Mała księżniczka - Frances Hodgson Burnett (elektroniczna biblioteka .TXT) 📖

sprawunkami mogłoby zaostrzyć jej apetyt nawet wtedy, gdyby otrzymała obfitsze i pożywniejsze jadło od tych ochłapów, jakie spożywała o najrozmaitszych porach, a zawsze dopiero po zakończeniu swych spraw kuchennych. Z czasem przywykła do skurczu, boleśnie dającego się we znaki żołądkowi.

— Takie uczucia muszą mieć żołnierze podczas długiego i uciążliwego marszu — powtarzała sobie często, znajdując upodobanie w tym wyrażeniu.

Także i swoją rezydencję na poddaszu pojmowała w sposób szczególny:

— Gdybym mieszkała w zamku, a Ermengarda była panią zamku sąsiedniego i przyjechałaby do mnie w odwiedziny z orszakiem rycerzy, lenników, wasali i wśród lasu proporców, wówczas na głos trąb, grających za zwodzonym mostem, wyszłabym na jej powitanie, po czym wydałabym ucztę w sali biesiadnej i przywołałabym minstreli114, by śpiewali, grali i opowiadali rycerskie dzieje. Gdy ona przychodzi na poddasze, nie mogę urządzać biesiady, ale za to mogę opowiadać różne historie i ukryć przed nią wszystkie niedomagania i złe strony mej siedziby. Tak musieli postępować w czasach głodowych zubożali właściciele zamków, gdy złupiono i splądrowano ich majętności.

Darzyła więc swego gościa, czym chata bogata: marzeniami, które snuła — widzeniami, jakie się jej jawiły — urojeniami, które były jej radością i pociechą.

— Chciałabym być tak chudą jak ty, Saro — rzekła nagle Ermengarda. — Zdaje mi się, że wychudłaś jeszcze bardziej ostatnimi czasy. Oczy zrobiły ci się takie duże, a przypatrz się, jak wystają ci kości w łokciach!

Sara poprawiła rękaw, który się jej zsunął.

— Zawsze byłam chuda — odpowiedziała — i zawsze miałam duże oczy.

— Bardzo lubię twoje oczy — rzekła Ermengarda, patrząc w nie z wyrazem serdeczności. — Wyglądają tak, jak gdyby umiały wzrokiem sięgać daleko. Lubię je i za to, że są zielone, choć często wpadają jakby w czarną barwę.

— Mam kocie oczy — zaśmiała się Sara — ale nie widzę nic w ciemności. Próbowałam czasami coś dostrzec, ale mi się nie udawało, pomimo że pragnęłam tego gorąco.

W tejże chwili za oknem zdarzyło się coś niezwykłego, czego nie zauważyła ani Sara, ani Ermengarda. Gdyby choć jedna z nich odwróciła się i popatrzyła w ową stronę, niechybnie przeraziłaby się widokiem czarnej twarzy, która zajrzała ostrożnie do pokoju i znikła równie szybko, jak się pojawiła — niestety nie tak cicho. Sara, która miała słuch bystry, obejrzała się i rzuciła okiem w stronę sufitu.

— To chyba nie był Melchizedech — rzekła. — Nie było słychać skrobania pazurkami.

— Co takiego? — spytała Ermengarda, nieco zaniepokojona.

— Czy nie słyszałaś żadnego szmeru?

— N-nie — wyjąkała Ermengarda. — A ty?

— Może to było tylko złudzenie... ale zdawało mi się, że coś się przesuwało cichutko po dachówkach.

— Co to mogło być? — zapytała Ermengarda. — Czyżby złodzieje?

— Nie — zaśmiała się Sara. — Tu nie ma co kraść.

Chciała coś jeszcze powiedzieć, ale słowa uwięzły jej w gardle. Tym razem już obie posłyszały dźwięk, który przeszkodził jej mówić. Rozległ się nie na dachu, ale na jednym z dolnych pięter; był to gniewny głos miss Minchin! Sara wyskoczyła z łóżka i zgasiła świecę.

— Ona łaje Becky — szepnęła, stojąc w ciemności. — Biedna Becky aż płacze...

— Czy ona tu przyjdzie? — szepnęła Ermengarda, przejęta śmiertelną trwogą na myśl o spotkaniu z przełożoną.

— Nie. Ona myśli, że już śpię. Nie ruszaj się.

