Życiorys własny przestępcy - Urke Nachalnik (biblioteka cyfrowa za darmo TXT) 📖

Dnia pewnego cała nasza zacna czwórka postanowiła udać się na drugi dzień wieczorem na pewną wyprawę. O, na bardzo ryzykowną wyprawę! A kilka dni przedtem Stasiek uczył mnie w lesie obchodzenia się z krótką bronią. Zepsułem około stu naboi, za które płaciłem po jednej marce. Nauka trwała kilka godzin, aż Stasiek uznał, że mi można powierzyć broń, z którą po raz pierwszy w życiu miałem do czynienia.

Broń mieliśmy używać tylko dla własnej obrony, a celem wyprawy była rządowa instytucja. Tego dnia po obiedzie udaliśmy się ze Staśkiem do pewnego ślusarza, u którego zamówiłem, za wielką opłatą, narzędzia do włamania do kasy. Było to moje pierwsze podjęcie podobnej roboty na własną rękę. Będąc jeszcze u „Cwajnosa”, poduczyłem się, jak trzeba się zabierać do tego rodzaju robót, a nawet raz byłem z nim przy takim włamaniu. Grunt, mówił „Cwajnos”, żeby znać, jakiej marki ta kasa jest, a wtedy już wiadomo, czy się da zrobić zwykłym sposobem, to jest rakiem196, czy też nie. A ponieważ to pudło, co miałem robić, było starej marki, co się drze pod rakiem jak stary chałat żydowski, postanowiłem próbować szczęścia.

Nazwa firmy, która takie kasy wyrabia, musi pozostać dla mnie, nie chcę psuć jej klienteli, a kolegom po fachu interesu.

Wszystko u ślusarza było wykończone, zapłaciłem umówioną cenę i ułożyliśmy przybory w walizki skórzane. Stasiek miał to do następnego dnia wieczorem przechować w domu u swej matki, która jak wspomniałem, mieszkała niedaleko Ł.

Miejscem, gdzie zwykle zbieraliśmy się, by wyruszyć na wyprawę, była pewna kawiarenka. Stamtąd dopiero jeden po drugim, w pewnej odległości od siebie, udawaliśmy się za miasto. Tam już na czas czekał pojazd. Był to pewien furman, który był zawsze gotów na nasze zawołanie. Zapytałem więc i teraz Staśka, czy mamy się jutro zbierać tak samo w tej kawiarence.

Stasiek, znając tu lepiej wszystko niż ja, zamyślił się i odparł:

— Wiesz ty co? Mnie się zdaje, że B. nas śledzi, a tam przybyć z tą walizką jest dla mnie zbyt ryzykowne, musimy pomyśleć o innym miejscu spotkania.

— Więc powiedz, gdzie — zawołałem — żeby w odpowiedniej porze wszyscy byli na miejscu i żeby jeden na drugiego nie potrzebował czekać.

— Dobrze — odparł po dłuższym namyśle. — Maniek i Wojtek mogą o godzinie czwartej prosto wyjść za miasto, na tę drogę, gdzie mamy jechać. Ty wpierw zawiadomisz Żyda i on też zaraz tam musi wyjechać furmanką. Potem zaś przyjdziesz do mnie i razem pójdziemy.

— Gdzie mam przyjść do ciebie? — spytałem.

Stasiek, jakby się zawahał chwilę i odparł:

— Będę u swojej narzeczonej na Dwornej ulicy pod nr X. Przyjdziesz tam jutro po czwartej. Tam na ciebie będę czekać.

— Dobrze, dobrze — roześmiałem się. — Więc ty masz narzeczoną, a ja myślałem, że ty tylko u „Kosej Mańki” bywasz.

Stasiek zmarszczył się i pożegnał mnie, mówiąc, że udaje się do matki, którą, trzeba przyznać, bardzo szanował.

Wałęsałem się jeszcze godzinę po mieście zaglądając to tu, to tam. Nie miałem akurat się gdzie udać, by spędzić czas i nie wiem sam, jak się znalazłem na ulicy Dwornej. Spojrzałem na numer domu i akuratnie stałem przy tym numerze, gdzie miała mieszkać narzeczona Staśka. Po krótkim namyśle wszedłem w bramę.

Ujrzałem tam starszego człowieka zamiatającego śnieg. „Stróż”, pomyślałem. Zbliżyłem się do niego i spytałem, gdzie tu mieszka Antoni D. Człowiek wyprostował się, spojrzał na mnie podejrzliwie i po chwili zagadnął:

— Po co panu ten człowiek?

— Chciałbym się o pewną rzecz dowiedzieć, proszę mi wskazać, gdzie on tu mieszka.

Zmierzył mnie od stóp do głowy, widać, że zrobiłem na nim dodatnie wrażenie, bo odparł:

— To ja jestem.

— Bardzo dobrze — odparłem i podałem mi rękę, on zaś, mrugając do mnie znacząco lewym okiem, wskazał, gdzie mieszka.

Przekroczyłem próg, przy kuchni stała otyła kobieta zasłonięta parą i dymem. Spojrzała na mnie jeszcze bardziej podejrzliwie niż to uczynił mąż i ocierając twarz fartuchem, zagadnęła:

— Czego pan tu szuka?

— Czy, proszę pani, nie ma tu Staśka? Mam do niego interes.

— Staśka, Staśka — zrobiła zdziwioną minę — my, proszę pana, żadnego Staśka tu nie znamy.

Wtem drzwi z drugiego pokoju otworzyły się i na progu stanęła, jak zjawa, piękna blondynka, w moim guście, uśmiechnęła się do mnie, pokazując dwa rzędy białych jak perły zębów i rzekła:

— Proszę, proszę, ja już wiem — rzekła do matki, widząc jej pytające spojrzenie.

Ukłoniłem się jak najgrzeczniej, jak to tylko koniokrad potrafi i wszedłem do jej pokoiku. Pokoik ten był skromnie umeblowany, ale w pewnym guście.

Prosiła mnie, bym usiadł, a sama usiadła tak blisko mnie i patrzyła mi prosto w oczy, że zmieszałem się. Spytała, skąd jestem, pytała po żydowsku. Widząc, że patrzę na nią ze zdziwieniem, zagadnęła, śmiejąc się:

— Pana to dziwi, że mówię po żydowsku, ha, ha — śmiała się. — Wychowałam się między Żydami, a przeszło pięć lat byłam kelnerką w „Barze Amerykańskim”, gdzie właścicielem był Żyd, a i klientela składała się w większości z Żydów.

Ośmieliłem się trochę, ale oczu od niej nie mogłem oderwać. Dziewczyna ta spodobała mi się i zakochałem się, jak ludzie mówią, na pierwszy rzut oka. Jak mi się zdawało i ja na niej zrobiłem korzystne wrażenie.

Po upływie pół godziny rozmawialiśmy jak starzy przyjaciele. Wywnioskowałem, że ona dopiero „praktykuje” i należy do tego rodzaju kobiet, co po przejściu „praktyki” stają się kontrolnymi.

Myślałem: szkoda, że Stasiek z nią romansuje i do tego jako mój wspólnik. Gdyby nie to, za wszelką cenę starałbym się ją mieć. Nawet głośno to wymówiłem. Roześmiała się i rzekła:

— Jeszcze nic nie ma straconego, jak pan tylko zechce, to wszystko da się ułożyć.

Uścisnąłem jej dłoń, nie broniła się. Więc ośmielony zapytałem, czy mogę posłać po wódkę.

— Owszem — powiedziała — mój ojciec panu dotrzyma towarzystwa, on chętnie zagląda do kieliszka.

— A pani? — zapytałem.

— Ja — śmiała się — dobrze, jak panu na tym zależy, to chętnie.

Wyciągnąłem sturublówkę, chcąc zaimponować swoją zamożnością, położyłem ją na stół i rzekłem:

— Proszę kogoś posłać po to wszystko, co pani uważa za potrzebne.

— Mamu, mamu — zawołała.

— Czego ty chcesz, kochana?

— O, tu są pieniądze, proszę posłać Władkę po to wszystko, co napiszę na kartce.

Matka z niedowierzaniem oglądała te sto rubli na wszystkie strony i rzekła, patrząc na mnie:

— Ja myślałam, że pan jest od policji i pyta o naszego Staśka, jak to można się mylić — dodała jakby sama do siebie.

Córka napisała kartkę i wręczyła matce, szepcząc coś do tego na ucho. Matka wyszła. Ona zaś znowu usiadła przy mnie. Ale tym razem jeszcze bliżej niż to poprzednio uczyniła, nasze kolana zetknęły się z sobą.

Czułem, że mdło mi się robi. Żar taki bił od niej, że pomyślałem: „Ot, rozkoszna kobieta. Taką mieć za kochankę”. Ona zaś, jakby odgadła moje myśli, starała się w ruchach być jeszcze powabniejsza.

Za jakieś piętnaście minut wszedł ojciec, podkręcając siwego wąsa. Córka prosiła go, by usiadł. Popatrzył na nią mrugając lewym okiem, jak to na podwórku do mnie czynił; teraz zrozumiałem, że znaczyło to tyle, jakby mówił: „Rozumiem dobrze, o co ci tu chodzi”. Co do mnie, od razu pomyślałem, że ta rodzina jest podobna do rodziny „Cwajnosa”.

Za chwilę powróciła Władka z naładowanym koszem. Postawiła go na stole, a sama, jakby wstydliwie, odsunęła się na stronę.

Dziewczyna ta mogła mieć lat dwanaście do trzynastu. Piękniejsza była i świeższa niż siostra. Na tej ostatniej, która też nie miała więcej niż lat dziewiętnaście, bystre oko mogło już poznać pewne awanturnicze przeżycia. Ojciec posadził matkę przy sobie i zaczęła się biesiada. Podczas biesiady dowiedziałem się, że przedmiot mojego zainteresowania nazywa się Frania. Ojciec zaś opowiadał mi, że też siedział kilka razy „za Rosji” i teraz na starość pokutuje jako stróż. Zrozumiałem, że całym chlebodawcą jest tu Stasiek. Dowiedziałem się, że on nie bardzo tu jest hojny i że wszystkie pieniądze oddaje matce. A nawet kupił dwudziestomorgowe gospodarstwo.

Siostra od czasu do czasu była wołana do stołu i ojciec podawał jej własnoręcznie niepełną szklankę wódki lub kawał salcesonu, a ta, wstydliwie rumieniąc się, wszystko przyjęła, nie chcąc w żaden sposób usiąść z nami do stołu.

Widać zapewne sama uznawała, że jest jeszcze za młoda do brania w pełni udziału w uczcie, a obserwowała tylko z boku. Praktykowała. Pijatyka miała się już ku końcowi. Frania, zauważyłem, pod wpływem alkoholu była rozmarzona. Oparła jedną rękę o moje krzesło i coś opowiadała. Ojciec i matka, już pod dobrą datą, obrzucali się nawzajem porozumiewawczymi spojrzeniami. Ja zaś przez cały czas piłem po żydowsku, znaczy to, że byłem zupełnie pod tym względem przytomny. Tylko widok Frani ciągnął mnie ku niej i upajał.

Rodzice już zabierali się do wyjścia, widać zrozumieli, że są tu zbyteczni. Nagle, jakby piorun spadł z nieba, drzwi się otworzyły, a w nich stanął Stasiek. Spojrzał po nas, jakby nieprzytomnymi oczyma i zawrócił.

Frania momentalnie zerwała się z miejsca i wybiegła za nim. Matka, pomimo że była na pół pijana, zaczęła zawodzić na głos, wołając wszystkich świętych w pomoc.

— O! On ją zabije! — powtarzała niewyraźnie, załamując ręce.

Ojciec dopijał z tego zmartwienia wszystkie resztki z butelek i rozkazał Władzi, by sprzątnęła ze stołu. Ja zaś siedziałem chwilę na miejscu, rozmyślając nad grozą położenia. Jak się tu wytłumaczyć z tego wszystkiego? Jednakże, ufając w swoją pewną wyższość nad nim, podniosłem się i wyszedłem z mieszkania.

Na podwórzu Frania trzymała go w objęciach i całując, tłumaczyła mu, że nic nie zaszło. On zaś ciągle groził, że kogoś zabije. Domyślałem się, że mówi o mnie. Zbliżyłem się do nich. Księżyc oświecał nas tak, że widziałem jego twarz pełną nienawiści.

— Co, Staśku, tak uciekłeś, gdyś mnie tu ujrzał? Ot, tak sobie tu zaszedłem, nie mając akuratnie nic innego do roboty. A ty, jak widzę, masz to za złe? — wymówiłem to pół żartem, pół serio.

Stasiek zrobił krok ku mnie. Frania uczepiła mu się za szyję.

Instynktownie zrobiłem krok w tył.

— Ty, Żydzie, pamiętaj, ja cię nauczę rozumu. Ty myślisz, że nie znam się na twojej żydowskiej kombinacji?

Groził mi pięścią.

— Ostrożnie, Staśku — rzekłem. — Możesz okropnie się mylić. Zapomniałeś, że uczyłeś mnie strzelać, a od tej chwili noszę rewolwer zawsze przy sobie.

— Co! — ryknął teraz i rzucił się ku mnie.

Zauważyłem, że ręką sięgnął do tylnej kieszeni.

Frania uczepiła mu się cała na szyi, zasłaniając mnie sobą. Zbliżyłem się znów.

— Słuchaj, Staśku — rzekłem już poważnie — miałem cię za wspólnika i mądrzejszego chłopaka, a teraz przekonałeś mnie, że jesteś chamem. Więc żegnam cię, od dziś nie mamy nic wspólnego. Co do Frani, to już ona zadecyduje.

Ukłoniłem się wtedy Frani, naprawdę, jak mi się zdaje, jako bohater romansu i oddaliłem się.

Przez całą tę noc w hotelu, gdzie stałem, nie mogłem zasnąć. Frania ciągle stała mi przed oczyma. Teraz, po tym zajściu, koniecznie pragnąłem ją mieć. Byłem nawet przekonany, że teraz nareszcie trafiłem na swój ideał. W tym wieku, co ja wtedy byłem, każda świeżo upodobana kobieta zdaje się tą właśnie wymarzoną, a nie inna.