Maria Stuart - Juliusz Słowacki (czytaj książki TXT) 📖
Krótki opis książki:
Maria Stuart to dramat wydany w 1832 roku. Jest to wyobrażenie Juliusza Słowackiego o królowej Szkotów — Marii Stuart, która panowała w latach 1542–1567.
Opisane są zdarzenia mające miejsce między rokiem 1566 a 1567. Wtedy to Maria Stuart, po śmierci swojego prywatnego sekretarza Rizzia, pomaga swojemu kochankowi zabić swego męża, Henryka Darnleya.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Juliusz Słowacki
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Maria Stuart - Juliusz Słowacki (czytaj książki TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki
Marii.
Siądę przy twoich stopach... Jak mi tu wesoło!
Nie chciałbym teraz umrzeć.
MARIA
O! Co ci się marzy?
Umrzeć tak młodo, z sercem tak pełnym nadziei.
RIZZIO
Nadziei? Chciałem na twej wyczytać ją twarzy;
Czytałem wszystkie, wszystkie uczucia z kolei —
Nadziei tam nie było... Pani! Nie chmurz lica,
Niech paź z twarzy królowej gniewu nie wyczyta,
Paź dziecko, z wody chciałby dostać twarz księżyca...
Pani! Piękny ci wieniec we włosach rozkwita,
Daj mi róż kilka.
MARIA
Rizzio! Na co ci te kwiaty?
RIZZIO
We Włoszech, na ołtarzów święconym marmurze
Zawieszę ten dar drogi, nad złoto bogaty,
Pokazywać je będą, patrzcie! Oto róże
Marii23 Stuart Szkockiej, anioła w koronie.
MARIA
dając mu kwiaty.
Nie odmówię twej prośbie, lecz zamiaru bronię,
Weź te kwiaty, lecz kwiaty niegodne ołtarza.
Henryk wchodzi tajemnymi wschodami i staje za krzesłem Marii niepostrzeżony.
RIZZIO
Pani! Jestem twym paziem — Paź ciebie zaklina,
Daj mu ten wachlarz, powiew twojego wachlarza
Ma jakąś woń czarowną, woń, co przypomina
To gór szkockich powietrze; nieraz w kraj daleki
Przyniesie zapach róży, co ciebie otacza,
Wtenczas zamknę na chwilę złudzone powieki,
Marzyć będę...
MARIA
z uśmiechem.
Królowa paziowi przebacza;
Rizzio nie śmiałby do niej użyć takiej mowy.
Paziu! Czy mi nie zechcesz korony zdjąć z głowy?
Dobrze, żeś nie zapragnął purpurowej szaty!
Dobrze, żeś na wachlarzu przestał.
Daje mu wachlarz.
RIZZIO
Dzięki tobie!
SCENA VIII
MARIA, RIZZIO, HENRYK, stojący zawsze za krzesłem Marii, DUGLAS, LINDSAJ.
DUGLAS
uzbrojony sztyletem, chwyta Rizzia za piersi.
Właśnie dziś rano trzymał i wachlarz, i kwiaty,
Z kwiatami i z wachlarzem teraz legnie w grobie.
RIZZIO
Królowo!...
MARIA
powstając.
Stój, Duglasie! Skądże ta odwaga?
Ty w komnacie królowej! Czy gardzisz królową?
Stój! stój! Duglasie, odejdź! Królowa cię błaga.
Nie!... mogę rozkazywać... Precz! Odpowiesz głową!
Rizzio! Chodź do mnie.
DUGLAS
Próżno wołasz go do siebie,
Duglas trzyma go w dłoni, nie uniknie zgonu.
Do Rizzia.
Módl się, za chwilę będziesz lub w piekle, lub w niebie.
MARIA
Duglasie! Precz stąd! Precz stąd! Splamisz stopnie tronu.
Pomyśl! Próżno mnie będziesz błagał przy skonaniu,
Kat ci zerwie ostrogi i twarz splami dłonią;
W obliczu ludu zelży kat na rusztowaniu.
DUGLAS
Próżno grozisz, królowo! Wiesz, że władam bronią.
Skoro Duglas na zamku kaganiec zapali,
Zbiegną się zbrojne tłumy poddanych wasali.
Mam się lękać kobiety? Po co wszczynać boje?
Na tym samym okręcie, na którym miał płynąć,
Odjadę w kraj Francuzów, wnet porzucam zbroję,
Mogę się w ten płaszcz jego jedwabny zawinąć,
Wezmę te strusie pióra, wezmę ten miecz złoty,
Podłego Włocha dobrze wyuczę się roli;
Wnet mnie zgraja francuskich trefnisiów okoli,
Na dworze królów zdradne rozpocznę zaloty;
Będę pierwszym przy ucztą zastawionym stole,
Wkradnę się w łaski możnych — harfiarzem zostanę...
Chyba mnie zdradzi kropla krwi na moim czole,
Lub te szaty splamione, pióra połamane.
Giń, Włochu!... Nie, sztyletem nie mogę uderzyć,
Nigdy nie zabijałem sztyletem.
Odrzuca sztylet.
MARIA
O Boże!
Duglasie! Ach Duglasie! — nie, nie mogę wierzyć,
Żebyś ty go śmiał zabić.
DUGLAS
Przekonam cię może,
Duglas słowy zelżony, mieczem spełnia groźby.
MARIA
Duglasie! Nieszczęśliwa zniżę się do prośby...
Nigdy krwi nie widziałam!... widok mi nieznany!
Oddal — oddal ode mnie te krwawe obrazy!
DUGLAS
Chciałbym, żeby tu były zwierciadlane ściany,
Abyś śmierć jego mogła widzieć tysiąc razy!
Chciałbym, żeby jęk Rizzia echem powtarzany
Zabrzmiał, abyś go mogła słyszeć tysiąc razy!
Niechaj krew jego wsięknie głęboko w te głazy,
Niech zostawi na wieki zbrodni plamę ciemną.
Bierze od Henryka szpadę i przebija Rizzia.
RIZZIO
Mario! och! Mario!... Boże, zmiłuj się nade mną.
Och! och! och!...
Kona.
MARIA
Rizzio!... Boże! Zmiłuj się nade mną.
Stójcie! błagam was — jeszcze jęknął, jam słyszała.
O! Gdyby tu był Henryk!... Tak cicho jak w grobie,
Gdzież Henryk? Henryk! Mąż mój!
HENRYK
nachylając się, cicho.
Jestem tu, przy tobie.
MARIA
odwracając się z wolna.
Był przy mnie? Henryk! Mąż mój? Boże mój!
Pada na poręcz krzesła.
HENRYK
Omdlała.
Wynieście jego zwłoki.
DUGLAS
ponuro.
Przyszedłem zabijać,
Lecz nie wynosić zwłoki — wołajcie grabarzy.
Lindsaj wyciąga trupa z sali i wraca.
HENRYK
do Duglasa.
Duglasie! Straszna teraz bladość twojej twarzy.
Czyliż męstwo rycerza zwykło tak przemijać?
Miałeś wdziać jego szaty?
DUGLAS
Krwią czarną skalane?
HENRYK
Ciebie dręczy zabójstwo?
DUGLAS
zbliżając się, patrzy Henrykowi w oczy.
Henryku! A ciebie?...
Słuchaj! I twoje ręce krwią Rizzia zmazane,
Ty zabiłeś człowieka! I wejdź teraz w siebie?...
Czy miałeś jaki powód zemsty lub urazy?
A jesteś tak spokojny! Patrz, jaka różnica,
Ja pomściłem się czarnej na honorze skazy,
A jestem tak wzburzony! Rozpogódź więc lica...
My się bardzo różnimy — idź teraz do łoża,
Będziesz miał noc spokojną — gdy się zbudzisz rano,
Życzę, aby na niebie powstająca zorza
Ujrzała twarz Darnleja jak dzisiaj rumianą.
Królowo! Przebacz! Przebacz! Idę w kraj daleki,
Wygnaniec, zbójca podły, niosę piętno zbrodni.
Odchodzi.
LINDSAJ
Ci rycerze — imienia rycerzów niegodni.
HENRYK
Słuchaj! Królowa wkrótce otworzy powieki,
Uciekajmy z tej sali.
LINDSAJ
Chodź! Jedźmy na łowy...
HENRYK
Lindsaju! Ty znasz może uczucia królowej?
Będzie mnie nienawidzić?
LINDSAJ
Zbądź niewczesnej trwogi!
Chodź! Chodź, królu! Chodź ze mną, słyszę czyjeś kroki!
Wyprowadza gwałtem ociągającego się króla.
SCENA IX
MARIA omdlona. BOTWEL.
BOTWEL
Królowa — czy usnęła? Sen nadto głęboki.
Skąd ta krew? Po raz pierwszy wstępuję w te progi,
A już tu we krwi brodzę? Ktoś zbrodni dokonał,
Spełnił czyn tajemniczy, zbrodnię bez nazwiska...
Świateł przygasłych promień błękitnawy błyska,
Sztylety na podłodze? sztylety! — któż skonał?
Może król!...
MARIA
Och!...
BOTWEL
Królowa budzi się...
MARIA
z pomięszaniem.