Wiersze światowe - Elżbieta Drużbacka (biblioteka szkolna online TXT) 📖
Wiersze światowe to cykl wierszy zawartych w I tomiku Poezyj Elżbiety Drużbackiej wydanych w 1837 roku.
Elżbieta Drużbacka była barokową poetką. Początkowo jej utwory krążyły wśród czytelników w formie odpisów. W 1752 roku bracia Załuscy, twórcy Biblioteki Załuskich, wydali tom o nazwie Zbiór rymów duchownych, panegirycznych, moralnych i światowych…, który zawierał trzy, obecnie najbardziej znane, utwory poetki, powieść Fabuła o książęciu Adolfie oraz kilka innych drobnych dzieł. Były to jedyne wydania utworów Drużbackiej za jej życia. Jej poezja była naturalna, prosta i wolna od popularnych w baroku makaronizmów.
- Autor: Elżbieta Drużbacka
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Wiersze światowe - Elżbieta Drużbacka (biblioteka szkolna online TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Elżbieta Drużbacka
26. bozki — dziś ubezdźwięcznione: boski. [przypis edytorski]
27. pleszcze — dziś popr.: pluszcze. [przypis edytorski]
28. mienić się (daw.) — zmieniać się. [przypis edytorski]
29. sierć — dziś popr.: sierść. [przypis edytorski]
30. reskrypt — pisemna odpowiedź. [przypis edytorski]
31. o cie — o cię; o ciebie. [przypis edytorski]
32. masz wolą (daw.) — masz wolę; chcesz. [przypis edytorski]
33. Bozki — dziś popr. forma ubezdźwięczniona: boski. [przypis edytorski]
34. letki — dziś popr.: lekki. [przypis edytorski]
35. niewstyd — bezwstyd. [przypis edytorski]
36. od (daw.) — tu: przez. [przypis edytorski]
37. więcierz (daw.) — rodzaj sieci rybackiej. [przypis edytorski]
38. specyał (daw.) — dziś: specjał; rarytas, rzecz wyborna. [przypis edytorski]
39. garło (daw.) — dziś popr.: gardło. [przypis edytorski]
40. kawalec (daw., gw.) — kawałek; szczątek, fragment. [przypis edytorski]
41. Dotknieniem owych śmierdzących kawalców, trudno tabaki zażyć (...) — znaczenie konstrukcji zdaniowej: Jeśli się dotknie owe śmierdzące kawałki, trudno (potem) przez trzy dni zażyć palcami tabaki. [przypis edytorski]
42. mowić — dziś: mówić. [przypis edytorski]
43. nie stać o coś (daw.) — nie dbać o coś. [przypis edytorski]
44. stroje — tu: jądra. Na bobry polowano ze względu na ich futro oraz znajdujące się właśnie nad jądrami gruczoły, których wydzielina wykorzystywana była w celach medycznych i kosmetycznych. Od starożytności przypisywano bobrom, że dokonują autokastracji. Nie widząc możliwości, by umknąć myśliwemu, bobry same miały odgryzać sobie jądra i porzucając prześladowcy ten łup, uchodzić z życiem; wyraz „kastracja” miał pochodzić od łac. nazwy bobra: castor (choć bardziej uzasadnione byłoby etymologiczne wywodzenie nazwy rzecznych budowniczych od łac. castrum: budynek warowny, twierdza). Do tego właśnie wierzenia odnosi się w sposób żartobliwy wiersz: w finalnej odpowiedzi starszej damy pojawia się aluzja do łowów, lecz miłosnych; obdarowana niechcianym, cuchnącym prezentem, oświadcza dowcipnie, że złożenie jej „strojów” bobrowych w darze jest nieporozumieniem, ponieważ nie występuje już w roli łowczyni. [przypis edytorski]
45. zkąd — dziś ubezdźwięcznione: skąd. [przypis edytorski]
46. sobaczy (z ros.) — psi. [przypis edytorski]
47. wspomódz — dziś popr.: wspomóc. [przypis edytorski]
48. obligować się — zobowiązywać się. [przypis edytorski]
49. jeden drugiego nie cierpieć hołyszem — nie tolerować, by drugi był biedakiem. [przypis edytorski]
50. respekta — szacunek, względy. [przypis edytorski]
51. karessy — karesy; pieszczoty, czułości. [przypis edytorski]
52. jeźli — dziś popr.: jeśli. [przypis edytorski]
53. affekt — tu: uczucie. [przypis edytorski]
54. potykać się — walczyć, stawać do pojedynku. [przypis edytorski]
55. kirys — pancerz chroniący tułów; tu w pisowni starop. z podwojonym s. [przypis edytorski]
56. męztwie — dziś popr. forma ubezdźwięczniona: męstwie. [przypis edytorski]
57. zwycięztwie — dziś popr. forma ubezdźwięczniona: zwycięstwie. [przypis edytorski]
58. wykowany (daw.) — wykuty; por. kowal. [przypis edytorski]
59. snadno (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
60. eremita — pustelnik. [przypis edytorski]
61. swoję — dziś popr.: swoją. [przypis edytorski]
62. rozruchać się — dziś popr.: rozruszać się; por. ruch. [przypis edytorski]
63. westalskie panny — westalki; dziewice-kapłanki bogini Westy. [przypis edytorski]
64. zpląta — dziś popr.: splącze. [przypis edytorski]
65. zkąd — dziś popr. forma ubezdźwięczniona: skąd. [przypis edytorski]
66. w (...) młody — dziś popr.: w młodej. [przypis edytorski]
67. jeźli — dziś popr. forma ubezdźwięczniona: jeśli. [przypis edytorski]
68. zażyi — dziś popr.: zażyj. [przypis edytorski]
69. zkończył — dziś popr. forma ubezdźwięczniona: skończył. [przypis edytorski]
70. Merkuryusz (mit. rzym.) — Merkury, posłaniec bogów, opiekun kupców, podróżników i złodziei. [przypis edytorski]
71. na czas — czasowo, tymczasem; nie na stałe. [przypis edytorski]
72. skulptor — rzeźbiarz. [przypis edytorski]
73. dłoto — dziś popr.: dłuto. [przypis edytorski]
74. karesować się — pieścić się. [przypis edytorski]
75. wreście (daw.) — dziś popr.: wreszcie. [przypis edytorski]
76. sukienke — dziś popr.: sukienkę. [przypis edytorski]
77. bardzi — dziś popr.: bardziej. [przypis edytorski]
78. glans — połysk. [przypis edytorski]
79. farba (daw.) — kolor, barwa. [przypis edytorski]
80. w rządzie — dziś popr.: w rzędzie. [przypis edytorski]
81. przedać (daw.) — dziś: sprzedać. [przypis edytorski]
82. tani — dziś popr.: taniej. [przypis edytorski]
83. bałwan — tu: posąg przedstawiający bożka. [przypis edytorski]
84. opaczny — tu: przeciwny, odwrotny. [przypis edytorski]
85. trafunek — przypadek. [przypis edytorski]
86. kassa — dziś popr.: kasy. [przypis edytorski]
87. Bożków — dziś popr. małą literą: bożków. [przypis edytorski]
88. faktor — pośrednik. [przypis edytorski]
89. zbrodzien a. zbrodzień — dziś popr. forma: zbrodniarz. [przypis edytorski]
90. na darniu — dziś: na darni. [przypis edytorski]
91. w figurę kanapy — w kształcie kanapy. [przypis edytorski]
92. liście mnie (...) zasłoniło — tu: listowie. [przypis edytorski]
93. rezonować — wypowiadać się elokwentnie, rozprawiać śmiało, krytycznie przedstawiać swoje zdanie; moralizować, mądrzyć się. [przypis edytorski]
94. mięszkać (daw.) — dziś popr.: mieszkać. [przypis edytorski]
95. z marsem — ze srogą miną. [przypis edytorski]
96. rob — robron; szeroka suknia balowa popularna w XVIII w. [przypis edytorski]
97. Senatorskiej izbie — dziś popr. małą literą: senatorskiej. [przypis edytorski]
98. assamble (z fr.) — spotkania towarzyskie. [przypis edytorski]
99. reduta (daw.) — zabawa towarzyska, łącząca bal (często maskowy) oraz grę w karty dla panów i plotki oraz swatanie par dla pań. [przypis edytorski]
100. blondynowy — wykonany z blondyny, tj. koronki klockowej z surowego jedwabiu. [przypis edytorski]
101. bekiesza — rodzaj długiego płaszcza podszytego futrem, szamerowanego i zapinanego na pętlice z ozdobnego sznura. [przypis edytorski]
102. miasto (daw.) — zamiast. [przypis edytorski]
103. żyd — wyznawca judaizmu. [przypis edytorski]
104. cholera — tu: gniew, wściekłość. [przypis edytorski]
105. piąciu (daw.) — dziś popr. D.lm: pięciu. [przypis edytorski]
106. zadziergnąć — dziś popr.: zadzierzgnąć. [przypis edytorski]
107. gdańskie biuro — biuro handlowe, kupieckie; Gdańsk był głównym ośrodkiem handlu zbożem i in. surowcami eksportowanymi z Rzeczypospolitej, siedzibą kupców pośredniczących w tym handlu. [przypis edytorski]
108. wyplątają — dziś popr.: wyplączą. [przypis edytorski]
109. ciałoć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
110. snadno (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
111. jeźli — dziś: jeśli. [przypis edytorski]
112. Polskiemu — dziś popr. małą literą: polskiemu. [przypis edytorski]
113. narodu — dziś popr. C.lp: narodowi. [przypis edytorski]
114. nuncjatura — przedstawicielstwo dyplomatyczne Watykanu. [przypis edytorski]
115. konsystorz (łac. consistorium: zgromadzenie) — daw. w kościele katolickim zgromadzenie doradców biskupa (kurii biskupiej) zbierające się pod przewodnictwem biskupa dla rozstrzygania spraw administracyjno-sądowniczych. [przypis edytorski]
116. nawa (daw., z łac.) — statek, okręt; por. nawigacja. [przypis edytorski]
117. interesa — dziś popr. M.lm: interesy. [przypis edytorski]
118. awersja (z łac.) — tu: zniechęcenie, odwrócenie się ku czemu innemu wskutek rozczarowania. [przypis edytorski]
119. waleta (z łac. vale: bądź zdrów) — pożegnanie. [przypis edytorski]
120. stateczny (daw.) — niezmienny, stały. [przypis edytorski]
121. motłoch — zbieranina; tu: śmieci, odpady, ruina. [przypis edytorski]
122. dudy w miechy — przen.: koniec zabawy; zbierać się do odejścia. [przypis edytorski]
123. naprawiać — tu: naprowadzać, kierować; przyciągać. [przypis edytorski]
124. pachniące — dziś popr.: pachnące. [przypis edytorski]
125. miętki — dziś popr.: miękki. [przypis edytorski]
126. ściśli — ściślej; tu: trudniej. [przypis edytorski]
127. poczne — dziś popr.: pocznę. [przypis edytorski]
128. myślić — dziś popr.: myśleć. [przypis edytorski]
129. moję — dziś popr.: moją. [przypis edytorski]
130. kędy (daw.) — gdzie. [przypis edytorski]
131. errory — błędy. [przypis edytorski]
132. appetyt (daw.) — dziś: apetyt. [przypis edytorski]
133. sapory (daw.) — wonne przyprawy stosowane do potraw. [przypis edytorski]
134. ściszka — dziś popr.: ścieżka. [przypis edytorski]
135. karyta — dziś popr.: kareta. [przypis edytorski]
136. przyść — dziś popr.: przyjść. [przypis edytorski]
137. wakować — brakować. [przypis edytorski]
138. szyć komuś buty — obmawiać kogoś; podobne znaczenie ma wyrażenie: nicować (czyli odwracać podszewką na wierzch) suknie. [przypis edytorski]
139. zadumianie — dziś popr.: zadumanie. [przypis edytorski]
140. wszytek (daw.) — wszystek, cały. [przypis edytorski]
141. paciorki — tu: różaniec modlitewny. [przypis edytorski]
142. ścieszek — dziś popr.: ścieżek. [przypis edytorski]
143. djabeł — dziś popr.: diabeł. [przypis edytorski]
144. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
145. swojego ministra — tu: diabła. [przypis edytorski]
146. judasz — tu: zdrajca. [przypis edytorski]
147. frymark — interes, handel. [przypis edytorski]
148. podobień (daw.) — dziś popr.: podobny. [przypis edytorski]
149. nawa — statek, okręt. [przypis edytorski]
150. bozkiej — dziś ubezdźwięcznione: boskiej. [przypis edytorski]
151. nadgroda (daw.) — dziś popr.: nagroda. [przypis edytorski]
152. hołysz — dosł.: golec; biedak. [przypis edytorski]
153. jeźli — dziś popr.: jeśli; tu: czy, czy też. [przypis edytorski]
154. tyle troje — trzy razy tyle. [przypis edytorski]
155. respekty — tu: względy, honory. [przypis edytorski]
156. osobny (daw.) — tu: samotny, ustronny. [przypis edytorski]
157. bez zgraje — dziś popr. D.lp r.ż.: bez zgrai. [przypis edytorski]
158. bozka — dziś ubezdźwięcznione: boska. [przypis edytorski]
159. Greckie — dziś popr. małą literą: greckie. [przypis edytorski]
160. jeźli — dziś popr. forma ubezdźwięczniona: jeśli; jeźlić: skrócone od: jeźli ci (jeśli ci). [przypis edytorski]
161. użytszy — łaskawszy, hojniejszy. [przypis edytorski]
162. snadny (daw.) — łatwy. [przypis edytorski]
163. alternata (daw.) — zmiana biegu wypadków. [przypis edytorski]
164. w gniazdzie — dziś popr.: w gnieździe. [przypis edytorski]
165. łabęcim — dziś popr.: łabędzim. [przypis edytorski]
166. sie — dziś popr.: się. [przypis edytorski]
167. wszytek (daw.) — wszystek; cały. [przypis edytorski]
168. przetak — sito. [przypis edytorski]
169. odrzec się czegoś — wyrzec się czegoś. [przypis edytorski]
170. Argus (mit. gr.) — olbrzym o tysiącu oczu, strażnik na usługach bogini Hery, strzegł w Kolchidzie cudownego barana o złotym runie. [przypis edytorski]
171. Danae (mit. gr.) — królewna z Argos, uwięziona przez ojca, bo według przepowiedni jej syn miał zabić swojego dziadka; jednak za sprawą Zeusa, który przybrał
Uwagi (0)