Maria Stuart - Juliusz Słowacki (czytaj książki TXT) 📖
Krótki opis książki:
Maria Stuart to dramat wydany w 1832 roku. Jest to wyobrażenie Juliusza Słowackiego o królowej Szkotów — Marii Stuart, która panowała w latach 1542–1567.
Opisane są zdarzenia mające miejsce między rokiem 1566 a 1567. Wtedy to Maria Stuart, po śmierci swojego prywatnego sekretarza Rizzia, pomaga swojemu kochankowi zabić swego męża, Henryka Darnleya.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Juliusz Słowacki
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Maria Stuart - Juliusz Słowacki (czytaj książki TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki
class="didaskalia">Blednie, siada przy królu i głowę na dłoniach opiera.
Przed daleką drogą
Powrócę jeszcze myślą w rodziców mieszkanie.
Widzę tam, w końcu sioła, tę chatę ubogą,
Sczerniałe dymem ściany i obraz na ścianie;
A przy obrazie lampa, pies wrót chaty strzeże,
Nad chatą dąb spróchniałe podnosi konary.
O Boże! Widzę, widzę — tam mój ojciec stary
Na progu pług naprawia i mówi pacierze.
Oto matka ze łzami usiadła do przędzy,
Śpiewa pieśń jak przy mojej kołysce śpiewała.
O! któżby! Któż by sądził, że pod dachem nędzy
Urodzi się istota, co się będzie śmiała.
HENRYK
Pierwszy raz wpadasz, Nicku, w tak czarną tęsknotę;
Ty byłeś tak wesoły.
NICK
Tak, byłem tułaczem.
Któż by przyjął do domu płaczącą sierotę:
Panowie mogą smutek głosić jękiem, płaczem,
Nędzarz śmiać się potrafi — potrzebuje chleba.
HENRYK
Powiedz! Co ci jest, Nicku! Ten napój! O Boże!
Może jaki ratunek?
NICK
Już mi nic nie trzeba.
Słuchaj, królu! Z dzieciństwa chowany na dworze,
Służyłem za igraszkę — śmieli się dworzanie,
A ja widziałem wzgardę w ich śmiechu... Na Boga!
I ja też miałem serce! Tak jak pies u proga,
Jak twój pies się do ciebie przywiązałem, panie.
Wiedząc, jako śmiech rzadko królom towarzyszy,
Chciałem, ażeby zawsze towarzyszył tobie;
Teraz król już mojego głosu nie usłyszy,
Chyba się będzie jeszcze śmiał na moim grobie,
I dzwonki mu przypomną dzwony na pogrzebie.
HENRYK
On umiera! Królowo, okropna to zdrada!
Nicku! Nicku! I cóż mam uczynić dla ciebie?
Oczy twoje ściemniały i twarz śmiercią blada.
NICK
Królu! Zawieś na czapce kilka sztuk pieniędzy,
Odeślij ją rodzicom. Złotem się pocieszą,
Może pocieszą, może poratują w nędzy;
A czapkę w niskiej chacie na ścianie zawieszą,
I będzie im niekiedy przypominać syna;
Niech matka, przędąc pod nią, tę pieśń przypomina,
Którą niegdyś w kołysce śpiewała nade mną.
O Boże! Jak mi słabo — jak mi w oczach ciemno.
HENRYK
Nicku! Ty mnie rozczulasz! Patrz, łzy moje płyną.
NICK
Królu! Nigdy nie byłem łez twoich przyczyną,
Czemuż wesołość moja z życiem obumiera?
HENRYK
O nie śmiej się! Ten uśmiech smutny, wymuszony,
Do głębi mnie przenika, serce mi rozdziera.
Umierasz za mnie, wierny, wzgardą nagrodzony.
NICK
wesoło.
Nagródź mi. Wybierz czterech najuczeńszych ludzi,
Niech niosą trumnę błazna, niechaj głupstwo noszą;
A gdy się każdy dobrze ciężarem utrudzi,
Tylko ciężarem głupstwa — po kraju ogłoszą,
Że Nick umarły więcej waży niż Nick żywy.
Tyś się uśmiechnął, panie! o jakżem szczęśliwy!
Chciałem cię jeszcze widzieć z uśmiechem na twarzy.
Przebacz mi, panie, wszystko, zamykam powieki,
Już cię widzieć nie będę — tak mi się coś marzy,
Tak słabo...
HENRYK
Nicku!
NICK
Żegnam! Żegnam cię na wieki!
HENRYK
Przyjacielu mój! Synu!
NICK
podnosząc głowę, z obłąkaniem.
Synu! Któż mnie woła?
Czy to mój ojciec? — Próżno! Tak ciemno dokoła.
Już was widzieć nie mogę — muszę was porzucić!
Och! Zostawcie mi miejsce, przyjdę tam do chaty,
Odpocznę — ja myślałem zawsze do was wrócić.
O matko! Matko moja! Daj mi inne szaty,
Matko! Jak mi źle było na świecie. Och!
Pada u nóg króla i kona.
HENRYK
Skonał!...
To przyjaciel ostatni! Żono tkliwa, czuła,
Patrz! To twój senny napój tej zbrodni dokonał,
Tyś go otruła... myślisz, żeś męża otruła?
Nie, Henryk żyje, tylko został sam na ziemi,
Sam został — wszystko jedno, jakby zasnął w grobie.
Gdyś mnie pocałowała, piekło było w tobie,
Dlatego całowałaś ustami zimnymi...
Bierze lampę i oświeca nią twarz Nicka.
Zobaczę go raz jeszcze... Jak twarz jego zbladła!
Zsiniałe usta — twarde usłał sobie łoże.
O nieba! Iskra z lampy na twarz mu upadla,
Szalony! Ja ją gaszę — on jej czuć nie może,
Nic już nie czuje.... Skończył. Tu rozpacz daremna!
Trzeba się gdzie uchronić przed zdradą kobiety.
Ujść przed nią — gdzież uchodzić? Wokoło noc ciemna;
Może tu koło domu ukryte sztylety?
Czegóż się nie dopuszczą? Na co nie odważą?
Nie ma większej poczwary na ziemskim przestworzu.
Po chwili.
Zostanę tu! Obaczę, z jaką jutro twarzą
Przyjdzie szukać zmarłego męża na tym łożu.
A twarz jej uda bladość — może ubielona?
Może jęk jej usłyszę za drzwiami komnaty,
Pewna jest mojej śmierci, wprzód nim się przekona,
Czy ja umarłem, będzie płakać mojej straty.
Wtenczas ją jednym! Jednym spojrzeniem zabiję.
Stawia lampę u głów Nicka.
Więc Bóg czuwa nade mną i od śmierci strzeże.
Postawię przy nim lampę, całunem nakryję,
Będę nad zmarłym w nocy odmawiał pacierze.
Tak samotny przy zmarłym i w noc taką ciemną,
Sam jeden... Boże! Boże! Zmiłuj się nade mną.
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
AKT V
Teatr wystawia salę gotycką. W głębi wielki hebanowy krucyfiks, przed nim zawieszona lampa srebrna. Noc. Przez okna wpada blask księżyca.
SCENA I
MARIA, PAŹ.
MARIA
Paziu! Wszak już wybiła godzina północy?
Pogaś wszystkie pochodnie, zasłoń okna sali,
Nikt wiedzieć nie powinien, że ja czuwam w nocy.
PAŹ
gasi pochodnie i pokazuje na lampę przed krucyfiksem
Czy i tę lampę zgasić?
MARIA
Lampa niech się pali.
Jej blask mnie przed obcymi zdradzić nie powinien,
Chyba przed Bogiem zdradzi, ale boskie oko
I w cieniach nocy widzi winnego.
PAŹ
Któż winien?
MARIA
Czy król wypił lekarstwo? Zasnąłże głęboko?
W Botwelu powolnego28 znalazłam mściciela;
Gdzież się on dotąd bawi29?
PAŹ
Widziałem Botwela;
Błąkał się w zacienionej drzewami ustroni,
Koło wiejskiego domu, gdzie Henryk przebywa.
MARTA
Widziałeś! Miałże sztylet?
PAŹ
Żadnej nie miał broni,
Ale twarz jego była blada i straszliwa.
MARIA
Jakże nagle czas płynie! Jak straszna odmiana;
Teraźniejszość zatruła! Przyszłość zatruć może!
Niedawno w kraju Franków, na królewskim dworze,
Kochałam wszystkich, równo od wszystkich kochana;
Z dziecinnym śmiechem nowe widziałam klejnoty,
Z dziecinnym śmiechem ciche słyszałam westchnienie,
Z uśmiechem przed zwierciadłem trefiłam30 włos złoty,
Przeplatając różami trefione pierścienie.
A dziś...
PAŹ
przynosząc zwierciadło.
Dzisiaj, królowo, spojrzyj w to zwierciadło,
Czy mogłaś być piękniejszą?
MARIA
O! Tyś mnie obraził,
Pokazując w zwierciedle moję twarz wybladłą.
PAŹ
To może blask kryształu oczy twoje raził?
Lecz tu ciemność głęboka, jedna lampa płonie...
Czy ci przykre to światło? Ja lampę zasłonię...
Pani! Ty mnie przerażasz! Coraz bardziej blada;
Czymże ten czarny smutek serca rozweselę?
Lubisz powieści? Oto ciekawa ballada,
Dotąd krąży śpiewana między szkockim gminem.
Pozwól, królowo! Milczysz? A więc się ośmielę...
Posłuchaj! Stara matka tak rozmawia z synem:
Królowa siedzi zamyślona, paź dziecinnym głosem mówi następującą balladę.
Synu mój! Synu! Czemu od rana
Jesteś tak smutny? Twarz obłąkana,
Miecz krwawą splamiony skazą?
O matko! Syn twój zabił sokoła,
Dlatego dzisiaj twarz niewesoła,
Dlatego we krwi żelazo.
Synu mój! Synu! Po twym sokole
Nie miałbyś takich zgryzot na czole
I miecz nie taki czerwony?
O matko! Matko! Zabiłem konia!
On mnie tak szybko nosił przez błonia,
Z wiatrami biegał w przegony.
Synu mój! Synu! Źleś się obronił,