Sen srebrny Salomei - Juliusz Słowacki (biblioteka komiksowo .txt) 📖
Krótki opis książki:
Dramat autorstwa Juliusza Słowackiego, dla którego kanwą jest sytuacja na Ukrainie po Konfederacji barskiej, koliszczyzna — bunt chłopów i Kozaków.
Utwór opowiada historię Leona i Salomei, pary zakochanych, na których drodze do szczęścia stoi przede wszystkim ojciec młodzieńca i jego plany dotyczące ożenienia syna z księżniczką Wiśniowiecką. Koliszczyzna tylko zaostrza sytuację, a bohaterowie doświadczają wizji i snów o przyszłości. Czy te przepowiednie się zrealizują?
W Śnie srebrnym Salomei bardzo ważną rolę odgrywa światopogląd Andrzeja Towiańskiego i główna myśl związana z towianizmem — silne przeświadczenie o tym, że do zbawienia najprostsza droga wiedzie przez przyjęcie boskiego przeznaczenia i postępowanie zgodnie z nim. Z przyjęciem bądź odrzuceniem losu wiążą się losy bohaterów dramatu.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Juliusz Słowacki
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Sen srebrny Salomei - Juliusz Słowacki (biblioteka komiksowo .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki
class="stanza-spacer">
KOZAK
Z ekspedycją
Od dworu.
GRUSZCZYŃSKI
Czemu twe ślipie122
Takie jasne? Takie krzywe?
Czy się spił na jakiej stypie?
KOZAK
Witrom123 spity.
Odchodzi. Gruszczyński obraca się ku ogniowi i list czyta.
PAFNUCY
Co się zdarza
Waćpanu? Bledniesz, czytając.
GRUSZCZYŃSKI
Pieczęć jest regimentarza,
Lecz list...? Czy on urągając124
Pisał? Czy był śmierci blisko?
Hej, rozpalić tam ognisko!
Niech lepiej te charaktery125
Wyczytam...
PAFNUCY
Nie zmieniaj cery.
GRUSZCZYŃSKI
Mocanie! Pies pod podwórzem
Nieraz lepiej traktowany!
Patrzaj! Nazywa mię tchórzem!
Na czyste Chrystusa rany,
Którym ja się krwią zadłużył,
Klnę się... Powiada, żem stchórzył,
Żem zleniwiał, że... sto beczek
Krwi mojej na ludzi tych głowie!
Piszą, żem z chłopami w zmowie.
Że... Będę mały człowieczek
Nie człowiek, jeśli przebaczę!
PAFNUCY
Daj aść126 — niech ja list zobaczę.
Bierze list.
To ręka i styl jest sługi.
GRUSZCZYŃSKI
Na pieczęć patrz! Krwawe strugi
Acherontu127 z ognia i krwi!
Na te słowa marszczę brwi
I trzęsę światem... Ja tchórz!
Otóż to tak, ludziom służ.
Nocuj w lesie pod namiotem,
To cię obrzucają błotem!
Otóż to tak z ludźmi tymi
Nowego serca i wiary!
Kazali ciągnąć w te jary128,
Ciemny komin, loch na ziemi;
Gdzie wiem, że pewna zasadzka
I cała czerń hajdamacka
Zasadzona.
PAFNUCY
Więc im szczerze
Odpisz... Ja z listem pojadę.
GRUSZCZYŃSKI
Ja mazałbym po papierze?
Ja...! Oskarżony o zdradę
Nie krwią, życia fundamentem
Bronił się...? Lecz atramentem
I piórem z gęsi ogona?
Nie, mocanie! Krew czerwona!
Ten mózg pod chłopów obuszkiem129!
Mózg i krew ta na ich głowy.
A potem duch purpurowy
Z rozdartą piersią nad łóżkiem!
I niech im Pan Bóg da zdrowie.
Ja tchórz... Na koń! Do szabel, panowie.
Wybiega i widać go ruszającego obóz.
PAFNUCY
sam.
O! Wielki Boże! Sprawdzać się zaczyna
Domowi temu wróżona ruina,
I Chrystusowe do drzwi zapukanie
Karcące, późne krwi ofiarowanie,
Spełni się jako straszliwa nauka
Dla czekających, aż Pan Bóg zapuka.
Leniwy starzec był, teraz ognisty.
Więc choć to pewno zmyślone są listy,
Teraz go w małej mogile położą
Za to, że wzgardził wielką sprawą bożą.
