Kamień (tomik) - Józef Czechowicz (czytelnia internetowa darmowa .txt) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Kamień to pierwszy tom poezji Józefa Czechowicza, wydany w 1927 roku w Lublinie.

Czechowicz debiutował na łamach lubelskiego pisma „Reflektor” utworem Opowieść o papierowej koronie, opowiadającym o nieszczęśliwej miłości homoseksualnej. Poezja Czechowicza charakteryzuje się całkowitym brakiem interpunkcji oraz dużych liter, co sprzyja wielorakiej interpretacji wierszy. Jego utwory są wykorzystywane jako teksty piosenek. Śpiewali je m.in Marek Grechuta, Grzegorz Turnau czy Władysław Pawlik. Czechowicz był autorem wielu słuchowisk Polskiego Radia.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «Kamień (tomik) - Józef Czechowicz (czytelnia internetowa darmowa .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Józef Czechowicz

Idź do strony:

na wsi13

siano pachnie snem

siano pachniało w dawnych snach

popołudnia wiejskie grzeją żytem

słońce dzwoni w rzekę z rozbłyskanych blach

życie pola złotolite

wieczorem przez niebo pomost

wieczór i nieszpór14

mleczne krowy wracają do domostw

przeżuwać nad korytem pełnym zmierzchu

nocami spod ramion krzyżów na rozdrogach

sypie się gwiazd błękitne próchno

chmurki siedzą przed progiem w murawie

to kule białego puchu

dmuchawiec

księżyc idzie srebrne chusty prać

świerszczyki świergocą w stogach

czegóż się bać

przecież siano pachnie snem

a ukryta w nim melodia kantyczki

tuli do mnie dziecięce policzki

chroni przed złem

piosenka ze łzami

Kołysanki

z dalekich okien zmarszczki blasków złotych

na ścianie

próżno tam dosięgać rączką

w dużej książce malowanki

zimowych dni narkotyk

Słowa z żalu

taka piosenka co się w niebo wsączy

ja jednak wierzę

oddaję się wszystkim falom

niech mnie daleko niosą niech nikt nie stoi przy sterze

kołysanki takt ostatni się skończy

w straszliwych burz gwałtowności

Piosenko czemu mnie sprzedajesz

ze słów i pamiętania niemoc

był łańcuch — jam go nie rozciął

nie mogłem siebie przemóc

o niebie

Nie słychać już biegnących baranków

wilgotne obłoki poszły do innych poranków

z pustej hali nieba opada pył niebieski

filtruje się przez drutów przerwy i kreski

południe przysypuje się suche i szorstkie

nad sylwetkami aeroplanów15 i chłodem fabrycznych dzielnic

Warto śpiewać jego chwałę jest nasze i zamorskie

tak bardzo piękne gdy śmiga przez nie śmiały pion komina cegielni

a razem

nad dalekimi lasami dzwoni błękitnym żelazem

pierwotne i olbrzymie

gdy stanąwszy u białego miasta napełnia się dymem

gdy wie że jest dnia chlebem

warto śpiewać jego chwałę

Południe jest jasno jednakowe

południe wygina swą powałę opada kruszynami tynku

za dni dziecinnych wyginała mi się nad samą głowę

i wtedy szeptał do mnie stamtąd ktoś mój synku

Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.

ampułki

Nad pogrzebem balkony chorągwie i trumna

w chmurze samolot

w porównaniu z człowiekiem który to zrozumiał

lokomotywa ekspresu — nie kolos

we wsiach młocarnie nie dziwią krów,

piosnka kabaretu od płotu do płotu

jedyna rzeczywistość udręczeń ma coś ze snów

każdy nie wierzyć jest gotów

Reklama ryczy za reklamą

sygnał świeci do sygnału

z ostrych gwizdawek i kłębów pary wzlotu

znać tempo życia wciąż to samo

mimo szybkości obrotów

kilkadziesiąt milionów łańcuchów

ciągnie świat pomału

wiadomo że nie ma prawieczystej jedni no i duchów

w niezliczone dla oka strony

rozpełza się życia proces

wszędzie miliony biliony tryliony

straszliwe noce

Nory wilgną od płaczu nędzy

w kawiarniach małej mieścinie na froncie

tryska śmiechami literatura

w pałacu zielony stolik stosy pieniędzy

Gdybym to mógł zamącić

już bym był górą

Patrzcie

za zamkniętymi drzwiami

może naprawdę kolorowe drogi się palą

dlaczegóżby wszystko co jest

nie mogło się zmienić wraz z nami

w świętość zapach ampułki Graala 16

we czterech

Rozwija się dróg gwiezdnych rulon

ziemia się toczy za Zwierzem17

jak przetrwać noce cwałujące do bólu

dni fabrykę huczącą jak przeżyć

Na beton mlecznych szlaków się wzbić

jednym pływackim rzutem ramion

i już stopy biegnące po łące nieba

trawę gwiazd łamią

Jest nas czterech18 na starcie

jest nas czterech na złotej linii komety

jest nas czterech (to ja jestem czwarty)

jest nas czterech celujących do mety

Wprzód!

