Ciężkie czasy - Michał Bałucki (ogólnopolska biblioteka cyfrowa .TXT) 📖
W dworze pana Lechickiego spotykają się różni przedstawiciele i przedstawicielki szlachty. Odbywa się wiele rozmów, podczas których obnażane są w satyryczny sposób liczne szlacheckie wady, szczególnie związane z próżnością, chciwością, uleganiem zachciankom.
Bałucki wyśmiewa także ślepe zapatrzenie w postęp, matczyną nadopiekuńczość, młodzieńczą lekkomyślność i skąpstwo, a jego bohaterowie to nie tylko ucieleśnienia tych przywar, lecz także postaci komiczne.
Ciężkie czasy to komedia autorstwa Michała Bałuckiego, jednego z najsłynniejszych polskich autorów pozytywizmu polskiego. Bałucki znany jest przede wszystkim jako powieściopisarz i komediopisarz, był również publicystą. W twórczości prozatorskiej odwoływał się do tradycji powstańczych, a także propagował idee pozytywizmu, jako autor dramatów nawiązywał do Aleksandra Fredry. Do jego najsłynniejszych utworów należą Dom otwarty i Grube ryby.
- Autor: Michał Bałucki
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Ciężkie czasy - Michał Bałucki (ogólnopolska biblioteka cyfrowa .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Michał Bałucki
Pan miałeś święty rozum, żeś się trzymał zdaleka.
KWASKIEWICZOj wielki rozum, żeś się nie dał namówić na te szopki, komedye.
BAJKOWSKIA wszystkiemu temu Lechiccy winni, jak Boga kocham! Jak zaczęli panie namawiać, że wypada, że należy, że to jest naszym obowiązkiem, tak panie wmówili w nas, a my osły daliśmy się wziąć na to.
KWASKIEWICZŻeby im kasztany z ognia wyciągać własnemi łapami.
ŻURYŁOJak to?
KWASKIEWICZNo! Bo przecież to jasne, że oni mieli tylko swój interes na względzie. Polowali na tytuły, na ordery.
AURORAA może i na coś więcej!
ŻURYŁONo, na cóż jeszcze?
AURORANa małżeństwo panny Broni z księciem.
ŻURYŁOCooo?
AURORAJakto? Pan tego nie spostrzegłeś?
ŻURYŁOPrzyznam się pani, że anim pomyślał.
AURORABo pan nie jesteś kobietą.
PETRONELAAle my kobiety, mamy nos na takie rzeczy.
BAJKOWSKITo też dobrze im tak. Ja ich nie żałuję ani trochę, bo przez ich głupią ambicyę myśmy się także dali wystrychnąć na dudków! O! zjedzą dyabła, jeżeli im się uda złapać nas na drugi raz na coś podobnego. Po kiego kroć dyabłów mamy się wysługiwać jakimś tam zagranicznym pankom?
ŻURYŁOBrawo! Panie Bajkowski, brawo! Otóż to nazywa się rozumnie mówić! Bo to straszna wada nasza, że się lubimy wysługiwać obcym, popisywać się przed obcymi, szukać pomocy u obcych, zamiast ufać we własne siły.
BAJKOWSKIO, niedoczekanie ich, żeby Bajkowski zrobił jeszcze kiedy coś podobnego! Pójdziemy panie o własnych siłach — prawda? co?
ŻURYŁOTak! Dalej zajdzie kto się na drugich nie ogląda.
I nie pozwolimy, żeby lada kto drwił sobie z uczciwych obywateli i traktował ich jak fagasów. Prawda panie Żuryło!
AURORANie pozwolimy się lekceważyć. — „N’est ce pas, ma chère”?
SCENA TRZECIAPanowie! Państwo! Powiem wam coś, czego się ani spodziewacie, ani się domyślacie nawet! Coś nadzwyczajnego!
KWASKIEWICZ I BAJKOWSKICo takiego?
Książę jest tutaj.
KWASKIEWICZCo?
BAJKOWSKIGdzie?
GIĘTKOWSKITu w tym domu u Lechickich.
BAJKOWSKIRany Boskie, a ja tak gębę rozpuściłem na niego.
„Ile est içi — ma foi”.
IDALIAO ja to przeczuwałam!
AURORADziecko moje!
BAJKOWSKIE, żartuj sobie zdrów!
GIĘTKOWSKIAleż jak honor kocham! Parole d’honneur!
BAJKOWSKIGdyby tak było, tobyśmy go przecież widzieli.
KWASKIEWICZTak! Dlaczegóż miałby się ukrywać!
GIĘTKOWSKIJe ne sais pas, mais, to wiem na pewno, że jest tu.
PETRONELAKtóż to panu powiedział?
GIĘTKOWSKIKto? Mój spryt... mój zmysł spostrzegawczyi zdolności kombinacyjne. Ecouter!... Wyszedłem sobie na spacer po obiedzie, bo to już mój zwyczaj, że zawsze po obiedzie muszę przynajmniej tysiąc kroków promenować — to pysznie robi, hrabia Artur uprawia ten sport od lat kilku i...
BAJKOWSKINo, no! Do rzeczy! co nam tam do hrabiego...
KWASKIEWICZCóż dalej?
GIĘTKOWSKIOtóż zapaliwszy cygaro, promenuję po ogrodzie, gdy w tem... słucham... ktoś za sztachetami rozmawia po niemiecku, czysto wiedeńskim żargonem. Uderzyło mnie to... zbliżam się i z poza krzaku bzu, widzę jakichś dwóch jegomościów, ubranych z wiedeńskim szykiem — jeden wyglądał na exwojskowego, a drugi na Stahlmajstra, lub coś podobnego. Qu ’est ce que cela? myślę sobie... Wiedeńczyki tutaj?... Coś mnie piknęło, jakby przeczucie i wyszedłem przez furtkę, która była uchylona. Gdy mnie zobaczyli, przestali mówić i cofnęli się do powozu, który stał opodal. Ale ja nic, śmiało zbliżam się do nich i pytam, rozumie się także z wiedeńska... Panowie nie tutejsi?... Spojrzeli na mnie, jakby się porozumiewali spojrzeniem — i nic nie odrzekli. Więc ja znowu... Panowie może szukacie kogo... jestem tutejszy, mogę panów objaśnić. Oni znowu nic, ani słowa.
BAJKOWSKIAle mówże u sto dyabłów raz, co odpowiedzieli ostatecznie, bo tego czego nie mówili, tośmy wcale nie ciekawi.
PETRONELAMów pan, mów pan, bo umieramy z ciekawości. Co powiedzieli?
GIĘTKOWSKIOtóż w tem sęk, że nic nie chcieli powiedzieć. Szło im widocznie o zachowanie sekretu. Ale od czegóż dyplomacya. Jak ich zacząłem zręcznie z różnych stron zachodzić pytaniami, wyciągać na słówka, tak w końcu dowiedziałem się, że przyjechali tu w towarzystwie jakiejś osoby, która już poprzednio zawiadomiła tu kogoś o swojem przybyciu, że ta osoba najętym powozem przyjechała tu sekretnie ze stacyi kolei, weszła przez furtkę, przez ogród do dworu i obecnie tu się znajduje.
AURORANo to książę... nie ma wątpliwości...
LEONIDASJak amen w paciezu.
KWASKIEWICZAle dlaczegóż te tajemnice? To ukrywanie się?
GIĘTKOWSKINie wiem! nie mogłem wybadać. Coś musi być w tem...
ŻURYŁOAleż panowie! przecież książę nie szpilka, żeby go można schować do kieszeni, gdyby tu był tobyśmy go przecież widzieli.
KWASKIEWICZTo prawda!
PETRONELAA tu go nigdzie nie ma!
LEONIDASMoze u Julka! — albo w kancelaryi pana Lechickiego.
BAJKOWSKIByłem tam przed chwilą, nie ma nikogo.
AURORAChybaby u babci.
GIĘTKOWSKIBardzo być może!
PETRONELACzekajcie, pójdę zobaczyć!
„Silense nadsłuchuje. Avez-vous entendu”! Ktoś przewrócił stołek w tamtym pokoju!
AURORATo mieszkanie Broni, pewnie ona.
BRONIAPanie Żuryło, czy można pana prosić na słóweczko?
ŻURYŁOSłużę ci aniołku.
A więc nie Bronia!
AURORATylko książę.
GIĘTKOWSKI„Attandez”! Zaraz się przekonamy idzie do drzwi zamknięte! tryumfująco. A co?
KWASKIEWICZNie ma wątpliwości, tam go schowano!
PETRONELAW pokoju córki!
AURORA„Ti donc!... Schoking”!
LEONIDASSkandaliczne.
BAJKOWSKICóż? widziałeś co.
GIĘTKOWSKINic. — Dziurka zatkana.
JULIUSZOdnieś to!
