Powieści fantastyczne - E. T. A. Hoffmann (czytanie ksiazek online txt) 📖

1. fantasmagoria — iluzja, fantastyczne obrazy, wizje, również wymieszanie jawy i snu. [przypis edytorski]

2. Ernest Teodor Amadeusz — właściwie trzecie imię Hoffmanna brzmiało Wilhelm, ale w późniejszych latach przybrał on sobie, ku czci Mozarta, imię Amadeusz. [przypis tłumacza]

3. justycjariusz (daw.) — oprawca, urzędnik powołany do ścigania, przeprowadzenia śledztwa i sądzenia zawodowych złodziei oraz rabujących na drogach. [przypis edytorski]

4. auskultator sądowy — praktykant sądowy. [przypis edytorski]

5. al fresco — technika malarstwa polegająca na nanoszeniu farby na wciąż wilgotny tynk; fresk. [przypis edytorski]

6. indemnizacja — tu: odszkodowanie. [przypis edytorski]

7. pracując jako dyrektor muzyki i kompozytor — Griesebach zaznacza, że w ciągu maja, czerwca i lipca 1808 r. Hoffmann ułożył Canzoni per quatro voci alla capella, a mianowicie 1) Ave maris Stella w F dur, 2) De profundis clamavi w E moll, 3) Gloria patri w C dur, 4) Salve redemptor w A moll, 5) O Sanctissima w F dur, 6) Salve regina w D moll. [przypis tłumacza]

8. Don Juan — Don Giovanni, opera Wolfganga Amadeusza Mozarta, libretto napisał Lorenzo da Ponte na podstawie sztuki Moliera Don Juan. [przypis edytorski]

9. skud (wł. scudo, z łac. scutum: tarcza) — daw. złota lub srebrna moneta używana we Włoszech. [przypis edytorski]

10. andante (muz., wł.: idąc) — tempo wykonania utworu muzycznego: z prędkością spokojnego kroku. [przypis edytorski]

11. regno all pianto (wł. królestwo płaczu a. czas, kiedy panuje lament) — termin stworzony przez autora na określenie atmosfery fragmentu utworu. [przypis edytorski]

12. allegro (muz., wł.: radośnie) — tempo wykonywania utworu w muzyce: wesoło, żywo. [przypis edytorski]

13. Leporello — sługa Don Juana, postać z opery Don Giovanni (Don Juan). [przypis edytorski]

14. Notte e giorno faticar (wł.: trudzić się nocą i dniem) — aria Leporella, wstęp do aktu pierwszego Don Juana. [przypis edytorski]

15. Dona Anna — córka Komandora, postać z opery Don Giovanni (Don Juan). [przypis edytorski]

16. ogień grecki — łatwopalna mieszanina, nie dająca się ugasić wodą. [przypis edytorski]

17. stary ojciec — Komandor, ojciec Dony Anny, postać z opery Don Giovanni (Don Juan). [przypis edytorski]

18. Don Octavio — narzeczony Dony Anny, postać z opery Don Giovanni (Don Juan). [przypis edytorski]

19. recytatyw (muz.) — melodeklamacja na tle muzycznym, element opery. [przypis edytorski]

20. Dona Elwira — porzucona kochanka Don Juana, postać z opery Don Giovanni (Don Juan). [przypis edytorski]

21. ensemble (fr.) — daw. scena zbiorowa w sztuce teatralnej a. w operze. [przypis edytorski]

22. Zerlina — panna młoda, narzeczona Mazetta, postać z opery Don Giovanni (Don Juan). [przypis edytorski]

23. Mazetto — pan młody, narzeczony Zerliny, postać z opery Don Giovanni (Don Juan). [przypis edytorski]

24. Fin ch’han dal vino (wł. ”póki od wina”) — aria Don Juana z końca I aktu, nazywana arią szampańską. [przypis edytorski]

25. rulada (fr. roulade: toczenie się; koloratura) — energiczny pasaż w muzyce wokalnej. [przypis edytorski]

26. poncz — słodki napój z soku owocowego, wody i alkoholu. [przypis edytorski]

27. crudele (wł.) — okrutny. [przypis edytorski]

28. Non mi dir’, bell’ idol mio — recitativo accompagnato, akt drugi Don Juana. [przypis edytorski]

29. antrakt — przerwa między jednym a drugim aktem w sztuce teatralnej, operze, koncercie. [przypis edytorski]

30. Christoph Willibald Ritter von Gluck (1714–1787) — niemiecki kompozytor okresu klasycyzmu. [przypis edytorski]

31. referendarz (daw.) — urzędnik średniej rangi. [przypis edytorski]

32. gryzetka (daw.) — młoda pracownica domu mody. [przypis edytorski]

33. modniarka — osoba wyrabiająca damskie kapelusze. [przypis edytorski]

34. Ogród Zoologiczny — tu: Tiergarten, park w śródmieściu Berlina. [przypis edytorski]

35. jenerałbas, dziś generałbas (muz.) — basso continuo; tu: instrument grający akompaniament w niskiej tonacji. [przypis edytorski]

36. uwertura (muz., fr. ouverture: otwarcie) — instrumentalny utwór rozpoczynający operę lub koncert. [przypis edytorski]

37. Ifigenia w Aulidzie — opera Christopha Willibalda Glucka, o libretcie inspirowanym tragedią Eurypidesa w V w. p.n.e. [przypis edytorski]

38. andante (muz., wł.: idąc) — tempo wykonania utworu muzycznego: z prędkością spokojnego kroku. [przypis edytorski]

39. kapelmistrz — dyrygent. [przypis edytorski]

40. allegro (muz., wł.: radośnie) — tempo wykonywania utworu w muzyce: wesoło, żywo. [przypis edytorski]

41. fibry (daw.) — włókna, nerwy. [przypis edytorski]

42. tutti (muz., wł.: wszyscy) — fragment utworu, gdzie grają jednocześnie wszystkie instrumenty. [przypis edytorski]

43. unisono (muz., wł.: jednym dźwiękiem) — moment w utworze, kiedy wszystkie instrumenty grają ten sam dźwięk. [przypis edytorski]

44. Ifigenia w Taurydzie — opera Christopha Willibalda Glucka. [przypis edytorski]

45. gędzić (daw.) — grać. [przypis edytorski]

46. Alcyna — czarownica, królowa wyspy z opery Georga Friedricha Händla. [przypis edytorski]

47. trójdźwięk (muz.) — prosty, melodyjny akord, składający się z trzech dźwięków odległych o siebie o tercję. [przypis edytorski]

48. Psyche (mit. gr.) — personifikacja duszy ludzkiej. [przypis edytorski]

49. larwa (daw.) — maska, zjawa, upiór. [przypis edytorski]

50. ton główny (muz.) — pierwszy stopień gamy. [przypis edytorski]

51. kwinta — interwał prosty zawarty między pięcioma kolejnymi stopniami skali muzycznej; kwinta czysta liczy siedem półtonów. [przypis edytorski]

52. tercja — interwał prosty liczący 3 lub 4 półtony. [przypis edytorski]

53. Brama Brandenburska — zabytkowa budowla w Berlinie, jeden z charakterystycznych punktów miasta. [przypis edytorski]

54. Orkus (mit. rzym.) — demon śmierci. [przypis edytorski]

55. Don Juan — Don Giovanni, opera Wolfganga Amadeusza Mozarta na podstawie sztuki Moliera Don Juan. [przypis edytorski]

56. prestissimo (muz., wł.) — tempo w muzyce: bardzo szybko. [przypis edytorski]

57. Wolfgang Amadeusz Mozart — austriacki kompozytor, żył w latach 1756–1791. [przypis edytorski]

58. Friedrichstrasse — ulica w centrum Berlina. [przypis edytorski]

59. Armida — opera Christopha Willibalda Glucka z 1777 roku. [przypis edytorski]

60. maestoso (muz., wł.) — tempo w muzyce: majestatycznie. [przypis edytorski]

61. dominanta (muz.) — piąty stopień gamy. [przypis edytorski]

62. recitativo (muz., wł.) — recytatyw, melodeklamacja na tle muzycznym, element opery. [przypis edytorski]

63. Tiergarten — jeden z sześciu okręgów Mitte, pierwszej dzielnicy Berlina; także: park miejski w tej dzielnicy. [przypis edytorski]

64. Orfeo — Orfeusz i Eurydyka, opera Christopha Willibalda Glucka z 1762 roku. [przypis edytorski]

65. Alcesta — opera Christopha Willibalda Glucka z 1767 roku. [przypis edytorski]

66. klawikord — klawiszowy instrument strunowy. [przypis edytorski]

67. tempo di marcia (muz., wł) — w tempie marsza. [przypis edytorski]

68. melizmat — figura muzyczna, polegająca na graniu lub śpiewaniu kilku nut na jednej sylabie tekstu. [przypis edytorski]

69. naraz (daw.) — nagle. [przypis edytorski]

70. Jestem kawaler Gluck — Gluck żył w latach 1714–1787 [podczas gdy niniejsze opowiadanie nosi podtytuł Wspomnienie z roku 1809; Red. WL]. [przypis tłumacza]

71. majorat — sposób dziedziczenia własności ziemskiej polegający na przejmowaniu majątku zmarłego przez najstarszego syna lub najbliższego krewnego bądź majątek tak odziedziczony. [przypis edytorski]

72. dominium — wielkie posiadłości ziemskie lub leśne. [przypis edytorski]