Podrywają się grzbiety wygięte

głowy biegną rozkrzyczane przed ciałem

bieg smaga nagich jak prętem

gdzie radość gdzie żałość

W locie

zdeptały wszechświat stopy nasze

w wichurze migających czerni i rozzłoceń

w kurzawie

runęły groby i ołtarze

Tak ogromny jest lot ku sławie

Jest nas czterech rzuconych jak globy

jest nas czterech

jest nas czterech pijanych sobą

jest nas czterech

W wonnych snujących się dymach biegnie Konrad

gronami wina potrząsa tyrs19 wyciąga przed siebie

niesie go mądrość ostatnia radość stara i mądra

winem przez wino na winie po niebie

A tam jak strzała z łuku bursztynowych chmur brzegiem

przelatuje lotem bez zmęczenia poeta Wacław

on na pewno w aksamitnym tygrysim biegu

piersi obłąkanych pędem nie roztrzaska

I Stanisław tętniący stopami jak we śnie

finisz biorąc z wysiłkiem nadmiernym zbyt ciężko

nie zawoła do siostry śmierci weź mnie

chyże nogi umkną umkną przed klęską

Winograd spokój chyżość

do nich to meta nadbiega nieznana

obłoki pod stopami jak na sznur się naniżą

piorun zwycięsko strzeli na tryumf jak granat

Biegnę biegnę jak życie człowiecze

razem witam i razem już żegnam20

lot jakbyś rzucił mieczem

ale nie wiem

matko nie wiem czy dobiegnę

więzień miłości

Kochankowie spotykają się nocą

w październiku spada z nieba dużo meteorów

niejeden już zagasł dymiący kaganek

odkąd Ona przemknęła staroświecką karocą

wśród tętniących warczących kolorów

Najpiękniejsza z niespodzianek

Błękitni spotkaliśmy się nocą

nie feeria21 czy alkohol

boży błękit

ale nawet

bo i po co

nie uścisnęliśmy sobie ręki

Tak było napisane na 18 stronicy

głowa samobójcy leżała na otwartej księdze

w ustach jęk

już niczyj

w dłoniach nie wiem ale pewno niewidzialne ręce

Błękitni spotykają się nocą

rozmowa w gwiazdach widzianych przez poezję

— Tęsknota Czekanie Nikt nie wezwie Czekam Tęsknota

Kocham Dalekość Ty Gwiazdy złocą Kocham

Czekanie pieszczot Nie marzeniem słowa twe szeleszczą

Błękit

Gdzie jest błękitem błękitno

Smagłe ręce Pieszczota Zapalone oczy

Pod futrami Rozkosz Błyski Nagie ciało

(Nie tobą sny kwitną

dzieciństwo nie tobą pachniało

choć czekałem cze ka łem CZE KA ŁEM)