KWASKIEWICZDlaczego? Czemuż nie każesz zanieść tego obiadu osobie, dla której go przeznaczono?
GIĘTKOWSKIProszę, cię nie żenuj się. Nie masz powodu robić przed nami sekretu. My wiemy dobrze, kto tam jest.
Wiec cóż z tego? Jakiem prawem wtrącacie się państwo do tego, co mnie tylko obchodzić może?
BAJKOWSKIA przepraszam cię, mój Julku, gdyby to była osoba prywatna, to mógłbyś z nią robić co ci się podoba, ale to jest osoba publiczna.
JULIUSZBajkowski proszę cię!...
KWASKIEWICZA jako taka, jest własnością nas wszystkich, i my mamy równe prawa, jak i ty do osoby księcia!
JULIUSZKsięcia?
KWASKIEWICZO, nie spodziewałeś się, że ci wywąchamy tę tajemnicę!
BAJKOWSKIMyślałeś, że wam się uda ukryć go przed nami! Ha! ha! ha!
GIĘTKOWSKITo ja odkryłem! Prawda, jaki ze mnie dyplomata!
JULIUSZSkorzystam z tej pomyłki gł. A więc, skoro już wiecie, nie będę taił dłużej przed wami, że książę jest rzeczywiście w tym pokoju!
GIĘTKOWSKIA co?... Moja kombinacya?
JULIUSZAle jest panowie „incognito” i życzy sobie zachować to „incognito” do końca.
BAJKOWSKIAle dlaczego?
JULIUSZWzględy polityczne!
Polityczne!
BAJKOWSKINie rozumiem!
GIĘTKOWSKIAle ja rozumiem. Tajemnica gabinetu! n’est ce pas? Dyplomatyczna intryga — co, prawda? Bierze go na bok. Jednak, jakkolwiek książę jest niewidzialny dla nikogo, to spodziewam się, że dla nas zrobi wyjątek. N’est ce pas?
JULIUSZDla nikogo!
GIĘTKOWSKIA ja ci zaręczam, że zrobi to specialment pour nous. Skoro się tylko dowie, que ma femme et Idalie sont içi — to z pewnością będzie chciał koniecznie widzieć się z niemi — bo ci powiem pod sekretem, że on tu właściwie dla niej przyjechał.
JULIUSZDla kogo?
GIĘTKOWSKIPour notre Idalie. Do ucha. Zakochany po uszy. Mais silence!
Panie Juliuszu! Wyrób ty mi sekretnie audyencyę u księcia. Nie na długo, na parę minut, bym mu mogła powiedzieć kilka słów o moim Leonidasie i polecić jego względom i protekcyi.
JULIUSZTo już ja sam zrobię!
PETRONELAO nie! Pan byś nie umiał, bo pan nie jesteś matką, to nie wiesz jak matka może i umie przemawiać, gdy idzie o szczęście jej najdroższego dziecka! Ja sama muszę mówić z księciem. Ściska go za rękę. Panie Juliuszu! Ja panu do śmierci będę wdzięczną za to. Ściska go znowu. Pamiętaj pan, że losy mego Leonidasa w pańskim ręku.
Wiesz Julku, ja ich tylko ztąd wyprawię, a ty mnie potem wprowadzisz do księcia. Dobrze? Widzisz, ja muszę koniecznie wypowiedzieć mój afekt serdeczny dla jego osoby, moje przywiązanie, żeby tam w Wiedniu wiedziano, jakie tu serca biją dla nich. No, cóż? Zrobisz to dla mnie?
To nie zależy odemnie, muszę pierwej zapytać księcia, czy pozwoli, czy się zgodzi.
BAJKOWSKIPrzedstaw mu gorąco, kto jestem, co dla kraju zrobiłem, jakiem pałam do niego przywiązaniem, a jestem przekonany, że mi nie zamknie drzwi przed nosem. Powiedz mu.
JULIUSZAleż nic nie powiem, jak tak ciągle tutaj stać będziecie.
BAJKOWSKICzekaj! Ja ich tu zaraz wyprawię, gł. Panowie! Ponieważ książę życzy sobie pozostać incognito, wiec uszanujmyż jego wolę, choćby przez cześć, jaką mamy dla jego osoby — i oddalmy się!
GIĘTKOWSKIWola jego jest dla nas rozkazem. Cicho do Juliusza. Pamiętaj. Głośno. Messieurs-allons!
Matka cię prosi.
Będę czekał tam w ogrodzie! —
Uwagi (0)