Księga dżungli - Rudyard Kipling (książki w bibliotece .txt) 📖

te nikczemne orzechogryzy i liściojady porwały nam małego człowieka, o którym pewnie doszły cię wieści.

— Sahi, którego bezczelność wzrasta wraz z twardością igieł na grzbiecie, mówił mi niedawno, że podobno przyjęto do stada wilków jakiegoś chłopca, ale nie dawałem temu wiary. Sahi jest plotkarzem i roznosi po dżungli wieści przeróżne bez żadnej podstawy i zupełnie przekręcone, albowiem niczego dokładnie powtórzyć nie jest zdolny! — powiedział Kaa.

— Tym razem wyjątkowo powiedział prawdę! Jest to chłopiec, jakiego pewnie dotąd nie było na świecie. Jest to najlepszy, najmędrszy i najodważniejszy z ludzi. To uczeń mój, który imię starego Balu wsławi po najdalszych krańcach dżungli. Ponadto zaś wiedz, o mądry Kaa, że kocham go, to jest że kochamy go oboje z Bagerą bardzo!

— Ts... ts... — odparł Kaa, kręcąc głową — Wiem ja dobrze, co miłość znaczy... o... wiem! Mogę wam na dowód opowiedzieć ogromnie wzruszającą historię...

— Ocenić ją jak należy można tylko podczas księżycowej nocy i to mając pełny żołądek... — wtrąciła pośpiesznie Bagera. — Tymczasem nasz chłopiec znajduje się w niewoli u bandar-logów, a wiemy, podobnie jak cała dżungla, że małpy nie boją się nikogo prócz sławnego skalnego pytona Kaa.

— Mnie się jednego boją! — zawołał Kaa z dumą — To prawda... To prawda! Nędzne pyszałki, plotkarze i głuptaki... przeklęty małpi pomiot! Ale, wracając do małego człowieka, smutna to sprawa, że dostał się w ręce tego paskudnego plemienia. Wszakże często, gdy je znudzą z mozołem zbierane orzechy, ciskają je na ziemię. Tak samo łamią bez zastanowienia gałąź, którą przez pół dnia nosiły w triumfie po całej kniei, w zamiarze zrobienia z niej czegoś cudownego. Smutny, powtarzam, jest los tej biednej istoty ludzkiej w rękach bandar-logów! O ile dobrze dosłyszałem, przezywały mnie jaskółką i zimną rybą... wszak prawda?

— Jaszczurką i ziemną glistą!

— Hm... hm... należy im się tedy admonicja, by wiedziały, jak się wyrażać o swoim panu i pogromcy! Aaa tss... Muszę dopomóc ich słabej pamięci.. Ale mówcież, gdzież to zawlokły owego malca?

— Jedna dżungla to wie! — odparł Balu — Wydaje mi się, że w kierunku zachodzącego słońca. Sądziliśmy, o wielki Kaa, że ty musisz wiedzieć!

— Ja? Skądże by? Czasem chwycę którąś, gdy się nawinie, ale nie poluję specjalnie na śmierdzące bandar-logi, równie, jak nie pożeram żab i błota, w zapleśniałych kałużach gnijącego. Hss...

— Spojrzyjcie w górę! Chil... Chil... mówi Chil... Podnieś łeb, stary Balu ze stada wilków seeoneeńskich!

Balu, zdziwiony tym okrzykiem, wytrzeszczył na niebo oczy i ujrzał sępa Chila, spuszczającego się kręgami na skrzydłach, osrebrzonych po brzegach słońcem. Chil przerwał swój zwykły spoczynek popołudniowy i szukał Balu i Bagery po całej kniei, ale długo nie mógł ich znaleźć, bowiem przysłaniały je gałęzie drzew.

— Cóż tam nowego? — spytał Balu.

— Mauli-żabka znajduje się w niewoli u bandar-logów. Zobaczyłem go i prosił mnie, bym was zawiadomił. Zaniosły go na drugi brzeg rzeki do małpiego grodu, który nosi miano Mroźnych Pieczar15. Pozostaną tam zapewne czas jakiś, ale nie wiadomo, czy przez jedną noc, czy przez tydzień, czy godzinę. Nakazałem nietoperzom, by ich pilnowały w ciemności. Na tym koniec. Spełniłem me posłannictwo, a teraz życzę wam wszystkim tam na dole pomyślnych łowów!

— Pomyślnych łowów, Chilu! — odkrzyknęła Bagera — Najedz się aż do szczytu gardła! Wywdzięczę ci się, poczciwy sępie, przy pierwszej sposobności, pozostawiając dla ciebie nietknięty łeb wielkiego wołu!

