Placówka - Bolesław Prus (biblioteka szkolna online .txt) 📖
Krótki opis książki:
Placówka Bolesława Prusa to powieść pozytywistyczna, podejmująca tematykę chłopską.
Ślimak, główny bohater powieści wiedzie wraz z rodziną życie na polskiej wsi. Jego życie nie przypomina wcale sielanki, ale pełne jest codziennych trudów, jakie niesie ze sobą ubóstwo, ciężka praca i codzienna walka o godny byt dla rodziny. Dodatkowym problemem stają się niemieccy kolonizatorzy, którzy chcą wykupywać grunty należące do polskich chłopów — w tym właśnie ziemię Ślimaka.
Placówka Bolesław Prusa ukazała się w 1886 roku, widoczne są w niej wpływy realistyczne i naturalistyczne. Do najważniejszych kwestii poruszanych przez autora zalicza się chłopską moralność i gotowość do obrony własnych wartości i trudne relacje z wyższymi warstwami społecznymi.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Bolesław Prus
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Placówka - Bolesław Prus (biblioteka szkolna online .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Bolesław Prus
motyw ten powtarza się zresztą i w Anielce. Powagi wioskowe, stary Grzyb, sołtys Grochowski, odznaczają się tylko większą chytrością i zabiegliwością. Starsze pokolenie chłopów łączą pewne cechy dawnej daty, na przykład wrodzonego uszanowania dla osoby dziedzica w połączeniu z lekceważeniem, co jest zjawiskiem zwykłym i doskonale zaobserwowanym. Tych cech nie ma już w młodym pokoleniu — ani w Jędrku Ślimaku, ani w młodym Grzybie, który zresztą łajdaczy się i kończy jako zwykły złodziej. O tych młodych, buntowniczych chłopakach, dla których już stare powagi nie istnieją, można powiedzieć, że tkwi w nich coś z Bartosza Głowackiego i coś z Szeli, ale raczej z tego ostatniego. Wreszcie śliczny typ upośledzonego fizycznie i społecznie Maćka Owczarza akcentuje bardzo wyraźną różnicę klas między chłopami, zaznaczoną i w jednej z kronik z 1882 r., z powodu zabójstwa popełnionego przez gospodarza na pastuchu, który w karczmie nie chciał ustąpić mu swego miejsca. [...]
Przypisy:
1. opoczysty — skalisty; por. opoka: skała. [przypis edytorski]
2. majolika — ceramika (głównie naczynia) pokryta kolorowym szkliwem (barwionym i utwardzanym dzięki dodatkom metali: ołów, cyna), produkowana we Włoszech od XIV w. do XVII w. [przypis edytorski]
3. trześnia — dzika czereśnia a. wiśnia; czereśnia ptasia. [przypis edytorski]
4. opoka — skała. [przypis edytorski]
5. najmitka — kobieta najmowana do prac polowych. [przypis edytorski]
6. serwituty — w daw. Polsce uprawnienia chłopów do korzystania z dworskich łąk, pastwisk i lasów (tj. prawo do korzystania z drzewa opałowego, chrustu, runa leśnego oraz prawo wypasu). Reforma uwłaszczeniowa chłopów (Galicja 1848, Królestwo Polskie 1864) przyznawała właścicielom ziemskim prawo własności do terenów obciążonych serwitutami, ale bez zgody wsi nie mogli nią swobodnie dysponować (np. sprzedać ziemię a. wyciąć las); natomiast prawo chłopów do użytkowania terenów serwitutowych zostało potwierdzone, ale decyzję o sposobie jego egzekwowania pozostawiono właścicielom, co dawało im możliwość wywierania nacisku na wieś. W tej sytuacji szlachta dążyła do układu z wsią w sprawie serwitutów: za uzyskanie zgody chłopów na zniesienie obciążenia serwitutami jakiegoś terenu, wynagradzała ich innymi gruntami. [przypis edytorski]
7. komornik — chłop nieposiadający gospodarstwa ani domu, opłacający własną pracą swój pobyt w domu innego, bogatszego chłopa a. właściciela ziemskiego. [przypis edytorski]
8. gorszaś — forma skrócona od: gorsza jesteś. [przypis edytorski]
9. układła — dziś popr. forma: ułożyła. [przypis edytorski]
10. siewać (daw.) — siać od czasu do czasu. [przypis edytorski]
11. obsiędzie — dziś popr. forma: obsiądzie. [przypis edytorski]
12. kontent — zadowolony. [przypis edytorski]
13. przyszle — dziś popr. forma: przyśle. [przypis edytorski]
14. miedza — pas ziemi rozdzielający pola uprawne. [przypis edytorski]
15. korcy — dziś popr. forma: korców; korzec: daw. miara objętości ciał sypkich, wynosząca 128 litrów (korzec warszawski). [przypis edytorski]
16. posponować — postponować; ubliżać komuś, poniewierać kogoś. [przypis edytorski]
17. zakonkludować — zakończyć rozważania (dyskusję) wnioskami. [przypis edytorski]
18. hipika — jeździectwo; sztuka jazdy konno. [przypis edytorski]
19. taksować — oceniać. [przypis edytorski]
20. kondel (daw.) — kundel; tu: wyzwisko. [przypis edytorski]
21. krymka — płytka, ściśle przylegająca do głowy czapeczka bez daszka, zwykle z jedwabiu lub aksamitu, często ozdobiona haftem; pierwotnie część stroju Tatarów krymskich (stąd nazwa), następnie rozpowszechniona w Polsce od XVI wieku; tu: każde nakrycie głowy bez ronda. [przypis edytorski]
22. kiej (daw.) — kiedy. [przypis edytorski]
23. stłumiaj — dziś popr. forma W.lp tylko od czas. niedokonanego (tłumić): tłum. [przypis edytorski]
24. farmazon — niedowiarek, odmieniec, dziwak, oszust; źródłosłów od: franc-maçon będącego kalką z ang. freemason, tj. wolnomularz, mason. [przypis edytorski]
25. basarunek — chłosta; lanie. [przypis edytorski]
26. wziąć w arendę — wydzierżawić; użytkować za opłatą na rzecz właściciela. [przypis edytorski]
27. samem sobie winien — sam jestem sobie winien. [przypis edytorski]
28. losowanie — tu: pobór rekrutów spośród chłopstwa, który w zaborze rosyjskim odbywał się przez losowanie. [przypis edytorski]
29. nieszpory — nabożeństwo wieczorne w kościele katolickim. [przypis edytorski]
30. noma (gw.) — nam. [przypis edytorski]
31. Tyleście (...) zacenili — tyle zaceniliście, tj. tak wysoko wyceniliście. [przypis edytorski]
32. zara (gw.) — zaraz; od razu. [przypis edytorski]
33. prefit a. profit — dochód, zysk. [przypis edytorski]
34. paralusz (gw.) — paraliż. [przypis edytorski]
35. z wnątrza — z wnętrzności. [przypis edytorski]
36. reflektować kogo — uprzytamniać komuś coś. [przypis edytorski]
37. okowita — wódka; źródłosłów: aqua vitae (łac.), woda życia. [przypis edytorski]
38. jagły — kasza jaglana. [przypis edytorski]
39. me (gw.) — mnie. [przypis edytorski]
40. strzylo (gw.) — strzela. [przypis edytorski]
41. zaprzaniec — odstępca (od wiary), heretyk, zdrajca. [przypis edytorski]
42. instygować — podjudzać; oskarżać przed sądem. [przypis edytorski]
43. limaçon (fr.) — ślimak. [przypis edytorski]
44. świńmi — dziś popr. forma N.lm: świniami. [przypis edytorski]
45. benefis — tu: korzyść. [przypis edytorski]
46. jeometra (daw.) — geometra. [przypis edytorski]
47. chcieliśta (gw.) — chcieliście. [przypis edytorski]
48. chodźta (gw.) — chodźcie. [przypis edytorski]
49. łgą — dziś popr. forma: łżą; łżeć: kłamać. [przypis edytorski]
50. rychtyk (z niem.) — dokładnie, akurat. [przypis edytorski]
51. śwargotać — szwargotać; szybko i niezrozumiale mówić. [przypis edytorski]
52. ligaj (gw.) — kładź się. [przypis edytorski]
53. niechajcie mnie — zostawcie mnie; por. poniechać czego. [przypis edytorski]
54. dochodzić — tu: dojrzewać. [przypis edytorski]
55. Matki Boskiej Szkaplerznej — święto w kościele katolickim obchodzone 16 lipca. [przypis edytorski]
56. dyć (gw.) — przecież. [przypis edytorski]
57. omentry — geometrzy. [przypis edytorski]
58. bonować — tu: węszyć, kręcić się; używać, dobrze żyć (od łac. bonus: dobry). [przypis edytorski]
59. lamentarz (gw.) — elementarz. [przypis edytorski]
60. śkikać (gw.) — skakać. [przypis edytorski]
61. deces — manko, niedobór pieniędzy; dosł.: zgon. [przypis edytorski]
62. dziesięciosążniowy — mierzący dziesięć sążni; sążeń: miara długości wynosząca ok. 1,7–2 m. [przypis edytorski]
63. chleb sitny a. sitowy — chleb z mąki razowej przesianej przez sito, delikatniejszy od razowego. [przypis edytorski]
64. dzieżka — mała dzieża, tj. naczynie drewniane, wykonane z klepek, o kształcie ściętego stożka a. walca; wyrobem dzieży (jak również beczek) zajmował się bednarz; duże dzieże używano do wyrabiania ciasta chlebowego, mniejsze do przechowywania żywności. [przypis edytorski]
65. kiej (gw.) — kiedy. [przypis edytorski]
66. dwa złote (...) pół rubla — w zaborze rosyjskim 1 złoty dzielono na 30 groszy a. 15 kopiejek; 1 rubel dzielono na 100 kopiejek; tzn. 1 kopiejka liczyła 2 grosze, 50 kopiejek (pół rubla) 100 groszy, czyli 3 złote 10 groszy. [przypis edytorski]
67. garniec — daw. jednostka objętości ciał płynnych i sypkich, w XIX w. wynosiła ok. 4 litry; 32 garnce składały się na korzec, 48 garncy składało się na beczkę; korzec dzielił się na 4 kwarty (ok. 1 litr) a. 16 kwaterek (ok. ćwierć litra). [przypis edytorski]
68. po czemu (daw.) — po ile?; pytanie o cenę. [przypis edytorski]
69. kwarta — daw. jednostka objętości ciał płynnych, ok. 1 litr. [przypis edytorski]
70. pół rubla — ok. 3 złote 10 groszy. [przypis edytorski]
71. kopa — 60 sztuk. [przypis edytorski]
72. fular — chustka zawiązywana pod szyją. [przypis edytorski]
73. wytykanie — dziś: wytyczanie; odmierzanie i zaznaczanie powierzchni gruntu (daw. za pomocą tyk). [przypis edytorski]
74. jeneralny (daw.) — generalny. [przypis edytorski]
75. produkta — dziś popr. M. i B.lm: produkty. [przypis edytorski]
76. najmita — pracownik rolny wynajmowany do robót polowych; chłop nieposiadający własnego gospodarstwa. [przypis edytorski]
77. zobaczyta (gw.) — zobaczycie. [przypis edytorski]
78. swarzyć się — kłócić się. [przypis edytorski]
79. miętki (daw., gw.) — miękki. [przypis edytorski]
80. traktament — poczęstunek. [przypis edytorski]
81. nawięcy (gw.) — najwięcej. [przypis edytorski]
82. bandos — wędrowny robotnik najemny. [przypis edytorski]
