Maria Stuart - Juliusz Słowacki (czytaj książki TXT) 📖
Krótki opis książki:
Maria Stuart to dramat wydany w 1832 roku. Jest to wyobrażenie Juliusza Słowackiego o królowej Szkotów — Marii Stuart, która panowała w latach 1542–1567.
Opisane są zdarzenia mające miejsce między rokiem 1566 a 1567. Wtedy to Maria Stuart, po śmierci swojego prywatnego sekretarza Rizzia, pomaga swojemu kochankowi zabić swego męża, Henryka Darnleya.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Juliusz Słowacki
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Maria Stuart - Juliusz Słowacki (czytaj książki TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki
— marnym łudzę się pozorem.
Może ja nadto prędko chcę stanąć u celu?
Ranne przepowiedzenie chcę sprawdzić wieczorem,
Dziś wcześnie — jutro będziesz na tronie, Botwelu.
Gwiazdo, z tobą związane przeznaczenie moje,
Lecz twój blask nadto słabo mej drodze przyświeca.
Może krew na tej drodze, świeć — krwi się nie boję.
Oto świętego Krzyża posępna kaplica,
I kiedyż się w niej będą modlić za mnie? Może
Wtenczas, gdy usnę w grobie, lub kiedy na tronie
W purpurę królów skryję zakrwawione dłonie,
Wtenczas modlić się będą? Oto na tym dworze
Tłum zalotników pełen nadziei, zapału,
Ja — jak nędzarz u progu... okna oświecone,
Cień się jakiś przesuwa po szybach kryształu,
Tak — to ona — królowa! Poznałem koronę...
Bliżej! Bliżej — o nieba! Już mi sił nie stanie17.
W oczach się snują dziwne gorączki kolory.
Gdyby mnie jaki człowiek obaczył w tym stanie,
Rzekłby z gorzką litością: Botwelu! Tyś chory!
Idź do szpitala! Słuchaj! Ty jesteś szalony!
SCENA II
BOTWEL, PAŹ.
PAŹ
Szukam ciebie, Botwelu — wszystkie zwiedzam strony,
A ty w murach zamkowych, w królowej ogrodzie?
BOTWEL
Chciałem się tu orzeźwić przy wieczornym chłodzie!
PAŹ
O! Prawda, jak tu miło? W tym lesie topoli
Kwiaty milszą tchną wonią — i wszystko rozkwita.
Lecz najpiękniejsza róża w pałacu ukryta,
Chcesz ją widzieć?
BOTWEL
Co mówisz! Królowa zezwoli?
PAŹ
Zezwoliła!
BOTWEL
Widzieć ją! Kiedy?
PAŹ
Za godzinę.
BOTWEL
Sama ci to mówiła?
PAŹ
Spełniam jej rozkazy.
BOTWEL
O gwiazdo! Świeć mi, gwiazdo! Na morze wypłynę,
Niech łódź moję strzaskają wodokryte głazy,
Nie dbam o nic, zaczęły sprawdzać się wyroki.
PAŹ
Panie! Panie! Rozpogódź ten smutek głęboki,
Strwożyć możesz królową tych nieszczęść widziadłem,
A cień twojego czoła na jej czoło spadnie.
BOTWEL
z ironią.
Co? Rozpogodzić czoło, paziu? To tak snadnie18.
Idę, całą godzinę strawię19 przed zwierciadłem.
To łatwo twarz ułożyć. Uśmiech gorzki twarzy
Nie jest owocem cierpień! Igraszka dziecinna.
Twarz moja była niegdyś jak dziecka niewinna,
Będę się śmiał jak dziecko, co o świecie marzy.
O! Paziu, łatwo zatrzeć na czole te rysy?
Tak jak na pergaminie zaloty pisane
Można przemazać! Zetrzeć, nowe kłaść napisy.
Przemażę pismo czoła — zniknie przemazane.
Bywaj zdrów!
Odchodzi.
PAŹ
Jak gorzkimi przeraził mnie słowy;
Spieszę teraz do Rizzia z rozkazem królowej.
Wybiega.
SCENA III
HENKYK, MORTON i LINDSAJ. Wchodzą spiesznie.
HENRYK
Więc to prawda, Mortonie! Rizzio nam uchodzi?
MORTON
Źle nam wróży ten odjazd, zbyt nastąpił nagle.
Już służba jego sprzęty przenosi do łodzi
I przeprawia na okręt pod francuskie żagle.
Trzeba śpieszyć — nie wiemy, jakie ma zamiary?
Pod lilijami Francji bezpiecznie odpłynie.
HENRYK
Co! Miałżeby uniknąć zasłużonej kary?
Nim się na okręt schroni, niech na brzegu zginie.
LINDSAJ
Spieszmy więc!
HENRYK
Czekaj! Czekaj! Niech dobrze rozważę.
Zanadto nas daleko zapędy uwiodły.