73. Kurlandia — południowa część dawnych Inflant, położona nad Bałtykiem i Zatoką Ryską. Od r. 1918 wchodzi w skład Łotwy. [przypis edytorski]

74. mizantropijny — niechętny ludziom, zgorzkniały. [przypis edytorski]

75. ciżba — banda, tłum, gromada. [przypis edytorski]

76. lubownik (daw.) — miłośnik. [przypis edytorski]

77. plenipotent — osoba upoważniona do działania w czyimś imieniu; pełnomocnik. [przypis edytorski]

78. justycjariusz — w dawnej Polsce — urzędnik sądowo-policyjny. [przypis edytorski]

79. skwapliwie — chętnie i szybko. [przypis edytorski]

80. plenipotent — osoba upoważniona do działania w czyimś imieniu; pełnomocnik. [przypis edytorski]

81. liberia — rodzaj ubioru, uniformu, noszonego przez służbę. [przypis edytorski]

82. galon — tu : tkana lub pleciona taśma wykonana całkowicie lub z dodatkiem metalowych nitek, przymocowana do ubrania. [przypis edytorski]

83. dość w czas (daw.) — wystarczająco wcześnie. [przypis edytorski]

84. poła — dolna część jednej połowy ubioru rozpinającego się z przodu, takiego jak marynarka czy frak. [przypis edytorski]

85. kapitele — górna część kolumny, bezpośrednio wspierająca łuk lub sklepienie. [przypis edytorski]

86. poncz — gorący napój alkoholowy na bazie herbaty i rumu. [przypis edytorski]

87. snycerska robota — rzeźby w drewnie. [przypis edytorski]

88. Johann Christoph Friedrich von Schiller (1759–1805) — niemiecki poeta i filozof okresu romantyzmu, autor m. in. Ody do radości. [przypis edytorski]

89. „Duchowidz” (Geisterseher) — tytuł polskiego tłumaczenia brzmi Spirytualista. [przypis edytorski]

90. atencja — szacunek, respekt, poważanie. [przypis edytorski]

91. pisarza — tu: notariusz bądź kopista, osoba przepisująca dokumenty. [przypis edytorski]

92. sobolowe futro — drogie futro wykonane z sobola, drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych . [przypis edytorski]

93. fontaź — ozdoba fryzury kobiecej z koronek i wstążek upiętych wysoko nad czołem. [przypis edytorski]

94. un joli garçon (fr.) — ładny chłopiec. [przypis edytorski]

95. parlowanie — z ft. parler: mówić (po francusku). [przypis edytorski]

96. tabakierka — pojemnik do przechowywania tabaki. [przypis edytorski]

97. pasterskie — tu: sielankowe. [przypis edytorski]

98. niepodobna (daw.) — nieprawdopodobne, niemożliwe. [przypis edytorski]

99. rad (daw.) — chętny. [przypis edytorski]

100. rad (daw.) — chętny. [przypis edytorski]

101. niepodobieństwo (daw.) — coś niemożliwego. [przypis edytorski]

102. klawicymbał — dawny instrument muzyczny, klawiszowy, strunowy, w kształcie fortepianu, w którym dźwięk wydobywał się poprzez naciśnięcie klawisza, który powodował szarpnięcie struny piórkiem. [przypis edytorski]

103. fircyk —lekkoduch, modniś, elegant. [przypis edytorski]

104. klawicymbał — dawny instrument muzyczny, klawiszowy, strunowy, w kształcie fortepianu, w którym dźwięk wydobywał się poprzez naciśnięcie klawisza, który powodował szarpnięcie struny piórkiem. [przypis edytorski]

105. pulsa (daw.) — tętno. [przypis edytorski]

106. przepatrzyć —tu: przeszukać. [przypis edytorski]

107. przystawać — tu: pasować. [przypis edytorski]

108. canzonetta — krótka, popularna forma muzyczna z XVI i XVII w.; wywodzi się z Włoch. [przypis edytorski]

109. Senza di te... Sentimi idol mio... (wł.) — bez ciebie... usłysz mnie, moja kochana. [przypis edytorski]

110. Almen se non poss’io (wł.) — Jeśli nie mogę, przynajmniej..., kompozycja Vincenza Belliniego do anonimowych słów. [przypis edytorski]

111. Morrirmi sento (wł.) — czuję, że umieramy. [przypis edytorski]

112. Adio (wł.) — żegnaj. [przypis edytorski]

113. Oh dio (wł.) — Och, Boże. [przypis edytorski]

114. Gaskończyk —mieszkaniec lub ktoś pochodzący z Gaskonii, historycznej dzielnicy Francji. [przypis edytorski]

115. niebaczny — nieostrożny. [przypis edytorski]

116. naraz (daw.) — nagle. [przypis edytorski]

117. kordelas —broń biała, długi prosty