Elegia na śmierć Czarnego Zawiszy - Kazimierz Przerwa-Tetmajer (ksiazki do czytania TXT) 📖
- Autor: Kazimierz Przerwa-Tetmajer
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Elegia na śmierć Czarnego Zawiszy - Kazimierz Przerwa-Tetmajer (ksiazki do czytania TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Kazimierz Przerwa-Tetmajer
3. Zygmunt Luksemburski (1368–1437) — król węgierski od 1387, niemiecki od 1411, książę Luksemburga od 1419, król włoski od 1431, cesarz rzymski od 1433. [przypis edytorski]
4. wian — wieniec. [przypis edytorski]
5. wbrew — przeciw. [przypis edytorski]
6. miasto — twierdza Gołubiec, położona na prawym brzegu Dunaju, wykupiona przez Turków od serbskiej załogi (wcześniej Zygmunt Luksemburczyk odrzucił podobną ofertę). [przypis edytorski]
7. sułtan — tytuł władcy Turcji (do 1922) bądź innych krajów muzułmańskich. [przypis edytorski]
8. życiem ofiarny — sens: zdolny do ofiarowania życia. [przypis edytorski]
9. Zawisza Czarny z Garbowa (ok. 1370–1428) — polski rycerz, przez pewien czas na służbie króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego. [przypis edytorski]
10. głowy — dziś popr.: głowami. [przypis edytorski]
11. łowy — dziś popr.: łowami. [przypis edytorski]
12. samotrzeci (daw.) — sam z dwoma towarzyszami. [przypis edytorski]
13. kmieć — zamożny chłop posiadający własne gospodarstwo. [przypis edytorski]
14. dufać (daw.) — nazbyt wierzyć we własne siły. [przypis edytorski]
15. nadgroda — dziś popr.: nagroda. [przypis edytorski]
16. opleć — wypielić chwasty dookoła; „oplęt” to dawna forma imiesłowu przymiotnikowego biernego. [przypis edytorski]
17. cudować się — dziwić się. [przypis edytorski]
18. kroku nie dać — nie uciec, nie ustąpić, nie cofnąć się. [przypis edytorski]
19. łopota — dziś popr.: łopocze. [przypis edytorski]
20. w świat cały — w całym świecie. [przypis edytorski]
21. kumać się (daw.) — stowarzyszać się, przyjaźnić. [przypis edytorski]
22. zbezwładniony — taki, który stał się bezwładnym. [przypis edytorski]
23. mienić (daw.) — zmieniać. [przypis edytorski]
24. nadrosnąć coś — wyrosnąć ponad coś. [przypis edytorski]
25. chorąży — dawniej: żołnierz niosący sztandar swojego oddziału (obecnie: stopień podoficerski). [przypis edytorski]
26. w gwiazdy sianą — nakrapianą gwiazdami. [przypis edytorski]
27. k’niemu (daw.) — w jego stronę. [przypis edytorski]
28. pozierać — spoglądać. [przypis edytorski]
29. zali (daw.) — czy. [przypis edytorski]
30. w odwieczu — w dalekiej przyszłości. [przypis edytorski]
31. wawrzyn — laur, roślina będąca symbolem sławy. [przypis edytorski]
32. Hektorowy — Hektor był bohaterem Iliady Homera, tragicznym obrońcą skazanej na zagładę Troi. [przypis edytorski]
33. rozłóg (daw.) — rozległa przestrzeń. [przypis edytorski]
34. puklerz — niewielka, okrągła tarcza. [przypis edytorski]
35. szyszak — rodzaj stożkowatego hełmu bez przyłbicy. [przypis edytorski]
36. dziać się (daw.) — odziewać się. [przypis edytorski]
37. i nikomu zeń kłosu na głowie wzwyż tryumfu nie pną aniołowie — inwersja: i nikomu z niego aniołowie nie pną rosnącego wzwyż kłosa triumfu. [przypis edytorski]
38. widno (daw.) — wiadomo. [przypis edytorski]
39. wstawa — dziś popr.: wstaje. [przypis edytorski]
40. na miecz wsparta — dziś popr.: o miecz wsparta. [przypis edytorski]
41. kłopotać się (daw.) — martwić się. [przypis edytorski]
42. ze Spiża — dziś popr.: ze Spiszu, regionu w dorzeczu Popradu, obecnie na Słowacji. [przypis edytorski]
43. ligawka — ludowy instrument dęty z wydrążonego pnia drzewa. [przypis edytorski]
44. dzwonić — tu: grać. [przypis edytorski]
45. kędy (daw.) — gdzie. [przypis edytorski]
46. zrąb — grań. [przypis edytorski]
47. Łomnica — drugi co do wysokości szczyt Tatr, znajdujący się na Słowacji. [przypis edytorski]
48. słonić — dziś popr.: zasłaniać. [przypis edytorski]
49. przezierać — oglądać. [przypis edytorski]
50. Tater — dziś popr.: Tatr. [przypis edytorski]
51. chowan — pochowany. [przypis edytorski]
52. Achillowy — stanowiący własność Achillesa, bohatera Iliady Homera. [przypis edytorski]
53. na poły — na pół. [przypis edytorski]
54. z mego miecza wam spłynie, anioła — miecz jest tu porównany do anioła. [przypis edytorski]
55. diwa — duch bądź bóstwo. [przypis edytorski]
56. arkan — wschodni odpowiednik lassa. [przypis edytorski]
57. zerwan — dziś popr.: zerwany. [przypis edytorski]
58. spah, właśc. spahis — żołnierz ciężkiej jazdy tureckiej. [przypis edytorski]
59. Arma tua fulgent, sed non hic ossa quiescunt, Divae memoriae miles, o Zawisza niger! (łac.) — Herb lśni na twojej tarczy, lecz nie tu spoczywają kości, rycerzu świętej pamięci, Zawiszo Czarny! (epitafium napisane w XV w. przez Adama Świnkę, sekretarza króla Władysława Jagiełły). [przypis edytorski]
60. Hrad (czes. a. słow.) — gród, miasto. [przypis edytorski]
61. lacki — polski (od Lach — Polak). [przypis edytorski]
62. ośm (daw.) — osiem. [przypis edytorski]
63. pomnieć (daw.) — pamiętać. [przypis edytorski]
64. podjąć — tu: podnieść. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/elegia-na-smierc-czarnego-zawiszy
Tekst opracowany na podstawie: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Wybór poezji, nakł. Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1897
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Śląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BŚ.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paweł Kozioł, Marta Niedziałkowska.
Okładka na podstawie: juantiagues@Flickr, CC BY-SA 2.0
Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.
Uwagi (0)