Ptaszki podług Arystofanesa - Johann Wolfgang von Goethe (gdzie czytac za darmo ksiazki .TXT) 📖
- Autor: Johann Wolfgang von Goethe
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Ptaszki podług Arystofanesa - Johann Wolfgang von Goethe (gdzie czytac za darmo ksiazki .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Johann Wolfgang von Goethe
Lecz ludzie? ich proch, kule, sieci?
BURZYCKILudzie? Oni w kłopotach nie lada! Między nimi wojen, utarczek, szykanad bez liku; nikt z nich dalej nie sięga myślą jak do dzisiaj; — a choć który z ich sąsiadów ubezpiecza się i zbroi, niełacno dostrzega w tem coś złego. — — Jeśli się nam sprzeciwią to ich przemożem, jeśli się poddadzą — to wcale dobrze dziać się im będzie; lepiej niż teraz! — Postąpim sobie z niemi jak każdy zdobywca, żyjących zabijem dla dobra ich potomstwa.
PTAK CZWARTYA przystanąż na to?
BURZYCKIW naszym są ręku. — Odkupim od bogów deszcz, założym wielkie cysterny i pojedynczo wynajmować je będziem ziemianom w czasie posuchy, ile który z nich do pola lub ogrodu potrzebować będzie. To jest tylko zarys planów mych wielkich; — bo szczegóły nieprzejrzane. — Krótko mówiąc, będziecie panami! — Z bogami postąpim sobie jak z starymi krewnemi — którzy z wygnania wrócili, z ludźmi, — jak z zawojowanym krajem, z zwierzętami — szczególniej z insektami, które w państwie naszem żyć muszą, jak z niewolnikami np. tak jak Turcy z Rajasami; — Anglicy z Indianami.
PTAKITylko natychmiast — natychmiast.
BURZYCKIZaraz, zaraz! ale to tak prędko nie da się uskutecznić. Rozważcie dobrze! Wybierzcie z tuzin lub ile chcecie z grona waszego, na wasz koszt, którzy by to wielkie dzieło „połączonemi siłami” dokonać się podjęli.
PTAKIBynajmniej! Tyś nam plan podał, ty go wykonaj! — Bądź nam doradcą, przewodnikiem wodzem!
BURZYCKIZawstydzacie mnie.
DUDASNamyślasz się?
BURZYCKIBądź spokojny, los nasz już zabezpieczony.
PTAKIA ten? co po nim? Maż73 tu zostać? Przydaż się on na co?
BURZYCKIOn jest niezbędnym!
PTAKICóż ty umiesz —? w czem lud przewyższasz?
DUDASUmiem świstać!
PTAKIŚlicznie, ślicznie! o jakiż to przedziwny — niezbędny obywatel. — Od dziś my ludem szczęśliwym! — do Burzyckiego Ty nami rządź, a on niech śwista! Już nam na niczem nie zbywa!
BURZYCKICzy tak być ma?
PTAKIPrzyjmujesz?
BURZYCKIKRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
1. na jakążeś zbłąkał się — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika oraz partykułą wzmacniającą -że- (skróconą do -ż-); inaczej: na jaką zabłąkałeś się; na jakąż zabłąkałeś się. [przypis edytorski]
2. biedaż — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]
3. zawraca mi się głowa — dziś popr.: mam zawroty głowy. [przypis edytorski]
4. Muscus cyperoides politrichocarpomanidoides — łac. nazwa sugerująca gatunek mchu (łac. Muscus: mech), niewystępująca we współczesnej klasyfikacji. [przypis edytorski]
5. Lichen canescens figerrimus — łac. nazwa sugerująca gatunek porostu (łac. Lichenes: porosty), niewystępująca we współczesnej klasyfikacji. [przypis edytorski]
6. najszorstszy — dziś: najbardziej szorstki. [przypis edytorski]
7. zabawa (daw.) — zajęcie (zaproponowane przez tłumacza zamiennie inne określenie). [przypis edytorski]
8. morskiem — daw. forma przymiotnika określającego rzeczownik w rodzaju żeńskim a. nijakim (tu: dno); dziś ujednolicona do formy daw. męskiej: morskim. [przypis edytorski]
9. słabyżeś (daw. forma) — jesteś słaby. [przypis edytorski]
10. pierśmi — dziś: piersiami. [przypis edytorski]
11. zimnyś (daw. forma) — skrócone: zimny jesteś. [przypis edytorski]
12. całym (daw. forma) — skrócone: cały jestem. [przypis edytorski]
13. właściwem — daw. forma przymiotnika w N.lp określającego rzeczownik w rodzaju żeńskim a. nijakim (tu: miejsce); dziś ujednolicona do formy daw. męskiej: właściwym. [przypis edytorski]
14. upamiętaj się (daw.) — dziś: opamiętaj się. [przypis edytorski]
15. Umhu! — daw. dźwiękonaśladowczy wyraz oznaczający potwierdzenie; dziś raczej: mhm. [przypis edytorski]
16. dopókiśmy (...) leżeli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: dopóki leżeliśmy. [przypis edytorski]
17. kędy (daw., gw.) — gdzie. [przypis edytorski]
18. przedziwnieśmy (...) polepszyli (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: przedziwnie polepszyliśmy. [przypis edytorski]
19. wszystko — zaleca się stosowanie podwójnego zaprzeczenia: wszystko zadowala a. nic nie zadowala. [przypis edytorski]
20. zadawalniać (daw.) — dziś: zadowalać. [przypis edytorski]
21. przyczytywać — dziś: przypisywać. [przypis edytorski]
22. nierównie (daw.) — o wiele bardziej. [przypis edytorski]
23. domniemywać się — dziś: domyślać się czegoś a. domniemywać coś. [przypis edytorski]
24. nieochybnie — dziś: niechybnie. [przypis edytorski]
25. jak mam zaszczyt — w znaczeniu: czemu zawdzięczam waszą wizytę. [przypis edytorski]
26. być w obowiązku u kogoś — być u kogoś na służbie. [przypis edytorski]
27. zdawać się (daw.) — tu: mieć ochotę. [przypis edytorski]
28. wcale — tu: zupełnie. [przypis edytorski]
29. remonstrować — przedstawić odmienny punkt widzenia; zwrócić uwagę na niesłuszność czegoś. [przypis edytorski]
30. uwolń — dziś popr.: uwolnij. [przypis edytorski]
31. kędy indziej — gdzie indziej. [przypis edytorski]
32. drzymka — dziś: drzemka. [przypis edytorski]
33. forsa (daw.) — siła, przewaga; przemoc. [przypis edytorski]
34. zanatomizować — przeprowadzić analizę budowy ciała (anatomii). [przypis edytorski]
35. uważ — daw. forma trybu rozkazującego; dziś: zwróć uwagę, zauważ. [przypis edytorski]
36. luleczka — fajeczka. [przypis edytorski]
37. było tylko spróbować — wystarczyło tylko spróbować. [przypis edytorski]
38. co lud, co biedaków dolega — dziś popr. z C.: co ludowi, co biedakom dolega. [przypis edytorski]
39. głupio — jako wariant do tego określenia tłumacz podał też: bezrozumnie. [przypis edytorski]
40. mogła — osoba wcześniej nazwana Postępowiczem i tytułowana „pan”, tu mówi w rodz. żeńskim jako papuga. [przypis edytorski]
41. forsa (daw.) — tu: siła, przewaga. [przypis edytorski]
42. zoczyć (daw.) — zobaczyć. [przypis edytorski]
43. rondeau — rondo; forma w muzyce (również w poezji i tańcu), której konstrukcja opiera się na wielokrotnych powtórzeniach tematu. [przypis edytorski]
44. nie skończąże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy nie skończą. [przypis edytorski]
45. sensat (daw.) — człowiek przesadnie poważny, silący się na uczoność. [przypis edytorski]
46. drypta — dziś: drepcze. [przypis edytorski]
47. plugawych — w tym miejscu tłumacz zaproponował zamiennie określenie: obmierzłych. [przypis edytorski]
48. Regulus — Marek Atyliusz Regulus, żyjący w III w. p.n.e. rzym. konsul i przywódca wojskowy w czasach I wojny punickiej, bohater rzym., stawiany za wzór patriotyzmu i cnoty, przede wszystkim wierności danemu słowu; doprowadziwszy do zwycięstwa Rzymian nad Kartagińczykami dostał się do niewoli, następnie uwzględniony w wymianie jeńców podczas układów pokojowych, obiecał wrócić do niewoli, jeśli układy nie przyniosą skutku, zaś dotarłszy do Rzymu, odradzał zawarcie traktatu, ponieważ korzystniejsze dla jego ojczyzny było wznowić wojnę; zgodnie z danym słowem powrócił do Kartaginy, gdzie miał być uwięziony w skrzyni, którą nabijano gwoździami; jego dzieje opisane zostały przez Appiana, Senekę, Tertuliana, Diodora i in., nie wszystkie jednak źródła potwierdzają legendę męczeńskiej śmierci Regulusa. [przypis edytorski]
49. Ciceron — Marcus Tullius Cicero (106–43 p.n.e.), polityk i mówca rzymski, zamordowany z powodu mów (tzw. Filipik) wygłoszonych przeciw Markowi Antoniuszowi. [przypis edytorski]
50. dziesięcio palcami — dziś: dziesięcioma palcami. [przypis edytorski]
51. barykadów — dziś popr. D.lm: barykad. [przypis edytorski]
52. z dołuśmy zabezpieczeni — skrócone: z dołu jesteśmy zabezpieczeni. [przypis edytorski]
53. pozorną — tłumacz zaproponował zamiennie określenie: ułudną. [przypis edytorski]
54. tajnoż ci — konstrukcja z partykułą -że-, skróconą do -ż; znaczenie: czy jest ci tajne. [przypis edytorski]
55. nieprzyjacieli — dziś popr. B.lm: nieprzyjaciół. [przypis edytorski]
56. umią — dziś popr. 3.os.lm: umieją. [przypis edytorski]
57. nas — Niemców (wg. objaśnienia tłumacza). [przypis edytorski]
58. prawić (daw.) — mówić. [przypis edytorski]
59. przyjacieli — dziś popr. forma B.lm: przyjaciół. [przypis edytorski]
60. dobrześmy to rozważyli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: dobrze to rozważyliśmy. [przypis edytorski]
61. kędyż — gdzież; konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]
62. maże (...) nadużywać — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy ma nadużywać. [przypis edytorski]
63. publikum (z łac.) — publika, publiczność, słuchacze. [przypis edytorski]
64. ladaco (...) sprawę — tłumacz proponuje tu również inne określenie: trudną sprawę. [przypis edytorski]
65. zapewneście czytali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zapewne czytaliście. [przypis edytorski]
66. Zwycięstwo (mit. gr.) — tu: bogini Nike (w mit. rzym. Wiktoria). [przypis edytorski]
67. Hory (mit. gr., mit. rzym.) — trzy boginie, będące uosobieniem pór roku, strzegące zgodności między porządkiem świata ludzi i rytmem natury; nadano im imiona znaczące: Eunomia: praworządność, Dike: sprawiedliwość i Ejrene: pokój. [przypis edytorski]
68. Sen (mit. gr.) — Hypnos, bóg snu a. Morfeusz, bóg marzeń sennych. [przypis edytorski]
69. miasto (daw.) — tu: zamiast. [przypis edytorski]
70. napis — tłumacz proponuje tu również zamiennie inne określenie: monogram. [przypis edytorski]
71. władzęście (...) zostawili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: władzę zostawiliście. [przypis edytorski]
72. przyjacieli — dziś popr. forma B.lm: przyjaciół. [przypis edytorski]
73. maż — tu: konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy ma. [przypis edytorski]
74. Teraz w krótkości poniekąd wstęp tylko (...) — fabuła urywa się sporo przed zakończeniem Ptaków Arystofanesa, na których autor bazuje; stąd wprowadzony przez Goethego „Epilog” zawiera uwagi, że jest to „wstęp”, „próbka” oraz zapowiedź ewentualnej kontynuacji. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania
Uwagi (0)