Ciężkie czasy - Michał Bałucki (ogólnopolska biblioteka cyfrowa .TXT) 📖
W dworze pana Lechickiego spotykają się różni przedstawiciele i przedstawicielki szlachty. Odbywa się wiele rozmów, podczas których obnażane są w satyryczny sposób liczne szlacheckie wady, szczególnie związane z próżnością, chciwością, uleganiem zachciankom.
Bałucki wyśmiewa także ślepe zapatrzenie w postęp, matczyną nadopiekuńczość, młodzieńczą lekkomyślność i skąpstwo, a jego bohaterowie to nie tylko ucieleśnienia tych przywar, lecz także postaci komiczne.
Ciężkie czasy to komedia autorstwa Michała Bałuckiego, jednego z najsłynniejszych polskich autorów pozytywizmu polskiego. Bałucki znany jest przede wszystkim jako powieściopisarz i komediopisarz, był również publicystą. W twórczości prozatorskiej odwoływał się do tradycji powstańczych, a także propagował idee pozytywizmu, jako autor dramatów nawiązywał do Aleksandra Fredry. Do jego najsłynniejszych utworów należą Dom otwarty i Grube ryby.
- Autor: Michał Bałucki
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Ciężkie czasy - Michał Bałucki (ogólnopolska biblioteka cyfrowa .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Michał Bałucki
Wiwat!
KWASKIEWICZWiwat!
Ach, moi panowie, chodźcie też zobaczyć, bo to warto widzieć, co ci Giętkowscy za cudactwa z tą swoją służbą porobili.
Przyjechali?
Patrzcie panowie!
LEONIDASLiberya żółto zielona, jak jajecnica ze scypiórkiem.
PETRONELAA stangret wygolony jak orangutan.
KWASKIEWICZI znowu inny powóz.
LEONIDASPsepysne lando wiedeńskie.
BAJKOWSKIA jakie szory! do Żuryły. O! widzi pan — takich panków strofować i karcić, że gubią kraj i do ruiny prowadzą. Przypatrz się pan — jakie zbytki...
ŻURYŁOO! prawda. Ogromna prawda. To musi być wielki bogacz?
BAJKOWSKIKto? On! Ha! ha! ha! toś pan trafił jak kulą w płot. Słyszysz Jasiu — pan Żuryło powiada, że Giętkowski bogacz.
KWASKIEWICZA toż on ma długów więcej, niż włosów na głowie.
BAJKOWSKIKiedyś miał gruby majątek po ojcu, ale to wszystko poszło na pałace, zbytki, wystawne życie, jazdy za granice...
Wydawali pieniądze, żeby tym sposobem córkę wydać dobrze za mąż.
BAJKOWSKITymczasem pieniądze poszły, a córka została.
PETRONELAChoć mogła była wcale nie źle wyjść za mąż swojego czasu. Ale cóż, pannie zachciało się gwałtem hrabiego, a przynajmniej barona, przebierała, przebierała...
BAJKOWSKIAż została starą panną.
PETRONELASkóra i kości, powiadam panu.
LEONIDASMumia zasusona.
PETRONELAA! powitać kochaną panię. Jakże się pani ma?
Dziękuję!
Szanowanie!
PETRONELAA! panna Idalia... Jakże ślicznie wygląda... Czy mi się zdaje, że nawet utyła nieco w sobie.
AURORAFi donc. Któż widział mówić takie rzeczy, przy młodych pannach.
PETRONELASłyszysz? Ona młoda!
LEONIDASJak jagoda po świętym Marcinie.
SCENA ÓSMABon jour, bon jour. Staje przed Petronelą i kiwnąwszy głową po angielsku. Madame! Do panów. Messieur! A! Bajkowski! Comment vous portez-vous? Hę...
So... so... pasablowato.
GIĘTKOWSKIA co? Widzieliście mój zaprzęg... hę? Szyk... co? N’est ce pas? Woła przez okno. Dżon! Po chwili Dżon!
LECHICKINie słyszy...
GIĘTKOWSKIDżon!
BAJKOWSKIJasiek! śmieje się. Widzisz, jak usłyszał.