— Nie ma za co dziękować! Nie ma za co! — odpowiedział — Chłopak znał hasło! Musiałem uczynić com uczynił, bo prawo jest prawem!

Chil machnął potężnymi barkami i zatoczywszy krąg, uniósł się w górę z rozmachem.

— Mauli nie zapomniał języka w gębie! — zawołał Balu z dumą — Choć jest jeszcze dzieckiem niemal, zapamiętał hasło w narzeczu ptaków i to mimo strasznej sytuacji, gdy go rzucano z drzewa na drzewo!

— Nieźle mu, co prawda, wbijałeś tę wiedzę w głowę paskudnymi łapskami swymi! — odrzekła Bagera. — Zresztą i ja dumna jestem z niego! Teraz, nie tracąc czasu, ruszajmy wszyscy w stronę Mroźnych Pieczar.

Wszyscy mieszkańcy dżungli wiedzieli dobrze, gdzie się miejscowość ta znajduje, ale niewielu miało ochotę tam się udawać. Tak zwane Mroźne Pieczary było to właściwie starodawne, opuszczone i zapomniane, zapadłe w ostępie miasto, a zwierzęta, jak wiadomo, unikają miejsc, gdzie bywali ludzie. Co najwyżej zachodzi tam odyniec, ale nigdy nie zdarza się, by wyprawiały się do ruin stada łowieckie czworonogów. Poza tym obrały sobie kryjówkę w Mroźnych Pieczarach bandar-logi, a przeto każde szanujące się stworzenie omijało tę miejscowość, spostrzegłszy ją z dala. Jedynie w czasie posuchy letniej, pod wpływem pragnienia zachodził tam ten i ów w nadziei znalezienia wody w rozwalonych na poły zbiornikach i studniach.

— Nie zdążymy tam przed północą, mimo największego pośpiechu! — powiedziała Bagera.

— Będę się starał biec co sił! — rzekł Balu z widocznym zakłopotaniem.

— Nie możemy krępować się tobą! — zawyrokowała — Pójdziesz sam śladem naszym. My i tak będziemy zmuszeni porządnie machać nogami... prawda, Kaa?

— Nogami albo i nie nogami! — zauważył poważnie — Ostatecznie potrafię pędzić nie gorzej od ciebie, mimo twych czterech łap.

Ruszyli żwawo, ale Balu mimo wszelkich wysiłków musiał bardzo prędko dać za wygraną i spocząć, bowiem zasapał się straszliwie. Zostawili go zalecając, by przybył jak najprędzej, a Bagera pomknęła szalonymi skokami. Kaa sunął w milczeniu, ale ani na chwilę nie udało się panterze wyprzedzić potężnego pytona. Pozostawał w tyle tylko w chwili, gdy przebywali potoki górskie, Bagera przesadzała je ogromnym susem, zaś Kaa musiał płynąć, wznosząc ponad wodę głowę i szyję. Ale dotarłszy do brzegu, równał się z nią rychło.

— Przysięgam na potrzaskane kraty — powiedziała o zmroku Bagera — że dzielny z ciebie wędrowiec!

— Jeść mi się chce! — odrzekł — A przy tym nie zapomniałem, że te pchlarze przezwały mnie cętkowaną kukułką!

— Jaszczurką! — poprawiła — A ponadto ziemną glistą!

— Mniejsza o wyrażenie! W każdym razie musimy się śpieszyć!

Wydawało się, że Kaa płynie po ziemi, niby rwący strumień. Bystrym spojrzeniem obierał najkrótszą drogę i nie zbaczał na włos z obranego kierunku.

Małpy zebrane w Mroźnych Pieczarach zapomniały już całkiem o opiekunach i obrońcach swego więźnia. Zaniósłszy chłopca do opuszczonego miasta, spoczęły na laurach po dokonaniu tak doniosłego czynu. Mauli nie widział dotąd w życiu hinduskiego miasta, więc mimo że ujrzał same tylko zwaliska, to dzieło rąk ludzkich wydało mu się nad wyraz wspaniałe i zdumiewające. Miasto pobudowane w niepamiętnych czasach przez jednego z radżów, którego posiadłości pochłonęła z wiekami dżungla, położone było na niewielkim wzgórzu. Widać było jeszcze ulice wyłożone flizami kamiennymi i bramy na poły zburzone, ze szczątkami drzwi wiszącymi na przegryzionych rdzą zawiasach. Głazy murów poprzerastały krzewy i wielkie drzewa, a ze ścian pospadały sztukaterie i płaskorzeźby, zaś leżąc długo na ziemi, uległy zwietrzeniu i rozsypały się w gruzy. Z okien wysokich baszt zwieszały się grube sploty lian i przysłaniały je zieloną szatą listowia.

