Ciężkie czasy - Michał Bałucki (ogólnopolska biblioteka cyfrowa .TXT) 📖
W dworze pana Lechickiego spotykają się różni przedstawiciele i przedstawicielki szlachty. Odbywa się wiele rozmów, podczas których obnażane są w satyryczny sposób liczne szlacheckie wady, szczególnie związane z próżnością, chciwością, uleganiem zachciankom.
Bałucki wyśmiewa także ślepe zapatrzenie w postęp, matczyną nadopiekuńczość, młodzieńczą lekkomyślność i skąpstwo, a jego bohaterowie to nie tylko ucieleśnienia tych przywar, lecz także postaci komiczne.
Ciężkie czasy to komedia autorstwa Michała Bałuckiego, jednego z najsłynniejszych polskich autorów pozytywizmu polskiego. Bałucki znany jest przede wszystkim jako powieściopisarz i komediopisarz, był również publicystą. W twórczości prozatorskiej odwoływał się do tradycji powstańczych, a także propagował idee pozytywizmu, jako autor dramatów nawiązywał do Aleksandra Fredry. Do jego najsłynniejszych utworów należą Dom otwarty i Grube ryby.
- Autor: Michał Bałucki
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Ciężkie czasy - Michał Bałucki (ogólnopolska biblioteka cyfrowa .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Michał Bałucki
Panowie! Książę już zrobił wybór i nasz dom raczył obrać sobie na kwaterę.
LECHICKIJakto? nasz?
JULIUSZTak donosi mi jego bratanek.
BAJKOWSKISzczęśliwy ten Lechicki, jak Boga kocham.
Taki zaszczyt! Ściska mu rękę. Powinszować ci Olesiu! Z westchnieniem. Jak się komu szczęści, to we wszystkiem.
GIĘTKOWSKIAleż to byłby szkandał, żeby książe miał mieszkać w takiej chałupie. Ja na to nigdy nie zezwolę. Muszę naradzić się z Aurorą.
Uważaliście jak Giętkowskiemu mina zrzedła? Dyablo mu poszło po nosie, że go ten zaszczyt ominął.
LECHICKII kiedyż książe przyjeżdża?
JULIUSZDwudziestego lipca.
KWASKIEWICZA więc od dziś, za dwa tygodnie.
LECHICKITo trzeba będzie jakieś porządki porobić, coś przygotować.
JULIUSZNiech to ojciec już mnie zostawi... Ja się tem zajmę i wszystko urządzę jak należy.
BAJKOWSKIA ja ci pomogę. Bo ja panie, praktyk stary, należałem przecież do tylu komitetów, to wiem jak, co... Zobaczysz, urządzimy mu przyjęcie, że to ha! — banderje, ognie sztuczne, obrazy żywe, krakowskie wesele, bo oni to tam w Wiedniu pasjami lubią.
KWASKIEWICZZa pozwoleniem, daruj mój kochany, ale i my także chcemy wziąć udział w przyjęciu tak dostojnego gościa.
LECHICKIA to się rozumie. Wszyscy przyjmować go będziemy.
JULIUSZCała szlachta stanie, jak jeden mąż.
BAJKOWSKITylko, panowie; czy fraki, czy kontusze? Chwila milczenia, wszyscy patrzą po sobie. Bo to ważne, panowie. Julek, jak ty sądzisz?
JULIUSZJa myślę, że rząd nie miałby nic przeciw temu, gdybyśmy wystąpili w kontuszach.
KWASKIEWICZTrzeba nam się dobrze nad tem zastanowić, panowie, żeby nie palnąć bąka. A możeby było dobrze poradzić się starosty?
LECHICKIJa myślę, że to zbyteczne. Teraz przecież kontusze są dozwolone, nawet na balach dworskich bardzo dobrze są widziane.
JULIUSZTak. Książę Adam zrobił furorę w Burgu swoim kontuszem.
BAJKOWSKIA więc kontusz — zgoda. Wystąpimy panie, jak prawdziwi Sarmaci — kontusze, karabele, hej, ha! hejże ha! Zatańczymy im panie mazura, polonesa... Niech znają Niemcy, jaki to u nas animusz do tańca.
ŻURYŁOTo wszystko bardzo ładnie, ale powiedzcie mi panowie, co ten książę zrobił takiego, że go tak honorujecie.
BAJKOWSKICo zrobił — nic, cóż my to żydy, żeby zaraz geszefty robić!
ŻURYŁONo, to teraz może pan Juliusz przeczyta nam dalszy ciąg swego programu.
BAJKOWSKIA dajżeż nam pan pokój z programem. Także trafił! Właśnie teraz czas na to.
LECHICKITo prawda. Mamy zaledwie dwa tygodnie na zrobienie wszystkiego.
BAJKOWSKITrzeba nam się będzie dyablo zwijać.
JULIUSZNarady odłoży się na czas wolniejszy.
KWASKIEWICZA to się rozumie. Narady nie uciekną, a tu książe pilnieszy.
BAJKOWSKIPrzedewszystkiem panowie, trzeba wybrać komitet: prezesa, wiceprezesa i sekretarza. Następnie podzielimy się na sekcye; sekcyę przyjęcia, gospodarczą, dekoracyjną itd. Któż prezesem? Ja proponuję Lechickiego.
KWASKIEWICZBrawo! brawo!
JULIUSZBrawo!
I oni się dziwią, skąd się biorą ciężkie czasy.
Znowu źle! Teraz węzeł wypadł z tyłu.
LECHICKICóż u licha z rym węzłem?... to z boku to z tyłu... a nie tu gdzie trzeba!... Przecież powinieneś to umieć.
SŁUŻĄCYA skąd proszę pana? Dawniej panowie nigdy się po takiemu nie przebierali.
LECHICKINo, to cóż zrobimy?
SŁUŻĄCYMożeby Mośka zawołać, on to umie, bo zawsze w pasie chodzi.
LECHICKIGłupiś!... Trzymaj! Okręca się znowu. No, niech będzie!... Teraz jako-tako. Wiąż!
LOKAJPan Juliusz już gotów.
LOKAJKończy się ubierać, proszę pana.
LECHICKIA banderye wyjechały już naprzeciw księcia?
LOKAJWłaśnie, ich tam pan Bajkowski szykuje za stodołami.
Będzie bieda z tymi muzykantami, proszę pana.
LECHICKINo, dlaczego?
SŁUŻĄCYZwyczajnie, jak żydy — do konia to nie włożone, więc mają strasznego boja. — Ja myślę, że oni nie dosiedzą na tych koniach.
BRONIAMój ojczulku, niech też ojciec idzie do tych kucharzy i zburczy ich porządnie, bo ja sobie już z nimi rady dać nie mogę... Takie to butne, nieusłuchane, że okropność!
LECHICKIAle bo widzisz, moja kochana, to nie tacy zwyczajni, odpustowi kucharze, co ich można traktować byle jak... To artyści w swoim rodzaju. Kosztowało to niemało trudu i pieniędzy, żeby ich sprowadzić ze Lwowa na tych kilka dni.
BRONIATo też zbytkują i wydziwiają, że strach!... To im złe, to nie dobre; ten woła cukru, tamten madery, a masła, to mi już cały zapas wyszafowali.
LECHICKINo, to darmo, moja kochana — jak trzeba, to trzeba. — Cóż ja na to poradzę? Skoro Julek tak zadysponował...
BRONIAAch, ten Julek! Żeby ojciec wiedział, co on nie nasprowadzał różnych rzeczy z miasta — całą furę tego: jakieś morskie ryby, marynaty, delikatesy, dziwolągi jakieś — ja tego wszystkiego jak żyję, nie widziałam... A co win, szampanów, koniaków!... Co to wszystko musiało kosztować!
LECHICKIHa, darmo — cóż robić?... Taki pan, widzisz, ma wybredne gusta. Nie można go przecież przyjąć byle czem.
BRONIAMój Boże, czy też to nie grzech, dla jednego człowieka, co nas ani ziębi, ani grzeje, robić ryle zachodów i przewracać cały dom do góry nogami.
LECHICKINo, no... A ty byś lepiej poszła ubrać się, bo księcia co tylko nie widać.
BRONIAO! Niech się tatuńcio nie boi, już ja będę na czas... Wdzieję tylko białą sukienkę, wplotę jaką wstążkę do włosów i cała parada, bo babunia powiada, że dla młodej panienki to wystarczy.
Z czego się śmiejesz?
BRONIAAch, jak to komicznie wygląda!
LECHICKICo takiego?
Ci żydzi za krakowiaków poprzebierani... ha, ha, ha!
LECHICKINo, cóż tak śmiesznego?... Skoro nie można było dostać innej muzyki.
BRONIAAleż to można umrzeć ze śmiechu! A jak zabawnie trzęsą się na tych koniach! Muszę się temu z bliska przypatrzeć!...
Ma racyę... To okropnie purim przypomina.
SCENA DRUGAIdź, powiedz Matlachowskiemu, żeby kazał koło gumna poustawiać stoły i wytoczyć beczkę wódki dla ludzi. Po wyjściu służącego, zwracając się do ojca. No, a co?... Jak się ojcu podoba urządzenie? Wskazuje na pokój. Wspaniałe?... hę?... Ci wiedeńscy tapicerzy, to prawdziwi czarodzieje, w ciągu dwóch tygodni zmienili nasz dom do niepoznania, ze starej rudery zrobili prawdziwe cacko, aż miło spojrzeć. Prawda?...
LECHICKITylko, że to wszystko dyabelnie kosztuje...
JULIUSZMój ojcze, jak przyjąć, to już jak się należy — ja inaczej nie rozumiem. — Zresztą cóż znaczy tych głupich parę tysięcy wobec tej pozycyi, jaką zyskujemy w świecie przez przyjazd księcia, i protekcyi tak wpływowej osobistości w Wiedniu. A przytem, mam tu jeszcze jeden planik w perspektywie...
LECHICKINo, cóż takiego?
JULIUSZUważa ojciec, z księciem przyjeżdża jego bratanek, mój kolega i przyjaciel. Chłopak młody, przystojny, majętny i ma wielką przyszłość przed sobą — kto wie, czy nie uda mi się wyswatać go z Bronią.
LECHICKIJakto z Bronią? Przecież ona ma już swego narzeczonego.
JULIUSZE! cóż to za partya?... Szlachetka na nędznej wiosczynie!
LECHICKIWcale nie nędzna!
JULIUSZA choćby, zawsze to nie ma porównania z Edwardem, i jeżeli tylko on zechce, to byłoby śmiesznością dla jakichś tam skrupułów odrzucać taką partyę. Trzeba być praktycznym, mój ojcze!
SCENA TRZECIAA niech licho porwie, co ja miałem kłopotu z tymi żydami! Siada. Wyobraźcie sobie, ledwie za bramą konie puściły się drobnym kłusem, oni w krzyk, jakby ich kto zarzynał... gewałt!... aj waj!... Konie się spłoszyły, zaczęły ponosić, a moi żydkowie fajt, fajt na ziemię jeden po drugim, i za żadne skarby świata, nie można ich było potem namówić, żeby powtórnie dosiedli konia. Prosiłem, groziłem, beształem, nic nie pomogło.
JULIUSZNo i cóż ostatecznie zrobiłeś?
BAJKOWSKIHa, cóż?... Musiałem konie odesłać do stajni, a ich umieściłem w klombie przy bramie, i tam będą grać na powitanie księcia.
LECHICKIDaleko lepiej...
JULIUSZNo, a cóż z resztą?
BAJKOWSKIWszystko już gotowe. Skoro tylko banderye otaczające powóz księcia, ukażą się na gościńcu, wnet zaczną walić we wszystkie dzwony na wieży, bić z moździerzy, muzyka w krzakach grać, a lud wiejski sypać kwiaty i krzyczeć wiwat. To będzie szalony efekt...
LECHICKIPoczciwy Maciuś... Bóg ci zapłać, że nam tak dzielnie pomagasz.
BAJKOWSKIMoi kochani, przecież mnie znacie, wiecie dobrze, że Bajkowski nie zwykł się nigdy usuwać od pracy dla kraju. Czy to odpust, czy bankiet, czy uroczystość jaka, Bajkowski wszędzie pierwszy, bo u mnie dobro publiczne przedewszystkiem. Wiesz Julku, nie zaszkodziłoby, żebyś przy sposobności, zwrócił na mnie uwagę księcia, natracił mu co nieco o moich zasługach dla kraju. Nie idzie mi o marne tytuły lub ordery, uchowaj Boże, chyba, gdyby gwałtem chcieli, ha... w takim razie... Chcę tylko, żeby tam w górze wiedziano o Bajkowskim. Powiedz mu, że może liczyć na mnie, jak na Zawiszę. — Czy zechce starać się o mandat poselski, czy
Uwagi (0)