Trędowata - Helena Mniszkówna (czytać książki online za darmo .TXT) 📖
Najsłynniejszy polski melodramat, książka, która przebojem podbiła serca czytelników i czytelniczek. Wątki i motywy znane z wielkiej literatury pozytywistycznej, jak mezalians, krytyka wyobcowania elit czy propagowanie pracy u podstaw, zaspokajały czytelnicze potrzeby obcowania z literaturą wyższą. Z drugiej strony jest to pozycja łatwa w odbiorze nawet dla niewyrobionych czytelników, przy tym posługująca się popularnym motywem „księcia i Kopciuszka”, nęcąca opisami olśniewającego życia arystokracji, a przede wszystkim: książka o miłości.
Dotychczasowa wielka polska proza skupiała się na wielkich sprawach narodowych i społecznych, traktując wątki uczuciowe jako uzupełnienie głównych tematów. Nagle pojawiła się powieść miłosna, na jaką czekały tysiące odbiorców. Po jej ukazaniu się większość recenzentów Trędowatą zbagatelizowała, w najlepszym razie udzielając autorce uprzejmych zachęt do dalszej pracy. Tym większe było zaskoczenie, kiedy powieść błyskawicznie podbiła rynek czytelniczy, mnożyły się wydania, zaczytywano się nią w pałacach i w czynszowych kamienicach. Niezwykłą popularność powieści doceniło również kino: pierwszym polskim filmem niemym była ekranizacja Trędowatej, w której w głównych rolach wystąpiły dwie największe gwiazdy: Jadwiga Smosarska i Józef Węgrzyn; od czasu publikacji romans sfilmowano czterokrotnie.
- Autor: Helena Mniszkówna
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Trędowata - Helena Mniszkówna (czytać książki online za darmo .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Helena Mniszkówna
194. feston — element dekoracyjny w formie podwieszonego po bokach pęku kwiatów czy owoców lub fragmentu tkaniny upiętej guzami, inaczej girlanda. [przypis edytorski]
195. ciceron (daw., z wł.) — przewodnik. [przypis edytorski]
196. ochrona a. ochronka (daw.) — zakład dobroczynny zajmujący się opieką nad sierotami i ubogimi dziećmi. [przypis edytorski]
197. adamaszek — ozdobna tkanina, najczęściej jedwabna, z jednej strony mająca błyszczący wzór na matowym tle, z drugiej zaś matowy na błyszczącym; zwana tak od Damaszku, gdzie ją początkowo wyrabiano. [przypis edytorski]
198. comment donc (fr.) — jak tam. [przypis edytorski]
199. les vieilles histoires (fr.) — stare historie. [przypis edytorski]
200. pensez bien, comtesse (fr.) — proszę dobrze pomyśleć, hrabianko. [przypis edytorski]
201. vous aussi (fr.) — ty też. [przypis edytorski]
202. Oh! non, maman! (fr.) — O nie, mamo. [przypis edytorski]
203. Une belle chance (fr.) — Świetna okazja. [przypis edytorski]
204. Canal Grande (wł.) — Wielki Kanał, jeden z głównych kanałów Wenecji, o dł. ok. 4 km i szer. 30–60 m, przepływając przez środek Wenecji, dzieli ją na dwie części; wzdłuż jego brzegów powstały w XIII–XVIII w. liczne, znane budowle. [przypis edytorski]
205. Oui, c’est très beau (fr.) — Tak, to bardzo piękne. [przypis edytorski]
206. doża — naczelnik państwa w Wenecji. [przypis edytorski]
207. hekatomba (z gr.) — w staroż. Grecji ofiara składana bogom ze stu wołów. [przypis edytorski]
208. Pardon (fr.) — Przepraszam. [przypis edytorski]
209. bakarat — hazardowa gra w karty. [przypis edytorski]
210. socha — dawne drewniane narzędzie rolnicze do orki: rodzaj rozdwojonego rylca. [przypis edytorski]
211. beautés européennes (fr.) — piękności europejskie. [przypis edytorski]
212. Moulin Rouge — kabaret w Paryżu, słynny jako miejsce narodzin skandalizującego tańca, kankana. [przypis edytorski]
213. Vous êtes détestable (fr.) — Pan jest wstrętny. [przypis edytorski]
214. imaginacja (z łac.) — wyobraźnia. [przypis edytorski]
215. pendent (z łac.) — pas zakładany przez ramię, służący do noszenia szpady, szabli itp. [przypis edytorski]
216. olstro — skórzany futerał na pistolet, przytraczany do siodła. [przypis edytorski]
217. flower — karabinek małokalibrowy na tzw. naboje Floberta, przeznaczony do ćwiczeń i polowań na drobne ptactwo. [przypis edytorski]
218. tir aux pigeons (fr.) — strzelanie do gołębi. [przypis edytorski]
219. Parfaîtement! (fr.) — Doskonale! [przypis edytorski]
220. va banque (fr.) — o cały bank, o wszystko; formuła używana w grach hazardowych. [przypis edytorski]
221. Nemrod — biblijny prawnuk Noego, sławny myśliwy. [przypis edytorski]
222. Nauzykaa (mit. gr.) — córka króla Feaków, bohaterka jednego z epizodów Odysei Homera. Statek Odyseusza rozbił się u wybrzeży wyspy Scherii, a fale wyrzuciły go na brzeg. Nauzykaa ze służkami wybrała się na brzeg morski, by uprać ubrania. Odgłosy ich zabaw obudziły Odyseusza, który zupełnie nagi, osłaniając się tylko gałęzią, wyszedł z lasu. Służki uciekły w popłochu, a Odyseusz błagał o pomoc Nauzykaę. Królewna podarowała mu ubranie i poradziła mu, by udał się do miasta i pałacu dopiero po jej powrocie i najpierw spotkał się z jej matką. [przypis edytorski]
223. jokey-clubista — członek Jockey Clubu, tj. klubu wyścigów konnych. [przypis edytorski]
224. powóz na gumach — powóz na kołach obciągniętych gumą; starsze powozy miały koła z metalu, więc tocząc się, hałasowały i trzęsły. [przypis edytorski]
225. pomiarkować się (daw.) — opamiętać się, pohamować się. [przypis edytorski]
226. jour fixe (fr.) — stały dzień. [przypis edytorski]
227. fajczarnia — palarnia, pokój do palenia tytoniu. [przypis edytorski]
228. tout est fini (fr.) — wszystko jest skończone. [przypis edytorski]
229. faworyty (daw.) — baczki, bokobrody. [przypis edytorski]
230. un pressentiment (fr.) — przeczucie. [przypis edytorski]
231. plus royalistes que le roi (fr.) — bardziej rojalistyczni niż król. [przypis edytorski]
232. sleeping (ang.) — wagon sypialny. [przypis edytorski]
233. accent grave (fr.) — dosł.: akcent poważny; znak diakrytyczny w postaci skierowanej w prawo i do dołu ukośnej kreski nad literą, oznaczający akcent samogłoski krótkiej o intonacji opadającej. [przypis edytorski]
234. Gaudeamus (łac.: radujmy się) — pierwsze słowo pieśni studenckiej Gaudeamus igitur, obecnie uroczystej i wykonywanej podczas oficjalnych uroczystości, niegdyś śpiewanej podczas studenckich biesiad. [przypis edytorski]
235. rżysko — pole po żniwach, czyli po skoszeniu zbóż. [przypis edytorski]
236. Królestwo — tu: Królestwo Polskie a. Królestwo Kongresowe, pot. Kongresówka (utworzone na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego). Tereny dawnej Polski pozostające pod zaborem rosyjskim w latach 1815–1918. Królem tego organizmu państwowego był car Rosji. Początkowo Królestwo miało odrębną konstytucję, sejm, walutę i wojsko, ale utraciło je w ramach represji po powstaniu listopadowym. [przypis edytorski]
237. stalle — ozdobne ławy kościelne z wysokimi oparciami, ustawiane wzdłuż ścian blisko głównego ołtarza, przeznaczone dla dostojników, zwł. duchownych, a. dla zakonników. [przypis edytorski]
238. Tiens (fr.) — No proszę. [przypis edytorski]
239. Voilà que tu es ridicule (fr.) — No proszę, jaki jesteś śmieszny. [przypis edytorski]
240. Lucie, soyez tranquille (fr.) — Luciu, uspokój się. [przypis edytorski]
241. beniaminek — najmłodszy syn, ulubieniec. [przypis edytorski]
242. N’est-il pas fou? (fr.) — Czyż on nie jest szalony? [przypis edytorski]
243. une fille très gentille (fr.) — bardzo miła panna. [przypis edytorski]
244. La majesté de la bagatelle (fr.) — Majestat błahostki. [przypis edytorski]
245. zresztą (daw.) — co do reszty, poza tym. [przypis edytorski]
246. acte de présence (fr.) — akt obecności; obecność dla formalności. [przypis edytorski]
247. orczyk — poziomy drążek służący do połączenia uprzęży koni pociągowych z pojazdem. [przypis edytorski]
248. centaur (mit. gr.) — stworzenie z ludzkim tułowiem na końskim korpusie. [przypis edytorski]
249. australski — dziś raczej: australijski. [przypis edytorski]
250. Heine, Heinrich (1797–1856) — niemiecki poeta romantyczny, znany liryk, prozaik i publicysta. [przypis edytorski]
251. en luxe (fr.) — w luksusowym wydaniu. [przypis edytorski]
252. wilegiatura (daw.) — dłuższy wypoczynek na wsi. [przypis edytorski]
253. Bourget, Paul (1852–1935) — francuski pisarz, autor powieści psychologicznych. [przypis edytorski]
254. buduar — pokój kobiecy służący do odpoczynku. [przypis edytorski]
255. Voyons, Waldy, tu es fou (fr.) — Ależ, Waldy, zwariowałeś. [przypis edytorski]
256. attaché (fr.) — przywiązany, asystujący, wierny. [przypis edytorski]
257. zdjąć — tu: zrobić zdjęcie, sfotografować. [przypis edytorski]
258. Ça n’ira pas plus haut (fr.) — To nie pójdzie wyżej. [przypis edytorski]
259. laufer (daw., z niem.) — goniec. [przypis edytorski]
260. perły uriańskie — wartościowe perły ze Wschodu, cechujące się wyjątkowym blaskiem. [przypis edytorski]
261. urbi et orbi (łac.) — dosł. miastu i światu (formuła błogosławieństwa wygłaszanego przez papieża w Rzymie podczas ważnych uroczystości katolickich); tu: całemu światu. [przypis edytorski]
262. hipiczny — związany z hipiką (hippiką), sztuką jeździecką, sportem konnym. [przypis edytorski]
263. widny (daw.) — widoczny, dający się widzieć. [przypis edytorski]
264. lokomobila — dawna wielofunkcyjna maszyna rolnicza: silnik spalinowy na kołach, używany do napędzania innych maszyn, np. młockarni. [przypis edytorski]
265. un vrai chevalier de la générosité (fr.) — prawdziwy rycerz hojności. [przypis edytorski]
266. buty palone — buty z błyszczącymi cholewami, ze skóry przyczernianej nad ogniem. [przypis edytorski]
267. taks — jamnik. [przypis edytorski]
268. pantalony (z fr., daw.) — spodnie, zwłaszcza zbyt szerokie. [przypis edytorski]
269. złocień — roślina z rodziny astrowatych, chwast polny o żółtych kwiatach. [przypis edytorski]
270. horriblement fatiguée (fr.) — potwornie zmęczona. [przypis edytorski]
271. hipodrom (z gr.) — tor wyścigów konnych. [przypis edytorski]
272. c’est sûr (fr.) — to pewne. [przypis edytorski]
273. a de la chance (fr.) — ma szczęście. [przypis edytorski]
274. wylanie (przestarz.) — wylewność, żywiołowa szczerość, serdeczność. [przypis edytorski]
275. niepodobieństwo (daw.) — coś niemożliwego a. nieprawdopodobnego. [przypis edytorski]
276. Ah! mademoiselle Marguerite! Bonjour! (fr.) — Ach, panna Margerita! Dzień dobry! [przypis edytorski]
277. Niesiecki, Kasper (1682–1744) — polski genealog heraldyk, autor 4-tomowego Herbarza polskiego (1728–1743), który zyskał szczególną popularność w poszerzonym wydaniu z lat 1839–1845, liczącym ponad 5000 stron. [przypis edytorski]
278. Salamandra nie darmo nosi swą nazwę: żaden płomień jej nie wzruszy — salamandra plamista to przypominający jaszczurkę płaz z ognistymi plamami na skórze; dawniej wierzono, że salamandry potrafią przeżyć w ogniu, a nawet, że się w ogniu rodzą; później stopniowo wyodrębniono mityczne salamandry żyjące w ogniu jako odrębne istoty (tzw. żywiołaki ognia) o tej samej nazwie. [przypis edytorski]
279. Sapristi! (fr.) — Do diabła! [przypis edytorski]
280. Qui est ça? (fr.) — Kto to jest? [przypis edytorski]
281. dame de compagnie (fr.) — dama do towarzystwa. [przypis edytorski]
282. mademoiselle (fr.) — panna. [przypis edytorski]
283. On l’accepte très bien (fr.) — Przyjmuje się ją bardzo dobrze. [przypis edytorski]
284. Que c’est ridicule! (fr.) — Jakie to niedorzeczne! [przypis edytorski]
285. Mais elle n’est pas mal? (fr.) — Ale jest niezła? [przypis edytorski]
286. Oui, pas mal (fr.) — Tak, niezła. [przypis edytorski]
287. Il l’adore! (fr.) — Uwielbia ją! [przypis edytorski]
288. à la Pompadour — na podobieństwo pani Pompadour (wpływowej kochanki króla Francji Ludwika XV). [przypis edytorski]
289. à la chapelle (fr.) — na wzór kaplicy. [przypis edytorski]
290. fertyczny (daw.) — ruchliwy, zwinny. [przypis edytorski]
291. plutokracja — warstwa społeczna ludzi bogatych i wpływowych. [przypis edytorski]
292. uncja — dawna aptekarka jednostka wagi, równa 30 g. [przypis edytorski]
293. pieczeniarz — człowiek wygodnie żyjący na cudzy koszt. [przypis edytorski]
294. vraiment (fr.) — naprawdę. [przypis edytorski]
295. szansonistka (z fr., przestarz.) — śpiewaczka kabaretowa, kawiarniana lub ogródkowa; piosenkarka. [przypis edytorski]
296. czardasz — ludowy taniec węgierski o zmiennym tempie. [przypis edytorski]
297. dyszkant — wysoki głos chłopięcy, odpowiednik sopranu. [przypis edytorski]
298. bachanalia — obchodzone w starożytnej Grecji (potem również w Etrurii i Rzymie) uroczystości ku czci Dionizosa (rzymskiego Bachusa), których świętowanie opierało się w głównej mierze na piciu wina, szalonych tańcach i swobodnych zachowaniach seksualnych. [przypis edytorski]
299. odaliska (z tur.) — niewolnica a. nałożnica w haremie sułtana tureckiego; przen. kobieta zalotna, namiętna. [przypis edytorski]
300. filister (pogardl.) — mieszczuch o ograniczonych horyzontach. [przypis edytorski]
301. szwajcar — odźwierny, służący stojący w drzwiach hotelu. [przypis edytorski]
302. atencja (przestarz., z łac.) — poważanie, szacunek, względy. [przypis edytorski]
303. argusowy — czujny, wszechwidzący; od imienia Argusa, stuokiego olbrzyma, strażnika na usługach Hery w mitologii greckiej. [przypis edytorski]
304. fanfaronada — chełpliwość, przechwalanie się. [przypis edytorski]
305. burszowski — zawadiacki, łobuzerski; od bursz: członek korporacji studenckiej na niemieckim uniwersytecie. [przypis edytorski]
306. Corso — tu zapewne: Via del Corso, centralna ulica Rzymu przechodząca przez starożytną część miasta. [przypis edytorski]
307. paliowy (daw., z fr.) — słomianożółty, jasnożółty. [przypis edytorski]
308. Mon lion (fr.) — Mój lew. [przypis edytorski]
309. kontent (przestarz.) — zadowolony. [przypis edytorski]
310. kontramarkarnia (daw.) — szatnia; od kontramarka (daw.): znaczek, numerek otrzymywany przy oddawaniu ubrania na przechowanie personelowi w teatrze, sali koncertowej itp. [przypis edytorski]
Uwagi (0)