Józef Bronisław Marjański, Marek Pietruszka (czytanie dla przedszkolaków .PDF) 📖

Nic bardziej mylnego. Dlaczego tak się stało, trudno dziś jednoznacznie stwierdzić. Jedno jest pewne. Pozostał na zawsze w sercach towarzyszy broni. W dziewiętnastą rocznicę wypędzenia Austriaków z Radomia ufundowali oni nagrobek na mogile zmarłego. Na afiszach informujących o tej uroczystości radomianie mogli przeczytać:

„Posłuszni nakazowi kultu dla Niego ci, którzy go znali, którzy w dziele walki o Niepodległość Polski z nim współpracowali, wznieśli na jego mogile skromny nagrobek, pros ty jak życie żołnierza”

Wydarzenie to było jednym z punktów programu Zjazdu Historycznego VII Okręgu POW, który odbył się w Radomiu w listopadzie 1937 r. W uroczystości wzięło udział wielu znamienitych gości, m.in. minister pracy i opieki społecznej Marian Zyndram-Kościałkowski, dyrektor Polskiej Agencji Telegraficznej Konrad Libicki, a także poseł na Sejm IV kadencji Edward Kasprzykowski.

W okresie międzywojennym Józef Marjański w uznaniu zasług został awansowany pośmiertnie do stopnia majora Wojska Polskiego. Nadano mu również wysokie odznaczenia: w 1922 r. Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari, a w 1931 r. Krzyż Niepodległości z Mieczami. Pod koniec lat trzydziestych XX w. jednej z ulic w Białymstoku nadano jego imię. Z kolei w Radomiu, w murach „Handlówki”, w 10. rocznicę odzyskania niepodległości odsłonięto tablicę poświęconą 42 uczniom szkoły poległym za ojczyznę, na której wśród upamiętnionych jest również Józef Marjański. W marcu 1933 r. w ramach III Walnego Zjazdu Powiatowego Związku Peowiaków zorganizowano poświęconą mu uroczystą akademię, a w kościele garnizonowym odprawiono mszę świętą za duszę zmarłego.

Kolejne inicjatywy upamiętniające można było podjąć dopiero po 1989 r. Zarówno w Radomiu, jak i w Białymstoku znajdują się ulice jego imienia. Dzięki bogatym materiałom archiwalnym, przekazanym Muzeum Wojska w Białymstoku przez córkę Marjańskiego, w 2016 r. wydano album o życiu i działalności jej ojca. Rada Miejska w Radomiu 22 lutego 2021 r. nadała Józefowi Marjańskiemu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Radomia. W planach jest również renowacja jego nagrobka na cmentarzu w Radomiu przy ul. Limanowskiego. Należy mieć nadzieję, że podejmowane inicjatywy zapewnią Józefowi Bronisławowi Marjańskiemu poczesne miejsce, jeśli nie w „wielkiej” historii, to przynajmniej w lokalnej.