Błękitni spo

Wychodził z dancingu

Jej usta w usta położyły się ostro nagle

i był biały kwiat na czerni smokingu

A błękitny został wołał

rozpacz

nocą

na bagnie

O nie

erotyk nie może się skończyć rozpaczą

są tacy co czytają i płaczą

lepszy jest płacz z zazdrości

Nie ma ciszy

wiekiem prawiekiem niedzielą nocą wśród prac

wszędzie gonił mnie płomień miłości

pieniła się w girlandach elektrycznych lamp

gorzała jarkim22 ogniem w wszystkie dalekości

szrapnelami23 biła w kościół

wszystko moje jest tam

Marysia z Marylami Marie Mary z Marią

Strzelistymi aktami rozmodlonych rąk

piętrzyłem to upalne wiwarium24

przy jednej życia zwrotnicy

pociąg pełen jak strąk

Chrupały miłość z jękiem skargi

czerwone czerwone czerwone wargi

Piersi nie po to są by wabić

lecz by się ciężkim ciałem dławić

Nogi pląsające na łożu pijanym

muszą orgię przesunąć daleko za ranek

Mechanizm miłości dziwnym jest przyrządem

wszystkiego chce zaznać wszystkiego pożąda

Jem długo wilgotne usta są w moich wodnistym miąższem

włosy nie potem benzyną chyba pachną

pod biegnącym nóg i ramion gąszczem

od płomiennych spojrzeń czerwono i jasno

A TO NIE JEST MARZENIE BŁĘKITNYCH WIERSZY

Świat jednym miłości motorem

krzyk mój nad nim ulata

krzyk płomień płowy płodności gore

nie najlepszy nie ostatni nie pierwszy

jestem anteną drgającą tego świata

Upiorną codziennością świeci każda nagość

jak przez pajaca przez żywe ciało przewleczona nić

nie ma tego w żadnym eposie

takich ksiąg nie wiezie znikąd wagon

że męczyć własną mękę to żyć

Dziewczątka zakonnice i dziwadła z mózgu

smutne damy w żałobie nietoperze o olbrzymich ustach

władacie mną ja władam wami

przede mną odkryte to co wam się z rąk wymyka

kopuła stalowa z gwoździami gwiazdami

która może jest pusta

i strefa od pierwszego do setnego zwrotnika

Gwiżdżą syreny nienawiści

tętnią jeźdźcy tuż koło mnie

wbrew ziemi tu mi bezdomnie

a dalej w otchłani świeci czyściec

od rozpusty nierozum i wiara

od zgubienia poezji niepokój

ziemio duszo stara

1926 roku

Bunt uwiądł

w ramionach miłujących uwięziony mówię

mowa się rytmicznie tka

jeden wyraz drugiemu rówien

WIECZNOŚCI CHCĘ

BEZ DNA

BEZ DNA25

Przypisy:

1. transformator — urządzenie zmieniające parametry prądu elektrycznego. [przypis edytorski]

2. pince-nez (z fr.; wym.: pęsne) — binokle; okulary, które utrzymują się na nosie za pomocą elementu sprężynującego lub przytrzymywane ręką za pionowy uchwyt. [przypis edytorski]

3. pikowy — zrobiony z prążkowanej tkaniny bawełnianej lub jedwabnej. [przypis edytorski]

4. leitmotiv — element przewijający się przez cały utwór lub stale powtarzający się w czyjejś twórczości. [przypis edytorski]

5. ulica Złota — ulica prowadząca z Rynku do kościoła oo. dominikanów w Lublinie; w kamienicy przy ul. Złotej 2 mieszkała poetka żydowskiego pochodzenia Franciszka Arnsztajnowa, która była bliską znajomą Czechowicza: razem wydali tomik Stare kamienie oraz w 1932 r. założyli Lubelski Związek Literatów. [przypis edytorski]

6. Reims (geogr.) — miasto w płn.-wsch. części Francji, słynne z katedry Notre-Dame de Reims. [przypis edytorski]

7. kajet (daw.) — zeszyt. [przypis edytorski]

8. gawrosz (przestarz.) — wesoły urwis, ulicznik paryski, łobuz. [przypis edytorski]

9. mitralieza (wojsk.) — szybkostrzelne działko o wielu lufach. [przypis edytorski]

10. raut (z ang. rout) — większe uroczyste przyjęcie wieczorne bez tańców. [przypis redakcyjny]

11. Golem (z hebr. bryła, bezkształtna masa) — w tradycji żyd. istota stworzona z mułu i gliny na kształt człowieka, która jednak nie mogła mówić ani mieć potomstwa. [przypis redakcyjny]

12. władyka (daw.) — zwierzchnik, władca, pan. [przypis edytorski]

13. na wsi — utwór występuje równiez w tomie poetyckim Józefa Czechowicza Dzień jak codzień. [przypis edytorski]

14. nieszpory — codzienna modlitwa wieczorna. [przypis redakcyjny]

15. aeroplan (przestarz.) — samolot. [przypis redakcyjny]

16. Graal — legendarny kielich, z którego pił Chrystus podczas Ostatniej Wieczerzy; motyw rozpowszechniony w średniowiecznych pieśniach rycerskich. [przypis redakcyjny]

17. Zwierz — chodzi tu być może o niewidoczny z Ziemi gwiazdozbiór Centaura, którego dwie gwiazdy są wskaźnikami Krzyża Południa. [przypis redakcyjny]

18. czterech — wiersz odnosi się do Konrada Bielskiego, Józefa Czechowicza, Wacława Gralewskiego i Stanisława Grędzińskiego. Czwórka ta tworzyła grupę Reflektor skupioną wokół czasopisma literacko-artystycznego o tym samym tytule. Pismo ukazywało się w latch 1923–1925. [przypis redakcyjny]

19. tyrs (mit. gr.) — laska opleciona bluszczem i winorośli; atrybut Dionizosa, boga wina i urodzaju. [przypis redakcyjny]

20. razem witam i (...) żegnam — zarazem witam i żegnam. [przypis redakcyjny]

21. feeria — bogactwo różnorakich efektów związanych z barwami i dźwiękami. [przypis edytorski]

22. jarki — jasny, jarzący się. [przypis edytorski]

23. szrapnel (wojsk.) — pocisk artyleryjski z kulkami w środku, które są wyrzucane, gdy zadziała zapalnik czasowy. [przypis edytorski]

24. wiwarium — pomieszczenie służące do hodowli i obserwacji niewielkich zwierząt lub roślin w warunkach zbliżonych do naturalnych. [przypis edytorski]

25. BEZ DNA/ BEZ DNA — w oryginale dwa ostatnie wersy zostały zapisane prostopadle pod wersem: „WIECZNOŚCI CHCĘ”. [przypis edytorski]

Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Idź do strony:

Darmowe książki «Kamień (tomik) - Józef Czechowicz (czytelnia internetowa darmowa .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz