Trzy poemata - Juliusz Słowacki (czytanie ksiązek online .TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Trzy poemata Juliusza Słowackiego to zbiór trzech poematów: W Szwajcarii, Ojciec zadżumionych oraz Wacław. Zbiór został wydany w 1839 roku w Paryżu.

Juliusz Słowacki, obok Adama Mickiewicza, jest największym przedstawicielem polskiego romantyzmu. Jego utwory podejmują zarówno tematykę walki narodowowyzwoleńczej, jak i uniwersalne tematy dotyczące ludzkiej egzystencji. Jest także uważany, obok Cypriana Kamila Norwida, za największego mistyka polskiej poezji. Styl Słowackiego był niejednokrotnie naśladowany przez poetów z okresu Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Autor: Juliusz Słowacki
Epoka: Romantyzm
Rodzaj: Liryka

Czytasz książkę online - «Trzy poemata - Juliusz Słowacki (czytanie ksiązek online .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki

Idź do strony:

loty

Na serce spadły, jak gołębi chmura

Pić łzy i białe w nim obmywać pióra,

Aby się czyste rozlecieć po niebie...

Wtem zawołała łódź ze mną do siebie.

Usłyszała ją łódka i spostrzegła,

I sama do niej z błękitu przybiegła.

Pod ścianą ze skał i pod wieńcem borów

Stoi cichości pełna i kolorów

Tella kaplica. Jest próg tam na fali,

Gdzieśmy raz pierwszy przez usta zeznali,

Że się już dawno sercami kochamy;

A pod tym progiem są na wodzie plamy

Od sosen, co się kołyszą na niebie,

I od skał cienia; gdzie mówiąc do siebie,

Wbite do wody trzymaliśmy oczy.

A pod tym progiem fala tak się toczy,

I tak swawolna, i taka ruchoma,

Że wzięła w siebie dwa nasze obrazy

I przybliżała łącząc je rękoma,

Chociaż nas tylko łączyły wyrazy.

Ach! fala taka szalona i pusta!

Że połączyła nawet nasze usta,

Choć sercem tylko byliśmy złączeni.

Fala tak pełna ruchu i promieni,

Że jednym światła objąwszy nas kołem,

Zmieszała niby anioła z aniołem.

Gdy myślę — boleść dręczy mię niezmierna.

Falo! niewierna falo! — i tak wierna!

Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/

VII

Raz mię ów anioł zaprowadził złoty

Przez jasne łąki do lodowej groty.

Tam ją obielił dzień alabastrowy;

I mróz na czole mej jasnej królowéj44

Perłami okrył wszystkie polne róże;

I ze sklepienia łzy leciały duże;

A we łzach sylfy z jasnością ogromną

Deszczem spadały na białą i skromną.

Słysząc, że ściany płaczą coraz głośniej,

Cała się szatą okryła zazdrośniej

I wszystko oczom ciekawym ukradła,

I jeszcze ręce skrzyżowane kładła

Na alabastry widne, choć zakryte.

Tak nieruchoma stała — a koło niej

Igrały tęcze w blaski rozmaite.

Ja wtenczas modlić się zacząłem do niej.

Ave Maria!

Jak biała róża, kiedy się rozwija,

Róż pokazuje z piersi odemkniętej,

Taki rumieniec wyszedł z lica świętej.

I zamyślona odwróciła głowę,

Palec na ściany kładąc kryształowe;

Jak ta, co imię ukochane kryśli45

Lub o błękitnych jakich myślach — myśli.

Wreszcie się do mnie obróciwszy rzekła:

„Może za miłość ja pójdę do piekła

I gdzieś w piekielne wprowadzona chłody,

Wszczepioną będę w kryształowe lody

Jako ta bańka z powietrza i z tęczy...”

„Lecz prawda” — rzekła — „jeżeli się męczy

Ta jasność, słońca stworzona promieniem,

Którą lód w sobie mrozi i zabija,

Można ją z lodu uwolnić westchnieniem...”

Ave Maria!

VIII

Pójdziemy razem na śniegu korony!

Pójdziemy razem nad sosnowe bory,

Pójdziemy razem, gdzie trzód jęczą dzwony!

Gdzie się w tęczowe ubiera kolory

Jungfrau46 i słońce złote ma pod sobą;

Gdzie we mgle jeleń przelatuje skory;

Gdzie orły skrzydeł rozwianych żałobą

Rzucają cienie na lecące chmury;

0 moja luba! tam pójdziemy z tobą.

A jeśli z takiej nie wrócimy góry,

Ludzie pomyślą, że nas wzięły duchy

I gdzieś w niebieskie uniosły lazury;

Żeśmy się za gwiazd chwycili łańcuchy

I ulecieli z Pelejad47 gromadą.

I tylko po nas potok spadnie głuchy,

I błyszczącą się łez rzuci kaskadą.

Ach! najszczęśliwsi na ziemi nie wiedzą,

Gdzie duchy skrzydła na ramionach kładną,

Gdzie jak łabędzie zadumane siedzą;

Ach! najciekawsi na świecie nie zgadną,

W jakim szalecie48 żyłem z moją miłą;

I wiele nam róż do okien świeciło,

I wiele wiszeń49 naokoło rosło,

Ile słowików na wiszniach się niosło;

Ile tam w każdą noc miesięczną, bladą,

Kłóteń50 słowików płaczących z kaskadą;

Ile trzód naszych szło na łąkach dzwonić...

Ach! tego nawet śpiącym nie odsłonić

Ani pokazać, ani zawrzeć w słowie...

Łąka i szalet, i wisznie w parowie,

W takim parowie, że stróż anioł biały

Rozwijał skrzydła od skały do skały

I nakrywał ten cały parów dziki,

Szalet i róże, i nas, i słowiki.

Lecz nadto było cyprysowej woni

I nadto barwy, co się w różach płoni;

I chciała nas już miłość ująć zdradą. —

Było to rankiem — pomnę — pod kaskadą —

Byliśmy niczym nie strwożeni — sami —

Czytając książkę pełną łez, ze łzami.

Wtem duch mi jakiś podszepnął do ucha,

Ażebym na nią z książki przeszedł okiem. —

Była jak anioł, co myśli i słucha —

I nagle — takim przejrzystym obłokiem

Rumieniec smutny twarz jej umalował,

Że nie wiem dotąd, jak się wszystko stało;

Alem ją w usta różane całował

I czułem ją tu, na mych rękach, białą,

Sercem bijącą, brylantową w oczach.

Wtem nagle — w jasnej kaskady warkoczach

Coś pomieszało się i coś urzekło;

Wiatr na nas rzucił całe wodne piekło

I z kwiatów spłoszył wilgotnymi mgłami. —

Odtąd jużeśmy nie czytali sami.

Odtąd w uśmiechach była dla mnie rzadsza,

Smutniejsza, cichsza i bielsza, i bladsza.

W głębszych się coraz zanurzała cieniach

I obrywała róże na strumieniach;

Albo przy kaskad naciągniętej lutni

Stawała słuchać tak jak ludzie smutni,

Z twarzą spuszczoną; lub sama w ustroni

Ręce na białą zakładała szyję

Jak ta, co boi się albo się broni.

Lub jako gołąb, co w strumieniu pije,

Do nieba jasnym wzlatywała okiem.

Już wolnym, sennym błąkała się krokiem

I jaskółeczek utraciła zwinność,

I zadumała ją całą — niewinność.

XII

Widząc ją taką chciałem bronić siebie

I rzekłem: „Luba! jak Bóg jest na niebie,

Z sercaś mi wszystko odpuścić powinna;

Lilija jedna wszystkiemu jest winna.

Otoś ty wczoraj w tym źródle, co bije

Na jasnej łące, myła twarz i szyję;

A tam za tobą prosta, niedaleka,

Jak służebnica, co z rąbkami czeka,

Lilija jedna, cała jasna, w bieli,

Oczekiwała, aż wyjdziesz z kąpieli.