GIĘTKOWSKIPrzejedź no parę razy koło gazonu. Do obecnych. A co? C’est de plus grand chic? Hrabia Artur ma kubek w kubek takie landan, takie konie, szory, wszystko. — On peut le dire, że my mamy toujours jednakie gusta — a przytem uderzające podobieństwo, stąd często zabawne qui pro quo. Idzie do Żuryły — gdyż inni odchodzą na bok, żeby ich nie nudził. Raz naprzykład — uważasz — spostrzegłszy, że to nieznajomy. A, pardon. Do Lechickiego, półgłosem. Qui est cette personne?
LECHICKIPanowie się nie znacie — pan Żuryło — pan...
Więc Karlsbad tak się paniom podobał?
AURORAAleż to, je vous assure prawdziwe Eldorado. To nie nasze galicyjskie wody. Powiadam pani, co za stroje, jakie zabawy.
IDALIAA jaka okolica!
AURORAMoja Idalcia przepada za naturą.
BAJKOWSKIA sama tyle sztuki używa.
Ażebyście państwo wiedzieli, co za towarzystwo! Une créme du société z Paryża, z Londynu, z Ameryki — tout le monde — pełno hrabiów, baronów, książąt.
BAJKOWSKISłyszysz pan, już wyjeżdża z hrabiami.
AURORAA wszystko to takie grzeczne i uprzejme. Idalcia była tak emablowana, adorowana.
GIĘTKOWSKIOpowiedz no ma chère państwu o tym księciu...
AURORAO księciu Tutafoni?
BAJKOWSKITutafoni!... Także nazwisko!
GIĘTKOWSKIBardzo znakomite — parole d’honneur — czytałem w almanachu. Jest to familia włoska, ale od dawna już we Wiedniu osiadła, skuzynowana z najwyższemi sferami. Cioteczna siostra księcia, jest rodzoną stryjenką żony jednego z ministrów — a stąd osobą niezmiernie wpływową.
AURORANo i wyobraźcie sobie państwo, że tak wysoka figura, taki pan, taki magnat, fatygował się własnoręcznie, aby podnieść Idalii książkę, którą ona zostawiła przez zapomnienie w Belle-vue na ławce.
KWASKIEWICZNie dałbym trzech groszy, czy jej tam umyślnie nie zostawiła.
AURORALedwieśmy uszły kilkanaście kroków od tego miejsca, gdy wtem — patrzymy — jakiś mężczyzna, już w pewnym wieku, poważny i bardzo dystyngowany, zbliża się do nas i powiada: Pardonnez-moi mes dames, vous avez oublie un livre — i to mówiąc, z wyszukaną galanteryą podaje Idalli książkę — ona się zarumieniła jak jutrzenka, on się ukłonił — i odszedł.
BAJKOWSKINo i cóż w tem tak nadzwyczajnego, że jakiś tam książę oddał książkę, która nie do niego należała?
GIĘTKOWSKIJakto? Nie domyślasz się, że to był tylko pretekst, aby zbliżyć się do moich pań — faire une connaissance.
PETRONELANo — i poznał się z paniami?
AURORAByłby to niewątpliwie uczynił i po tym wypadku złożył nam wizytę, ale niestety tego samego dnia wyjechał do Wiednia, gdzie go jakieś ważne sprawy powoływały.
PETRONELACo za szkoda! Gdyby nie to, kto wie czy panna Idalia nie byłaby już dzisiaj księżną.
IDALIAMaman, może pójdziemy do babci. Do Lechickiego. Czy mama pańska jest widzialną?
LECHICKIProszę, bardzo proszę.
E bien!... Chodźmy ją powitać.
PETRONELAMusi jej pani opowiedzieć o tem powodzeniu panny Idalii w Karlsbadzie... To tak, jak historya z tysiąca i jednej nocy.
Proszę.
PETRONELAO... nie... Po starszeństwie!
AURORAImpertinente!
Przepraszam panów za spóźnienie, ale musiałem pierwej zebrać trochę myśli, uporządkować papiery.
BAJKOWSKIJulku kochany, my tu na ciebie jak na Mesyjasza czekamy.