Pośrodku widniał obszerny i okazały pałac bez dachu. Popękane tafle, którymi wyłożony był niegdyś dziedziniec oraz rozwalone cembrowiny studzien i wodotrysków pokryte były czerwonymi i szarymi plamami pleśni i porostów rozmaitych, a różne krzewy popodważały korzeniami nawet głazy, stanowiące obmurowanie dawnych stajen królewskich słoni, tak że leżały porozrzucane, jakby je umyślnie rozwalono. Z platformy pałacu widać było rozrzucone na upłazie wzgórza rozliczne domy miasta, tworzące dotąd kilka wyraźnie zarysowanych ulic. Pośród mroku rozwaliska te, pozbawione dachów, wyglądały razem wzięte jak duży, połamany i pozbawiony miodu plaster pszczeli.

U zbiegu dwu ulic widniała bezkształtna bryła kamienna, która była ongiś statuą jakiegoś bóstwa, gdzieniegdzie po rogach rozróżnić było można cysterny publiczne, studnie i resztki ścieków, a z wnętrza kilku świątyń o zapadłych kopułach wyrastały strzeliste palmy o pierzastych liściach i szerokich, wysokich pniach.

Małpy nazwały to miejsce swoim miastem i ujawniały wielką pogardę dla ludów dżungli żyjących w kniei, ale nie wiedziały zgoła, jaki cel mają te wszystkie zabudowania i co z nimi począć. Zasiadały gromadnie w wielkim przedsionku królewskiej sali radnej, szukały sobie pcheł, iskały się i pewne były, że postępują jak ludzie. Innym razem rozbiegały się po rozwaliskach i z trudem znosiły cegły i ułamki gzymsów w jedno miejsce, jakby miały zamiar doprowadzić miasto do porządku, ale za chwilę zapominały o wszystkim. Krzyczały, potrącały się, goniły i biły, za moment zaprzestawały tego wszystkiego i biegając po zdziczałym parku królewskim i tarasach pawilonów, trzęsły krzewami róż oraz pomarańczowymi drzewami, patrząc na spadające kwiaty i owoce i bawiąc się nimi.

Z wielką troskliwością zwiedzały też ustawicznie wszystkie ubikacje pałacu, przejścia nad- i podziemne, setki małych i wielkich komnat, ale nie wiedziały nigdy, co już znają, a co jeszcze zwiedzić należy i błądziły pojedynczo lub grupami, paplając i zapewniając się wzajem, że zachowują się zupełnie jak ludzie. Od czasu do czasu piły z wielkiej cysterny pałacowej, mącąc jednak wodę, popychając się i kłócąc, a dla odmiany stawały w grupach i wołały:

— Nie ma w całej dżungli ludu tak rozumnego, silnego, dobrego i łagodnego, jak lud bandar-logów!

Zabawiały się miastem i udawaniem ludzi przez czas pewien, ale gdy im się to znudziło, wracały na wierzchołki drzew i starały się wszelkimi sposobami zwrócić na siebie uwagę innych ludów puszczy.

Mauli nauczył się od dziecka szanować prawa i żyć według nich, nie mógł tedy nawyknąć do tego rodzaju postępowania. Gdy przybył tu wraz z małpami, było już dosyć późno, ale miast udać się na spoczynek po długiej podróży, bandar-logi zaczęły tańczyć wokoło niego i śpiewać głupkowate piosenki. Jedna z nich w napuszonej mowie sławiła dzień pojmania chłopca jako epokę w życiu ludu, albowiem Mauli nauczy wszystkie małpy splatać gałęzie i budować zasłony przed wiatrem i deszczem. Słysząc to, nazbierał zaraz giętkich gałązek i zabrał się do roboty, a małpy starały się go naśladować, ale po chwili praca ta przestała budzić w nich zainteresowanie, toteż rozbiegły się, targając się wzajem za ogony, podskakując na czworakach i wydając gardłowe okrzyki.

— Jestem głodny! — powiedział na koniec — W tej stronie dżungli nie mogę się zwrócić do nikogo, przynieście mi tedy pożywienia, albo pozwólcie zapolować na własną rękę!

Kilkadziesiąt małp udało się zaraz za miasto zbierać dlań orzechy i owoce, ale gdy wracały, pobiły się między sobą, pogubiły to, co niosły i wróciły z niczym. Mauli był głodny i miotał nim gniew straszny. Wałęsał się po opuszczonym mieście, od czasu do czasu rzucając hasło myśliwca, polującego na obcym terytorium, ale nie mógł się doczekać odpowiedzi. Widocznie miejsc tych, zażywających nader złej opinii, unikały wszystkie ludy dżungli i nie było nadziei napotkania nikogo.

— Sprawdza się — myślał — wszystko, co mówił Balu o bandar-logach. Nie znają one haseł myśliwskich, nie mają wodzów, słowem, żyją bez praw, paplając tylko głupkowato i posługując się zręcznie, ale bezcelowo rękami. Niezawodnie zginę tutaj z głodu, albo zostanę zabity i to z własnej winy. Muszę mimo wszystko spróbować, czy nie uda mi się wrócić do swojej dżungli. Balu wygrzmoci mnie tęgo, ale wolę wszystko, niż to obmierzłe przestawanie z nikczemnymi bandar-logami.

Zbliżył się niepostrzeżenie do murów miasta, ale małpy zauważyły to zaraz i zawróciły, zasypując go wyrzutami, iż nie dość wysoko ceni sobie szczęście, jakie się stało jego udziałem oraz szczypiąc go dotkliwie celem wzbudzenia uznania i wdzięczności. Zamilkł tedy i zacisnąwszy zęby, dał się zaprowadzić czeredzie małp na górny taras pałacu, skąd widać było cysterny z czerwonego granitu do połowy napełnione wodą deszczową. Pośrodku tarasu widniał zrujnowany pawilon z białego kamienia, pobudowany dla zmarłych dawno księżniczek. Kopuła tego pawilonu zwaliła się w połowie i przysypała wejście do korytarza, który wiódł tutaj z dolnych części pałacu, dając księżniczkom przystęp do tego uroczego miejsca. W ściany pawilonu wstawione były tafle z białego marmuru, pokryte bogatą, kunsztowną rzeźbą, a w mieszczące się powyżej owalne otwory powprawiał architekt przejrzyste płytki drogocennych kamieni, jaspisów, krwawników i agatów, tak że kiedy księżyc oblał jasnym światłem pałac, na posadzce i ścianach pawilonu rysowała się barwna delikatna sieć żyłek, podobna do przecudnej koronki czy haftu.

Mauli patrzył na to wszystko w niemym podziwie. Zły był, a jednak chwilami nie mógł się powstrzymać od śmiechu, słysząc słowa czeredy małp, przekonujących go, że lud bandar-logów jest szlachetny, mądry i dobry, on zaś okazał głupotę wielką, chcąc się od nich wynieść.

— Jesteśmy wielkie, jesteśmy zdumiewające i osiągnęłyśmy szczyt wolności! Nie ma mędrszego od nas ludu w całej dżungli! Wszystkie to twierdzimy zawsze, przeto jest to prawdą niezaprzeczalną! Ty słyszysz te słowa po raz pierwszy, przeto zważ dobrze, byś mógł je powtórzyć wszystkim ludom całej dżungli! Niech tylko zwrócą uwagę na nas, a przekonają się o naszych niezrównanych przymiotach!

Mauli milczał, a wkoło niego gromadziły się coraz to liczniejsze zgraje, słuchając mówców, którzy wysławiali lud bandar-logów, ile razy zaś jakiś mówca zatrzymywał się, by nabrać tchu, wszystkie wrzeszczały społem:

— To prawda! To prawda! Wszystkie jesteśmy tego samego zdania!

Mauli siedział ze zwieszoną głową, przytakiwał ilekroć zwracano się doń z pytaniem, a cały ten piekielny rozgwar przyprawiał go o zawrót głowy.

— Niezawodnie musiał je pokąsać Tabaki! — myślał — Widocznie są szalone! Czyż nigdy nie sypiają?... Ach... widzę obłok... sunie ku księżycowi.... o ile będzie dość ciemny, spróbuję się wymknąć cichaczem. Nieszczęście tylko, że jestem taki wyczerpany!

Ruch tegoż samego obłoku śledzili bacznie dwaj sprzymierzeńcy, zaczajeni w zasypanym na poły rowie obronnym miasta. Zarówno bowiem Kaa, jak i Bagera wiedzieli dobrze, że walka z taką przewagą liczbową jest nader trudna. Małpy rzucają się zawsze we sto na