Znasz-li ten kraj?... - Tadeusz Boy-Żeleński (darmowa biblioteka online .TXT) 📖
Znasz-li ten kraj to zbiór felietonów autorstwa Tadeusza Boya-Żeleńskiego, dotyczących Krakowa schyłku XIX i początków XX wieku.
Boy-Żeleński na kartach swoich felietonów odtwarza mit krakowskiej bohemy artystycznej, skupionej wokół osoby Stanisława Przybyszewskiego, a także uwiecznia niepowtarzalną atmosferę miasta. W lekkich, humorystycznych felietonach przywołuje wiele anegdot, przede wszystkim związanych z Przybyszewskim i jego cyganerską świtą. Ten obraz stworzony z właściwą Boyowi-Żeleńskiemu finezją, jest ważny nie tylko ze względu na wartość przywołanych wspomnień, lecz także zapis tworzenia się mitu krakowskiego środowiska artystycznego tamtych czasów.
- Autor: Tadeusz Boy-Żeleński
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Znasz-li ten kraj?... - Tadeusz Boy-Żeleński (darmowa biblioteka online .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Tadeusz Boy-Żeleński
54. Stach, podrażniony jakimś przycinkiem, w nocy, na Rynku, zrzucił z nóg buty pożyczone od Gabryelskiego, nie chcąc zachować nic od „tego człowieka”, i w skarpetkach dumnie powędrował do domu. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Dom (róg ul. Siemiradzkiego i Karmelickiej), gdzie na parterze mieszkał w Krakowie w r. 1898/9 Przybyszewski. [przypis edytorski]
55. Muzyka brzmiała w domu Przybyszewskich ciągle. Dagny grała Szumana — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Dagny Przybyszewska. [przypis edytorski]
56. Stasinek (Sierosławski) siadał posłusznie do fortepianu — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Stasinek. [przypis edytorski]
57. les paons blancs, les paons nonchalants (fr.: białe pawie, leniwe pawie) — cytat z wiersza Ennui (Nuda) Maurice’a Maeterlincka. [przypis edytorski]
58. nie sah ich die Nacht beglänzter (niem.) — cytat z wiersza Gebet der Sucht Richarda Dehmela. [przypis edytorski]
59. nas, którzy stanowiliśmy, prawem kaduka, codzienną kompanię Stacha. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: „Sylwester” w Paonie (od lewej do prawej: Rakowski, Boy, Dagny, Janikowski, Oszacki, Antoni Wysocki, Przybyszewski, Starzewski, aktorka d’Yllier, Alfred Wysocki). [przypis edytorski]
60. Messieurs, chapeau bas, c’est un génie (fr.) — panowie, czapki z głów, to geniusz. [przypis edytorski]
61. Być może, iż właśnie pewna mierność, pewne ograniczenie są warunkiem produkcji, że konieczny jest pewien aliaż, a czyste złoto niezdatne jest do użytku... — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Szatan (rzeźba Vigelanda, za którą prokuratura krakowska skonfiskowała numer „Życia”). [przypis edytorski]
62. Apud Polonos nunquam sine clamore et strepitu gaudia fiunt (łac.) — u Polaków radość nie obejdzie się bez krzyków i hałasu (cytat z Pana Wołodyjowskiego H. Sienkiewicza). [przypis edytorski]
63. w Prusiech — dziś popr.: w Prusach. [przypis edytorski]
64. Pożeracze gazet — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Pożeracz gazet (rys. K. Sichulski z „Liberum Veto”). [przypis edytorski]
65. I stałem długo przed tą klepsydrą, w pustej ulicy krakowskiej, w błoto i w deszcz, niczym Hamlet nad czaszką Yoricka. — tu w tekście umieszczono dwie ilustracje z podpisami: Sztuka a życie: p. Sulima w roli Racheli z Wesela; Sztuka a życie: Rachela autentyczna w kawiarni. [przypis edytorski]
66. Pamiętam scenę, jak Stach dawał restauratorowi Turlińskiemu skrócony kurs literatury polskiej. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Sala w kawiarni Turlińskiego (Od lewej ku prawej; M. Dobrowolski, Alfred Wysocki, Dagny, W. Tetmajer, K. Żelechowski, K. Rakowski, T. Żeleński (Boy), S. Przybyszewski i in.). [przypis edytorski]
67. o tym objaśnia monografia cukierni, której autor podpisał się skromnie Zenon. Trzeba by z kolei objaśnić w kilku słowach, kto jest Zenon. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Zenon (rys. K. Sichulski). [przypis edytorski]
68. Dość spojrzeć na ten reklamowy portret, który stanowił radość artystów, a na którym Jan Apolinary tak łudząco podobny jest do króla Jana III-go z pudełka od zapałek. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Jan Apolinary Michalik. [przypis edytorski]
69. I kiedy od stolika malarskiego w jego cukierni padło, rzucone przez J. A. Kisielewskiego, hasło kabaretu — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Jan August Kisielewski (rys. S. Wyspiański). [przypis edytorski]
70. Jestem przekonany, że Wyspiański bez wahania byłby się podjął dekorowania kawiarni: inna rzecz, że urządziłby ją w stylu Bolesława Śmiałego. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Fragment dużej sali. Po lewej gablotka z lalkami; po prawej karykatura Frycza, przedstawiająca J. Mycielskiego, gdy trzyma (w marzeniu) do chrztu latorośl Habsburgów i Radziwiłłów. [przypis edytorski]
71. I tu nie obyło się bez zabawnego konfliktu. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: St. Rzecki. [przypis edytorski]
72. Trudno się dziwić, że z tego wszystkiego w głowie Jana Apolinarego Michalika musiał zapanować chaos. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Po kabarecie nad ranem (mal. H. Szczygliński). [przypis edytorski]
73. Teofil Trzciński dostał taki pozew o trzy korony z halerzami — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Teofil Trzciński (rys. K. Frycz). [przypis edytorski]
74. w Baloniku zdobył pierwsze oklaski. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Stolik Zielonego Balonika (mal. K. Frycz). [przypis edytorski]
75. Ale nieraz długo musiał Stasinek uderzać kaduceusem swoim o deski i wołać sakramentalne „Mak”, co oznaczało w skróceniu: „Cicho, do cholery, jak makiem zasiał”. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: „Mak”! (rys. E. Kazimirowski). [przypis edytorski]
76. Na tym filozoficznym gruncie zyskaliśmy w Jaworskim prawdziwego entuzjastę. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Wł. L. Jaworski, entuzjasta Zielonego Balonika (rys. K. Sichulski). [przypis edytorski]
77. Bo mieliśmy i wrogów. Jednym z najzaciętszych był Wilhelm Feldman — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Wilhelm Feldman, wróg Zielonego Balonika. [przypis edytorski]
78. Kochany Edzio Leszczyński! — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Edward Leszczyński (rys. W. Wojtkiewicz). [przypis edytorski]
79. Herbaczewski uważa, że przed laty nie został zrozumiany, że był prorokiem futuryzmu literatury, a zwłaszcza prozy polskiej. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Józef Albin Herbaczewski. [przypis edytorski]
80. Jana w dwóch osobach Styki — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Jan Styka, ofiara Zielonego Balonika (rys. K. Sichulski). [przypis edytorski]
81. Opowiadałem gdzie indziej o przyjęciu Jana w dwóch osobach Styki — Dzieje pewnego sukcesu (Zmysły... Zmysły...). [przypis autorski]
82. Frycz — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Karol Frycz. [przypis edytorski]
83. Zielony Balonik zrobił mnie, ot tak, od niechcenia, pisarzem — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Zaproszenie na wieczór Zielonego Balonika (rys. W. Wojtkiewicz). [przypis edytorski]
84. I tu godzi się zanotować rzecz znamienną. Osoba gospodarza miasta była poniekąd projekcją duchowego Krakowa. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Nowy pomnik. [przypis edytorski]
85. Kraków młodopolski szczęśliwie uderzył do głowy Juliuszowi Leo. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Juliusz Leo, prezydent Wielkiego Krakowa (rys. K. Sichulski). [przypis edytorski]
86. jednym z kalectw Krakowa było sztuczne zduszenie go w strefie „fortecy”. (...) Trzeba było wielu lat starań i walki z szykanami, nim Leo zdołał uzyskać zniesienie fortyfikacji, a tym samym wolny oddech dla peryferii Krakowa. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Miejsce dzisiejszej Alei Słowackiego, wówczas strategiczna kolej „cyrkumwalacyjna”, dławiąca pierścieniem Kraków. Pejzaż ten, o różnych porach dnia i roku, wielokrotnie powtarzał Wyspiański, jako jedyny dostępny mu z okna domu u wylotu ul. Krowoderskiej, gdzie był wieziony chorobą. [przypis edytorski]
87. piatiletka (z ros.) — plan pięcioletni. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/boy-znasz-li-ten-kraj
Tekst opracowany na podstawie: Tadeusz Boy-Żeleński, Znasz-li ten kraj?..., Biblioteka Boya, Warszawa 1932
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Dorota Kowalska, Marta Niedziałkowska.
Okładka na podstawie: fototastisch@Flickr, CC BY 2.0
ISBN 978-83-288-3102-5
Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.
Uwagi (0)