Darmowe ebooki » Wiersz » Pamiątki po nas - Piotr Sommer (efektywne czytanie .txt) 📖

Czytasz książkę online - «Pamiątki po nas - Piotr Sommer (efektywne czytanie .txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Piotr Sommer



1 2 3 4
Idź do strony:
przystankiem a domem

Pawłowi i Helenie

Idziesz odwiedzić przyjaciela po pokazie filmów, 
twoja żona została w domu sama, 
twoja matka, o której zaczynasz myśleć 
po wyjściu z autobusu, jest w innym mieście, 
chora, wczoraj dostałeś od niej telegram; 
między przystankiem autobusu linii 140-bis 
a domem przyjaciela (czyli: przechodząc obok 
zamkniętego sklepu, kupując papierosy 
w kiosku przed domem oraz jeszcze w windzie), 
zanim wejdziesz do mieszkania i zaczniesz 
tę wieczorną konwersację z nim i jego żoną, jesteś sam; 
twoje dziecko wyjechało wczoraj 
do rodziców twojej żony, jest samo, 
bez ciebie i bez swojej matki. 
Myślisz o tym wszystkim zanim otworzą się drzwi, 
gdy śnieg prószy ci w twarz, chociaż jest 
trzecia dekada marca, przemierzając szybko 
ten krótki dystans między przystankiem a domem. 
Nagle zauważasz tę codzienną samotność, jakby wbrew sobie 
i wbrew tym, o których myślisz.  
 
List do Jerzego Ficowskiego
Wiesz, wtedy (choć piszę to 
jeszcze teraz), drugiego maja 
1975 roku, kiedy zszedłem 
ze schodów, a potem jeszcze 
niżej, w podziemie dworca 
i znowu poczułem ten smród  
 
tysięcy papierosów wypalonych 
tutaj tego dnia (to znaczy 
dzisiaj) i zdałem sobie sprawę 
że nic stąd nie wywietrzeje 
nigdy, bo nie ma gdzie, 
choćby nie wiem ile szlauchów  
 
oblewało peron, bo za trudno, 
za daleko do powietrza 
twojego domu (skąd mi się 
to wzięło, przecież już 
nie palisz), do twoich drzwi, 
do twoich wszystkich  
 
listów (przecież nawet nie 
do mnie) w twoje strony 
świata, do twojej jednoznacznej 
ciszy, postanowiłem ci o tym 
napisać, jakbym miał 
w gardle tobół, który  
 
mi trudno otworzyć 
od tylu lat, jak dziecku 
kiedy otwiera pierwsze 
słowa, najostatniejszy krajobraz, 
którego ktoś je nauczył, 
tylko nie wie kto.  
 
Białe pieczywo
Torsje po razowym chlebie 
dwa krwiaki białek, brązowe bratki źrenic 
Gorączkowe podziały testamenty dla kogo skąd 
(co tu dzielić) Jeśli istnieje niebo 
będzie gdzieś na samej górze 
i będą zawsze sucharki, białe pieczywo  
 
Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/
Coraz bardziej
Życie coraz bardziej składa się z drobiazgów. 
Wydawało się, że jest — albo naprawdę było — inaczej: 
same sprawy ważne, gorycz prawdziwych porażek.  
 
Z drobiazgów, których jednak nie ma 
bo albo zawodzą oczy, 
albo nie chcemy być aż tak drobiazgowi — 
niemniej trzeba by jakoś je zobaczyć, 
nie mówiąc o tym, że trzeba by też zapamiętać.  
 
Tymczasem tym, których nie lubimy 
zadajemy kłopotliwe pytania 
żeby przestali być 
tak bardzo pewni siebie  
 
a tym, których lubimy 
kiwamy potwierdzająco, 
że niby: z nimi, choćby nie wiem co.  
 