JULIUSZA więc proszę panów zająć miejsca, przystąpimy od razu do rzeczy, bo czas to pieniądz.
GIĘTKOWSKIOui, the time is the money — jak mówi hrabia Artur...
Panowie!... Nie tajno to nikomu, że nasza Galicya przechodzi obecnie ciężkie czasy.
KWASKIEWICZOj, bardzo ciężkie.
JULIUSZChwila jest krytyczna, panowie — rolnictwo doszczętnie upada...
BAJKOWSKIŚwięta prawda! Jak Boga kocham.
JULIUSZAmeryka z roku na rok, zasypuje coraz więcej swojem zbożem targi europejskie... Czyta z notatki: W roku 1880 dostarczyła 7,600.000 hektolitrów zboża. W tym roku dostarczyła go już cztery tyle panowie, bo dwadzieścia ośm milionów trzy kroć pięćdziesiąt tysięcy. Progressya szalona!
BAJKOWSKIA to szelmy, te Amerykany.
JULIUSZZ tego widzicie panowie, że konkurencya na tem polu jest absolutnie niemożliwą. Trzeba więc nam szukać nowych źródeł zarobku, wytworzyć nowe rodzaje produkcyi, na której możnaby oprzeć rozwój kultury krajowej. A mianowicie...
Proszę pana.
LECHICKICicho! Czego chcesz? Nie przerywaj teraz.
SŁUŻĄCYTelegram, proszę pana.
LECHICKITo do ciebie Julku. Oddaje mu. Telegram z Wiednia.
JULIUSZCzyby Natalka ośmieliła się do tego stopnia? Rozrywa kopertę i mówi ucieszony. A! nie... Po przeczytaniu. Panowie! Wielka nowina.
BAJKOWSKINo... co takiego?
JULIUSZKsiąże Tutafoni pragnie nabyć jakie dobra w Galicyi i w tym celu wybiera się do nas.
BAJKOWSKITutafoni?
Czy to nie ten Tutafoni, który tego roku był w Karlsbadzie?
JULIUSZByć może, bo on tam co rok jeździ.
GIĘTKOWSKINo, to moje panie znają go bardzo dobrze. A ty znasz go także?
JULIUSZKolegowałem z jego bratankiem w Hochschulefür Bodenkultur — i stąd bywałem częstym gościem w ich domu.
GIĘTKOWSKIW takim razie, książe znajdzie się tu w kółku dobrych znajomych.
BAJKOWSKII będzie miał w czem wybierać, bo tu u nas w Galicyi, dóbr do kupowania mu nie zabraknie, a ja sam pierwszy...
GIĘTKOWSKIA ja wam powiadam panowie, że to kupno dóbr, to tylko pretekst, pozór...
BAJKOWSKIJakto pozór? Dlaczego pozór?
GIĘTKOWSKIPanowie! Jeżeli figura położona tak wysoko, zostająca w tak intimnych stosunkach ze sferami rządzącemi, raczy się fatygować do takiego kraju jak nasz, leżącego bądź co bądź po za krańcami cywilizacyi europejskiej i chce tu niejako się aklimatyzować, to panowie, w tem musi się coś głębszego ukrywać. To nie jest bez znaczenia panowie, to jest fakt niesłychanej doniosłości panowie, bo to pokazuje, że rząd pośrednio przez tego rodzaju osobistości, chce się zbliżyć do nas, poznać nas lepiej.
KWASKIEWICZRacya, jak Boga kocham, racya.
BAJKOWSKIA ty co myślisz Julek?
JULIUSZTo być bardzo może.
GIĘTKOWSKIZ tych względów panowie, ja ofiaruję mój pałac na przyjęcie Jego Wysokości.
BAJKOWSKICiekawym bardzo dlaczego ty?
KWASKIEWICZTak. Dlaczego ty, a nie który z nas?
GIĘTKOWSKIBo żaden z was panowie, nie ma domu urządzonego na tej stopie, aby mógł godnie przyjąć tak dostojnego gościa.
BAJKOWSKIE! mój
Uwagi (0)