Alfons Zgrzebniok, Witold Iwaszkiewicz (coczytać PDf) 📖

Alfons Zgrzebniok, przymusowo wcielony do armii niemieckiej w 1914 r., wsławił się odwagą, bardzo szybko jednak doświadczenie wojskowe zdobyte na froncie I wojny światowej wykorzystał przeciwko Niemcom, organizując na Śląsku brawurowe i skuteczne akcje partyzanckie. W okresie I i II powstania śląskiego przyjął odpowiedzialną rolę dowódcy.

Od sierpnia 1919 r. do sierpnia 1920 r. komendant główny POW G.Śl., współautor planów wybuchu I powstania śląskiego oraz jego dowódca. Dowodził wojskami także w czasie II powstania śląskiego. Szef oddziału personalnego Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych w czasie III powstania śląskiego, następnie doradca wojskowy przy sztabie 1 Dywizji Wojsk Powstańczych. Współzałożyciel Związku Byłych Powstańców, następnie Związku Powstańców Śląskich.

Zarówno przez współczesnych, jak i w literaturze Alfons Zgrzebniok był określany jako postać kontrowersyjna, na którą to ocenę miała wpływ głównie jego działalność w okresie I i II powstania śląskiego, kiedy to – będąc postacią pierwszoplanową – musiał funkcjonować na styku grup ludzi mających odmienne i wzajemnie wykluczające się nieraz wizje walki o przywrócenie Śląska odrodzonej Polsce. Z jednej strony naraziło go to na zarzut chwiejności charakteru i nadmiernego ulegania wpływom. Z drugiej strony podkreślano, że mimo świadomości, iż I powstanie było z góry skazane na przegraną, nie cofnął się przed wzięciem na siebie odpowiedzialności za jego losy, a dzięki osobistej energii i sprawnemu dowodzeniu zapobiegł masakrze oddziałów powstańczych oraz doprowadził następne, II powstanie do zwycięskiego końca.