Traktat o Księciu - Niccolo Machiavelli (biblioteka polska online txt) 📖
Żadne z licznych dzieł Machiavellego nie wzbudziło takiego zainteresowania i kontrowersji jak „Il principe”, czyli „Książę”, żadne też nie osiągnęło takiej sławy i znaczenia. Ten traktat o zasadach zdobywania i utrzymywania władzy przez księcia mógłby się wydawać zaledwie kontynuacją jego wcześniejszej pracy: rozważań nad ustrojem i instytucjami republiki na przykładzie historii Rzymu. W przypadku państw rządzonych przez jednostkę pojawia się jednak dwoistość spojrzenia. Tradycja podkreślała i wychwalała te cechy władców, które jednocześnie są uważane za zalety osobiste w życiu prywatnym: dotrzymywanie słowa, łagodność, hojność. Machiavelli jako pierwszy jasno przeciwstawił się temu sposobowi oceny, za najważniejszą cechę władcy uważając skuteczność. Władca nieskuteczny nie tylko ryzykuje osobiście, iż utraci rządy, ale także naraża swoich poddanych na zgubne skutki kryzysu państwa, a nawet na popadnięcie pod obcą, zewnętrzną władzę. Obowiązek władcy jest równocześnie obowiązkiem władzy, dobro rządzonego państwa stanowi wartość nadrzędną, a więc władca musi podporządkować swoją etykę — polityce.
Czy żyjąc w świecie nieidealnym, pełnym ludzi, którzy nie są dobrzy, polityk może uniknąć makiawelizmu i zawsze kierować się zasadami dobra? Czytelnicy Machiavellego, dawniej i dziś, pozostają podzieleni.
- Autor: Niccolo Machiavelli
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Traktat o Księciu - Niccolo Machiavelli (biblioteka polska online txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Niccolo Machiavelli
tłum. Antoni Sozański
Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl.
Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska.
ISBN 978-83-288-3506-1
Traktat o Księciu Strona tytułowa Spis treści Początek utworu Zdania niektórych autorów o Mikołaju Machiavellim [Dedykacja] Rozdział 1. Ile jest rodzajów samowładztwa i drogi doń prowadzące Rozdział 2. O monarchiach dziedzicznych Rozdział 3. O monarchiach mieszanych Rozdział 4. Dlaczego kraje Dariusza, zdobyte przez Aleksandra Wielkiego, nie powstały po śmierci Aleksandra przeciw jego następcom Rozdział 5. Jak rządzić miastami lub krajami, które przed podbiciem własne miały ustawy Rozdział 6. O nowych państwach własnym wojskiem i osobistą dzielnością podbitych Rozdział 7. O nowych państwach obcą pomocą i szczęściem nabytych Rozdział 8. O tych, którzy nieuczciwością i zbrodniami dostąpili panowania Rozdział 9. Obywatelska władza państwa Rozdział 10. Modła do ocenienia potęgi każdego państwa Rozdział 11. O państwach kościelnych Rozdział 12. O różnych gatunkach milicji i wojska najemnego Rozdział 13. O wojskach pomocniczych, mieszanych i narodowych Rozdział 14. Przepisy dla księcia co do wojskowości Rozdział 15. Przyczyny, dla których ludzi, mianowicie książąt, chwalimy lub ganimy Rozdział 16. O hojności i skąpstwie Rozdział 17. O okrucieństwie i łagodności, tudzież czego lepiej: miłości czy bojaźni w narodzie doznawać Rozdział 18. Jak dalece powinni książęta słowa dochowywać Rozdział 19. Pogardy i nienawiści trzeba unikać Rozdział 20. Czy warownie i inne przez książąt używane bezpieczeństwa środki są pożyteczne, czy szkodliwe Rozdział 21. Jak się powinien książę zachować, aby uzyskał dobre imię Rozdział 22. O ministrach Rozdział 23. Jak mamy unikać pochlebców Rozdział 24. Z jakich przyczyn potracili włoscy książęta swoje państwa Rozdział 25. Wpływ losu na sprawy ludzkie i jakim sposobem można mu opór stawić Rozdział 26. Wezwanie do uwolnienia Włoch od cudzoziemców Przypisy Wesprzyj Wolne Lektury Strona redakcyjnaTo dzieło Machiavella przełożyłem z niemieckiego tłumaczenia Rehberga (Hanower 1810) jeszcze w roku 18511; lecz gdy ówczesna cenzura we Lwowie nie pozwoliła go drukować, odłożyłem na bok i wziąłem się do innych prac. Dopiero zeszłego roku, po kilkunastoletniej przerwie, zaglądnąłem do mego przekładu i przekonałem się, że aby go wydać, trzeba zupełnie na nowo, z oryginału włoskiego tłumaczyć. Com też uczynił, używszy do przekładu wydania drukowanego u księgarza Józefa Baer, w Frankfurcie nad Menem 1852 in 16.
Zamiast biografii autora i krytyki dzieł jego, co w pierwszej lepszej encyklopedii znaleźć można i która nawet wyszła w osobnej broszurze w Krakowie 1850, umieściłem o nim zdania różnych znakomitych pisarzy, aby tym sposobem uprzedzenie o Machiavellim, gdyby jeszcze do teraz znajdowało się w polskiej publiczności, neutralizować i równoważyć z ustaloną powagą powołanych świadectw.
Kobło pod Samborem, w lutym 1868.
A. S.
(ur. 3 maja 1469, um. 22 czerwca 1527)
Wespazjan Kochowski, dziejopis i poeta polski w XVII wieku, tak o nim pisze w swoich Epigramatach polskich:
Potocki Stanisław, za Księstwa Warszawskiego dyrektor Izby Edukacyjnej, a po utworzeniu Królestwa Polskiego minister oświecenia i spraw duchownych, odzywa się w rocznikach Towarzystwa Przyjaciół Nauk na rok 1818: „Nazywamy Machiawelem ministra, co zręcznie sprawami państwa kieruje; nazywamy Machiawelem posła, co zręcznie interesa dworu swego za granicą prowadzi; nazywamy na koniec Machiawelem książęcia, którego polityka korzystnie na jego stronę przeważa i co potęgę swoją powiększa, pomniejszając innych”.
Benedykt Spinoza, jeden z największych i najbardziej wpływowych filozofów (żył w XVII wieku), nazywa Machiawella w dziele Tractatus politicus: „acutissimus Florentinus”4.
Justus Lipsius, słynny filolog XVI wieku, który przede wszystkim tylko dawnych pisarzy cenił, jednak przyznaje w dziele Politicorum libros sex: „nisi quod unius tamen Machiavelli ingenium non contemno: acre, subtile, igneum”5.
Bako z Werulamu6, mąż stanu i uczony angielski w XVI wieku, mówi o naszym autorze w dziele De augmentis scientiarum, lib. VII, cap. 2: „Est itaque quod gratias agamus Machiavello et hujusmodi scriptoribus, qui aperte et indissimulantes proferunt, quid homines facere soleant, non quid debeant”7.
Jan Jakub Rousseau8, którego uczciwy i republikański charakter ogólnie jest znany, mówi w Contrat social, liv. III, cap. 6: „Machiavell etoit un honnete homme et un bon citoyen”9.
Zaszczytnym jest także dla Machiawella napis na grobowcu, który mu wystawiono we Florencji; napis ten brzmi: Tanti nomini nullum par elogium10.
Król pruski Fryderyk napisał wprawdzie dzieło pt. Anti-Machiavel, w którym zdania naszego pisarza zbijać i jako niewłaściwe okazać się stara; lecz kto świadom czynów tego monarchy, zwłaszcza sposobu, w jaki powiększał swoje państwo i bogacił swoje skarby, ten przyzna, że to jest bezczelność, a przynajmniej niewdzięczność z jego strony poniewierać tego autora, którego przepisy żywcem i co do joty wykonywał.
Wspaniałemu Wawrzyńcowi Medyceuszowi11, synowi Piotra
Zwykle się dzieje, że ci, którzy się starają o względy księcia, to mu stawiają przed oczy, co im jest najmilsze lub o czym myślą, że mu się najbardziej podobać może; dają mu więc konie, zbroje, złotogłowia, drogie kamienie i tym podobne ozdoby odpowiednie wielkości jego; ja zaś, gdy przed Tobą, o Panie, z dowodem
Uwagi (0)