List z Kijowa
I wiesz? Gdy na nalepce 
od butelki ujrzałem nagle 
dziesięć zamazanych gwiazd 
(zamiast normalnie, pięciu 
gwiazdek), co nawet 
nie zabłysły żadnym 
sensownym światłem oraz  
 
słuchając słów Rubaszkina 
(na litość boską, czy choć 
dobrze zapamiętałem 
to nazwisko) przypominanych 
gorączkowo nocą, kiedy schodziłem 
ze schodów (trzy razy 
gorsza była zresztą  
 
wspinaczka na to trzynaste 
piętro; i znów zaczynam 
cię zanudzać topografią 
terenu i okoliczności; czy 
uda mi się znowu to przełamać — 
pewnie bym wtedy został 
najbardziej zwichrowanym  
 
poetą świata!), bo widzisz 
tracę już rachubę i mówię 
o wszystkim (naprawdę 
nie wiem, jak mam nie być 
taki detaliczny), bo i te 
piętra, głosy, pieśni, pół 
oficjalne nazwiska... Więc 
kiedy zobaczyłem te dziesięć 
gwiazd (zresztą być może 
dziewięć, co chociaż by nie było 
takie symetryczne) 
i przypomniałem sobie 
o Azerbejdżanach w mojej 
 
starej szkole (i o rozbitym w proch 
kirkucie tuż za miastem) 
i wszystkich małych 
narodach świata (i patrz, 
obiecywałem, że przez chwilę 
nie będę o tym myśleć) — 
to wtedy, co się wtedy stało? 
 
Czy coś zrobiłem, zapłakałem, 
krzyknąłem w miasto? 
Czy może tylko dalej 
piłem wódkę, jak gdybym pił 
od wielu lat, słuchając szeptem 
wymienianych nazwisk, głosów, 
pieśni, przypominając sobie  
 
twoją twarz i to, co miałem 
ci powiedzieć na początku 
(„cyplonok toże choczet żyt’1” 
śpiewał Rubaszkin cały czas), 
nie zdając sobie więcej sprawy 
co dokładnie, ani jak żarliwie 
do ciebie mówię. 
 
Ościenność
Zaczynasz używać 
tych samych odległości 
między wyrazami. 
Jestem z tego dumny, 
okazuje się, że miałem 
na coś wpływ.  
 
W domu jak zawsze: 
ciepłe ale nieprzenikliwe ściany 
nie przyjmą od nas nic, 
sprzęty podstępnie 
dają się dotykać.  
 
Więc śpij 
spokojnie i trochę 
mów przez sen.  
 
Okruchy
Czy to rodzina, ten kruchy nieśmiertelnik 
skruszony ręką dziecka. Czy to mój głos. 
Ile lat stoi na stole okryty kurzem, 
ile mu nie potrzeba wody? Trzeba by 
jakoś umrzeć, ale się boi 
zostawić ranę nieobecności 
chociaż oswaja ją od lat.  
 
Domowy
Kobieta zwleka się z łóżka. 
Wiesz, powinnam chyba zrobić sobie obiad 
Ale nie zdąża 
i umiera między 
dwoma gestami: swojej matki 
i dziecka, nie dowiadując się 
na zawsze, kim, czyja 
była bardziej.  
 
Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/
Mówi syn
Myśli, że odchodzę, a to 
jakby uchodziła krew 
przez ściśnięte palce. Krew 
krwi. Tak myśli jednak 
choć cały czas stoję naprzeciwko 
i przeglądamy się w sobie. 
Ale prawdziwym lustrem 
jestem ja, tak zbity w szkło 
że prawdziwsza tylko kropla 
co po nim spływa. 
I kopiuję jej światło i tamtą 
krew. Mógłbym tak odbić 
wszystko, prócz kilku słów, 
czego mi nigdy nie wybaczy.  
 
Tylko o 25, 30 lat

Ł. i M.

Dopóki można, zatrzymujemy ich 
przy sobie. Wiemy, że muszą 
odejść albo że musimy ich zostawić. 
A jednak będą zdzierać z siebie 
nasze ślady przez lata.  
 
Kiedy nadchodzi tamto, 
jesteśmy już właściwie gotowi. 
Nie wiemy tylko, czy do końca 
zachować pozory własnego wyboru — 
że niby tak, kiedy odejdą 
będzie lepiej,  
 
czy też upierać się do ostatniej 
krwi, jakbyśmy mieli 
coś na własność, a oni 
mogli w ten sposób 
zapamiętać nas bardziej. 
 
Pamiątki po nas
I te kobiety, pokazujące nam 
codziennie, jak mali byliśmy. 
Przypominające bez ustanku — 
 
aż wywołają w nas chociaż cień 
uśmiechu, lekki uśmiech 
w przestrzeń. Jakby nie było  
 
ani ich, ani tych szmatek, spranych 
od pokazywania aż do nikłej siateczki 
pierwszych dni, 
w które nas wtedy zawijały. 
 
Dwa wiersze dla Młodego
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
Rower
Popatrz, to drzewo a to słup 
to liście i gałęzie a to druty 
i powtórz po mnie, zapamiętaj 
bo już ciemnieje świat  
 
Tu biegnie pies a tu samochód 
tu szosa a tu jeszcze dróżka wydeptana 
z okien nas coraz bledziej widać 
bo już ciemnieje świat  
 
A oni jadą na rowerze 
ojciec i syn przed nim w koszyku 
wskazuje palcem każde słowo 
i palcem sprawdza świat  
 
Ktoś ich popędza 
nikt nie popędza 
wciąż jeszcze widać 
mało co widać 
bo już ciemnieje świat  
 
To życie, które śpi
To życie, które śpi przede mną 
trzymając w ręku (we śnie) 
jakiś przypadkowy przedmiot, 
przedmiot snu, który mu dałem 
na uspokojenie (w ciągu) dnia, 
czy do zabawy (wszystko jedno 
co), żeby mi dało spokój —  
 
to małe życie tak łomocze 
całą krwią i wypiera mnie 
na zewnątrz, wyjmując sobie 
ze mnie taki biały szept, 
bielutki, jak gdybym miał 
pokochać własną nieobecność;  
 
Przenosiciel
Czy jest takie słowo? 
Właśnie tak. 
Taki okropnie zabiegany 
facet, co to raz tu 
a raz tam, i nawet sam 
nie widzi, zapomina 
że naprawdę jest 
między, czyli nigdzie.  
 
Przenosi słowa (z ust — na usta) 
gesty (z matki i kilku przyjaciół 
na dziecko), i własne dziecko 
(z domu — pod miasto), 
właściwie przewozi 
na czyste powietrze;  
 
ale one wszystkie 
chcą się gdzieś zatrzymać, 
nie mogą być wiecznym 
obiektem przenoszenia; 
słowa zostają za drzwiami 
cudzych ust, gesty 
zapisują w powietrzu 
obce ręce, a dziecko 
pytane w szkole 
o zawód ojca 
niepewnie mówi „przenosiciel”. 
 
Spóźniony list
Och, dziadku César, 
dlaczego nie poczekałeś na mnie? 
Wystarczyłoby jedno spojrzenie dziecka 
i wiedziałbym dzisiaj, że mogę, że mam prawo 
przypominać sobie twoją twarz, bo ją widziałem naprawdę 
Zdjęcia są stare i martwe, 
a opowiadania matki coraz rzadsze. 
Wystarczyłoby jedno zdanie, 
powtórzono by mi je, na pewno. 
 
Wiesz, wuj Marcel, kiedy tam byłem 
pierwszy raz, narysował mi całe drzewo genealogiczne 
(ja też chciałem mu narysować, 
ale było mi wstyd: mama, babcia — 
babcię zresztą miał, bo była twoją żoną — 
ojciec, i Chaim, i Fajga, jego rodzice, 
o których, podobnie jak o nim, nic nie wiem do dziś 
— i to wszystko), a ja patrzyłem i patrzyłem 
zdziwiony, że znalazłem się na tej 
dużej kartce, tuż pod mamą 
i że w jednej rodzinie 
może być tyle ludzi. 
 
Ty byłeś oczywiście o wiele wyżej i głębiej. 
Wszyscy mówili o tobie 
z szacunkiem i miłością, i czułem 
że miałeś artystyczną duszę, 
i byłem dumny.  
 
Myślę, że w porządnej francuskiej rodzinie 
w tamtych czasach ożenić się 
z Żydówką też nie było łatwo, 
i to w dodatku w kraju 
z którego został tylko język 
(chociaż przyjaciel mówi 
że tylko forma „pan” i ganki). 
Mama opowiadała, że były dwie 
uroczystości ślubne — cywilny 
nie był chyba jeszcze zbytnio popularny? — 
ach te kompromisy dla wspólnego dobra 
i niezadrażniania stosunków, co? 
A jak wróciłeś z wojny to podobno 
kazałeś babci zrobić jajecznicę z dwudziestu jaj. 
Zawsze mi to okropnie imponowało. 
 
Myślę, dlaczego ty, 
a nie ten drugi, ojciec ojca, 
o którym nie wiem nic zupełnie — 
nie wiem, czy można o kimkolwiek 
tak bardzo nic nie wiedzieć — ponad to 
że żył, miał żonę, imię i nazwisko, 
i że musiał coś robić. 
A więc byłoby nawet łatwiej 
pisać o nim, do niego, niż do ciebie. 
Mógłbym się stworzyć, wybudować od początku. 
To by dopiero były emocje! 
 
Czy Łódź wtedy też była taka ponura? 
Wziąłbym cię oczywiście tutaj, do Otwocka, 
i pokazał dokładnie to miejsce 
gdzie nie ma nic do pokazania, opowiedział. 
Może i stąd się wszystko wzięło: nie było gdzie 
iść, co oglądać, trzeba było siedzieć po domach, 
co najwyżej patrzeć przez okno — 
pięćdziesięcio-, sześćdziesięcioletnie drewniaki, jedno dwa 
piętra trzeszczących schodów, na podwórkach otwarte 
doły i zdechłe koty, i piłka, która zawsze wpada dzieciom 
do śmieci, trochę obdartych sosen, kałuże, albo ciemne 
wyschnięte plamy po kałużach, bielizna na sznurku. To 
wszystko — przez okno, a w środku 
kaflowy piec, łóżko, kwadrat piwnicy na podłodze i zbrą- 
zowiałe pasmo słońca, co usiadło pod szafą; kurz. 
 
Moi tutaj przyjaciele nic o tobie nie wiedzą, 
a może i wspomniałem kiedyś 
o legii honorowej, wąsatym lieutenant, Verdun i Sommie, 
ale to najwyżej raz i pewnie tylko jednemu albo dwóm, 
nie pamiętam komu. 
A jeśli nawet coś z tego zapamiętali, 
pewnie myślą, że chciałem się pochwalić, kto wie? 
A może naprawdę to jest dorabianie sobie genealogii? 
 
Najbardziej to mi potem było wstyd 
że nie nauczyłem się twojego języka. 
Może mama zaczęła mnie uczyć za wcześnie, 
kiedy wolałem wziąć przylepkę 
i iść na podwórko (czy tak już musi zostać? 
Colette raz powiedziała, że mógłbym mówić 
całkiem dobrze). Na podwórku dzieci 
też mi o tym przypominały, wołały 
piot-huź, piot-huź, jakby wiedziały 
i koniecznie chciały się tym ze mną podzielić, 
że przyjechałeś z Francji. Ale wkrótce 
zrozumiałem, że szło o inny kraj, 
to znaczy o innego dziadka. 
(Nie wiem, jak to się stało, że one 
wiedziały wtedy o tym lepiej ode mnie. ) 
1 2 3 4
Idź do strony:

Darmowe książki «Pamiątki po nas - Piotr Sommer (efektywne czytanie .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz