Od bieguna do bieguna - Bruno Winawer (książki czytanie .txt) 📖
Krótki opis książki:
Zbiór kilkunastu felietonów na temat rozwoju nauki i techniki, wydany w roku 1932. Opublikowany przez powstałe z inicjatywy Melchiora Wańkowicza wydawnictwo „Rój”, w serii Biblioteczka Historyczno-Geograficzna, używającej hasła: „Nie kłamać, bawiąc. Nie nudzić, ucząc”. Autor ze swadą opisuje zarówno najnowsze osiągnięcia, jak i historię odkryć i wynalazków. Wskazuje, jak wielkie zmiany zaszły w codziennym życiu dzięki rozwojowi wiedzy i zdobyczom techniki. Nie stroni również od snucia optymistycznych wizji lepszej przyszłości, ukształtowanej przez kolejne innowacje.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Bruno Winawer
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Od bieguna do bieguna - Bruno Winawer (książki czytanie .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Bruno Winawer
z opery Wagnera Śpiewacy norymberscy (1868): pisarz miejski, który wytyka rycerzowi Walterowi, stającemu do rywalizacji w konkursie śpiewaczym o rękę córki złotnika, wszystkie błędy w śpiewie. [przypis edytorski]
95. bez atu — w kartach: gra bez koloru atutowego, tj. takiego, który jest w stanie przebić inne karty o kolorach nieatutowych. [przypis edytorski]
96. Maxwell, James Clerk (1831–1879) — szkocki fizyk i matematyk; dokonał unifikacji oddziaływań elektrycznych i magnetycznych, wprowadził tzw. równania Maxwella, opisujące właściwości pola elektrycznego i magnetycznego oraz zależności między tymi polami. [przypis edytorski]
97. Poincaré, Henri Jules (1854–1912) — wybitny francuski matematyk, zajmujący się także fizyką teoretyczną i mechaniką nieba, filozof nauki. [przypis edytorski]
98. mare tenebrarum (łac.) — morze ciemności, morze mroków; przen.: nieznany bezmiar. [przypis edytorski]
99. Czigorin, Michaił (1850–1908) — czołowy szachista Cesarstwa Rosyjskiego, dwukrotnie walczył o mistrzostwo świata z Wilhelmem Steinitzem. [przypis edytorski]
100. majster (daw., z niem.) — mistrz. [przypis edytorski]
101. Culbertson, Ely (1891–1955) — amerykański brydżysta, jako autor podręczników i gracz odegrał wielką rolę w popularyzacji i rozwoju tej gry. [przypis edytorski]
102. Multatuli (pseud.), właśc. Eduard Douwes Dekker (1820–1887) — pisarz holenderski, najwybitniejszy prozaik niderlandzki XIX w. [przypis edytorski]
103. Dostojewski, Fiodor (1821–1881) — wybitny powieściopisarz rosyjski, mistrz realistycznej prozy psychologicznej, autor m.in. Zbrodni i kary. [przypis edytorski]
104. Gaussa, Pascala i Łobaczewskiego — Carl Friedrich Gauss (1777–1855) — wybitny niemiecki matematyk i fizyk; uznawany za jednego z kilku największych matematyków w historii, przez sobie współczesnych nazywany księciem matematyków (łac. princeps mathematicorum); Blaise Pascal (1623–1662): francuski matematyk, fizyk, wynalazca: zajmował się geometrią, analizował metodę aksjomatyczną, współtworzył rachunek prawdopodobieństwa, po 1654 porzucił nauki ścisłe na rzecz filozofii i teologii; Nikołaj Łobaczewski (1792–1856): rosyjski matematyk polskiego pochodzenia, twórca (niezależnie od Jánosa Bolyaia) geometrii nieeuklidesowej. [przypis edytorski]
105. Leibniz, Gottfried Wilhelm (1646–1716) — niemiecki filozof, matematyk (wynalazca rachunku różniczkowego i całkowego, niezależnie od Newtona), fizyk i konstruktor. [przypis edytorski]
106. Romain Rollanda, Joyce’a, Manna — Romain Rolland (1866–1944): francuski pisarz, ojciec powieści rzeki, laureat literackiej Nagrody Nobla (1915), autor m.in. 10-tomowej powieści Jan Krzysztof; James Joyce (1882–1941): irlandzki pisarz tworzący w języku angielskim, jeden z najwybitniejszych pisarzy XX w., autor m.in. kontrowersyjnej modernistycznej powieści Ulisses (1922); Thomas Mann (1875–1955): jeden z najwybitniejszych prozaików niemieckich XX w., laureat literackiej Nagrody Nobla (1929), autor m.in. powieści Czarodziejska góra (1924). [przypis edytorski]
107. autor Forsyte’ów — John Galsworthy (1867–1933), brytyjski powieściopisarz, autor trylogii powieściowej Saga rodu Forsyte’ów, laureat Nagrody Nobla (1932). [przypis edytorski]
108. W komediach Szekspira jest mowa o trzech skrzynkach — w sztuce Kupiec wenecki Szekspira konkurenci starający się o rękę pięknej Porcji muszą wybrać właściwą spośród trzech opatrzonych różnymi napisami skrzynek: złotej, srebrnej i ołowianej. [przypis edytorski]
109. Ziemiańska — przedwojenna kawiarnia z kilkoma filiami w Warszawie, pierwszy lokal mieścił się na ul. Mazowieckiej 12. [przypis edytorski]
110. kilkanaście cyfr dwuliczbowych — popr.: liczb dwucyfrowych. [przypis edytorski]
111. aeroplan (daw.) — samolot. [przypis edytorski]
112. Faust — obszerny, dwuczęściowy dramat niemieckiego poety i dramaturga Johanna Wolfganga von Goethego, napisany w latach 1773–1832. [przypis edytorski]
113. gwasz — kryjąca farba wodna z domieszką kredy lub bieli używana do wykonywania szkiców dla obrazów olejnych. [przypis edytorski]
114. Charlie Chaplin, (...) Buster Keaton i Harry Langdon — amerykańscy komicy kina niemego; byli jednocześnie reżyserami i scenarzystami. [przypis edytorski]
115. Liliana Gish, Mary Pickford, Greta Garbo — amerykańskie aktorki filmowe, gwiazdy kina niemego. [przypis edytorski]
116. Gorączka złota — niema komedia filmowa z 1925, w reż. Charliego Chaplina, jeden z jego najsłynniejszych filmów. [przypis edytorski]
117. Dwie sieroty — amerykański film niemy z 1921 w reż. D.W. Griffitha, opowiadający historię dwóch osieroconych sióstr (odgrywały je siostry Dorothy i Lillian Gish). [przypis edytorski]
118. Piscator, Erwin (1893–1966) — niemiecki reżyser teatralny, twórca teatru społeczno-politycznego. [przypis edytorski]
119. Penelopa (mit. gr.) — opisana w Odysei żona Odyseusza, która przez 20 lat wiernie czekała na powrót męża z wojny trojańskiej. W tym czasie zwodziła ubiegających się o jej rękę zalotników, obiecując, że wyjdzie ponownie za mąż, gdy skończy tkać całun dla teścia, lecz każdej nocy pruła robioną w dzień tkaninę. [przypis edytorski]
120. Garbo, Greta, właśc. Greta Lovisa Gustafsson (1905–1990) — szwedzka aktorka filmowa, jedna z największych gwiazd kina lat 20. i 30. XX w. [przypis edytorski]
121. Dietrich, Marlena właśc. Marie Magdalene Dietrich (1901–1992) — amerykańska aktorka filmowa i piosenkarka pochodzenia niemieckiego, wielka gwiazda kina lat 30. XX w. (Błękitny anioł). [przypis edytorski]
122. Milion — francuska komedia muzyczna z 1931 w reżyserii René Claira. [przypis edytorski]
123. Bergner, Elisabeth (1897–1986) — aktorka urodzona jako Elżbieta Ettel, w świeckiej rodzinie żydowskiej w Drohobyczu w Austro-Węgrzech (ob. na Ukrainie). Grała na scenach Austrii i Niemiec, w roku 1923 debiutowała w filmie; w związku z dojściem nazistów do władzy w 1933 wyemigrowała do Londynu. Została nominowana do Oscara za rolę w filmie Nie odchodź ode mnie (1935). [przypis edytorski]
124. Władczyni świata — cieszący się wielki powodzeniem ośmioczęściowy niemy serial kinowy z roku 1919, z Mią May w roli głównej, pierwsza superprodukcja. [przypis edytorski]
125. Pegaz (mit. gr.) — skrzydlaty koń, symbol natchnienia artystycznego. [przypis edytorski]
126. Watt, James (1736–1819) — szkocki inżynier i wynalazca, twórca kluczowych ulepszeń konstrukcji maszyny parowej, dzięki którym maszyny te zapoczątkowały rewolucję przemysłową. [przypis edytorski]
127. Stephenson, George (1781–1848) — brytyjski inżynier, wynalazca współczesnej lokomotywy parowej (parowóz Rocket z 1829), pionier kolei publicznej. [przypis edytorski]
128. kołodziej — rzemieślnik wyrabiający i naprawiający koła do wozów. [przypis edytorski]
129. kopytkowe — opłata od koni i bydła pobierana przy wjeździe do miasta. [przypis edytorski]
130. golibroda (przestarz.) — fryzjer. [przypis edytorski]
131. faktor (daw.) — pośrednik, handlarz. [przypis edytorski]
132. razura (daw.) — zakład fryzjerski. [przypis edytorski]
133. człowieka, który wynalazł gramofon — Emil Berliner (1851–1929), amerykański elektrotechnik i wynalazca pochodzenia niemieckiego, wynalazca gramofonu (1887). [przypis edytorski]
134. taper — pianista grający w kawiarniach. [przypis edytorski]
135. o dwu braciach wyrodnych, którzy stworzyli (...) aparat filmowy — bracia Lumière, August Marie Louis (1862–1954) i Louis Jean (1864–1948), francuscy wynalazcy, którzy w 1895 skonstruowali i opatentowali kinematograf oraz zorganizowali pierwszą publiczną projekcję filmu. [przypis edytorski]
136. urbi et orbi (łac.) — dosł. miastu i światu (formuła błogosławieństwa wygłaszanego przez papieża w Rzymie podczas ważnych uroczystości katolickich); tu: całemu światu. [przypis edytorski]
137. Koch, Robert (1843–1910) — niemiecki uczony, lekarz i bakteriolog, odkrywca m.in. bakterii wywołujących wąglika, cholerę i gruźlicę, laureat Nagrody Nobla (1905) za badania nad gruźlicą. [przypis edytorski]
138. horoskopami i słońcami w dwunastym domu — w astrologii występuje 12 tzw. domów, czyli sektorów, na które podzielona jest sfera niebieska, wiązanych z różnymi dziedzinami zainteresowań i działalności. [przypis edytorski]
139. likwor — płyn, trunek. [przypis edytorski]
140. E. T. Hoffmann, Poe, bracia Grimm — XIX-wieczni autorzy baśni i opowieści fantastycznych. [przypis edytorski]
141. aksolotl — wodna, larwalna forma ambystomy meksykańskiej, płaza ogoniastego charakteryzującego się neotenią, czyli zdolnością larw do rozmnażania się płciowego; w środowisku naturalnym ambystomy nie przekształcają się w dorosłą postać lądową; po raz pierwszy w postać lądową przekształciła aksolotla polska uczona, biolog Laura Kaufman (w 1917); w wyniku przeobrażenia u aksolotli następują zmiany w budowie ciała, m.in. stopniowy zanik skrzeli. [przypis edytorski]
142. spirochety (z gr.) — krętki, typ długich i cienkich bakterii, przypominających korkociągi. [przypis edytorski]
143. Bergius, Friedrich (1884–1949) — niemiecki chemik technolog, specjalista w zakresie uwodorniania węgla (metoda Bergiusa), laureat Nagrody Nobla (1931, wspólnie z Carlem Boschem) za wynalezienie i rozwój wysokociśnieniowych technologii chemicznych. [przypis edytorski]
144. gazolina — łatwo palna ciecz, będąca mieszanina lekkich węglowodorów nasyconych, stosowana jako dodatek do benzyn lub półprodukt do ich produkcji oraz jako rozpuszczalnik. [przypis edytorski]
145. Sinclair, Upton (1878–1968) — amerykański pisarz, bardzo znany i poczytny w pierwszej poł. XX w.; autor m.in. powieści Oil! (Nafta, 1927). [przypis edytorski]
146. trust (ekon.) — monopolistyczne przedsiębiorstwo powstałe w wyniku połączenia firm z jednej branży. [przypis edytorski]
147. Persja — dawna nazwa Iranu. [przypis edytorski]
148. Willstätter, Richard Martin (1872–1942) — chemik niemiecki, laureat Nagroda Nobla (1915) za badania barwników roślinnych, zwłaszcza chlorofilu; prowadził badania nad syntezą związków organicznych z prostszych substratów, w ramach badań nad przetwarzaniem drewna zajmował się jego scukrzaniem. [przypis edytorski]
149. karm (r.ż., daw.) — pokarm, pożywienie; karma. [przypis edytorski]
150. podług (daw.) — według. [przypis edytorski]
151. konkwistador (z hiszp.) — zdobywca, zaborca; najczęściej odnoszone do hiszpańskich zdobywców Ameryki Południowej i Środkowej. [przypis edytorski]
152. posąg Memnona — Memnon: w mit. gr. syn Eos (Jutrzenki), król Etiopów, uczestnik wojny trojańskiej; zginął z ręki Achillesa. Kolosy Memnona: posągi faraona Amenhotepa III postawione ok. 1370 p.n.e. w Tebach Zachodnich, nazywane tak, ponieważ od czasu, gdy jeden z nich został uszkodzony przez trzęsienie ziemi w 27 r. p.n.e., rankiem wydobywał się z niego dźwięk, interpretowany przez Greków i Rzymian jako wołanie Memnona do matki. Zjawisko to wywołane było ulatywaniem ogrzewającego się powietrza przez szczelinę w posągu i ustało po jego naprawie. [przypis edytorski]
153. bylina (lit.) — staroruska, później rosyjska pieśń epicka, opiewająca czyny bohaterów. [przypis edytorski]
154. umywalnia (daw.) — mebel razem ze sprzętami do mycia się (miednicą, dzbankiem). [przypis edytorski]
155. Lindbergh, Charles — amerykański pionier lotnictwa, jako pierwszy przeleciał samotnie Atlantyk z Ameryki Północnej do Europy bez międzylądowań (1927). [przypis edytorski]
156. Bleriota, Farmana, (...) Dorniera — Louis Blériot (1872–1936): francuski wynalazca i pionier lotnictwa, organizator przemysłu lotniczego, jako pierwszy pokonał jednopłatowym samolotem własnej konstrukcji kanał La Manche (1909); Henri Farman (1874–1958): francuski konstruktor lotniczy, pilot, przemysłowiec, razem z bratem Maurice (1877–1964), również lotnikiem, odbył pierwszy lot o długości ponad 1 km po obwodzie zamkniętym (1908), w latach 1908–1910 wielokrotny rekordzista świata w konkurencjach odległości, prędkości, wysokości i długotrwałości lotu; Claudius Dornier (1884–1969): niemiecki projektant samolotów, przemysłowiec, w 1929 zaprojektował ogromną łódź latającą (rodzaj samolotu operującego z powierzchni wody), mogącą zabierać ponad 150 osób. [przypis edytorski]
157. entre nous (fr.) — między nami. [przypis edytorski]
158. Magazyn Powszechny — tygodnik ilustrowany wydawany w Warszawie w l. 1834–1842, do roku 1839 z podtytułem „Dziennik Użytecznych Wiadomości”, później jako „Magazyn Powszechny Użytecznych Wiadomości”; jego wydawcami byli Bossange Père, Józef Kaczanowski, Jan Glücksberg oraz August Emanuell Glücksberg. [przypis edytorski]
159. pfenik (daw., z niem. pfennig) — fenig, moneta niemiecka. Początkowo srebrna, ważąca 1,7 gram. Od XIII w. miasta i lokalni władcy niemieccy bili własne fenigi o różnej zawartości srebra, po 1805 wybijano fenigi wyłącznie miedziane. Od 1873 fenig stanowił 1/100 marki niemieckiej, do czasu zastąpienia marki przez euro (2001). [przypis edytorski]
160. ochędóstwo (staropl.) — schludność, porządek, dbałość. [przypis edytorski]
161. w Grecji o zburzeniu Troi wprzód wiedziano, nim posłaniec przybył — dzięki sygnałom ogniowym rozpalanym na szczytach gór wzdłuż wybrzeży; por. Ajschylos, Agamemnon. [przypis edytorski]
162. Chappe, Claude (1763–1805) — francuski wynalazca; w 1792 zaprezentował system łączności optycznej opartej na specjalnym układzie semaforów, który wkrótce został wprowadzony w całej Francji. [przypis edytorski]
163. La Perouse, Jean-François de (1741–1788) — francuski oficer marynarki, żeglarz, badacz Oceanu Spokojnego. [przypis edytorski]
164. Fata Morgana — dziś: fatamorgana: złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą warstw powietrza o różnej temperaturze; nazwa pochodzi od włoskiej wersji imienia arturiańskiej czarodziejki Morgany le Fay, gdyż tego rodzaju miraże, często widywane w Cieśninie Mesyńskiej, w lokalnym folklorze uważano za unoszący się w powietrzu magiczny zamek tej czarodziejki. [przypis edytorski]
165. Jan z Kolna, łac. Johannes Scolvus a. Scolnus — żeglarz, który ok. 1476, czyli przed Kolumbem, jako sternik w służbie duńskiego króla Christiana I miał dotrzeć do płn.-wsch. wybrzeży Ameryki. W XIX w. Joachim Lelewel uznał, że Johannes Scolnus był Polakiem, Janem z Kolna. [przypis edytorski]
166. tetryczeć — stawać się tetrykiem, człowiekiem zgorzkniałym i zgryźliwym. [przypis edytorski]
167. Olimpijczyk — przen.: wybitny artysta; od góry Olimp, gdzie zamieszkiwali
Darmowe książki «Od bieguna do bieguna - Bruno Winawer (książki czytanie .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)