83. luftmaszyna (z niem.) — maszyna parowa. [przypis edytorski]
84. szerść — dziś popr.: sierść. [przypis edytorski]
85. obowiązek — tu: praca. [przypis edytorski]
86. letko (daw., gw.) — lekko. [przypis edytorski]
87. niechać — nie ruszać; por. poniechać czego. [przypis edytorski]
88. pachciarz — w daw. Polsce: dzierżawca (np. karczmy, bydła, ziemi). [przypis edytorski]
89. szczeznąć (daw.) — umrzeć. [przypis edytorski]
90. odkaślnął — dziś popr.: odkaszlnął. [przypis edytorski]
91. kużden (gw.) — każdy. [przypis edytorski]
92. postojałem (gw.) — postałem. [przypis edytorski]
93. cięgoty (gw.) — dreszcze. [przypis edytorski]
94. stojałbym (gw.) — stałbym. [przypis edytorski]
95. algiery — okrycie wierzchnie męskie; szeroki płaszcz; gunia. [przypis edytorski]
96. wielgi (gw.) — wielki. [przypis edytorski]
97. Napolion — Napoleon (Bonaparte). [przypis edytorski]
98. zatętniały — dziś popr.: zatętniły. [przypis edytorski]
99. me (gw.) — mnie. [przypis edytorski]
100. nowyższy (gw.) — najwyższej. [przypis edytorski]
101. ekwipaż (z fr. équiper) — lekki pojazd konny z zaprzęgiem używany w XIX. [przypis edytorski]
102. dystans — tu: pewien odcinek (linii kolejowej). [przypis edytorski]
103. krakuska — rodzaj czapki (rogatywki ozdobionej piórami). [przypis edytorski]
104. rond (fr.) — kółko. [przypis edytorski]
105. włóka — miara powierzchni: 30 mórg, ok. 17,9 ha (179 550 m²). [przypis edytorski]
106. en avant (fr.) — naprzód (komenda wojsk. i taneczna). [przypis edytorski]
107. tournez (fr.) — proszę się obrócić (komenda taneczna). [przypis edytorski]
108. chaîne (fr.) — łańcuch; tu: figura taneczna. [przypis edytorski]
109. partagez — proszę się rozdzielić (tu: komenda taneczna). [przypis edytorski]
110. współcześnie — dziś w tym znaczeniu: równocześnie. [przypis edytorski]
111. ordynarny — tu: zwykły, zwyczajny. [przypis edytorski]
112. Herr Jesus (niem.) — Panie Jezu. [przypis edytorski]
113. omentra (gw.) — geometra. [przypis edytorski]
114. folwarek — dziś popr.: folwark. [przypis edytorski]
115. przynomni (gw.) — przynajmniej. [przypis edytorski]
116. ślipie (gw.) — oczy. [przypis edytorski]
117. styrczeć — dziś popr.: sterczeć. [przypis edytorski]
118. konował — lekarz. [przypis edytorski]
119. cerulik właśc. cyrulik — balwierz, daw. fryzjer, aptekarz i pielęgniarz w jednej osobie. [przypis edytorski]
120. ony (gw.) — oni. [przypis edytorski]
121. zadowolnić — dziś: zadowolić. [przypis edytorski]
122. bez (gw.) — przez. [przypis edytorski]
123. wytykać — dziś: wytyczać. [przypis edytorski]
124. sztyl (z niem. still) — cisza, spokój. [przypis edytorski]
125. włóka — miara powierzchni: 30 morg, ok. 17,9 ha (179 550 m²). [przypis edytorski]
126. morga — daw. jednostka miary powierzchni, pierwotnie oznaczała powierzchnię, którą jeden człowiek mógł zaorać lub skosić jednym zaprzęgiem w ciągu jednego dnia pracy; w przeliczeniu na dziś używane jednostki wynosiła na ziemiach polskich ok. 0,5 hektara; 1 włóka liczyła 30 morg. [przypis edytorski]
127. rosnął — dziś popr. rósł. [przypis edytorski]
Darmowe książki «Placówka - Bolesław Prus (biblioteka szkolna online .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)