Zbójcy - Fryderyk Schiller (bezpłatna biblioteka internetowa TXT) 📖
Bogaty hrabia Moor, na skutek intrygi zazdrosnego syna, Franciszka, wydziedzicza drugiego z synów.
Wydziedziczony Karol dołącza do bandy zbójców, którzy grasują w Lesie Czeskim, zostaje niebawem ich przywódcą. Franciszkowi jednak nie wystarcza pozbycie się brata — teraz usiłuje odbić mu narzeczoną. Karol postanawia wrócić na zamek.
Zbójcy to jeden z najwcześniejszych dramatów Friedricha Schillera, niemieckiego poety XVIII wieku. Wpisuje się w poetykę tzw. okresu Sturm und Drang (Burzy i naporu). Dzieło ma wymowę polityczną — sprzeciwia się tyranii niemieckich książąt, a także niemożliwości rozwoju, wynikającego ze sztywnych struktur społecznych. Po raz pierwszy zostało wydane w 1781 roku w Niemczech, w Polsce — w 1803 roku. Wielokrotnie wystawiane na deskach teatru.
- Autor: Fryderyk Schiller
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Zbójcy - Fryderyk Schiller (bezpłatna biblioteka internetowa TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Fryderyk Schiller
Przebacz mi, Franciszku! W chwili, gdy chce ją uściskać, wydziera mu szpadę i odskakuje. Widzisz, złoczyńco, w co cię obrócić mogę! ja kobieta, ale kobieta szalona. Odważ się tylko: ta stal przez środek twej piersi pobieży, a duch mego stryja mą ręką pokieruje. Zmykaj natychmiast!
Ach, jakże mi dobrze! Teraz wolno odetchnąć mogę — czułam się silną jak iskrami parskający rumak, gniewną jak tygrysica, co za wydziercą piskląt swych goni. Do klasztoru, powiadasz. Dzięki ci za to odkrycie — przynajmniej zawiedziona miłość znalazła swoje schronienie. — Klasztor! tam krzyż Zbawiciela będzie ucieczką mojej zawiedzionej miłości.
Panno Amalio! Panno Amalio!
AMALIANieszczęśliwy! czego chcesz ode mnie?
HERMANZ duszy swej muszę zrzucić ciężar, nim ją do piekła zagniecie. Upada przed nią. Przebaczenia, przebaczenia! Jam was bardzo obraził, panno Amalio!
AMALIAWstań, odejdź! Nie chcę wiedzieć o niczem114.
Nie, zostańcie! na Boga, na Boga wiecznego! wszystkiego się dowiecie.
AMALIAAni słowa więcej — przebaczam ci, odejdź w pokoju.
Jednego tylko słowa posłuchaj — ono ci całą spokojność powróci.
AMALIAJak to, przyjacielu? Któż w niebie i na ziemi może spokojność mi wrócić?
HERMANJedno słowo z ust moich — posłuchajcie tylko!
AMALIADobry człowiecze, czyż może słowo z ust twoich wrzeciądze115 wieczności rozłamać?
HERMANKarol żyje jeszcze!
AMALIANieszczęsny!
HERMANNieomylnie — ale jeszcze słowo: twój stryj...
AMALIATy kłamiesz...
HERMANTwój stryj...
AMALIAKarol żyje jeszcze!
HERMANTwój stryj...
AMALIAKarol żyje jeszcze!
HERMANI twój stryj także. Nie wydaj mnie.
Karol żyje jeszcze!
SCENA IITu się muszę położyć. Rzuca się na ziemię. Członki jakby poodbijane, język suchy jak czerep. Szwajcer odchodzi niepostrzeżony. Chciałem was prosić o garść wody z tego potoku; aleście wszyscy na śmierć pomęczeni.
SZWARCI wino co do kropli poszło w nasze gardła.
