Zbroja Zawiszy - Kazimierz Przerwa-Tetmajer (internetowa biblioteka naukowa .TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «Zbroja Zawiszy - Kazimierz Przerwa-Tetmajer (internetowa biblioteka naukowa .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Idź do strony:

Kazimierz Przerwa-Tetmajer Zbroja Zawiszy

Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska.

Zbroja Zawiszy Strona tytułowa Spis treści Początek utworu Przypisy Wesprzyj Wolne Lektury Strona redakcyjna

Zbroja Zawiszy1

A kiedy się zabierała wyprawa krzyżowa,

przyszedł Czarny Pan Zawisza2 Sulimczyk3 z Garbowa

do płatnerza4 sławetnego krakowskiego cechu5,

co w fartuchu stał i z młotem, arcymistrz od miechu;

który witał go pokłonem, znał rycerza z twarzy,

zaś Zawisza mu na ramię rękę sparł6 i gwarzy7:

«Słyszałeś to, bracie, o tym, że cny król Jagiełło8

wbrew9 rycerzom pod krzyżami10 krwawe podjął dzieło;

już poluje het po puszczach i zwierzynę bije,

aby miało jeść co wojsko, gdy dźwigną kopije.

A gdy z dala u cesarza rzymskiego na dworze,

gdziem w estymie11 był okrutnej i w srogim honorze,

posłyszałem, że się Polska do boju porywa,

wrazem12 jechał, aby łańcuch nie był bez ogniwa.

Uróbże mi, proszę, bracie, zbroję, jak się patrzy,

nową zbroję na bój święty, od tego nie gładszy13,

jaki ze mną Aragonu król Jan14 niegdy zwodził,

a któregom wyparł z siodła, ledwom go ugodził15.

Ma być zbroja hartowana z grubej w plecach blachy,

abym ciężki był na koniu, jak krakowskie gmachy;

ma być zbroja szmelcowana16, bym jak miesiąc lśnił się,

by poznali, gdzie Zawisza i kędy17 on bił się».

Gdy powiedział tak, zaraz się mistrz zabrał do pracy,

kazał sobie dać do miechów dwóch tęgich duchacy18,

by dmuchali wiatr na węgle, a sam miarę bierze,

by Zawiszy postać zmierzyć. «Mierz, bracie, a szczerze19 —

mówi rycerz — bom ci to ja nienawykły ciasno;

lubię słyszeć brzęk zbroicy, gdy ją stalą głasną,

i jest dla mnie to niemałą, płatnerzu, uciechą,

gdy mi dźwięknie między zbroją a sercem, jak echo.

Już też długo Krzyżak polskie pogranicze derbił20,

czas, by mu się na łbie twardym polski miecz wyszczerbił;

wstanie Polska, jak lew z leży, i mocna i mściwa,

więc mi kuj zbrój21, aby łańcuch nie był bez ogniwa.

Ma być zbroja hartowana z grubej w plecach blachy,

abym ciężki był na koniu, jak krakowskie gmachy,

na ramiona kuj mi grubo, bym, gdy się zamierzę,

taki ciężar miał u miecza, jak z kopalń mincerze22;

grubo kuj mi zbrój na uda i nagolenniki,

bym parł konia, jak kra drzewo, kiedy runę w szyki,

li23 na piersiach kuj mi cienko, cienko, jak opłatek;

niechaj będzie stal tak cienka, jak lilii24 płatek,

jako lilię kuj od przodku, bym też za ojczyznę,

jeśli Niemiec to potrafi, wziął na piersiach bliznę».

Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do prapremier wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur: wolnelektury.pl/towarzystwo/

Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/

Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/

Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.

Przypisy:

1. Zbroja Zawiszy — Tetmajer był zafascynowany postacią Zawiszy Czarnego, prócz tego wiersza napisał o nim również dramat. Fascynacji daje wyraz Wesele Stanisława Wyspiańskiego: postaci Poety, wzorowanej właśnie na Tetmajerze, ukazuje się widmo Zawiszy. [przypis edytorski]

2. Czarny Pan Zawisza — Zawisza Czarny z Garbowa (ok. 1370–1428), polski rycerz, przez pewien czas na służbie króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego. [przypis edytorski]

3. Sulimczyk — herbu Sulima. [przypis edytorski]

4. płatnerz — rzemieślnik wytwarzający zbroje płytowe. [przypis edytorski]

5. cech — samorządna organizacja rzemieślników, skupiająca przedstawicieli określonego zawodu. [przypis edytorski]

6. sparł — oparł. [przypis edytorski]

7. gwarzyć (daw.) — rozmawiać. [przypis edytorski]

8. król Jagiełło — Władysław II Jagiełło, (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów polskich przed ślubem w obrządku łacińskim), osobiście dowodził w bitwie pod Grunwaldem. [przypis edytorski]

9. wbrew — przeciw. [przypis edytorski]

10. rycerze pod krzyżami — Krzyżacy, pełna nazwa: Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Zgromadzenie założone w czasie krucjat (ok. 1191), po upadku Królestwa Jerozolimskiego usiłowało stworzyć sobie państwo w Europie na ziemiach pogańskich Prusów i na terenie Litwy. [przypis edytorski]

11. estyma — poważanie. [przypis edytorski]

12. wraz (daw.) — zaraz. [przypis edytorski]

13. gładki (daw.) — piękny. [przypis edytorski]

14. Aragonu król Jan — właśc. książę Jan Aragoński. [przypis edytorski]

15. a któregom wyparł z siodła, ledwom go ugodził — informacja o zwycięstwie Zawiszy z Janem, księciem Aragonii, jest autentyczna, jednak w rzeczywistości nastąpiło ono w 1415, więc już po wojnie polsko-krzyżackiej. [przypis edytorski]

16. szmelcowany — szmelcowanie to metoda konserwacji metalu, polega na kilkakrotnym pokryciu go olejem jadalnym i każdorazowo wypaleniu. Powstaje wówczas twarda, szklista powłoka. [przypis edytorski]

17. kędy (daw.) — gdzie. [przypis edytorski]

18. duchac, właśc. duchacz — pomocnik rzemieślnika obsługujący miechy kowalskie. [przypis edytorski]

19. szczerze — tu: obficie, nie oszczędnie. [przypis edytorski]

20. derbić (gw.) — gnębić, nękać. [przypis edytorski]

21. zbrój — zbroję. [przypis edytorski]

22. mincerz (daw.) — rzemieślnik pracujący w mennicy. [przypis edytorski]

23. li (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

24. lilii — czytamy trzysylabowo: liliji. [przypis edytorski]

Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Jak możesz pomóc?

Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056

Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.

Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.

Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.

Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/zbroja-zawiszy

Tekst opracowany na podstawie: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Wybór poezji czwarty, nakł. Gebethnera i Wolffa, Warszawa-Kraków 1897

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Idź do strony:

Darmowe książki «Zbroja Zawiszy - Kazimierz Przerwa-Tetmajer (internetowa biblioteka naukowa .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz