Życiorys własny przestępcy - Urke Nachalnik (biblioteka cyfrowa za darmo TXT) 📖

się do paserstwa. Żal co prawda mi go było „nabrać”, ale potrzebowałem pieniędzy, a po drugie Josek był bogaty, jak o nim mówiono i doprawdy trochę krętacz.

Po chwili mnie zapytał:

— No i co słychać nowego?

— Nic takiego — odparłem spokojnie. — Przyjechałem wczoraj z drogi.

— Udało się wam, co?

— Tak, trochę tam zarobiłem.

— Nu, może dla mnie masz co?

— Prawdę mówiąc, mam, ale nie wiem, czy ty będziesz amatorem na takie coś.

— Co to jest takiego? — zapalił się Josek. — Ja wszystko od ciebie kupuję.

Wyciągnąłem zawiniątko z kieszeni. Joskowi oczy się zaświeciły, a żona przymierzyła sobie platynowe bransoletki wysadzane kamieniami.

— Co to ma kosztować? Gadaj! — zapytał gorączkowo. Ociągałem się z odpowiedzią.

— A bo to ja wiem.

— Powiedz, co chcesz, a ja potem powiem, co dać mogę.

— Pięć tysięcy rubli to jest warte — oświadczyłem.

— To trochę za dużo — odezwała się żona — to będzie trzeba przerobić, ale mąż to kupuje.

— Skąd to pochodzi? — zagadnął Josek — i jak daleko stąd są zarobione?

— To zarobione jest na Litwie. Tutaj śmiało można nosić. Josek wyciągnął do mnie rękę.

— Ostatnią powiedz cenę i już płacę pieniądze.

Żona podała mu z drugiego pokoju wypchany portfel.

— Cztery tysiące pięćset rubli, ani grosza mniej, to warte najmniej piętnaście tysięcy rubli — dodałem stanowczo.

Josek popatrzył na żonę, ta zauważyłem, kiwała mu głową na znak, że może dać.

— Dam ci równe cztery tysiące: o, tu są pieniądze — i począł liczyć.

— Nie, nie mogę, nas jest do tego trzech wspólników.

Żona wtrąciła się.

— Ja was pogodzę, te pięćset rubli na pół zrobić, zgoda?

— Zgoda — powiedziałem i zacząłem liczyć pieniądze, wkładając je do swojego portfela.

Po ulokowaniu ostatniego banknotu głośno zakaszlałem. Drzwi nagle się otworzyły i Niemiec z rewolwerem w ręku stanął przed nami. Jedną ręką uchwycił mnie za kołnierz, a drugą położył na zawiniątko, którego nie zdążono sprzątnąć ze stołu. Udawałem, że drżę ze strachu.

Josek i żona stali jakby przykuci do miejsca, z rozwartymi oczyma, nie rozumiejąc, co tu zaszło.

Niemiec schował zawiniątko do kieszeni, a mnie założył łańcuszki na ręce, po czym zwrócił się do struchlałego Joska, że go tak samo aresztuje.

Josek i żona na te słowa odzyskali mowę i zaczęli prosić, że są nic nie winni. Ja zacząłem też błagać Niemca, że tylko co tu przyszedłem i że zaproponowałem im sprzedaż tego, ale kupiec tego ode mnie nie chciał kupić.

Josek, słysząc moją rozmowę z Niemcem, odzyskał zupełnie przytomność umysłu i uchwycił się moich słów. Mówił, że mnie wcale nie zna i że on, widząc tę biżuterię, domyślił się, że to jest kradziona i właśnie chciał mnie sam zatrzymać i posłać po policję. Niemiec udawał, że zaczyna w to wierzyć i wymierzył mi policzek, mówiąc:

— Ja już za tobą śledzę dwa tygodnie, teraz nie wymkniesz mi się z rąk.

Żona Joska zaczęła się uśmiechać do Niemca, a do mnie mrugnęła, abym pieniądze niepostrzeżenie zostawił. Udawałem, że chcę to zrobić, tylko że nie mogę. Niemiec spisał na miejscu protokół, obiecując, że kupiec będzie zawezwany jutro na policję, a na razie nie aresztuje go, do mnie zaś groźnie się zwrócił i wyprowadził mnie z mieszkania. Paser nas oczekiwał, stał za drzwiami i napawał się, jak mówił, rozkoszą.

Kawał ten doskonale się udał. Nie później niż na drugi dzień Josek wiedział, że padł ofiarą. Sam paser mu to mówił, śmiejąc się z niego, że dał się nabrać dwom złodziejom, z których jeden przebrany był za Niemca. Twierdził, że i u niego byli i chcieli go „skantować”, ale on za stary lis, mówił, by się dał na taki „kant” złapać. Josek cierpiał pewnie tym bardziej, że złodzieje i paserzy śmiali mu się w oczy, że jest taki „frajer” i jeszcze więcej był przygnębiony, że musiał milczeć, nie mogąc nawet meldować o tym do policji.

Przybyłem do Frani już kilka minut po ósmej, ale za to w różowym humorze, miałem znów pieniądze, a wyrzutów sumienia po dokonanym występku prawie nie miałem żadnych, tym bardziej, że skrzywdzonym tym razem był paser, a jak już poprzednio wspomniałem, złodziej nienawidzi pasera.

Frania stała już kompletnie ubrana do wyjścia do kina. Nie obyło się też bez wymówki za niepunktualność z mojej strony. Co prawda obawiałem się tam iść, bo mógłby mnie kto poznać, ale nie chcąc uchodzić w jej oczach za tchórza, zgodziłem się i razem wyszliśmy do kina.

W poczekalni kręciło się kilka kobiet i dwóch mężczyzn. Czekali tu widać na antrakt. Po naszym przybyciu, jakby na złość, zaczęło napływać więcej ludzi. Frania śmiała się na głos i rzucała mi różne uwagi. Wszyscy nieomal na nas patrzyli, a raczej na Franię.

Zachowywała się swobodnie i wyzywająco. Światło elektryczne robiło ją jeszcze piękniejszą. Strzelała oczyma na wszystkie strony ku przybyłym mężczyznom, tak że musiałem ją skarcić uwagą. Nic to jednak nie pomagało.

Starałem się i pragnąłem w duchu, aby być tu jak najmniej widzianym, a ona, jakby na złość, ściągała wzrok wszystkich na siebie, a przy tym i na mnie. Próbowałem się od niej trochę niepostrzeżenie oddalić i udawałem, że idę do lustra, które stało o kilka kroków, ale ona też podążyła za mną i zaczęła się przeglądać w wielkim lustrze, wyprężając swoją kształtną figurę. Żałowałem w duchu, że dałem się namówić.

Nareszcie nastąpił antrakt, odetchnąłem z ulgą. Starałem się wybrać miejsce jak najmniej widoczne. Ale Frania pociągnęła mnie za sobą na sam środek sali. Co było robić, musiałem i tym razem być posłuszny, zarazem dałem sobie słowo, że nigdy już publicznie z nią się nie pokażę.

Podczas seansu na początku patrzyłem na film z zainteresowaniem, jednak po drugim antrakcie znudziłem się i prosiłem w duchu, żeby to jak najprędzej się skończyło. Lubię co prawda kino, ale tym razem coś mnie dręczyło i nie zaznałem spokoju, chciałem już stąd wyjść, ale obawiałem się tego głośno wypowiedzieć, widząc, że Frania doskonale się tu czuje. Czekałem więc cierpliwie, a żeby zaś sobie czas skrócić, zdrzemnąłem się.

Dziwna rzecz, że w te parę minut drzemki miałem, że tak się wyrażę, proroczy sen. Widziałem siebie elegancko ubranego na pięknej sali, sala ta była tak oświetlona elektrycznością, że aż światło raziło mnie w oczy. Wszędzie na ścianach i suficie, nawet po bokach na podłodze były lampki elektryczne, które rzucały blaski wprost niemożliwe dla ludzkiego oka. Muzyka pięknie grała. Wystrojone kobiety i mężczyźni tańczyli i bawili się wesoło. Kelnerzy ubrani na biało roznosili na tackach ciastka i różne cukierki i napoje. Przy mnie widzę Hankę, całą w bieli, a śni mi się zarazem, że dziwię się, skąd ona się wzięła na sali, gdyż już dawno nie żyje. Zbliżam się do niej, by ją zapytać. Nagle światło wszędzie gaśnie, a zjawa znika. Czuję się wrzucony do ciemnego, ciasnego lochu. Wtem ktoś mnie trącił i przebudziłem się.

Przed oczyma na płótnie mignął mi obraz seansu, sekund kilka trwało, zanim uprzytomniłem sobie, gdzie jestem. Ujrzałem, jak Frania w najlepsze kokietuje jakiegoś mężczyznę z pobliskiego rzędu krzeseł.

— Frania — zawołałem. — Powiedz mi, co tu grano.

Myślałem bowiem, że to nie był sen tylko, że widziałem coś podobnego na obrazie.

— Ty śpiochu, ty byś ciągle spał — i opowiadała mi, że na obrazie pokazywano różne góry i odlewanie metalu.

Przez wychowanie w chederach stałem się bardzo zabobonny, zasmuciłem się, wróżąc sobie z tego snu, że mnie czeka jakieś nieszczęście, co też w krótkim czasie się sprawdziło.

Wychodząc z kina, natknąłem się oko w oko z agentem B. Widać, że był bardzo dobrze poinformowany o moim pobycie w kinie. Przywitał mnie niedbale, a Frani począł robić komplementy. Potem przeprosił ją, a mnie odwołał na stronę i przemówił do mnie w te słowa:

— Powiedz, „Nachalnik”, gdzie byłeś przez tyle tygodni. Mów tylko prawdę, bo wszystko o tobie wiem.

— Gdzie miałem być? — zapytałem. — Wszak pan wie, więc po co się pan pyta?

— Ty ze mną nie żartuj, tylko odpowiadaj na pytania.

— Ja nie żartuję i może mnie pan aresztować, jak jest za co — rzekłem śmiało.

B. patrzył na mnie przenikliwie i dodał:

— Tymczasem możesz jeszcze pobujać na wolności, nie mam zamiaru cię teraz aresztować. I na to przyjdzie czas. Tylko to ci mogę powiedzieć, że żal mi cię, moja żona mnie ciągle pyta o ciebie, wiedząc o twoim pochodzeniu. Nie chciałbym cię skrzywdzić, ale będę do tego wreszcie zmuszony. Ty jesteś bardzo nieostrożny, włócząc się z tego rodzaju kobietami po kinie.

Mówił do mnie tonem ojcowskim, z czego zmiarkowałem, że trzeba mu dać w łapę. Wyciągnąłem też niepostrzeżenie pięćset rubli w papierku i przy pożegnaniu wręczyłem mu nieznacznie w rękę.

Prosił też, bym do niego przybył jutro na obiad, po czym z Franią wróciłem do domu.

Smutno spędziłem w objęciach Frani tę noc, wszelkie jej starania, by mnie rozweselić, nie udawały się. Przez całą noc oka nie zmrużyłem, rozmyślając o przeszłości. Zerwać z tym wszystkim i wrócić do domu! Nie, to niemożliwe, czułem, że nie mógłbym teraz wyżyć jednostajnym małomiasteczkowym życiem.

Życie, które do tego czasu prowadziłem, pomimo że znałem jego złe skutki, miało jednak dla mnie jakąś ponętę i pociągało mnie ku sobie.

Rozmyślałem też nad słowami B., które do mnie w zaufaniu mówił. Wiedziałem, że on tylko tak mówi, a inaczej sobie myśli. Chce złapać mnie na gorącym uczynku, gdyż to było jego punktem honoru. Razu pewnego, gdy byłem u niego na obiedzie, chwalił się przede mną swoją znajomością fachu. Chcąc mu zaimponować, powiedziałem, że o ile on by nie miał donosicieli, byłby głupi jak but. Rozzłościł się wtedy i odparł dwuznacznie, że mnie kiedy przekona, kto jest głupszy. Potem dodał, żebym sobie to dobrze zapamiętał. Odpowiedziałem mu na to, że mnie nigdy nie schwyta na gorącym uczynku. Więc zrozumiałem teraz, że pomimo łapówek, które bierze, jak dużo innych z policji wówczas brało, odda mnie do „Czerwoniaka”, gdy tylko znajdzie dobrą okazję.

Samo już wspomnienie o „Czerwoniaku” i Rólu spędzało mi sen z powiek, popatrzyłem na Franię, która leżała przy mnie i pomyślałem: ta mnie zgubi, przez nią znów będę tam, a jednak do zerwania z nią czułem się zupełnie niezdolny...

Dobrze też o tym wiedziałem, że ona mnie nie kocha, a nawet sama mi o tym powiedziała, że nie wierzy w ogóle w miłość i że pod tym względem nic nie obiecuje. Co robić? Co robić?... Czuję, że ziemia, po której chodzę, pali mi się pod nogami i dni mojej wolności są policzone. Sen w kinie utwierdził mnie w tym przekonaniu.

Przy takich smutnych myślach zastał mnie poranek. Frania wciąż spała, a dopiero razem z porankiem się przebudziła. Twierdziła zawsze, że poranek jest najlepszą porą miłości i też nigdy podczas naszego pożycia o tym nie zapomniała. Chcąc nie chcąc, musiałem się oddać do jej dyspozycji...

Przy śniadaniu nieprzewidzianie doszło między nami do wymiany złośliwych słów i nieomal, żeby nie jej matka, doszłoby na dobre do kłótni. Powód ku temu był na pozór dość błahy, a jednak mnie to zabolało do głębi.

Gdyśmy siedzieli z Franią przy śniadaniu, zrobionym starannie przez jej matkę, weszła jakaś Żydówka z workiem na plecach, co „za stare nowe daje” i prosiła, czy nie ma tu czegoś na sprzedaż, że ona wszystko kupuje. Matka Frani odparła, że nic takiego nie ma. Kobieta z wytrwałością handlową zwróciła się po raz drugi do Frani, czy nie ma czegoś na sprzedaż. Frania powiedziała złośliwie:

— Nic tu nie ma, nie jesteśmy handlarzami.

Kobieta, nie dając jeszcze za wygraną, zwróciła się tym razem do mnie, widać poznała współwyznawcę. Spojrzałem na nią i żal mi się jej zrobiło, bardzo źle wyglądała.

— Doprawdy, co by jej tu sprzedać? — zawołałem do Frani.

Frania krzyknęła, tym razem ze złością:

— To parszywa Żydówka, sto razy jej mów, że nic nie ma, a ona tu stoi.

Zauważyłem, że kobiecie łzy stanęły w oczach. Spojrzałem piorunującym wzrokiem na Franię, powstałem z miejsca i wyciągnąłem parę moich prawie nowych kamaszy i podałem kobiecie ze słowami:

— Niech pani to kupi.

Kobieta niedowierzająco wyciągnęła rękę i nieśmiało spytała:

— Naprawdę pan sprzedaje?

— No tak, naprawdę.

— Wiele pan żąda?

— Niedużo, dwadzieścia marek.

Trzeba dodać, że ta para obuwia wtedy kosztowała sto osiemdziesiąt marek. Kobieta widać zrozumiała, że chcę jej dopomóc, drżącą dłonią położyła na stół wspomnianą sumę i dziękując ze łzami w oczach, wyszła.

Frania, widząc to, odezwała się do mnie.

— Gdyby ta kobieta nie była Żydówką, ciekawam, czy byś tak postąpił.

— Jeszcze lepiej postąpiłbym — zapewniłem.

Przyszło między nami do ostrej wymiany słów. Tylko jej matka złagodziła nasz spór i uznała, że dobrze zrobiłem.

Słowa „parszywa Żydówka” utkwiły mi głęboko w pamięci i poczułem od tej chwili jakby żal do Frani, że ona, wiedząc, kim jestem, nie liczyła się ze słowami i jawnie okazywała swój wstręt. Od tej pory między mną a Franią jakby coś stanęło i straciła u mnie dużo na wartości, sam nie potrafiłbym powiedzieć, dlaczego.

Tegoż dnia przed wieczorem udałem się na umówione miejsce, gdzie miałem się spotkać ze wspólnikami. Po drodze spotkałem się oko w oko z żoną fryzjera, robiła mi wyrzuty, dlaczego się nie pokazuję, że uciekam od niej, itd.

Zapewniała mnie, że ona jedynie mnie naprawdę