Kronika Mieszczańska - Artur Oppman (biblioteka polska online txt) 📖
Krótki opis książki:
Wierszowany utwór z 1903 roku, przedstawiający historię Majchra Gąski oraz Zofki, córki Gąskowej.
Artur Oppman, ps. „Or-Ot” (1867–1931) był wielkim miłośnikiem Warszawy, czemu dawał wyraz w swoich tekstach. Za swoją działalność artystyczną na rzecz Warszawy został nagrodzony w 1928 roku nagrodą literacką. Był bardzo lubiany przez środowisko artystyczne stolicy, którego przedstawicieli chętnie gościł w swoim domu. Istotnym elementem twórczości artysty było również przywiązanie do historii, zwłaszcza tradycji powstańczej. Jego życie i twórczość doskonale podsumował w dniu pogrzebu Oppmana Jan Lorentowicz, prezes Polskiego Pen Clubu i członek Polskiej Akademii Literatury: „Odszedł w zaświaty poeta, który w ciągu czterdziestu kilku lat swego życia twórczego miał jedną tylko namiętność: bezgraniczne ukochanie Ojczyzny.”
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Artur Oppman
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Kronika Mieszczańska - Artur Oppman (biblioteka polska online txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Artur Oppman
na jagnię,
Tak ów pogląda na niewiasty.
Praktyki widno czarodziejskie
I zgoła sprośne czyni zbrodnie —
Rumieńcem płoną dziewki miejskie,
Gdy jedno którą ślepiem bodnie.
W obliczu słońca miesiąc ginie,
Malchrowej Zofce któraż zrówna?
Tedy twarz diuka krwią zapłynie:
«Na szpadę moją! Cud! Królówna!»
I już go nęci Gąsków dziecko,
Jakbyś lubczyku dał mu ziela,
I pod dom chadza i zdradziecko
Na piękną Zofkę okiem strzela!..
IX
Młodziutkiej wiosny był poranek,
Wdychało miasto oddech szerszy,
Kiedy ów sprośny galski panek
Obaczył Zofkę po raz pierwszy.
Suną dziewice i matrony
W pierś balsam kwietnia brać kojący —
Ujmie się w boki rycerz ony,
Niewieścią cnotę wojujący.
Złota przepaska złotych włosów,
Modra sukienka srebrem tkana —
By wid, płynący od niebiosów,
Szła Zofka biała i różana.
Śmieje się ziemia młodej wiośnie.
Nad miastem słońce lśkni ogromne —
Na diuka Zofka pojrzy skośnie
I skryje rzęsmi fiołki sromne...
X
Błąka się piórkos ów zakaty,
Raz wraz za oknem wznosi głowę! —
Z po za misternej patrzą kraty
Oczęta Zofki szafirowe.
Trefiona bródka, szatki przednie,
By dzięcioł pstrzy się kukła ona —
Niewinna Zofka czegoś blednie,
Jak właśnie gwiazdka zasmucona.
Goreje żądzą piórkos dworny,
Całunki kradłby, jak miód truteń —
Kołysze Zofkę w zmierzch wieczorny
Granie padwanów, harf i luteń!
W kunsztownych trelach pieśń zabrzmiała,
Niby w niej żal drga, tęskność niby —
Mignęła Zofki rączka biała
I spadły z okna dwa tuliby...
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
XI
Famatus Malcher gada z żoną:
«Zali to Baśka?7 Zali dwórka?
Nie dla przybłędy kwitnie ono
Sławetnych Gąsków dumna córka!
Próżno w narzędzia brząkać strojne,
Próżno barwiczką piększyć lice:
Mieszczańskie dziewki za dostojne
Na galskich diuków kochanice!
Latorośl Gansów cnego domu,
Virtute lśkniąca, jako zorza,
Nie zada Gąskom Zofka sromu,
Nie splami cordis ani łoża!
Mało się trwożę... Ba! nic wcale
Ową pielgrzymką nieustanną:
Dziewka jak lelja... Ale... ale...
Pilnuj mi córy, moja panno!»
XII
W alkierzu słonko zamigota,
Zapachnie majska w nim ponęta —
Nad kołowrotkiem główka złota,
By róża słania się podcięta.
Pył osiadł krosna, lutni słodkiéj
Rzeźbiona rączka nie nastroi:
Kochanie domu, kwiatek wiotki,
Len biały przędzie w izbie swojéj.
Ale coś nitka się nie winie,
Ale wrzeciono coś nie furka:
Ujrzała-ż diuka w złej godzinie
Sławetnych Gąsków dumna córka!
Nad kołowrotkiem główka złota
Słania się, słania, dumać rada, —
Perła po perle zamigota,
Perła po perle z oczu spada...
XIII
O miłowania tajemnice!
O, przenajsłodsze zachwycenia!
Serce zamienia się w skarbnicę,
W anioła dziewka się zamienia!
Lelije śnieżne i srebrzyste,
Różana Eos, gdy z snu wstanie,
Mniej są promienne i mniej czyste,
Niż ono pierwsze miłowanie!
Gdyś wiódł dziewicę po tem niebie,
Tyś ją na wieki czynił branką:
Za tobą pójdzie i dla ciebie
Egzulką będzie i wygnanką.
I choćbyś wzgardę zyskał w świecie,
Choć na wyklęte szedłbyś drogi,
Ona przed tobą proch zamiecie
I ucałuje twoje nogi...
Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do prapremier wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur: wolnelektury.pl/towarzystwo/
XIV
Z jękiem godzinę władzy biesa
Wybiły miejskie półzegarza —
Bezzębna Krzycha ogień skrzesa
I gniewnie mruczy i wygraża.
Ponuro płonie stos czerwony,
Kłębią się z tygla gęste pary —
Splunęła Krzycha w cztery strony
I najmożniejsze robi czary.
Na nowiu rwane kipią zioła,
Warzone z kostką nietoperza —
Dysze pierś Krzychy wyschła, goła,
I rozkudłany włos się zjeża.
Czarny kot rozwarł ślep zielony,
Chyłkiem z zapiecka się wymyka —
Odczynia Krzycha urok ony
Sprośnego z Francyej czarownika.
XV
Nie ustrzedz dziewki od kochanka,
To, co ma zginąć, wierę,8 zginie:
Już diuk francuski i rajczanka
W ustronnym schodzą się dziardynie.9
Kwitnące grusze w dumach stoją,
W bzach słowikowie nucą w kolej —
Pry10 ówten łotrzyk: «Bądź ty moją!..»
A sromna Zofka: «W trunę wolej!...11»
Na liściach Dyany skrzą promienie,
Biały letniczek w gąszczach świeci —
Skamła diuk galski, jako szczenię,
Na cnotę Zofki stawiąc sieci.
A jego mowie chytrość węża
Daje nadziemskiej czar słodyczy —
I zwolna miłość przezwycięża
Anielskiej Zofki srom dziewiczy...
XVI
Wichr, by ćma wilków wyje wściekła,
(Dyabłów i wiedźm to są konszachty!) —
Sroga noc, ziejąc grozą piekła,
Pod dach zagnała miejskie wachty.
Błysły dwie gwiazdy, jak gromnice,
I znów je skryła chmur gromada —
Zbój to pod Gąsków kamienicę
Chodem się kocim, jak duch, skrada.
Na piątrze okno ktoś otworzy,
Zaskrzypnie krata na zawiesie
I szept mknie trwożny: «Skorzéj... skorzéj!...»
I ciemna postać w górę pnie się...
Wychynie księżyc siwogłowy
I blaskiem cudną twarz upieści:
O, córo Gąsków! gdzie liliowy
Twój kwiat?... O, pudor!... O, boleści!...
Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/
XVII
W starym alkierzu lampka mała,
Gdyby ze sromu gaśnie — kona;
Goreje dziewki twarz omdlała
I gęba diuka zapieniona.
Powodzią złota rozwichrzoną
Z białego łoża włos się toczy —
Rozwarte ustka... wzdęte łono...
Rwane oddechy... mętne oczy...
Srogo się piórkos rozpłomienia,
Krwie warem kipią Zofki żyły —
I jedno słychać szmer westchnienia
I jedno słychać: «Miły... miły...»
I, by osika, drżą oboje,
Rozkoszą skuci i wargami...