Lecz sądy boże są nieprzewidziane!
Cokolwiek będzie, piersią przy nim stanę.
Wychodzi.
ZMIANA II
Noc. Ogród nad stawem, księżyc świeci. Wchodzi LEON w głębokiem130 dumaniu.
LEON
To już ostatnia będzie schadzka nasza.
Ostatni raz czekam na nią.
Człowiek skarb serca rozprasza.
Każda chce mu zostać panią
Wieczną... a tego nie zgadnie,
Że gdy raz łatwo upadnie,
To później chyba pod kłódkę
Człowiek zamknie taką żonę.
Na to dzieciątko stracone,
Jak na małą nezabudkę131
Księżniczka patrzy z wysoka
I ze mnie nie spuszcza oka.
A kiedy uczyni wzmiankę,
To mię tak śmiechem uderza,
Jak gdybym kochał sielankę
I sam wyszedł na pasterza.
Sali prosta jest i wierna.
Ale w najprościejszej132 leży
Taka obłuda misterna,
Tyle głębokiej odzieży,
Taki kałkuł133 na dnie duszy.
Taki instynkt oszukaństwa,
Taka chciwość blasku, państwa.
Taka głęboka nauka
Zadawania ci katuszy,
Że wierność ich jest to sztuka,
W którą czart oczy pochował.
One wiedzą, że to ołów,
Co by samych archaniołów,
Wisząc u skrzydeł, zmordował...
One z tem na świat przychodzą.
Wiernością nudzą lub zwodzą,
Obdzierają nas z odwagi,
Liczą na litość! — od matek
Nauczone, że ten statek
I łzy, to są ich posagi.
Nim się ze światem obezna,
Każda wie, że woń w narcyzach
Jest drogą, że mąż ją zezna
I zapisze w intercyzach,
Ewikcjonując134 wyprawę.
Najprzód je widzisz ciekawe
Twego serca, słów niebacznych;
A do przyrzeczeń dwuznacznych
Podchwytywania umiętne;
Potem widzisz nagle smętne,
Ze łzą, co się w oczach kręci.
A pewne dziwnej pamięci,
Książki, gdzie w papier różany
Sam przez siebieś jest wpisany
Wszystkimi giesty135 i słowy136;
Wkuty jak w kamień grobowy
W ich pamięć, już nie gorący,
Ale przez ten papier ssący
Z ognia, z kolorów wypity;
Kwiat zwiędły w sercu kobiéty137.
I ty, co z gwiazdy pochodzisz,
One dowiodą, żeś marny,
Głupi, żeś jak szatan czarny,
Że dla nich tylko się rodzisz.
Wchodzi SALOMEA.
SALOMEA
Jakże dzisiaj twoje zdrowie?
LEON
Tak jak zawsze — ogień w głowie!
SALOMEA
Ty wczoraj już byłeś dziki.
Już na miłość niepamiętny,
Bardzo dla mnie obojętny.
LEON
Wczoraj to były ogniki,
Dziś ogień... Dziś gorszy jeszcze.
SALOMEA
Daj rękę — ja cię popieszczę.
Zamówię i uspokoję.
LEON
Nie, nie, słodkie dziecię moje,
Ot byś lepiej szła nabożna...
Do stu diabłów! tak nie można
Żyć dłużej! Czy my Cyganie?
SALOMEA
Powiedz, cóż się ze mną stanie?
Cóż ja nieszczęsna uczynię?
LEON
Co...? Miłość twoja przeminie.
Dasz sobie na świecie radę,
Pójdziesz za mąż, ja przyjadę,
Jeśli na wojnie nie zginę,
Przyjadę kiedyś w gościnę;
A ty wtenczas, moja miła,
Przyjmiesz mnie, będziesz za siostrę.
SALOMEA
Słowa twoje bardzo ostre...
Jam się dziś szczerze modliła
Za ciebie.
LEON
na stronie.
Baran do rznięcia!
SALOMEA
Ty nie masz ani pojęcia,
Co to jest modlić się za tych,
Co nas gubią?
LEON
Rozkosz czysta!
Rozkosz aniołów skrzydlatych.
Dla drugich zaś krzyż i ognista
Męka, jeśli są modlitw niewarci...
Gdyby to wiedzieli czarci,
Mówiliby zawsze różańce.
SALOMEA
Ach! Piekielni obłąkańce
Więcej by litości mieli!