Czyliż sam we krwi zbiega dłoń królewską zmażę?
Na brzegu, gdzie tłum majtków, gdzie tłum ludu podły
Będzie wskazywał palcem... Jaka myśl straszliwa!
Będzie wskazywał, będzie urągał mej twarzy,
Jeżeli twarz poblednie. Kto wie, co się zdarzy?
Rizzio opuszcza brzegi — niech sobie odpływa!
Jego trup zakopany — tu, blisko królowej,
Więcej mi będzie szkodził, niż sam Rizzio żywy,
Skoro się stąd oddali.
LINDSAJ
Panie! Skończmy łowy!
Już prawie wpół dognany ów jeleń pierzchliwy.
HENRYK
Nie, nie, niechaj odjeżdża.
MORTON
Tak, niech z Bogiem płynie,
Niech po krajach rozszerza twoję sławę, panie,
Jeszcześ nie był dość znany francuskiej krainie.
Harfiarz na dobrowolne skazany wygnanie
Da cię poznać Francuzom. Na królewskim dworze
Kadzić mu będą, prosić na królewskie sale,
Błagać o jego przyjaźń — pomocną być może.
On trzyma serce Marii, trzyma rządu szalę,
A Henryk?
HENRYK
Co chcesz mówić?
MORTON
Że Henryk w tym kraju
Jest królem.
HENRYK
Jestem królem! Czy słyszysz, Lindsaju?
Co on śmie mówić?
MORTON
Lindsaj tym słowom zawierza.
Napiwszy się dowoli płochych kadzidł dymu,
Uda się może Rizzio do dworu papieża;
Ujrzysz go wkrótce w kraju — przyjedzie tu z Rzymu,
I kapelusz czerwony przywiezie na głowie;
Z twarzy bardzo podobny Rizzio do Wolseja.
Padniemy przed nim na twarz, a sam Darnlej powie,
Że już zemsty ostatnia zniknęła nadzieja.
HENRYK
Przestań! Już idę!...
Chcą wychodzić, w progu spotykają Duglasa.
SCENA IV
HENRYK, MOHTON, LINDSAJ DUGLAS.
DUGLAS
Stójcie! Już Rizzio odpłynął.
HENRYK
Nieba! Więc moja zemsta spełnić się nie może?
Już bym się był nie wahał!... Pójdę ponad morze,
Każę okręt zatrzymać.
DUGLAS
Już żagle rozwinął.
Jam winien! Teraz na mnie mścijcie się, rycerze,
Oto piersi odkryte i miecz obnażony,
Ta krew warta krwi Rizzia. Jestem tak spodlony,
Że ludziom już nie wierzę, i sobie nie wierzę.
Sam chciałem przeciąć żywot tak podłej osnowy,
Lecz kto wie? Może marna zatrzyma mnie trwoga.
Bałem się zabić Rizzia w obliczu królowej,
Będę się bał zabijać siebie w oczach Boga.
Życie Włocha zostało na moim sumieniu;
Myślałem, że ten harfiarz wierny przyrzeczeniu
Jutro jak rycerz bronią ze mną się rozprawi.
Ufajcie teraz ludziom? Znoszę brzemię sromu,
Gdy szukam wyjść z tych nieszczęść ciężkiego ogromu,
Od wstydu aż do grobu widzę mały przedział;
Któż mnie przed okiem wzgardy na świecie zasłoni?
Przynajmniej uciekając, gdyby był powiedział,
Że nie waszych sztyletów, mojej zląkł się broni,
Może bym żyć mógł jeszcze.
SCENA V
HENRYK, MORTON, LINDSAJ, DUGLAS, PAŹ.
DUGLAS
chwyta za piersi wbiegającego Pazia.
Paziu! Paź ten zginie.
Ja go zabiję... Pazia tak kocha królowa
Jak Rizzia.
Postrzegając pismo w rękach pazia, wyrywa je
Cóż to znaczy? na tym pergaminie
Widzę jakieś skreślone niewyraźnie słowa,
Czytajcie...
PAŹ
List — królowej oddać mi kazano,
Nie czytajcie! Nie macie prawa!
LINDSAJ
biorąc z rąk Duglasa pismo.
Prawem siła.
Czyta
„Dzięki tobie, królowo, żeś mi pozwoliła
Wieczór z tobą przepędzić dzisiaj”, podpisano:
Rizzio.
DUGLAS
Rizzio? Rizzio! Czyś dobrze wyczytał?
LINDSAJ
W klasztorze
Czytać mnie nauczono, pojąłem nauki.
HENRYK
Więc Rizzio dziś ma wieczór przepędzić na dworze?
To pewno jaka zdrada, jakie włoskie sztuki?
Lecz nie — musiał pozostać, zmyliły nas czaty.
Lindsaju, zamknij pazia do mojej komnaty,
Żeby nie zdradził, żeby nie mógł nam przeszkadzać.
PAŹ