Dziewczę ze Słonecznego Wzgórza - Björnstjerne Björnson (chcę przeczytać książkę w internecie .txt) 📖

grubsze od najgrubszego miejsca w pniu wierzby, która opowiadała o tym pewnego wieczora chmielowi, obejmującemu ją miłośnie ramionami. Brodata olbrzymka wiedziała o swej mocy i wysyłając w powietrze jeden konar po drugim, szyderczo mówiła do ludzi:

— Teraz mnie obcinajcie, jeśli chcecie!

— Nie! Tobie już nic nie zrobią! — powiedział orzeł, zniżył łaskawie swój lot, zwinął skrzydła i zaczął czyścić szpony z nikczemnej krwi jagnięcej. — Trzeba będzie powiedzieć mej żonie królowej, by się tu osiedliła! Ma ona właśnie znieść kilka jaj!... — dodał jakby zawstydzony i spojrzał na swe nagie nogi. Nasunęło mu się widać wspomnienie owych pierwszych dni wiosny, kiedy wszystko co żyje traci rozum pod wpływem promieni słońca. Po chwili jednak podniósł głowę i spojrzał spod nastroszonych piórami brwi ku czarnym skalnym iglicom, gdzie może krąży znudzona, osłabła i chora z powodu owych jaj królowa żona. Wzbił się w powietrze i za chwilę ujrzała sosna parę królewską zawieszoną wysoko w błękicie ponad skałami. Rozmawiali zapewne o swych sprawach domowych. Uczuła mimo wszystko pewien niepokój. Była dumna, a nic by tak nie schlebiało jej dumie jak to, by mogła kołysać w swej koronie królewską parę. Orły zwróciły lot w jej stronę i szybowały prosto ku niej. Widocznie sprawa została rozstrzygnięta, gdyż nie mówiąc ni słowa oboje zaczęli znosić gałęzie. Sosna napuszyła się jeszcze bardziej i w samej rzeczy nikt jej w tym nie mógł przeszkadzać!

W całym lesie powstał szum. Poleciały wieści o wysokim honorze, jaki spotkał sosnę mocarkę.

Opodal stała mała, powabna brzoza i przeglądała się w gładkiej tafli jeziorka, oddana marzeniom o miłości maleńkiego srebnoszarego dzwońca, który w południe sypiał zazwyczaj w jej gałęziach. Otaczała go wonią swych pąków, zatrzymywała na lepkich listkach komary i różne małe owady, by je mógł wygodnie schwytać, co więcej, czując, że upał się wzmaga, zbudowała mu w swej koronie cienistą altankę. Dzwoniec, widząc tyle dowodów przywiązania, zdecydował się zamieszkać tu na całe łato. Naraz orzeł osiedlił się na sośnie i biedny dzwoniec musiał uciekać. Cóż za strapienie! Dzwoniec wydzwonił jej cichutko pieśń pożegnania... Cichutko, by orzeł nie usłyszał, i odleciał.

Nie lepiej działo się kilku wrzaskliwym wróblom w krzaku dzikiego tureckiego bzu. Wiodły tam żywot tak grzeszny, że kos, mieszkający w pobliskiej osice, nie mogąc spać, wymyślał im od ostatnich. Poważny zaś kwiczoł zamieszkały w sąsiedztwie śmiał się z tej złości tak, że o mało nie spadł z gałęzi na ziemię. Wtem ptaki spostrzegły orła na sośnie! I wróble, i kos, i szpak, słowem wszystko, co mogło latać, uciekło co prędzej na łeb na szyję, i to cichaczem, pod gałęźmi drzew. Odlatujący kos przysiągł uroczyście, że póki życia nie osiedli się w sąsiedztwie wróblej hołoty.

Opustoszał więc las wokoło i zesmutniał, mimo że słońce świeciło tak pięknie. Tylko sosna radowała się, ale cóż to była za radość. Lękliwie uginały się przed jej gałęźmi wszystkie drzewa, ile razy zawiał wiatr z północy. Jej olbrzymie konary biły w powietrze nie mogąc dosięgnąć nikogo, a orzeł krążył wokoło jej korony, skupiony, mądry, nie robiąc sobie nic z wichury, jakby to był jeno przyjemny powiew unoszący w górę aromat lasu. Cała rodzina sosen była teraz w najlepszym humorze. Żadna sosna nie pomyślała, że tego roku ani jeden ptaszek nie uwije na niej swego gniazdka.

