Pan Wesołowski i jego kij - Bolesław Prus (internetowa biblioteka darmowa .txt) 📖
Redaktor codziennej gazety otrzymuje list od Ludwika Wesołowskiego, majętnego mężczyzny, który zapowiada, że ma do niego bardzo ważną sprawę.
Stwierdza, że będzie treściwy, ale musi opowiedzieć całą historię — list napisany jest na kilkunastu arkuszach, a odbiorca spodziewa się poczatkowo, że to raczej krótka forma literacka… Ludwik Wesołowski snuje opowieść, która rozpoczyna się zakupieniem charakterystycznej laski z gałką w kształcie murzyńskiej głowy.
Nowela Bolesława Prusa Pan Wesołowski i jego kij to doskonała satyra na przedstawicieli wyższych warstw społecznych, prowadzących uporządkowane, pełne wygód życie, niekiedy — jak pan Wesołowski — nie trudniąc się jednocześnie pracą ani piastowaniem żadnego stanowiska. Prus, opisując obyczajowość, przedstawia naiwny, uproszczony sposób myślenia wynikający z przyzwyczajenia do luksusu, jednak pokazuje również, że wszystkich dotyczą podobne pokusy i błędy. Nowela została opublikowana po raz pierwszy na łamach „Kuriera Warszawskiego” w 1887 roku.
- Autor: Bolesław Prus
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Pan Wesołowski i jego kij - Bolesław Prus (internetowa biblioteka darmowa .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Bolesław Prus
— Nie. Jaśnie pan do Marcelina wziął parasol, a kij wciąż tu stoi — objaśniała kucharka
Sprawiedliwe nieba!... A zatem zgubiłem, i to zgubiłem rozmyślnie, mój pamiątkowy parasol, a ten gałgan Murzynek został! Co powie Ewusia?
Zapukano do drzwi; lokaj przyprowadził doktora i felczera37. Nastawili mi nogę, obandażowali, obłożyli lodem. Alem nawet nie czuł bólu, wyłącznie zajęty straszną myślą, że zgubiłem parasol, i... co o tym powie Ewusia?...
A teraz — chyba zupełnie odgadłeś pan moją prośbę? Więc zaklinam cię na wszystko, co wielkie i święte: zrób o moim parasolu ogłoszenie. Napisz, że parasol ten stanowi drogą pamiątkę i że gotów jestem zapłacić znalazcy choćby 50 rubli. Ale ogłoś swój adres, a mego nazwiska nie wymieniaj, bo inaczej Ewcia dowie się o wszystkim.
Parasol!... Pamiętaj pan — parasol!...
Post scriptum. Właśnie kiedy skończyłem list niniejszy, odwiedził mnie Steinberg. Nie mogłem powstrzymać się od przeczytania mu tego interesującego utworu.
Kochany pułkownik śmiał się, aż mu oczy zachodziły łzami, szczególnie słuchając ustępów, poświęconych jego osobie.
Skończywszy czkanie, zapytałem: co o tym sądzi?
— Pyszny jesteś, prezesie! — zawołał. — Więc ty, przy pojedynku, śmiałeś się ze swego kija, nie ze mnie, a ja... chciałem cię zastrzelić. Doskonała pomyłka!...
— Ale — rzekł po chwili — widzę, że diabelnie starzejesz się, kochany prezesie...
— Skądże znowu ten szczególny wniosek?
— Nieszczególny, ale bardzo prosty. Zamiast napisać w dwu wierszach „Zgubiłem angielski parasol, ze srebrną rączką taką i taką — a znalazcy dam 50 rubli nagrody” — ty, prezesie, pleciesz, jak stara baba, o całej dywizji wypadków, nie mających żadnego związku z parasolem. Co prawda, jesteś, prezesie, skończony filister38, a do tego... chory na gorączkę — dodał, uderzając mnie z całej siły w kolano.
Osądźże pan teraz bezstronnie: czy Steinberg nie jest grubianinem? Ale nade wszystko — nie zapominaj o moim pamiątkowym parasolu”.
Na tym kończą się przygody p. Wesołowskiego, tudzież jego kija.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
1. nota bene (łac.) — zauważ dobrze (zwrot wprowadzający ważną wtrąconą informację). [przypis edytorski]
2. preferans — rosyjska gra karciana. [przypis edytorski]
3. raut — przyjęcie. [przypis edytorski]
4. bona — opiekunka do dzieci. [przypis edytorski]
5. intendent — pracownik zajmujący się zaopatrzeniem. [przypis edytorski]
6. dictum (łac.) — dobitna wypowiedź. [przypis edytorski]
7. bawić (daw.) — przebywać. [przypis edytorski]
8. pomrok (daw.) — półmrok. [przypis edytorski]
9. tamburek — okrągły przedmiot, na którym rozpina się tkaninę przeznaczoną do haftowania. [przypis edytorski]
10. taburet — dziś popr.: taboret. [przypis edytorski]
11. niepodobna (daw.) — nieprawdopodobne, niemożliwe. [przypis edytorski]
12. czerstwy — tu: zdrowy. [przypis edytorski]
13. fizjognomia — wygląd twarzy, ciała. [przypis edytorski]
14. lubo (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]
15. sztywnie — dziś popr.: sztywno. [przypis edytorski]
16. zyrkać (gw.) — zerkać. [przypis edytorski]
17. cyrkuł — posterunek policji w zaborze rosyjskim. [przypis edytorski]
18. Otto von Bismarck (1815–1898) — niemiecki polityk, premier Prus, kanclerz Rzeszy Niemieckiej. [przypis edytorski]
19. sztubak (daw.) — uczniak. [przypis edytorski]
20. Alfons XII Burbon (1857–1885)— król Hiszpanii w latach 1874–1885. [przypis edytorski]
21. blagować — kłamać, zmyślać. [przypis edytorski]
22. paznogcie — dziś popr.: paznokcie. [przypis edytorski]
23. Demostenes (384–322) — polityk i mówca grecki. [przypis edytorski]
24. kontramarkarnia (daw.) — szatnia. [przypis edytorski]
25. kontent (daw.) — zadowolony. [przypis edytorski]
26. mitygować — powstrzymywać od zbyt gwałtownego działania. [przypis edytorski]
27. karesy — pieszczoty. [przypis edytorski]
28. bruderszaft — ceremonialny toast towarzyszący przejściu na „ty”. [przypis edytorski]
29. subiekt (daw.) — sprzedawca w sklepie. [przypis edytorski]
30. szpas (pot.) — zabawna sytuacja. [przypis edytorski]
31. koza (daw., pot.) — młoda i głupia dziewczyna. [przypis edytorski]
32. epilepsja — padaczka. [przypis edytorski]
33. Mademoiselle (fr.) — panna. [przypis edytorski]
34. faworytalny (daw.) — ulubiony. [przypis edytorski]
35. pulares (daw.) — portfel. [przypis edytorski]
36. zboczenie — tu: dygresja. [przypis edytorski]
37. felczer — osoba wykonująca proste zabiegi medyczne. [przypis edytorski]
38. filister (pogardl.) — mieszczuch. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/prus-pan-wesolowski-i-jego-kij
Tekst opracowany na podstawie: Bolesław Prus, Nowele Warszawskie, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Londyn 1946
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Fundację Nowoczesna Polska z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów Doroty Kowalskiej.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Agnieszka Kozioł, Paweł Kozioł, Aneta Rawska.
Okładka na podstawie: Kuba Bożanowski@Flickr, CC BY 2.0
ISBN 978-83-288-3744-7
Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.
Uwagi (0)