Zieleń na obrusie - Urszula Jarosz (biblioteka hybrydowa txt) 📖

Wszystko zaczęło się od tego, że żona spakowała dwie walizki i nagle się wyprowadziła. O świcie. Po paru tygodniach, równie niespodziewanie i o równie dziwnej porze dnia, stanęła z walizkami w progu naszego domu. Zażądała rozwodu i podziału majątku. Mnie przypadł w udziale pies, samochód sportowy i pokaźny pakiet akcji, ona wzięła dzieci, dom i starego opla kombi. Nie pozostawało mi nic innego jak znaleźć sobie jakieś lokum.

Zamieszkałem w starej dzielnicy leżącej niedaleko centrum. W dzień siedziałem w biurze przed komputerem, wieczory, po przyjściu z pracy, spędzałem przed telewizorem, z talerzem na kolanach, w zasięgu ręki szklanka. Najchętniej żywiłem się makaronem z jajkami i plackami ziemniaczanymi, do tego piwo. Przed absolutnym bezruchem ratował mnie pies. Zawsze o tej samej porze wychodziłem z nim na spacer. Latem włóczyłem się po okolicznych parkach, zimą i jesienią, gdy wcześnie robiło się ciemno, łaziłem ulicami i zaglądałem ludziom w okna. To bardzo ciekawe zajęcie. Można zobaczyć wielkie biblioteki z małymi żaglowcami zamkniętymi w butelkach, podrabiane lampy Wagenfelda i kwitnące na parapecie kaktusy. Przez szyby, w których odbijała się ulica, nigdy nie udawało mi się dojrzeć ludzi. Pozostawali w ukryciu, a przedmioty wystawione w oknach na pokaz stawały się ekwiwalentem właścicieli i były namacalnym dowodem ich predylekcji.

Pewnego wieczoru, przed jednym z typowych dla tej części miasta, małych, kamiennych domów, stanąłem jak wryty. Przez ogromne okna, zupełnie nie pasujące swą wielkością do szarych, ciężkich murów, widać było rozległy salon. Przy stole, tyłem do ulicy siedziała bardzo stara kobieta. Przynajmniej tak wyglądała, ze swoimi cienkimi, szpakowatymi włosami spiętymi w staromodny kok i przygarbionymi, nieruchomymi plecami. W tej właśnie chwili podszedł do niej siwy mężczyzna. Jego bujna, biała czupryna kołysała się w takt, krótkich, poszarpanych, ale energicznych jeszcze ruchów. Dwie chude, żylaste dłonie (salon był rzęsiście oświetlony i mogłem wszystko dobrze zobaczyć) położył na jej ramionach. Pochylił się szepcząc jej coś do ucha. Jego drżące starczo ręce potrząsały silnie ciałem kobiety, ale sylwetka wyrażała, pełną opiekuńczej zapobiegliwości, uwagę. Stojąc na skraju trawnika udawałem, że czekam aż mój pies załatwi swoje psie sprawy, tymczasem chłonąłem widok w oknie. Szary dom, żółte światło, mały ogródek, ciepłe dłonie, starość we dwoje. Nie było mi to dane. Mój Boże, nie ważne czy z mojej, czy z jej winy. Nie przeżyję jednak takiego spokojnego schyłku życia. Tymczasem mężczyzna potrząsnął jeszcze parę razy ramionami kobiety (pewnie, biedak, miał parkinsona) i usiadł z drugiej strony stołu. Nie odrywał od niej wzroku i byłem przekonany, że jego spojrzenie przepełniała czułość. Ona nawet nie drgnęła, od lat przyzwyczajona zapewne do jego adoracji. Tego wieczoru zamiast trzeć ziemniaki na placki zamówiłem kolację u Włocha i popiłem czerwonym winem.

Wieczory są najgorsze. Jak resztka przypalonej grochówki. Lepka warstwa na dnie wysokiego garnka. Czy zawsze będę się ich bała? Czy już nigdy nie da się nic z nimi zrobić? Zmienić, wyprostować, wyskrobać, pozmywać, wywietrzyć? Schować czysty garnek do szafki? Nie, nie da się cofnąć czasu. Dlaczego nikt mnie nie pyta, czy chcę tak długo żyć?

– Nic nie zjadłaś! – nagły dźwięk słów świdruje w uszach.

– Nie mam apetytu. Może jutro...

– Zamawiamy dostarczanie obiadów do domu, a ty nic nie jesz! Wiesz ile to kosztuje?

Pewnie, że wiem. Co z tego? Nie mogę nic przełknąć. Gardło mam zasznurowane, jak stare, za ciasne kozaczki. Mam nadzieję, że nie zezłości się za bardzo. Boję się jego złości. Ciągle wylicza mi, ile go kosztuję. Mierzy mnie w euro i centach. Od lat, gdy sumuje pod koniec miesiąca nasze wydatki, napady wściekłości unoszą się w mieszkaniu, jak złe powietrze wypuszczone z jelit. Nie mam pojęcia co mu się dzisiaj stało, pozapalał wszystkie światła, nie patrząc na koszty. A gdzie oszczędność? Nie powiem – ładnie to wygląda. O! Teraz zniknął w kuchni – pewnie po deser. I dobrze, niech idzie. A mnie przez chwilę wydaje się, że salon wypełnia się ludźmi. Jeszcze moment i z trzaskiem otworzą się drzwi: mamo, mamo! Mogę iść do kina na dwudziestą?

Co to? Próbuję się skupić. Słychać dźwięki jakiegoś instrumentu? Coś wibruje w meblach, w murach, w podłodze. Jak dawniej, gdy grywaliśmy tu muzykę kameralną. Spotykaliśmy się z sąsiadami: skrzypce, wiolonczela, fortepian, trąbka. Ja grałam na fortepianie. Dobrze grałam, palcami biegałam szybko po klawiaturze. Uderzałam jak młoteczkami, raz mocno, raz trochę ciszej. Albo gładziłam, pieściłam klawisze lekkim dotykiem. Palce – zwinne, małe zwierzątka. Patrzę na swoje ręce. Zaplątały się w spódnicę, materiał czepia się suchej skóry. Pękate gruzełki stawów nawleczone na cienkie kości.

– Zobacz co zrobiłaś! Patrz, gdzie kładziesz łyżkę. Cały obrus zaświniłaś. Kto to będzie prał?!

Szarpnięte jego głosem dźwięki muzyki rozsypują się jak koraliki po podłodze i wsiąkają w wypłowiałe dywany. Niezdarnie biorę łyżkę do ręki – brzdęk – kładę ją na skraju talerza. Paznokciem usiłuję zeskrobać plamę z obrusa. To nie ma jednak sensu. Nie schodzi!

Czego się tak gapisz dziadu jeden! Dobrze, nabrudziłam. A ty nie brudzisz? Może byś zmienił spodnie i marynarkę?! Z plam na rewersie da się historię wyczytać. Cały, tygodniowy jadłospis. Portki moczem ci śmierdzą. Modlę się byś usiadł po drugiej stronie stołu, a nie koło mnie.

Co ja miałam zrobić? Zupa taka jakaś, w talerzu... Co to za zupa? Zielona... grochowa chyba, albo groszkowa. Plama zielona na obrusie?

– Zobacz Tobi. Co to za plama na obrusie? Co to za zupa? Jadłeś? – mówię do Tobiasa, który wchodzi do salonu

– Zjadłem już swoje. Nic nie jesz, nie dostaniesz deseru.

– Nie chcę deseru. Mam ochotę na czekoladę.

– Mówiłem ci, że nie dostaniesz. Ani deseru ani czekolady. Nie dostaniesz czekolady! Nie do-sta-niesz!

Ale się zaperzył. Aż mu ślina cieknie. Pluje jak mówi. Mówi, gdy pluje. Cisza dookoła..., tylko on gada. Spać mi się chce. Szkoda, że nie ma czekolady. Jest tylko zielona zupa. Bardzo szkoda. Zielona zupa jest do niczego. Robi plamy na obrusie. Nie pójdę jeszcze na górę. Zdrzemnę się przy stole. Nie chce mi się ruszać. To tak daleko. Patrzę na wielkie lustro na ścianie. Odbija się w nim okno, a za oknem zmrok. Sama już nie wiem. Czy ciemność jest w lustrze, czy na ulicy? Jest i tu i tam. Otacza mnie ze wszystkich stron. Sączy się. Codziennie odrobinę więcej, codziennie trochę bliżej. Skrada się pod powieki. Sza...

– Przestań się kołysać przy tym stole i idź wreszcie spać. Zaraz wpadniesz głową do talerza.

Ostre słowa budzą mnie z płytkiego snu. W miękką ciszę wdziera się zimna chropowatość. Kulę się ze strachu. Na ramionach zaciskają się palce. Twarde jak szpony. Boli. Od wstrząsów wysuwają mi się włosy ze spinek. A może to było: spinki wypadają z włosów?

– Zostaw! Zaraz idę. Przysnęłam trochę.

– Chrapiesz.

Rzuca ze złością ponad moją głową i siada w końcu po drugiej stronie stołu. Siedzimy w milczeniu. Tobias patrzy na mnie z wyrzutem. Znów ma o coś pretensję, ale ja naprawdę nie wiem o co.

Wstaję z fotela, opieram się o stół. Muszę odczekać parę chwil, zanim nogi zdolne będą do jakiegokolwiek ruchu. Ból wędruje po ciele, łapie w kleszcze kolana, pełznie do kostek i stóp. Stawy sztywne jak u drewnianej marionetki. Oddycham ciężko. W pokoju słychać świst powietrza wydobywającego się z płuc. Powoli ból ustaje, prostuję się i odrywam się od przystani stołu.

– Idę na górę. Zasuniesz żaluzje?

– Oczywiście. Zaraz do ciebie przyjdę.

Tobias wstaje prędko i znów idzie do kuchni. Pewnie, zmykaj! Po co masz patrzeć jak człapię. Widzieć niemoc, która cię drażni. Masz nadzieję, że jak uciekniesz to cię nie dopadnie, ominie na skutek nieobecności?.

Powoli przemierzam pokój. W połowie drogi muszę zrobić małą przerwę. Opieram się o pianino. Moje pianino... Podnoszę klapę. Czarne – białe; białe, białe – czarne i znów białe. Kolory migają mi przed oczami. Szachownica dźwięków. Zaraz... szachownica jest przecież kwadratowa, tam są różne takie czworoboki, ale nie tu. To nie tak! Myślę w popłochu. Inaczej: łańcuch, sznur, korale, sekwencja, drabinka... znalezione słowa uspokajają mnie.

Uderzam powoli w klawisze. Pierwsze takty kwintetu „Pstrąg” Szuberta – mojego ulubionego. Z kuchni wybiega Tobias.

– Anne? Ty grasz?

– Tak tylko, oparłam się.

Podchodzi do mnie. Staje obok, wydobywa z instrumentu następnych kilka taktów i zamyka klawiaturę.

– Chodź. Zmarzniesz. Trochę za dużo wietrzyłem. Zaprowadzę cię do sypialni.

Idziemy po schodach. Opieram się o niego. Pod kwaśną wonią moczu czuję ciepły zapach jego skroni. W łóżku natychmiast zasypiam.

– Tobi! Toooobi!

Jestem zrozpaczona. Zanim się zastanowiłam już go zawołałam. Po co? Przykrywam się szczelniej kołdrą. Pali mnie wstyd. Płaczę.

– Co się stało?

Tobias wpada do pokoju. Przerażony szarpie pościel.

Powoli podnoszę głowę.

– Nic. Znów popuściłam.

– Wstawaj!!

Zrywa ze mnie kołdrę, pomaga wstać. Stoimy chwilę koło łóżka i patrzymy na poplamione prześcieradło. W łazience zdejmuję piżamę i wrzucam pod prysznic. Tobias przytrzymuje mnie, żebym nie upadła. Łzy nieprzerwanym strumieniem spływają mi po twarzy.

– Dlaczego nie założyłaś podkładki?

– Zapomniałam.

– To ja mam o tym pamiętać?

– A kto pamiętał zawsze o twoich krawatach?

Milczy

– A widzisz – mówię przez łzy.

– Ale bez krawata nie robiłem plam.

– Ja robię plamy, a ty śmierdzisz.

Widzę, że chce się zezłościć, wybuchnąć, łapie niecierpliwie oddech i nagle spogląda na mnie z nieśmiałym uśmiechem:

– Naprawdę śmierdzę? Nic nie czuję.

Napięcie między nami opada.

– Kiedyś śmierdziałeś męskim potem, teraz siuśkami.

– Fu! – przesadnie śmiesznie krzywi nos. – Dlaczego nic nie mówiłaś?

Wzruszam ramionami

– Ty śmierdzisz, a ja brudzę. Świetna para.

Wybuchamy śmiechem. Zanosimy się od śmiechu. Wierzchem dłoni wycieram łzy. Spoglądam na niego i śmiejemy się coraz bardziej. Nie mogę stać. Siadam na zimnej podłodze lekko czkając. Tobias siada koło mnie.

– Pamiętasz swoją drogą, koronkową bieliznę? Zabrudziłaś krwią. Chciałaś wyrzucić, choć to była twoja ulubiona.

– Pamiętam. I ty ją doprałeś. Cienką koronkę...

Milkniemy...

– Wstawaj. Podłoga jest zimna, zaziębisz się. Idź pod prysznic, a ja wrzucę pranie do pralki.

Wchodzę do kabiny prysznicowej. Przytrzymuję się szerokiego uchwytu i siadam na stołeczku. Tobias zamyka poręcze. Ciepła woda spłukuje wstyd.

– Znowu zasypiasz przy stole. Idę zaraz na górę. Przygotuję ci łóżko.

Głos Tobiasa przywołuje mnie do rzeczywistości. Łagodny głos, ciepły. Uśmiecham się do niego. Do Tobiasa i jego głosu. Dzisiaj jestem dla nich dobra. Słyszę, że mnie lubi. Zjadłam kolację i nie narobiłam plam.

– Pyszna ta zupa burakowa.

– To barszcz.

– Barszczyk. Tak, masz rację, barszczyk!

Mam ochotę podskoczyć na krześle z radości. Właśnie, to takie proste! Po prostu barszcz.

– Czy dzisiaj jest święto?

– Dlaczego pytasz?

– Bo jemy barszcz i kaczkę. To kaczka prawda? Zawsze jedliśmy kaczkę w święta.

– Umówiliśmy się przecież na uroczystą kolację, to zamówiłem lepsze jedzenie.

– Moja mama robi najlepszą kaczkę na świecie. Dlaczego nie zaprosiłeś mamy?

Tobias wykrzywia usta. Widać, że jest niezadowolony z mojej odpowiedzi. Coś chyba źle powiedziałam. Znowu nie tak... coś pokręciłam, tylko co?

– Żartowałam – kłamię bez zmrużenia oka.

Patrzę jak mu się rozjaśnia twarz. Zdaję się, że nie lubi mojej mamy. Wcale się nie dziwię. Wszyscy mężczyźni nie lubią teściowych.

– Po co nam mama. Przecież mamy siebie. Tylko by tu przeszkadzała.

Mówiąc to śmieję się głośno. Na wszelki wypadek. Nie jestem wcale pewna, czy to co mówię jest w porządku. Czy nie ma błędów. Więc jestem sprytna. Jak lis. Nie dam się złapać. Nie pozwolę. Bo to tak często bywa. Najpierw mu się nie podoba co mówię, a później śledzi mnie, obserwuje, czyha. Chce mi zabrać wszystkie myśli. I nikt mnie już nie uratuje. Nikt nie ochroni przed nim. Nie ma nikogo. Wszyscy gdzieś wyszli. Zniknęli. Zostawili mnie tylko z nim – zostawili nas samych. W pustym, ciemnym domu. Muszę być czujna.

Wchodzę na schody. Nagle stopa wplątana w dywan. Szukam dookoła siebie... Poręcz! Lampa! Ściana! Tobias na szczycie schodów, patrzy... wyciągnięta ręka, kamienna podłoga tuż tuż. Huk w głowie, ból. Ciemność...

Chodziłem pod to okno jeszcze wiele razy. Czasem było ciemno w mieszkaniu, czasem były zasunięte story, a od czasu do czasu salon był skąpany w świetle. Nie odkryłem w tym żadnej prawidłowości. Pewnie nie zastanawiali się nad tym jak spędzają czas. Po prostu ze sobą byli. Mój pies nauczył się robić kupę na ich trawniku więc od tej pory brałem ze sobą plastikowe torebki i sprzątałem jego odchody. Bałem się, że jak uzbiera się większa porcja psich pozostałości, przegonią mnie z przed okna. Nie mogłem przecież stracić swoich obserwacji. To było lepsze niż kryminał o dwudziestej piętnaście. Nie powinno mnie zatem dziwić, że kiedy pewnego wieczoru zobaczyłem przed ich domem karetkę pogotowia ogarnął mnie niepokój. Samochód był pusty, co oznaczało, że sanitariusze i lekarz są w budynku. Stałem cierpliwie na chodniku