— Z drogi, hołoto! — wołały. — My jesteśmy członkami rodziny odznaczonej przez króla.

— O czym dumasz? — spytała nagle Ingrid, ukazując się wśród gęstwy. Stała, trzymając rozchylone gałęzie. Torbjörn podniósł się z ziemi.

— Tyle rzeczy chodzi człowiekowi po głowie! — odparł i spojrzał wyzywająco ku szczytom drzew. — Ludzie coś za dużo o mnie plotkują! — dodał, otrzepując swoją kurtkę z igliwia.

— Cóż cię obchodzi ludzkie gadanie?

— No, sam nie wiem. Zresztą nigdy dotąd nie gadali nic poza tym, co sam już przedtem postanowiłem... choćby nie przyszło nawet do wykonania.

— Źle mówisz!

— Może źle, ale to prawda.

Usiadła w trawie, on stanął przy niej i zapatrzył się w dal.

— Mogę łatwo stać się takim, jak chcą ludzie, niech mi przeto dadzą spokój!

— Byłaby to jednak twoja własna wina!

— Możliwe! Ale ludzie też są winni, jeśli człowiek staje się zły! Powiadam: chcę mieć raz święty spokój! — wrzasnął i spojrzał ku orlemu gniazdu.

— Co ci się stało, Torbjörnie? — spytała.

Obrócił się ku niej i roześmiał się.

— Uspokój się! — powiedział. — Tyle rzeczy przychodzi człowiekowi do głowy! Czy widziałaś się dziś z Synnöwe?

— Tak, już przybyła na hale.

— Dzisiaj?

— Tak.

— Z bydłem z Solbakken?

— Tak!

— Tra la la!

— Jutro my wypędzamy bydło! — powiedziała, chcąc zwrócić uwagę brata w inną stronę.

— Pomogę wypędzać! — rzekł Torbjörn.

— Ojciec pomoże, chce iść na hale.

— Tak? — powiedział i zamilkł.

— Pytał dzisiaj o ciebie! — ozwała się Ingrid.

— Doprawdy? — rzekł. Wziął gałąź i zaczął ją skrobać nożykiem.

— Powinien byś więcej rozmawiać z ojcem! — ozwała się znowu. — Ojcu przykro, żeś taki małomówny!

— Możliwe! — zauważył.

— Często o tobie mówi, gdy cię nie ma.

— Ale nie odzywa się do mnie, gdy jestem.

— To twoja wina.

— Może być...

— Nie mów tak. Sam dobrze wiesz, co ci zarzuca.

— Cóż takiego?

— Wszystko jedno. Ty wiesz i ja wiem... Otóż zarzuca ci, że gospodarujesz za dużo na własną rękę, a tego on nie może ścierpieć.

— Chciałby mi związać ręce?

— Zwłaszcza wówczas, kiedy bijesz!

— Czy mam pozwolić ludziom, by gadali, co chcą?

— To nie! Ale mógłbyś im trochę zejść z drogi. Ojciec czynił to zawsze i widzisz, jak go wszyscy szanują.

— Może nie dręczyli go tak jak mnie?

Ingrid milczała przez chwilę, potem obejrzała się i rzekła:

— Nie zda się na nic mówić o tym! Ale jeśli wiesz, że spotkasz wrogów, to lepiej nie idź tam, gdzie są.

— Nie! Właśnie tam być muszę! Nie darmo jestem Torbjörn Granlien.

Oskrobał całą gałąź z kory, teraz przeciął ją na dwoje. Ingrid spojrzała nań, a potem rzekła z wahaniem:

— Czy pójdziesz w niedzielę do Nordhaugów?

— Pójdę.

Zaległo milczenie. Potem Ingrid, nie patrząc nań, powiedziała:

— Czy wiesz, że Knut Nordhaug przyjechał na wesele siostry?

— Wiem.

Teraz spojrzała nań surowo.

— Torbjörn, Torbjörn! — zawołała z wyrzutem.

— Czy wolno mu teraz bardziej niż przedtem stawać między mną a... innymi?

— On nie staje... przynajmniej nie więcej niż ci... inni chcą tego!

— Nikt nie może wiedzieć, czego chcą inni!

— Ty to wiesz dobrze!

— Ona sama przynajmniej nie powiedziała!

— O, jakże możesz tak mówić? — zawołała Ingrid, popatrzyła nań z niechęcią, wstała i obejrzała się wokoło.

On rzucił kawałki gałęzi, zatknął nożyk za pas i zwrócił się ku niej.

— Słuchaj! Czasem czuję zniechęcenie do tego wszystkiego! Ludzie obmawiają i ją, i może dlatego, że nic nie dzieje się jawnie. A z drugiej strony, ja nie bywam nawet w Solbakken, bo ona mówi, że rodzice nie mogą na mnie patrzeć. Nie mogę do niej chodzić jak inni chłopcy do swoich dziewcząt... bo ona jest... święta! Tak się ma rzecz cała!

— Torbjörn! — zawołała.

Ale on ciągnął dalej:

— Ojciec nie chce wstawić się za mną ani jednym słowem. „Jeśli na nią zasłużysz, to będzie twoja”, powiada! Plotki, czyste plotki z jednej strony, a z drugiej za tę całą mękę nic... dosłownie... nic. Ja nie wiem nawet, czy ona...

Szybkim ruchem położyła Ingrid rękę na jego ustach i rozejrzała się niespokojnie wokoło. W tej chwili rozchyliły się gałęzie i ukazała się smukła postać. Była to Synnöwe.

— Dobry wieczór! — powiedziała.

Ingrid spojrzała na Torbjörna, jakby chciała powiedzieć: „A widzisz...”.

A on patrzył na nią, jakby jej wyrzucał: „Czemuś mi to zrobiła!”.

Żadne z nich nie zwróciło oczu na Synnöwe.

— Spocznę chwilę przy was! — powiedziała Synnöwe. — Tyle się dziś nabiegałam!

Usiadła. Torbjörn odwrócił głowę, jakby chciał zobaczyć czy tam, gdzie siada, jest sucho i wygodnie. Ingrid spoglądała z góry ku Granlien i nagle wykrzyknęła:

— Jezus, Maria! Krasula zerwała się ze sznura i wlazła prosto w koniczynę!... Ach, i druga też! To coś strasznego. Ostatni czas wypędzać bydło na hale.

I zbiegła ze wzgórza ku zagrodzie, nie żegnając się nawet. Synnöwe wstała niezwłocznie.

— Odchodzisz? — spytał Torbjörn.

— Tak! — rzekła i stanęła.

— Może zaczekasz chwilkę? — spytał, nie patrząc na nią.

— Kiedy indziej! — szepnęła.

— A kiedyż to nastąpi?

Spojrzała nań i on teraz patrzył na nią, ale długo trwało, zanim zaczęli mówić.

— Siądź sobie! — poprosił z zakłopotaniem.

— Nie mogę! — odrzekła.

Czuł, że wzbiera w nim ból, ale nagle ona uczyniła coś, czego się nie spodziewał.

Przystąpiła doń, spojrzała mu prosto w oczy i spytała:

— Czy się na mnie gniewasz?

Przypatrzył jej się uważnie i spostrzegł, że płakała.

— Nie! — odparł i wyciągnął dłoń.

Ale oczy jej napełniły się łzami, przeto nic nie widziała.

Po jakimś czasie cofnął rękę.

— Słyszałaś wszystko?

— Tak! — odparła i uśmiechnęła się, ale jej oczy były jeszcze bardziej napełnione łzami niż przedtem.

Nie wiedział, co mówić, przeto wyrwało mu się:

— Byłem może zbyt surowy!

Wyraził się bardzo oględnie. Spuściła oczy i obróciła się bokiem.

— Nie sądź o tym, czego nie znasz! — powiedziała łamiącym się głosem. Było mu nieswojo. Czuł się małym, strofowanym chłopcem, przeto, nie wiedząc, co wymyślić lepszego, rzekł:

— Przebacz mi!

W tej chwili wybuchła płaczem. Nie mógł znieść tego widoku, przystąpił więc blisko, objął ją ramieniem, pochylił się ku niej i spytał:

— Czy lubisz mnie trochę, Synnöwe?

— Tak! — szepnęła, szlochając.

— Ale to ci, widzę, sprawia przykrość!

Załkała jeszcze gwałtowniej i chciała się uwolnić z objęć.

— Synnöwe! — szeptał, przyciągając ją ku sobie. Położyła głowę na jego ramieniu i płakała rzewnie.

