz, że ta młódka 
Kocha cię.  
  HORACY
Oczywiście. 
  ARNOLF
No, to sprawa krótka. 
  HORACY
Mam nadzieję.  
  ARNOLF
Ten kamień niby rzecz odmienia; 
Lecz to cię nie powinno dziwić.  
  HORACY
Bez wątpienia; 
Że w tem ów ptaszek siedzi, pojąłem od razu, 
I że wszystko, co zaszło, to z jego rozkazu. 
Ale nie mniej ode mnie chyba pana zdziwi, 
Pewna rzecz, która sprawę znów znaczy szczęśliwiej; 
Krok, którego przytomność i śmiałość zdradziecka, 
Mogą zdumieć ze strony naiwnego dziecka. 
Miłość, to mistrz nie lada; ona, w jednej chwili, 
Czyni z nas coś, czem przedtem nigdyśmy nie byli; 
Nieraz w naturze naszej, w sposób niesłychany, 
Nauki jej sprawiają zupełne przemiany; 
Jednem tchnieniem potężnem ta wszechmocna władza, 
Jakby cudem, na innych ludzi nas przeradza; 
Z jej woli, wraz się skąpy staje rozrzutnikiem, 
Tchórz rycerzem, gbur prosty czułym zalotnikiem; 
Najbardziej tępej duszy ona daje ostrze 
I nagłą bystrość wlewa w objęcie najprostsze. 
W Anusi cud ten mocą zabłysnął tajemną, 
Bo, gdy takiemi oto słowy zrywa ze mną: 
„Odejdź pan: już twa noga tutaj nie postanie; 
Znam twe chęci, a oto masz odpowiedź na nie”, 
Ten kamień, co się panu wydawał tak srogi, 
Razem z małym liścikiem upadł mi pod nogi; 
I trudno było złączyć roztropniej i milej 
Treść tych słów, list i kamień rzucony w tej chwili. 
Czyż cię nie wprawia w podziw podobny uczynek? 
Nie robiż miłość cudów z naiwnych dziewczynek? 
Że w sercach ludzkich działać mogą dziwne rzeczy 
Jej potężne płomienie, i któż mi zaprzeczy? 
I cóż pan o tej sztuczce mówisz i liściku? 
No! czyli nie podziwiasz takiego wyniku? 
Czy cię nie śmieszy patrzeć, jaką głupią rolę 
Gra ów Argus, przez dziecko wywiedziony w pole? 
Powiedz pan? 
  ARNOLF
Ależ owszem. 
  HORACY
Niechże się pan śmieje. 
 
Arnolf śmieje się z przymusem.
Ten człowiek, co, chcąc przeciąć wszystkie me nadzieje, 
Zapiera bramy domu, gromadzi pociski, 
Tak, jak gdybym chciał szturmem brać ten dworek niski; 
Który, chcąc mnie odpędzić a sam mając tchórza, 
Całą służbę od wewnątrz przeciw mnie podburza, 
I w końcu go na dudka, jego własną bronią, 
Stroi ta, której umysł dławił ciężką dłonią! 
Wyznaję szczerze, chociaż tym swoim powrotem 
Pragnienia me powikłał nie lada kłopotem, 
Lecz w zamian, jego kosztem, świetnie się ubawię; 
Gdy to wspomnę, ze śmiechu pokładam się prawie. 
Pan się nie dość tem cieszysz, do kroćset tysięcy! 
  ARNOLF
z wymuszonym śmiechem:
Daruj, ale się cieszę jak mogę najwięcej. 
  HORACY
Pewno też jesteś ciekaw listu tego treści: 
Wszystko, co serce czuje, w tem piśmie się mieści, 
Lecz w słowach dziwnie prostych i pełnych tkliwości, 
Serdeczności niewinnej, słodkiej naiwności, 
Po prostu tak, jak serce dziewczęcia najszczersze 
Zdoła wyrazić uczuć swoich drgnienia pierwsze.  
  ARNOLF
po cichu na stronie:
Więc na to ci, łotrzyco, kunszt pisania służy, 
Którego ci broniłem jak mogłem najdłużej!  
  HORACY
czyta:

„Pragnę do pana pisać, i jestem w wielkim kłopocie, jak wziąć się do tego. Mam różne myśli, które chciałabym, aby pan mógł poznać; ale nie wiem, jak je wyrazić i nie ufam własnym słowom. Zaczynam rozumieć, że mnie dotąd trzymano w zupełnej ciemnocie: lękam się, bym nie napisała czegoś niewłaściwego i nie powiedziała więcej niż przystoi. Doprawdy, nie wiem, co mi pan takiego zadał, ale czuję, że jestem śmiertelnie zmartwiona tem, co mi kazano zrobić, że będzie mi strasznie przykro nie widywać pana i byłabym bardzo szczęśliwa, gdybym mogła zawsze zostać z panem. Może to niedobrze, że tak mówię; ale cóż, nie mogę się wstrzymać; chciałabym, żeby się to mogło stać, a żeby to nie było nic złego. Mówiono mi, że wszyscy młodzi to zwodziciele, że ich nie trzeba słuchać, i że wszystko, co pan mówi, to tylko po to, aby mnie wywieść w pole; ale zaręczam, że ja nie potrafię o panu tak myśleć; słowa pana tak mi trafiają do serca, że nie mogę uwierzyć, by miały być kłamstwem. Niech mi pan szczerze powie, jak jest naprawdę; ja jestem głupiutka dziewczyna, więc bardzo by pan nieładnie postąpił, gdyby pan mnie zwodził; a ja umarłabym chyba ze zmartwienia”.

ARNOLF
na stronie:
A, szelma!  
  HORACY
Co to panu? 
  ARNOLF
Nic; kalsznąłem trocha. 
  HORACY
Możnaż tkliwiej wyrazić, że się kogoś kocha? 
Mimo przeklętych starań tyranii tak szpetnej, 
Mógłże wyróść31 w ukryciu kwiat bardziej szlachetny? 
Czy to nie jest występek, wart najsroższej kary, 
Niszczyć złośliwie duszy tak powabnej czary, 
Po to, aby, w prostactwie grubem i ciemnocie, 
Bronić światła bożego tej cudnej istocie? 
Miłości blask rozprószył32 już nieco te mroki; 
Lecz, jeśli kiedy w życiu, przez losów wyroki, 
Będę mógł, tak jak pragnę, owego gałgana, 
Łotra z pod ciemnej gwiazdy, szelmę, rufijana... 
  ARNOLF
Bądź zdrów.  
  HORACY
Jak to, tak szybko? 
  ARNOLF
Przypomniałem sobie, 
Żem naznaczył spotkanie gdzieś pewnej osobie.  
  HORACY
Czy pan nie wie przypadkiem, kto by po kryjomu 
W potrzebie znaleźć przystęp mógł do tego domu? 
Wszak, między przyjaciółmi, nieraz sobie wzajem 
Takie drobne przysługi w potrzebie oddajem. 
W domu tym, wszystkim stałem się przedmiotem wstrętu; 
I oboje służący, od tego momentu, 
Pomimo najgorętszych starań z mojej strony, 
Wszystkim prośbom stawiają opór niezwalczony. 
Miałem do takich usług pewną starowinę: 
Co inny w tydzień, ona sprawiła w godzinę, 
Niemało mi pomogły jej cenne zalety; 
Lecz przedwczoraj się klapło babinie niestety. 
Nie znasz kogoś, co mógłby, wkradłszy się tajemnie... 
  ARNOLF
Doprawdy, nie; lecz znajdziesz pewno i beze mnie. 
  HORACY
Żegnaj zatem. Raz jeszcze o milczenie proszę.  
  SCENA PIĄTA
ARNOLF sam.
Ach, w tej rozmowie ileż męczarni ponoszę! 
Jak ciężko dławić w sercu cierpienia najskrytsze! 
Ha! ta gąska zdołała mnie podejść tak chytrze! 
Udawałaś głupiutką przede mną, ty szelmo, 
Albo sam diabeł nagle zdjął ci z oczu bielmo. 
Ha! przez ten list nadzieje wszystkie
1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Idź do strony:

Darmowe książki «Szkoła żon - Molière (Molier) (czytaj książki online za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz