Mały Książę - Antoine de Saint-Exupéry (czytaj online książki .TXT) 📖
Powiastka filozoficzna dla dzieci oraz tych dorosłych, którzy zachowali kontakt z dzieckiem w sobie. Utwór, zaliczany do klasyki światowej literatury, należy do wyjątkowych również wśród dzieł Antoine’a de Saint-Exupéry’ego. Autor nadał swojej opowieści formę baśniowej opowieści i sam ją zilustrował. Zawiera ona sumę przemyśleń na najważniejsze tematy: miłości, przyjaźni i — śmierci.
- Autor: Antoine de Saint-Exupéry
- Epoka: Współczesność
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Mały Książę - Antoine de Saint-Exupéry (czytaj online książki .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Antoine de Saint-Exupéry
— Ojej! Ale ja już sprawdzałem — powiedział Mały Książę i nachylił się, aby jeszcze rzucić okiem na drugą stronę planety. — Tam też nikogo nie ma.
— Będziesz zatem sądzić samego siebie — odparł król. — To jest najtrudniejsze. Znacznie trudniej jest sądzić samego siebie niż innych. Jeżeli będziesz umiał dobrze się osądzić, to znaczy, że prawdziwy z ciebie mędrzec.
— Ale ja mogę się sądzić w dowolnym miejscu — stwierdził Mały Książę. — Nie ma potrzeby, żebym mieszkał tutaj.
— Hm, hm! — kontynuował król. — Wydaje mi się, że gdzieś na mojej planecie mieszka stary szczur. Słyszę go nocami. Będziesz mógł sądzić tego starego szczura. Od czasu do czasu skarzesz go na śmierć. W ten sposób jego życie będzie zależało od twojej sprawiedliwości. Ale za każdym razem go ułaskawisz, aby go oszczędzić. Jest tylko jeden.
— Jeśli o mnie chodzi — odpowiedział Mały Książę — nie lubię skazywać na śmierć. Coś mi się zdaje, że zaraz sobie pójdę.
— Nie — powiedział król.
Mały Książę, który skończył już przygotowania, nie chciał sprawiać przykrości staremu władcy.
— Jeżeli Najjaśniejszy Pan chciałby, aby raz go posłuchano, to mógłby dać mi rozsądny rozkaz. Na przykład taki, żebym odjechał w ciągu minuty. Wydaje mi się, że są ku temu sprzyjające warunki...
Ponieważ król nic nie odpowiedział, Mały Książę po chwili wahania westchnął i ruszył w drogę.
— Mianuję cię moim ambasadorem1! — zawołał czym prędzej król. Wyglądał przy tym bardzo władczo.
„Dorośli są naprawdę dziwni” — myślał sobie Mały Książę w czasie podróży.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
Druga planeta była zamieszkana przez pyszałka.
— Ach! Ach! Oto odwiedził mnie admirator! — zawołał z daleka pyszałek, gdy tylko zauważył Małego Księcia. Dla pyszałków inni ludzie są bowiem admiratorami.
— Dzień dobry — powiedział Mały Książę. — Ma pan śmieszny kapelusz.
— To kapelusz do ukłonów — odpowiedział pyszałek. — Aby się kłaniać w czasie wiwatów na moją cześć. Niestety, nikt nigdy tu nie zagląda.
— Ach tak? — zdziwił się Mały Książę, który nic z tego nie rozumiał.
— Uderz w dłonie — poradził mu pyszałek.
Mały Książę uderzył w dłonie. Pyszałek skromnie się ukłonił, uchylając kapelusza.
„To zabawniejsze niż wizyta u króla” — pomyślał Mały Książę i ponownie uderzył w dłonie. Pyszałek ponownie się ukłonił, uchylając kapelusza.
Po pięciu minutach takich ćwiczeń Mały Książę poczuł się znużony monotonią zabawy.
— A co trzeba zrobić, żeby kapelusz spadł? — zapytał.
Ale pyszałek go nie usłyszał. Jedyne, co potrafi usłyszeć pyszałek, to pochwały.
— Czy na pewno jesteś moim admiratorem? — spytał Małego Księcia.
— Co to znaczy „admirator”?
— Admirator to ktoś, kto jest przekonany, że jestem najprzystojniejszy, najlepiej ubrany, najbogatszy i najinteligentniejszy na całej planecie.
— Ale ty jesteś sam na swojej planecie!
— Zrób mi przyjemność i mimo wszystko bądź moim admiratorem!
— Jestem twoim admiratorem — powiedział Mały Książę z lekkim wzruszeniem ramion — ale co ci to daje?
I już go nie było. „Dorośli są zdecydowanie dziwni” — myślał sobie Mały Książę w czasie podróży.
Na następnej planecie mieszkał pijak. Ta wizyta trwała bardzo krótko, ale pogrążyła Małego Księcia w wielkim smutku:
— Co ty tu robisz? — spytał pijaka, którego zastał siedzącego w milczeniu przed baterią pustych butelek i drugą baterią pełnych.
— Piję — odpowiedział pijak z posępną miną.
— Dlaczego pijesz? — spytał Mały Książę.
— Żeby zapomnieć — odpowiedział pijak.
— Żeby zapomnieć o czym? — dopytywał się Mały Książę, któremu już było go żal.
— Żeby zapomnieć, że się wstydzę — wyznał pijak, spuszczając głowę.
— Wstydzisz się czego? — drążył Mały Książę, który chciał mu pomóc.
— Wstydzę się, że piję! — dopowiedział pijak i ostatecznie zapadł w milczenie.
Mały Książę, bezradny, odjechał. „Dorośli są zdecydowanie bardzo, bardzo dziwni” — myślał sobie w czasie podróży.
Czwarta planeta była planetą biznesmena. Człowiek ten był tak zajęty, że nawet nie podniósł głowy, gdy zjawił się Mały Książę.
— Dzień dobry — powiedział ten. — Zgasł panu papieros.
— Trzy plus dwa równa się pięć. Pięć plus siedem dwanaście. Dwanaście plus trzy piętnaście. Dzień dobry. Piętnaście plus siedem dwadzieścia dwa. Dwadzieścia dwa plus sześć dwadzieścia osiem. Nie mam czasu drugi raz go zapalić. Dwadzieścia sześć plus pięć trzydzieści jeden. Uff! To daje pięćset jeden milionów sześćset dwadzieścia dwa tysiące siedemset trzydzieści jeden.
— Pięćset milionów czego?
— Co? Jeszcze tu jesteś? Pięćset jeden milionów... sam już nie pamiętam czego ... mam tyle pracy! Jestem poważnym człowiekiem, nie zajmuję się głupstwami! Dwa plus pięć równa się siedem...
— Pięćset milionów czego? — powtórzył Mały Książę, który nigdy nie rezygnował z raz zadanego pytania.
Biznesmen uniósł głowę.
— Mieszkam na tej planecie od pięćdziesięciu czterech lat i tylko trzy razy coś mi przeszkodziło. Za pierwszym razem był to chrząszcz, który spadł Bóg wie skąd. Straszliwie buczał i przez niego czterokrotnie pomyliłem się w dodawaniu. Drugi raz zdarzył się jedenaście lat temu i był to atak reumatyzmu. Za mało się ruszam. Nie mam czasu, żeby się wałęsać. Jestem poważnym człowiekiem. Trzeci raz... jest teraz! A więc jak powiedziałem pięćset jeden milionów...
— Milionów czego?
Biznesmen zrozumiał, że nie ma co liczyć na spokój.
— Milionów tych małych rzeczy, które czasami widać na niebie.
— Much?
— Ależ skąd. Tych małych rzeczy, które błyszczą.
— Pszczół?
— Ależ skąd. Tych małych pozłacanych rzeczy, które skłaniają wałkoni do marzeń. Ale ja jestem poważnym człowiekiem. Nie mam czasu na marzenia.
— Aha! Gwiazd?
— Zgadza się. Gwiazd.
— I po co ci pięćset milionów gwiazd?
— Pięćset jeden milionów sześćset dwadzieścia dwa tysiące siedemset trzydzieści jeden. Jestem poważnym człowiekiem, jestem dokładny.
— I po co ci te gwiazdy?
— Po co?
— Tak.
— Po nic. Posiadam je.
— Posiadasz gwiazdy?
— Tak.
— Już widziałem króla, który...
— Królowie nie posiadają. Oni „królują”. To zupełnie co innego.
— A po co ci posiadać gwiazdy?
— Po to, żeby być bogatym.
— A po co ci być bogatym?
— Po to, żeby kupować inne gwiazdy, jeśli ktoś je znajdzie.
„On rozumuje trochę jak tamten pijak” — pomyślał Mały Książę.
Mimo to zadał jeszcze inne pytania:
— Jak można posiadać gwiazdy?
— A niby do kogo należą? — odparował opryskliwy biznesmen.
— Nie wiem. Do nikogo.
— To znaczy, że należą do mnie, bo ja pierwszy o tym pomyślałem.
— I to wystarczy?
— Oczywiście. Jeśli znajdujesz diament, który nie należy do nikogo, jest twój. Jeśli znajdujesz wyspę, która nie należy do nikogo, jest twoja. Jeśli jako pierwszy wpadasz na jakiś pomysł, opatentowujesz go: jest twój. A do mnie należą gwiazdy, bo nikt przede mną nie pomyślał, żeby je objąć w posiadanie.
— To prawda — powiedział Mały Książę. — A co z nimi robisz?
— Zarządzam nimi. Liczę je, a potem przeliczam — odparł biznesmen. — To niełatwe. Ale jestem poważnym człowiekiem!
Małemu Księciu to jeszcze nie wystarczyło.
— A ja, jeśli posiadam szalik, mogę owinąć nim szyję i zabrać ze sobą. Jeśli posiadam kwiat, mogę go zerwać i zabrać ze sobą. Ale ty nie możesz zerwać gwiazd!
— Nie, mogę jednak ulokować je w banku.
— Co to znaczy?
— To znaczy, że mogę zapisać na karteczce liczbę swoich gwiazd. A potem zamknąć tę karteczkę w szufladzie na klucz.
— I to wszystko?
— To wystarczy!
„Zabawne — pomyślał Mały Książę. — Dość poetyckie. Ale mało poważne.”
Mały Książę miał zupełnie inne wyobrażenie o rzeczach poważnych niż dorośli.
— Jeśli o mnie chodzi — dodał — posiadam kwiat, który codziennie podlewam. Posiadam trzy wulkany, które przeczyszczam co tydzień, łącznie z tym wygasłym. Bo nigdy nic nie wiadomo. To, że posiadam te wulkany i że posiadam mój kwiat, jest dla nich użyteczne. Ale ty nie jesteś użyteczny dla gwiazd...
Biznesmen otworzył usta, lecz nie znalazł odpowiedzi, więc Mały Książę ruszył w drogę.
„Dorośli są naprawdę niezwykli” — powiedział sobie po prostu w czasie podróży.
Piąta planeta była bardzo ciekawa. Najmniejsza ze wszystkich. Było na niej zaledwie dość miejsca, aby zmieścić latarnię i latarnika. Mały Książę nie umiał sobie wytłumaczyć, czemu może służyć gdzieś tam na niebie, na planecie bez domów i mieszkańców, istnienie latarni i latarnika. Powiedział sobie jednak:
„Może i rzeczywiście ten człowiek jest absurdalny. Ale jest mniej absurdalny od króla, pyszałka, biznesmena i pijaka. Jego praca przynajmniej ma sens. Kiedy zapala latarnię, to tak jakby dzięki niemu rodziła się kolejna gwiazda albo kwiat. Kiedy gasi latarnię, usypia kwiat albo gwiazdę. To bardzo piękne zajęcie. I naprawdę użyteczne, ponieważ jest piękne.”
Kiedy wylądował na planecie, z szacunkiem przywitał się z latarnikiem.
— Dzień dobry. Właśnie zgasiłeś latarnię, dlaczego?
— Takie są zasady — odparł latarnik. — Dzień dobry.
— Co to znaczy „zasady”?
— Żeby gasić latarnię. Dobry wieczór.
Zapalił latarnię.
— Ale dlaczego z powrotem ją zapaliłeś?
— Takie są zasady — odparł latarnik.
— Nie rozumiem — powiedział Mały Książę.
— Nie ma tu nic do rozumienia — powiedział latarnik. — Zasady to zasady. Dzień dobry.
I zgasił latarnię. Następnie otarł pot z czoła chusteczką w czerwoną kratę.
— Mam okropny zawód. Dawniej wszystko odbywało się w granicach rozsądku. Gasiłem rano i zapalałem wieczorem. Miałem resztę dnia na odpoczynek i resztę nocy na sen...
— Czy od tamtego czasu zasady się zmieniły?
— Zasady się nie zmieniły — powiedział latarnik. — W tym całe nieszczęście! Z roku na rok planeta krążyła coraz prędzej, a zasady się nie zmieniły!
— No i?
— No i teraz w minutę robi jeden obrót, a mnie zostaje tylko sekunda na odpoczynek. Zapalam i gaszę latarnię raz na minutę!
— To zabawne! Dzień trwa u ciebie minutę!
— To wcale nie jest zabawne — powiedział latarnik. — Minął już miesiąc, odkąd rozmawiamy.
— Miesiąc?
— Tak. Trzydzieści minut. Trzydzieści dni! Dobry wieczór.
I znów zapalił latarnię.
Mały Książę popatrzył i poczuł sympatię do latarnika tak wiernego zasadom. Przypomniał sobie o zachodach słońca, które sam czasami wywoływał, przesuwając krzesło. Zapragnął pomóc przyjacielowi.
— Wiesz co... znam sposób na to, żebyś mógł odpocząć, kiedy zechcesz...
— Zawsze chcę — powiedział latarnik.
Bo można być jednocześnie sumiennym i leniwym.
— Twoja planeta jest tak mała — ciągnął Mały Książę — że wystarczy zrobić trzy kroki, aby ją obejść dookoła. Powinieneś posuwać się na tyle wolno, by zawsze pozostawać w słońcu. Będziesz odpoczywał w marszu, a dzień potrwa tak długo, jak zechcesz.
— Wiele mi to nie pomoże — powiedział latarnik — bo w życiu najbardziej lubię spać.
— A to pech — stwierdził Mały Książę.
— A to pech — powiedział latarnik. — Dzień dobry.
I zgasił latarnię.
„Tym człowiekiem wszyscy inni by pogardzali — pomyślał Mały Książę, kontynuując podróż — i król, i pyszałek, i pijak, i biznesmen. A jednak tylko on nie wydaje mi się śmieszny. Być może dlatego, że nie zajmuje się wyłącznie sobą.”
Westchnął z żalem i jeszcze pomyślał:
„Tylko z nim mógłbym się zaprzyjaźnić. Ale jego planeta jest naprawdę zbyt mała. Nie ma na niej miejsca dla dwóch...”
Mały Książę nie śmiał przyznać sam przed sobą, że żal mu było opuszczać tę błogosławioną planetę przede wszystkim ze względu na tysiąc czterysta czterdzieści zachodów słońca w ciągu doby!
Szósta planeta była dziesięć razy większa. Zamieszkiwał ją starszy pan, który pisał bardzo grube książki.
— Proszę! Eksplorator2 przyszedł! — zawołał na widok Małego Księcia.
Mały Książę usiadł na stole, by chwilę odetchnąć. Już tyle się napodróżował!
— Skąd przybywasz? — spytał starszy pan.
— Cóż to za gruba księga? — odezwał się Mały Książę. — Co pan tu robi?
— Jestem geografem — odparł starszy pan.
— Kto jest geograf?
— To taki uczony, który wie, gdzie są położone morza, rzeki, miasta, góry i pustynie.
— Bardzo to ciekawe — powiedział Mały Książę. — To nareszcie wygląda na prawdziwy zawód! I rozejrzał się po planecie geografa. Nigdy jeszcze nie widział tak majestatycznej planety.
— Piękna ta planeta. Czy są na niej oceany?
— Tego nie mogę wiedzieć — odparł geograf.
— Ach! — Mały Książę
Uwagi (0)