Widząc was obie takie białe, w parze,

Myślałem, że śpiąc o aniołach marzę;

I drżeć zacząłem, i zadrżałem wszystek,

I jeden tylko poruszyłem listek,

Ten listek inne poruszył listeczki,

I szmer się zrobił — ty wybiegłaś z rzeczki;

I takeś prędko uciekała zlękła,

eś łonem kwiatu potrąciła pręty;

I lilijowa wnet łodyga pękła,

I kwiat z niej upadł twoją piersią ścięty;

A jam rozważać zaczął z twarzą bladą,

Jak ten kwiat kruchy, jak ty jesteś zwinna.

I oto dzisiaj rankiem, pod kaskadą —

Nie jam był winien — lecz lilija winna”.

XIII

Płonęła wonna jak kadzidło mirry

I widać było, że nie wiedząc płonie.

Głębszymi oczu stały się szafiry

I prędsza fala białości na łonie,

I dziwnym ogniem rozpalone skronie

Wczesne zwiędnienie dawały bławatkom.

Ona z tych była, co się skarżą matkom,

I skarżyła się gwiazd cichej gromadzie,

Gdy do snu księżyc niepełny się kładzie;

Gdy kwiaty szepcą miłośnie do ucha,

Co zamyślone, własnych myśli słucha.

XIV

Czy ty gdzieś teraz, o miła, z rozpaczą

Aniołom boskim mówisz rozżalona?

Jak ci, co mówią skarżąc się — i płaczą,

Że była burza gromami czerwona,

Że była grota posępna i ciemna

I grocie z kaskad kryształu zasłona;

Że była trwoga w ciemności tajemna,

Razem niepamięć jakaś boskiej kary;

I skarga smutna czystych nimf podziemna;

Że nas tam samych dzień odstąpił szary

I zastał z twarzą ognistą przy twarzy

I ptasząt nas tak obudziły gwary.

Mówisz ty o tym, jak ta, co się skarży?

O! nie mów ty tak aniołom, niebieska!

Bo każda twoja brylantowa łezka

Jednemu będzie z tych jasnych pożarem.

Bo ja, ach, gdybym był także aniołem,

Z rozpromienionym na błękitach czołem;

I nieskończoność całą miał obszarem,

I mógł zarządzać gwiazdami wszystkiemi:

Nie chciałbym gwiazdy niebieskimi świecić,

Lecz tylko rzucić błękity i lecić,

I taką jak ty mieć moją — na ziemi.

Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.

Z groty ta piękna wyjść nie śmiała sama.

Słońca się może bała na lazurze,

Że za promienne będzie i za duże

Albo że będzie jako czarna plama.

Ale na niebie była z tęczy brama,

Na wypłakanej rozwieszona chmurze.

Wyszła. — I naprzód ją zdziwiły róże,

Że takie były jak wczoraj różowe.

Zerwała jedną i podniosła głowę,

I zadziwiła ją ta tęcza ranna,

Niebios błękitnych przezroczystość szklanna,

Krążek księżyca tonący w błękicie.

Zda się, że nowe ją zdziwiło życie,

Tak w ciszy czegoś słuchała, tak biegła;

Aż gdzieś w krysztale jeziora spostrzegła

Na licu swoim przezroczystszą białość,

Żywszy ust koral i większą omdlałość,

I uśmiech pełny tęsknoty, i żałość.

Więc osłoniła się cała w warkoczu

I więcej na mnie nie podniosła oczu.

XVI

Jest chwila, gdy się ma księżyc pokazać,

Kiedy się wszystkie słowiki uciszą

I wszystkie liście bez szelestu wiszą,

I ciszej źródła po murawach dyszą;

Jakby ta gwiazda miała coś nakazać

I o czym cichym pomówić ze światem,

Z każdym słowikiem, z listeczkiem i z kwiatem.

Jest chwila, kiedy ze srebrzystą tęczą

Wychodzi blady pierścionek Dyjanny51:

Wszystkie się wtenczas słowiki rozjęczą

I wszystkie liście na drzewach zabrzęczą,

I wszystkie źródła jęk wydają szklanny;

O takiej chwili, ach, dwa serca płaczą,

Jeśli coś mają przebaczyć — przebaczą;

Jeżeli o czym zapomnieć — zapomną.

O takiej chwili z moją panią skromną

Jużeśmy siedli w naszych progach sielskich,

Już rozmawiali o rzeczach anielskich.

XVII

Jak śpiewający na niebie skowronek,

Z gór słychać było pustelnika dzwonek.

Rzekła raz: „Chodźmy do staruszka celi,

Może rozgrzeszy, może rozweseli,

Dłonie nam zwiąże i kochać ośmieli”.

Tak mówiąc wbiegła do sosnowej chaty,

Szybko zamknęła wszystkie okienice,

Ażeby na nią nie patrzały kwiaty;

I ustroiwszy się jak gór dziewice,

Wybiegła do mnie — myślałem, że padnę!...

Ani jej oczy kiedy takie ładne,

Ani jej usta takie były świeże...

Motyla miała czarnego na głowie,

Ten alabastrów od smagłości strzeże;

I przeświecony od słońca w połowie

Na czoło rzuca skrzydła cieniu duże;

A pod motylem pochowane róże

Spod czarnej gazy patrzały ciekawe,

Na pół zamknięte, świeże, jeszcze łzawe;

Wiedząc, że zawsze strzegę serca strony,

Złośliwy motyl usiadł przechylony.

Myślałem, że mu to skrzydło połamię...

Siadł i na lewe przechylił się ramię.

I któż by wierzył w przeczucia, co straszą,

Gdy wyobraźnia cała szczęściem dumna!

Gdym z góry spojrzał na dolinę naszą,

Szalet się oku wydawał jak trumna,

Maleńki, cichy; kiedym spojrzał z góry,

Nasz ogród z wiszeń jak cmentarz ponury;

I niespokojne o nas gołębice,

I zadumane o nas w łąkach trzody;

Ziemia smutniejsza, błękitniejsze wody,

Zabite śmierci ćwiekiem okienice;

Wszystko zaczęło mię straszyć i smucić,

Jakbyśmy nigdy nie mieli powrócić.

Szedłem posępny i drżący na góry...

Jeziora czarne, głazy, śniegi, chmury;

Girlandy z orłów na błękitnym lodzie,

Słońce czerwone jak krew o zachodzie,

Dom pustelnika śniegiem przysypany

I dwa ogromne na straży brytany,

Krzyżyk na celi, gdzie siadały gile,

Cela, pustelnik stary, księgi w pyle —

Wszystko to dzisiaj już podobne snowi...

Pamiętam tylko, że promień zachodu

Cały się na twarz rzucał Chrystusowi,

Kiedy na palec jej zimny jak z lodu

Kładłem pierścionek..................

.................................

XVIII

Gaje! doliny! łąki i strumienie!

O nie pytajcie wy mię, smutne, o nią.

Są łzy, co mówić na zawsze zabronią.

A kiedy mówię, wpadam w zamyślenie;

I widzę jasne, błękitne spojrzenie,

Co się zaczyna nade mną litować,

I widzę usta, co mię chcą całować,

I drżę — i znów mię ogarną płomienie.

I nie wiem, gdzie iść? i gdzie oczy schowa

I gdzie łzy ukryć? i gdzie być samotnym?

I staję blady, i kreślę jej rysy;

Lub imię piszę na piasku wilgotnym;

Lub błądzę między róże i cyprysy

Jak człowiek, który skarb drogi postrada,

Zmysły utracił i płacząc usiada

Tam, kędy urny na grobowcach siedzą;

Idź do strony:

Darmowe książki «Trzy poemata - Juliusz Słowacki (czytanie ksiązek online .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz