Maria Stuart - Juliusz Słowacki (czytaj książki TXT) 📖
Krótki opis książki:
Maria Stuart to dramat wydany w 1832 roku. Jest to wyobrażenie Juliusza Słowackiego o królowej Szkotów — Marii Stuart, która panowała w latach 1542–1567.
Opisane są zdarzenia mające miejsce między rokiem 1566 a 1567. Wtedy to Maria Stuart, po śmierci swojego prywatnego sekretarza Rizzia, pomaga swojemu kochankowi zabić swego męża, Henryka Darnleya.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Juliusz Słowacki
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Maria Stuart - Juliusz Słowacki (czytaj książki TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki
mi teraz pozostaje?
Zemścij się!
BOTWEL
Nad Duglasem mścić się! To daremnie,
Duglas z Lindsajem oba uszli w obce kraje.
MARIA
Idź! Szukaj ich! Nie, zostań! Zostań tu! Miej litość!
Chciej mnie zrozumieć! Bbłagam! Czyliż duszy skrytość
Mam wyjawić słowami? Choć wiem, że ta mowa
Sumienie mi obarczy, z echem nie upłynie.
Powinien zginąć!
BOTWEL
Kto?
MARIA
długo pasując się z sobą.
On!
BOTWEL
Kto?
MARIA
Król!
BOTWEL
Zginie!
MARIA
O! Ty jesteś jak echo, powtarzasz me słowa,
Ja chciałabym, ażeby bez echa skonały.
Lecz tak, już przeważyłam jednę stronę szali,
Tak, już się pierwsze węzły skrytości przerwały,
Dalej! Dalej iść trzeba, idę dalej! Dalej!
Nie wiem, gdzie zajdę? Słuchaj! Jesteś taki blady,
Jakbyś mi chciał wyrzucać?
BOTWEL
Królowo! Ja zbladłem?
To może dawnych cierpień pozostały ślady.
MARIA
Botwelu! Niech twe czoło nie będzie zwierciadłem,
W którym czarność mych zbrodni czytam z przerażeniem
Mamże twe świetne myśli przykryć zbrodni cieniem?
Zapomnij słów niebacznych! Ja marzyłam we śnie;
Zapomnij o snach moich! Nie zwierz ich nikomu!
BOTWEL
Królowo! On dziś zginie.
MARIA
z przerażeniem.
Dziś? To nadto wcześnie!
BOTWEL
Gdzie Henryk?
MARIA
Niedaleko, w małym wiejskim domu.
Mówią, że chory.
BOTWEL
Chory?... Chory umrzeć może.
Nie lękaj się, dziś Henryk pod sztyletem skona,
Oddalę podejrzenie, chorobą się złożę27.
Lecz dopomóc mi trzeba. Jako wierna żona
Powinnaś go odwiedzić jeszcze dziś z wieczora,
Dasz mu w lekarstwie napój, co go uśpi w nocy.
MARIA
O! To, czego ty żądasz, nie jest w mojej mocy:
Ja mam go widzieć dzisiaj? Widziałam go wczora,
Jutro mam widzieć trupem — widzieć dziś nie mogę!
BOTWEL
Odwiedź go — zniszczysz wszelkie podejrzenia, trwogę,
Bez tego spać nie będzie, uchroni się zgonu.
MARIA
Daj więc! daj mi ten napój — zejdę z mego tronu,
I przez tę noc straszliwą żaden z mych poddanych
Nie będzie równie podłym i występnym.
BOTWEL
wyjmuje truciznę, którą pokazywał u astrologa.
Pani!
Oto napój wyjęty z ziół mi dobrze znanych.
Niech Henryk spełni do dna, choć może smak zgani.
Sen dla chorego w bolach wielką jest przysługą.
MARIA
Więc Henryk gdy wypije?
BOTWEL
Zaśnie...
MARIA
Na jak długo?
BOTWEL
Nie wiem...
Odwracając się.
Skoro napoju użyje królowa,
Mój sztylet niepotrzebny.
Do Marii.
Królowo! Bądź zdrowa!
Odchodzi.
MARIA
sama.
Uważałam go pilnie, przez rysy oblicza
Chciałam czytać aż w sercu, odkryć by cień zdrady.
Smutny był? Twarz Botwela zawsze tajemnicza;
Blady był? Wszak on zawsze posępny i blady.
Nie, to nie jest trucizna; i któż się nie wzruszy,
Powierzając kochance narzędzie otrucia?
Chybaby nie miał w sercu żadnej iskry czucia?
Chybabym okiem duszy nie czytała w duszy?
Odchodzi.
SCENA II
Teatr wystawia wnątrze wiejskiego domu, pomieszkanie Henryka. HENRYK, NICK.
HENRYK
Błąkam się jak wyklęty, słuszna kara boża,
Zbłąkana wyobraźnia blade widma roi,
Zgryzoty przy wezgłowiach stoją mego łoża.
NICK
O! Nie, przypatrz się, królu, tylko błazen stoi.
HENRYK
Tak, błazen tylko, wszyscy już mnie opuścili.
Oświecam widma bladą umysłu pochodnią,
Każdy kamień korony obciążyłem zbrodnią,
Ich ciężar głowę moję do grobu nachyli;
Przeważa mnie korona.
NICK
I ja równie błądzę.
Oto czapka w królewskich pokojach wytarta,
Dotąd na niej zdobyte wieszałem pieniądze;
Wkrótce czapka od błazna będzie więcej warta,
I wkrótce mnie samego ciężarem przeważy.
Nie trzeba nadto wielkich ciężarów na głowie,
Dość rozumu i głupstwa.
HENRYK
Paziu! W twojej mowie
Więcej widać rozsądku, niż śmiechu na twarzy.
Ale gdy mnie widmami myśl drżąca otoczy,
Jak ich nie widzieć? Ich wzrok serce mi rozkruszy.
Jak ich nie widzieć, Nicku?
NICK
Panie! Zamknij oczy...
HENRYK
One nie przed oczyma — one w mojej duszy!
Widzę je, tak jak ciebie; jak me własne cienie
Ścigają za mną.
NICK
Panie! Zagaś lampę w nocy,
Mnie nie ujrzysz przed sobą... Zagaś twe sumienie,
Widm nie ujrzysz przed sobą...
HENRYK
To nie w mojej mocy!
Szalony jesteś! Zgasić sumienie jak świecę?
Wpatrując się w głąb pokoju.
Patrz! Tam stoi, w posępnej ubrany żałobie,
Jak gdyby chciał wyjawić śmierci tajemnicę?
Milczący, krwawy, blady, woła mnie ku sobie...
Wszak mu sztylety ciało rozdarły na ćwierci?
A on wstał z grobu świeży, jak z kołyski dziecię.
NICK
O panie! Rizzio błaznów lubił całe życie,
Może więc przyszedł tutaj szukać ich po śmierci?
Dziwię się, że nie ze mną, lecz z tobą rozmawia,
Musisz być do mnie królu podobnym w tej chwili.
HENRYK
nie słuchając słów Nicka.
Precz! Precz, Rizzio! Twój widok serce mi zakrwawią.
Wszystko bym oddał, byle życie ci wrócili!
Nie obwiniaj mnie, odejdź, niech spokojny zasnę;
Ty może chcesz snu mego? Spać nie możesz w grobie;
Więc i tam spać nie można?. .. Życie oddam tobie,
Lecz wróć mi sen! Nie wracaj! Życie oddam własne.
Twoje lica tak blade i ten wzrok rozwarty!
Śmieje się dziko z obłąkaniem.
Cha! cha! cha! To mi zmysły do reszty pomiesza.
NICK
Ten cień lepiej cię, królu, ode mnie rozśmiesza,
Więc go przyjmij za błazna — nigdy moje żarty
Z ust twoich nie wyrwały tak szczerego śmiechu.
HENRYK
Czego chcesz, Rizzio? Krwawe wskazujesz mi szaty?
Może ciebie zabiłem skalanego w grzechu?
Powiedz mi? Jestem królem! Ja jestem bogaty!
Dam na mszę! Powiedz tylko, ile mszy potrzeba?
Zakupię msze na tydzień, miesiąc, rok, wiek cały;
Choćbyś był zbójcą, modły przebłagają nieba,
Głos księży słyszeć będziesz w grobie już spróchniały.
Ha! Jeszcze słychać harfę!
NICK
Uspokój się, panie!
To przywidzenie strachu... Królowa tu zmierza...
HENRYK
Królowa!. .. Jakież będzie nasze powitanie?
Zabije wzgardą, wzgarda jak sztylet uderza.
SCENA III
MARIA, HENRYK, NICK.
MARIA