Rzadko się zdarzało, by miss Minchin weszła na ostatni rząd schodów; Sara sobie przypomniała zaledwie jeden taki wypadek. Teraz jednak przełożona zbyt była rozgniewana, by wdzierać się sama na górę, tylko — jak z hałasu można było wnosić — gnała Becky przed sobą.

— Ty bezwstydnico, nieuczciwa dziewczyno! — krzyczała. — Kucharka mi się skarży, że wciąż jej coś ginie!

— To nie ja, prose wielemozny pani — szlochała Becky. — Choć ta i byłam głodno, ale to nie ja zrobiułam... nikiej115 tego nie zrobiułam!

— Zasługujesz na to, by cię wtrącono do więzienia — słychać znów było głos miss Minchin. — Wciąż coś porywa i kradnie! Połowę pasztetu zjadła!

— To nie ja! — popłakiwała Becky. — Poradziłabym zjeść i cały paśtet... ale nawet nie tknęłam go palcem!

Miss Minchin aż zdyszała się od gniewu i od wspinania się na schody. Ów pasztet miał stanowić jej drugą — własną tylko kolację! Toteż oburzenie jej nie miało granic.

— Nie kłam! — krzyknęła. — Ruszaj mi natychmiast do swego pokoju!

Sara i Ermengarda posłyszały jeszcze jedno zdarzenie, a potem odgłos zdeptanych trzewików, biegnących i potykających się na schodach. Posłyszały, jak Becky wbiegła do pokoju, jak zamykała drzwi za sobą — i odgadły, że rzuciła się na łóżko.

— Mogłabym zjeść i dwa takie paśtety, a dyć nie wzięnam ani kawałecka — łkała do poduszki. — To kucharka dała ten paśtet swojemu policyjonowi.

Sara stała w ciemności pośrodku pokoju, zaciskając zęby, na przemian otwierając i kurcząc rozpostarte dłonie. Ledwo mogła ustać na miejscu — jednakże nie odważyła się poruszyć, póki miss Minchin nie zeszła na dół i wszystko nie ucichło.

— Ależ to niedobra, okrutna kobieta! — wybuchnęła. — Kucharka sama przywłaszcza sobie różne rzeczy, a potem mówi, że to Becky je kradnie. Ale ona nigdy, nigdy nic nie ukradła... choć nieraz jest tak głodna, że zjada skórki chleba, rzucone do popielnika!

Zakryła twarz obiema rękami i wybuchnęła gwałtownym łkaniem. Ermengarda, słysząc ten płacz, była zdumiona i przerażona. Sara — ta niezwyciężona Sara — płakała! To jakby oznaczało coś nowego — jakieś nowe jej usposobienie, którego dotąd Ermengarda u niej nie spotykała. A gdyby... a gdyby...! Nowa, okropna możliwość zarysowała się nagle w poczciwym, ślamazarnym umyśle Ermengardy. Zeszła z łóżka i po omacku w ciemności doszła do stołu, na którym stała świeca. Potarła zapałkę i zapaliła świecę, po czym pochyliła się naprzód i spojrzała na Sarę oczyma pełnymi lęku, zrodzonego z nowej, nagle rozwiniętej myśli.

— Saro! — zapytała trwożnym głosem — czy ty... czy ty... Tyś mi nigdy tego nie mówiła... nie chciałabym ci zrobić przykrości, ale... ale... czy ty bywasz głodna?

Pytanie to przełamało nagle zaporę uczucia. Sara odjęła ręce od twarzy.

— Tak! — odpowiedziała niespotykanym u niej tonem rozżalonym i bolesnym. — Tak! Jestem teraz tak głodna, że zjadłabym nawet ciebie. Dlatego tym ciężej jest mi słuchać płaczu biednej Becky. Ona cierpi głód o wiele dotkliwszy.

Ermengarda westchnęła.

— Ach! — krzyknęła płaczliwym głosem. — Że ja też tego nie wiedziałam!

— Nie chciałam, żebyś wiedziała — odpowiedziała Sara. — Czułabym się wobec ciebie jak żebraczka... Wiem, że i tak już wyglądam jak żebraczka!

— Nie! Mylisz się! — przerwała jej Ermengarda. — Wcale tak nie wyglądasz. Wprawdzie twoje sukienki są kuse i podarte, ale mimo to nie wyglądasz na żebraczkę... nie możesz wyglądać. Twoja twarz nie jest twarzą żebraczki.

— Pewnego razu jeden chłopczyk dał mi sześć pensów jako jałmużnę — zaśmiała się Sara mimo woli. — Na pewno by mi ich nie dał, gdybym nie wyglądała na osobę potrzebującą wsparcia. Oto ten pieniążek.

To rzekłszy, wyciągnęła zawieszoną na szyi tasiemeczkę. Widok małego pieniążka nieco je rozweselił i pobudził do lekkiego śmiechu, mimo że miały łzy w oczach.

— Cóż to był za chłopczyk? — zapytała Ermengarda, wpatrując się w pieniądz tak ciekawie, jak gdyby widziała w nim coś więcej nad zwykłą srebrną monetę sześciopensową.

— Był to jeden z Dużej Rodziny, ten malec o tłustych nóżkach, którego ja nazywam Guy Clarence — odpowiedziała Sara. — Było to podczas świąt Bożego Narodzenia. On pewno miał w swym pokoiku pełno podarków, zabawek i ciastek, i widział, że ja tego wszystkiego nie mam... Więc obdarzył mnie otrzymanym na gwiazdkę pieniążkiem.

Ermengarda odskoczyła w tył. Ostatnie zdania przypomniały jej coś, o czym zapomniała w swym smutku i natchnęły ją nagłą myślą.

— Ach, Saro! — zawołała. — Jaka ja jestem głupia, że o tym nie pomyślałam!

— O czym?

— Ach, coś wspaniałego! — odpowiedziała Ermengarda z gorączkową skwapliwością. — Dziś po południu najdroższa moja ciocia przysłała mi paczkę, pełną dobrych rzeczy. Paczki tej nawet nie tknęłam, bo zjadłam dużo leguminy na obiad i byłam bardzo zmartwiona książkami, które mi tatuś przysłał.

Tu słowa zaczęły się sypać z jej ust, jak grad:

— Jest tam piernik i małe paszteciki i ciastka z konfiturami, pączki, pomarańcze, winogrona, rodzynki, figi i czekolada. Wymknę się do mojego pokoju i przyniosę to wszystko za chwilę, to będziemy jadły we dwie.

Wzmianka o jedzeniu dziwnie oszołamia człowieka osłabionego głodem. Sara omal zatoczyła się jak pijana.

— Myślisz... że ci się uda? — zawołała, chwytając się ramienia Ermengardy.

— Uda mi się na pewno! — odpowiedziała Ermengarda, po czym podbiegła ku drzwiom, otworzyła je po cichu, wytknęła głowę na ciemne schody i zaczęła nadsłuchiwać. — Już wszystkie światła pogaszone. Wszyscy śpią. Mogę iść tak cicho, że nikt mnie nie usłyszy.

Pomysł ten był tak wspaniały, że obie przyjaciółki uścisnęły się serdecznie, a w oczach Sary zaświecił błysk nagły.

— Ermio! — zawołała. — Wiesz co? Zabawimy się! Będziemy udawały, że urządzamy balik. Ale czy... czy nie zaprosiłabyś więźnia z sąsiedniej celi?

— Dobrze, dobrze! Zastukajmy w ścianę. Dozorca nie usłyszy.

Sara podeszła ku ścianie, a słysząc znacznie już cichszy płacz Becky, zastukała cztery razy.

— To oznacza: „Przyjdź do mnie przez tajemny loch pod ścianą. Chcę ci coś oznajmić” — wyjaśniła.

Spoza ściany rozległo się pięć uderzeń.

— Zaraz przyjdzie — rzekła Sara.

Istotnie w chwilę potem otwarły się drzwi pokoiku i stanęła w nich Becky. Oczy miała czerwone, czepek spadał jej z głowy, a gdy spostrzegła Ermengardę, zaczęła pośpiesznie wycierać twarz fartuchem.

— Nie krępuj się mną, Becky! — zawołała Ermengarda.

— Panna Ermengarda zaprosiła cię tutaj, bo za chwilę przyniesie nam paczkę pełną dobrych rzeczy — oznajmiła Sara.

Becky wpadła w takie zdumienie, iż czepek omal zupełnie nie zleciał jej z głowy.

— Do jedzenia, panienko? — szepnęła. — Dobre rzeczy do jedzenia?

— Tak jest — odpowiedziała Sara. — A my zabawimy się w przyjęcie.

— A ja wam przyniosę tyle jedzenia, ile tylko zechcecie — rzekła Ermengarda. — Już idę!

Tak się spieszyła, że wymykając się z pokoiku nawet nie zauważyła, iż czerwony szal zsunął się jej z ramion i upadł na podłogę. Przez dłuższą chwilę nikt tego nie spostrzegł. Becky była wprost ogłuszona szczęściem, które ją spotkało.

— Ach panienko, panienko! — wzdychała. — Wiem ci ja, ze to panienka prosiła pannę Ermengardę, żeby mi pozwoliła tu przyść... Aze mi się chce płakać, kiej o tem myślę.

Podeszła do Sary i wpatrzyła się w nią z uwielbieniem. A w wymęczonych głodem oczach Sary zaczął się jarzyć dawny blask, nadający światu nową, piękniejszą postać. Tu na tym poddaszu — wobec zimnej, czarnej nocy, panującej wokoło na dworze — wobec popołudnia, spędzonego na zabłoconych i mokrych ulicach — wobec niewygasłego jeszcze wspomnienia o straszliwie patrzących, zgłodniałych oczach małej żebraczki — to drobne, radosne zdarzenie wydało się wręcz czymś czarodziejskim.

— Nie wiem czemu to przypisać — rzekła nabrawszy tchu — ale zawsze, gdy ma mnie spotkać coś najgorszego, zdarza się nagle jakaś odmiana. Zupełnie, jak gdyby jakiś czarodziej wdawał się w tę sprawę.

Pochwyciła Becky i potrząsnęła nią wesoło.

— Nie! Nie! Nie wolno ci płakać! — zawołała. — Musimy się pospieszyć i nakryć stół.

— Nakryć stół, panienko? — zdziwiła się Becky, rozglądając się wokoło po pokoju. — A cemze go nakrywać?

Sara również poczęła się rozglądać.

— Rzeczywiście! — zaśmiała się. — Nie bardzo jest czym nakrywać!

W tej chwili ujrzała czerwony szal Ermengardy, leżący na stole.

— O, mamy szal! — zawołała. — Wiem, że Ermengarda się nie obrazi. Zrobimy sobie z niego prześliczną czerwoną serwetę.

Wysunęły stary stół na środek pokoju i nakryły go szalem. Kolor czerwony bardzo ożywił wnętrze pokoju, uczynił je jakby bardziej przytulnym i powabnym.

— Jak pięknie wyglądałby czerwony dywan na podłodze! — zawołała Sara. — Musimy sobie wyobrazić, że on tu leży.

Oko jej jakby z podziwem przebiegło po nagiej podłodze. Dywan — już był rozesłany.

— Jakiż on gruby i miękki! — rzekła Sara ze śmiechem, dobrze znanym jej towarzyszce; to mówiąc podniosła nóżkę i postawiła ją delikatnie na ziemi, jak gdyby stąpała po czymś miękkim.

— Tak jest, panienko! — odpowiedziała Becky, patrząc na nią z niekłamanym zachwytem. Ona wszystko zwykła była brać serio.

— A co teraz? — rzekła Sara, stojąc w miejscu nieruchomo i przysłaniając dłonią oczy. — Pomyślę chwilę i poczekam, a pewno mi się ziści, co myślę — dodała łagodnym, ufnym głosem. — Czarodziej powie mi, co trzeba.

Jednym z ulubionych jej urojeń było, że gdzieś na dworze — jak się wyrażała — przebywają różne myśli, oczekujące ludzkiego wezwania. Becky nieraz widywała ją stojącą w takim oczekiwaniu, wiedziała przeto, że za chwilę ujrzy jej rozpromienione, roześmiane oblicze. Istotnie sprawdziły się jej domysły.

— Już! — zawołała nagle Sara. — Już przyszedł mi pomysł! Wiem, co zrobię! Poszperam w tym starym kuferku, który pozostał mi z czasów, gdy byłam księżniczką.

Pobiegła w kąt pokoju i uklękła. Kuferek ten wstawiono na poddasze nie dla jej przyjemności ani użytku, lecz dlatego, że gdzie indziej nie było dlań miejsca. Nie zawierał nic prócz rupieci, ale Sara wiedziała, że za sprawą czarodzieja znajdzie tam jakąś