KAROLPatrzcie, jak się pięknie zboże układa! Prawie się łamią drzewa pod błogosławieństwem swojem117. Winna latorośl pełna nadziei.
GRIMRok obfity.
KAROLMyślisz? Byłby choć raz na świecie pot opłacony. Raz? Ale grad nocą spaść może i wszystko w niwecz obrócić.
SZWARCTo bardzo podobne. Wszystko może przepaść na kilka godzin przed żniwem.
KAROLA ja ci mówię, że wszystko przepadnie. Czemuż by miało się udawać człowiekowi w tem118, co ma z mrówką wspólnego — a chybić tam, gdzie do bogów podobny? Może to granica jego przeznaczenia.
SZWARCTego nie wiem.
KAROLDobrześ powiedział, a lepiej uczynił, jeśliś nigdy wiedzieć nie pragnął. Bracie! widziałem ja ludzi: ich pszczole troski i ich zamiary olbrzymie; ich boskie plany i ich mysią pracę, dziwne uganianie się za szczęśliwością; — ten biegowi swojego konia zaufał, drugi wierzył w węch roztropny osła swojego, trzeci w własne nogi. Widziałem tę pstrą loterię życia, gdzie niejeden swoją niewinność i swoje niebo stawia, żeby złapać numer wygrywający — same zera wyszły, wygrywającego numeru nie było. Jest to widowisko, mój bracie, co ci łzy do oka sprowadza, w tej samej chwili, gdy boki do śmiechu łaskocze.
SZWARCJakże tam wspaniale słońce zachodzi!
KAROLTak umiera bohater! godnie uwielbienia!
GRIMZdajesz się mocno wzruszony.
KAROLW dziecinnym jeszcze wieku była myśl moja ulubiona, jak słońce żyć i umierać jak słońce. Z tłumionym bólem. Ale to dziecinna myśl była.
GRIMTak sądzę.
KAROLBył czas... Zostawcie mię, towarzysze!
SZWARCMoor, Moor! Cóż u kata? Jak on lice zmienił!
GRIMDo wszystkich diabłów, co mu takiego? Czy nie zasłabł?
KAROLBył czas, żem zasnąć nie mógł, gdym wieczorny pacierz zapomniał odmówić...
GRIMCzyś szalony? Dziecinnym myślom dajesz nad sobą przewodzić?
KAROLBracie, bracie!
GRIMCóż bo, nie bądźże dzieckiem, proszę cię...
KAROLBogdaj bym był, bogdaj bym był znowu!
GRIMPfuj, pfuj!
SZWARCRozwesel się! Patrz na ten krajobraz malowniczy, na ten wieczór rozkoszny.
KAROLO przyjaciele, świat ten tak piękny!
SZWARCNo, toś dobrze powiedział.
KAROLZiemia tak wspaniała!
GRIMPrawda, prawda! Tak to dobrze!
KAROLA ja tak obmierzły na tym pięknym świecie — a ja potwór na tej wspaniałej ziemi.
GRIMO biada, biada!
KAROLMoja niewinność, moja niewinność! Patrzcie! wszystko idzie, żeby się przeglądać w cichym promieniu wiosny: dlaczegóż sam jeden z uciech nieba muszę wysysać piekło? Tak wszystko szczęśliwe spokojem, tak wszystko zbratane! Cały świat jedną rodziną, a tam w górze jej ojciec — nie mój ojciec! Ja jeden wypchnięty, ja jeden wyrzucony z szeregu tych czystych — nie dla mnie nazwisko dziecięcia, nie dla mnie kochanki wzrok tęskny, nie dla mnie, nie dla mnie uścisk przyjaciela wiernego. Dziko się poruszając. Otoczony zbójcami, gadzinami zasykany; przykuty do zbrodni żelaznym łańcuchem — chwiejącym krokiem na trzcinie występków, wśród kwiecia szczęśliwego świata pędzę do grobu zaguby, wyjący Abadonna119!
SZWARCDo niepojęcia120! Jam go tak nigdy nie widział.
KAROLO, gdybym mógł wrócić do matki żywota, gdybym żebrakiem mógł się narodzić. Nic więcej nie pragnę, o Boże! Niech będę jak ten najemnik: zamęczę się pracą, ażby mi krew po skroniach ciekła — byle rozkosz jednego tylko snu kupić, szczęśliwość jednej łzy tylko.
GRIMCierpliwości — paroksyzm się zwalnia.
KAROLBył czas, że mi łzy tak łatwo płynęły. — O wy, dni ciche, o zamku ojca mojego, wy zielone, zachwycające doliny — wy wszystkie rajskie obrazy mojego dzieciństwa — czy już do mnie nigdy nie wrócicie, nigdy nie przyjdziecie szmerem swym drogim chłodzić pierś palącą? Płacz ze mną, przyrodo! nie powrócą nigdy do mnie, nigdy nie przyjdą szmerem swym drogim chłodzić pierś palącą. — Przeszły, przeszły niepowrotnie!
SZWAJCERPij, kapitanie — jest tu wody dosyć, i zimna jak lód.
SZWARCPokrwawiony jesteś — cóżeś zrobił?
SZWAJCERGłupiec; żarcik, co ledwie że mi dwóch nóg i jednej szyi nie kosztował. Gdym pędził po wzgórku piaszczystym nad brzegiem rzeki — szu! ziemia usunęła się pode mną i ja z nią dziesięć reńskich stóp121 do przepaści — padłem jak długi, a przywołując pięć zmysłów swoich — patrzę — aż najjaśniejsza woda wytryska spod kamienia. Mam dosyć na ten raz, pomyślałem sobie, za mój koziołek — kapitanowi smakować będzie.
KAROLInaczej nie widać by było tych blizn, któremi122 czescy jeźdźcy czoło twe nakarbowali123. Woda twoja dobra — blizny ci do twarzy.
SZWAJCERBa! jeszcze jest miejsca na jakie trzydzieści.
KAROLTak, dzieci! gorące to było popołudnie i jeden tylko człowiek zabity. Mój Roller padł piękną śmiercią. Wystawiliby mu pomnik marmurowy, gdyby nie za mnie był zginął. Przestańcie na tem. Ociera łzy. Wieleż nieprzyjaciół zostało na miejscu?
SZWARCStu sześćdziesięciu huzarów, dziewięćdziesięciu trzech dragonów, koło czterdziestu strzelców — ogółem trzystu.
KAROLTrzysta za jednego! każdy z was do tej skroni może prawo rościć. Odkrywa głowę. Tu wznoszę mój sztylet; na śmiertelną duszę moją — nigdy was nie porzucę.
SZWAJCERNie przysięgaj! kto wie, może jeszcze szczęśliwym być możesz i przysięgi żałować.
KAROLNa zwłoki mojego Rollera! nigdy was nie porzucę.
W tej okolicy, mówiono mi, że go spotkam. Hej — hola! Co to za twarze? Mieliż124 by — co? gdyby to ci sami — to oni, to oni! pójdę zapytać.
SZWARCOstrożnie! Kto idzie?
KOSIŃSKIMoi panowie, darujcie! nie wiem, czy dobrze czy źle trafiłem?
KAROLKtóż mamy być, jeśliś dobrze trafił?
KOSIŃSKIMęże125!
SZWAJCERCzyśmy to okazali, kapitanie?
KOSIŃSKIMężów szukam, co śmierci w oczy patrzą i niebezpieczeństwu jak wężowi ułaskawionemu dozwalają igrać przy sobie; mężów, co wolność cenią wyżej niż cześć i życie; których samo imię raduje biednych i uciśnionych, zastrasza najodważniejszych, a tyranów bladością powleka.
SZWAJCERChłopak podoba mi się. Słuchaj, przyjacielu; znalazłeś swoich ludzi.
KOSIŃSKITak sądzę i mam nadzieję, wkrótce ich braćmi nazwać swoimi. Możecie mi zatem właściwego bohatera pokazać — gdyż szukam waszego kapitana, wielkiego hrabiego Moora.
SZWAJCERKochany chłopcze — my się tu tykamy126.
KAROLCzy znasz kapitana?
KOSIŃSKITy nim jesteś! w tej postawie... któż cię widział i śmiał szukać innego? Spozierając długo na niego. Zawszem pragnął poznać ów wzrok obalający męża, co na gruzach siedział Kartaginy — teraz już nie pragnę.
SZWAJCERChwacki chłopak!
KAROLI cóż cię do mnie sprowadza?
KOSIŃSKIO kapitanie! mój los więcej niż okropny. Mój okręt się rozbił na tym burzliwym świata oceanie; patrzeć musiałem, jak wszystkie nadzieje mojego życia przepadły — i nic mi nie zostało, tylko męczeńska pamięć straty. — Ona by mię127 do szaleństwa zawiodła, gdybym czynami na innej drodze nie usiłował jej zatłumić.
KAROLZnowu skarga przeciwko Bóstwu. — Mów dalej.
KOSIŃSKIByłem żołnierzem — nieszczęście i tam mię ścigało. Popłynąłem do Indii Wschodnich — mój okręt rozbił się o skały. — Wszędzie zawiedzione zamiary! Słyszę na koniec wszerz i wzdłuż o czynach twoich — o twoich rozbojach, jak je nazywają, i przybyłem tu o trzydzieści mil, z silnem128 postanowieniem służenia pod tobą, jeżeli moją służbę przyjąć zechcesz. Proszę cię, dostojny kapitanie, nie odprawiaj mnie.
SZWAJCERHejże ha! Otóż nasz Roller tysiąc razy wynagrodzony. To całą gębą brat rozbójnik dla naszej bandy.
KAROLJak się nazywasz?
KOSIŃSKIKosiński.
KAROLA więc, Kosiński, czy wiesz, żeś lekkomyślny i lekkomyślnie stawiasz krok swojego życia, jak jaka nierozważna dziewczyna. Tu ani piłek rzucać, ani kręgli nie będziesz zbijał, jak sobie wyobrażasz.
KOSIŃSKIWiem, co chcesz mówić. Prawda, że tylko dwadzieścia cztery lat liczę, ale widziałem już szable migające i słyszałem gwiżdżące kule.
KAROLCzy tak, paniczu? Toś się na to sztuki bojowej wyuczył, żebyś podróżnych za talar rozbijał albo kobietom rozpruwał brzuchy? Idź, idź! Uciekłeś od matki dlatego, że ci rózgą pogroziła.
SZWAJCERCóż bo u kata, kapitanie! Co sobie myślisz! Chceszże129 tego Herkulesa odprawić? Czy on nie wygląda, jakby zamierzał Marszałka Saskiego łyżką drewnianą za Ganges zapędzić?
KAROLDlatego że ci się twoje błazeństwa nie udały, przychodzisz tu i łajdakiem, rozbójnikiem chcesz zostać? Zabójstwo, chłopcze! rozumiesz ty to słowo? Idziesz spać spokojnie, gdy główki makowe pozbijasz — ale zabójstwo na duszy swojej nosić...
KOSIŃSKIZa każde zabójstwo na twój rozkaz popełnione odpowiem śmiało.
KAROLCo? takeś już zmądrzał? Ośmielasz się człowieka pochlebstwami zjednać? Skąd wiesz, że ja strasznych snów nie miewam albo że na łożu śmierci nie zblednę? Czyś już wiele nabroił, za co by cię do odpowiedzialności można pociągnąć?
KOSIŃSKIWprawdzie bardzo mało — jednakże ta podróż do ciebie,
Uwagi (0)