— Czekaj, pomówmy trochę! — powiedział, posadził ją na trawie i sam usiadł obok niej.

Otarła łzy i próbowała się uśmiechać, ale się jej nie udawało. Wziął ją za rękę i patrzył w oczy.

— Droga Synnöwe — pytał — powiedz, czemu nie mogę przychodzić do Solbakken?

Milczała.

— Czy nie prosiłaś rodziców?

Nie odzywała się.

— Czemuś tego nie uczyniła? — pytał, przyciągając ją do siebie.

— Nie śmiałam... — powiedziała cicho.

Zachmurzył się i oparł głowę na rękach.

— W takim razie nigdy się chyba tam nie pokażę! — rzekł z goryczą.

Miast odpowiedzi, zaczęła nerwowo wyrywać wrzosy.

— To prawda... — zaczął — że dopuściłem się niejednego, co może nie wypada... Ale myślę, że winnaś sądzić mnie pobłażliwiej!... Nie jestem zły — tu zrobił przerwę — jestem przy tym młody... mam zaledwie dwadzieścia lat...

Plątał się i nie mógł mówić dalej.

Posłyszał jej przyciszony głos:

— Nie mów tak. Nie wiesz, ile... nie chcę o tym nawet Ingrid wspominać...

I znowu zaczęła gorzko płakać. Przytulił ją do siebie.

— Pomów tylko z rodzicami! — rzekł. — Pomów, zobaczysz, wszystko będzie dobrze!

— Wszystko zależy od ciebie! — powiedziała.

— Ode mnie?

Obróciła się ku niemu i zarzuciła mu ręce na szyję.

— Gdybyś mnie kochał, jak ja ciebie... — powiedziała i spojrzała nań serdecznie, i uśmiechnęła się przez łzy.

— Czy ja cię kocham? — szepnął gorąco.

— O, nie chcesz mnie usłuchać! Wiesz dobrze, co by nas połączyło, ale nie chcesz tego uczynić... Powiedz, dlaczego? — Zaczęła mówić żywo. — Boże drogi! Nie wiesz, jak cieszę się na ten dzień, kiedy cię ujrzę w Solbakken! Ale ciągle dowiaduję się o różnych takich rzeczach... o takich, które to czynią niepodobieństwem... I muszę się o tym dowiadywać od własnych rodziców!

Nagle zrozumiał wszystko.

Pojął teraz wyraźnie, że Synnöwe wyczekuje z upragnieniem tej chwili, w której by mogła pokazać się z nim razem, przed rodzicami... To on... on sam... pozbawiają tego!

— Czemuż nie powiedziałaś mi tego nigdy otwarcie?

— Jak to? Mówiłam tyle razy!

— Nie rozumiałem... nie pojąłem tak jak dzisiaj.

Zamyśliła się, a potem powiedziała, układając w drobne fałdy rożek fartuszka:

— Może dlatego, że nie śmiałam...

Na myśl, że może się go bać, uczuł rozrzewnienie i po raz pierwszy w życiu pocałował ją w usta.

Zmieniła się nagle. Przestała płakać, spojrzenie jej stało się niepewne, chciała się uśmiechnąć, patrzyła to w dal przed siebie, to na niego, i milczała. On milczał także, ręce ich spotkały się same, ale nie złączyły się uściskiem. Oboje byli onieśmieleni. Cofnęła rękę, otarła łzy i poprawiła włosy nieco potargane, a on patrzył na nią i myślał sobie:

„Jest bojaźliwsza od innych dziewcząt w całej dolinie i chce, by się z nią inaczej obchodzić! Niechże tak będzie!”

Odprowadził ją aż do samej koliby na hali. Pragnął ją raz jeszcze przytulić do piersi, lecz — o dziwo! — nie śmiał jej dotknąć i wydawało mu się istnym cudem, że mu wolno kroczyć obok niej.

Na pożegnanie powiedział:

— Długo ludzie poczekają, nim będą mogli o mnie powiedzieć coś złego!

 

W domu zastał ojca noszącego worki zboża ze spichrza do młyna. Sąsiedzi zwozili swe zboże do Granlien i tam je mielono, choćby bowiem wyschły wszystkie potoki górskie, potok płynący przez jego grunta miał zawsze wody pod dostatkiem.

Dużo było tych