Świętoszek - Molière (Molier) (czytac ksiazki przez internet TXT) 📖
Krótki opis książki:
Świętoszek to komedia, która powstała w roku 1661. Po raz pierwszy wystawiono ją 3 lata później. Molier w swoim utworze krytykuje m.in. obłudę i hipokryzję religijną.
Tytułowy bohater, Świętoszek bądź Tartuffe, który uchodzi za bardzo pobożnego, szybko przekonuje do siebie Orgona i jego matkę i zostaje zaproszony do ich domu. Przebywając tam ma coraz większy wpływ na decyzje podejmowane przez Orgona, co niepokoi jego bliskich. Reszta domowników, która nie dała się oszukać, ostrzega Orgona przed Świętoszkiem, lecz ten nie chce ich słuchać. Prawdę o Tartuffe odkrywa dopiero po podstępie swojej żony.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Molière (Molier)
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Świętoszek - Molière (Molier) (czytac ksiazki przez internet TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Molière (Molier)
wiecznej
Umysł twój zdrowej prawdy nie umie być sługą
I wraz z jednej przesady już rzucasz się w drugą.
Widzisz swój błąd, poznałeś, dokąd cię zawiodło
To, żeś za szczerą cnotę brał komedię podłą —
Lecz, aby się poprawić, czyliż droga tędy
By popadać bezzwłocznie w stokroć gorsze błędy,
Z sercem łotra, co w każdym pewnie wstręt obudzi.
Równać niebacznie serca wszystkich zacnych ludzi?
Jak to? Że jeden szalbierz uwiódł cię niegodnie,
Ukrywszy pod świętości maską niecne zbrodnie,
Chcesz mniemać już, że każdy jego dróg się trzyma
I że prawdziwej cnoty już na świecie nie ma?
Pozostaw niedowiarkom to głupstwo — sam wprzódy
Naucz się, jak odróżniać prawdę od obłudy,
Nie obdarzaj zbyt rychło ufnością nikogo
I staraj się rozsądku kroczyć zawsze drogą!
Strzeż się, jeżeli możesz, czcić zapał udany.
Lecz nie krzywdź posądzeniem cnoty nieskalanej,
A gdybyś już przesadą musiał grzeszyć stale,
Lepiej zbyt wierzyć w ludzi, niż nie wierzyć wcale.
SCENA DRUGA159
Orgon, Kleant, Damis
DAMIS
Jak to, ojcze, to prawda? Słyszę o tym łotrze,
Że niepomny na prawa wdzięczności najsłodsze,
Obrażony w swej pysze, resztkę czci zatraca
I twoje własne łaski przeciw tobie zwraca?
ORGON
Tak, synu, i straszliwie cierpię nad tym w duszy.
DAMIS
Czekajcie tylko, zaraz obetnę mu uszy160!
Nie może ujść mu płazem bezczelność zbrodnicza.
Pozwólcie mi, nauczę rozumu panicza:
Ubiję go na miejscu i skończę rzecz całą.
KLEANT
Mówisz, jak młodzikowi jedynie przystało.
Radzę ci, uśmierz swoje wybuchy dziecinne!
Dziś pod naszym monarchą już czasy są inne,
Nikomu dziś korzyści gwałty nie przynoszą.
SCENA TRZECIA161
Pani Pernelle, Orgon, Elmira, Kleant, Marianna, Damis, Doryna
PANI PERNELLE
Co się stało? Straszliwe jakieś wieści głoszą!
ORGON
Wszystko mogę potwierdzić, bom sam patrzył na to
I za swe łaski piękną cieszę się zapłatą.
Biorę człowieka niemal że w jednej koszuli,
Przygarniam w dom, niż brata podejmuję czulej;
Co dzień dobrodziejstw nowych ode mnie doznaje:
Daję mu własną córkę, majątek mu daję —
A w tymże samym czasie ta nędzna poczwara
Cześć mej żony podstępnie wydrzeć mi się stara;
Gdy zaś spełzła na niczym niska praca owa,
On z własnych mych dobrodziejstw broń dziś na mnie kowa
I chce na mą ruinę nadużyć okropnie
Tego, co mu wydałem w ręce nieroztropnie!
Wypędza mnie z dóbr moich i maskę obłudy
Zdjąwszy, strąca tak nisko, jak on sam był wprzódy.
DORYNA
Biedaczek162!
PANI PERNELLE
Nie, mój synu, nie mogę dać wiary,
Aby on miał w istocie tak szpetne zamiary,
ORGON
Hę?
PANI PERNELLE
Wszak człowiek poczciwy wszędzie zawiść budzi.
ORGON
Cóż zatem mowa twoja dowieść mi się trudzi,
Moja matko?
PANI PERNELLE
Że dom twój idzie trybem dziwnym
I że z dawna już każdy był mu tu przeciwnym.
ORGON
Lecz jakiż to ma związek z tym czynem zuchwałym?
PANI PERNELLE
Zawszem ci powtarzała, gdyś był dzieckiem małym,
Że cnota zwykle w świecie obudza nienawiść,
Że zawistni przeminą, ale nigdy zawiść.
ORGON
Ale cóż te maksymy dzisiaj właśnie znaczą?
PANI PERNELLE
Ot, głupią bajkę sobie ubrdali i kraczą.
ORGON
Ty chcesz, abym oszalał, matko! Toż powiadam,
Żem widział na swe oczy wszystko, co tu gadam.
PANI PERNELLE
Języki ludzkie jad swój obnoszą dokoła
I nic się od ich złości uchronić nie zdoła.
ORGON
Jeszcze chwila, a człowiek ze skóry wyskoczy!
Widziałem, sam widziałem, na me własne oczy,
Widziałem, co się zowie widzieć. Czy do ucha
Mam krzyczeć matce, aż mnie nareszcie posłucha?
PANI PERNELLE
Mój Boże! Z mniemań naszych prawda nieraz szydzi:
Nie zawsze można sądzić z tego, co się widzi.
ORGON
Zwariuję!
PANI PERNELLE
Często człowiek sprawę przeinaczy
I właśnie, co jest dobrem, jako złe tłumaczy.
ORGON
Mam więc cnotą tłumaczyć i bojaźnią nieba,
Że chciał mi ściskać żonę?
PANI PERNELLE
We wszystkim potrzeba,
Nim się kogoś oskarży, mieć niezbity powód
I winieneś był czekać na jawniejszy dowód.
ORGON
Cóż, u diaska! Rzecz sprawdzić, mówisz, własnym okiem?
Więc matka chce, bym czekał, aż on mi pod bokiem
Rozpocznie... Tfu, o mało człek głupstwa nie zbreszył!
PANI PERNELLE
Ten człowiek raczej zbytkiem cnót najczystszych grzeszył
I w głowie mi się nie chce pomieścić, doprawdy,
By w tym, co mi mówicie, bodaj cień był prawdy.
ORGON
No, gdyby to nie było od matki jejmości,
Sam nie wiem, co bym zrobił, w takiej jestem złości.
DORYNA
Jaką miarką kto mierzył, taką mu odmierzą:
Pan nie chciał wierzyć innym, dziś panu nie wierzą.
KLEANT
Ale my tu tracimy drogi czas na plotki,
Gdy trzeba jak najśpieszniej znaleźć jakie środki
Na łotra, co z pewnością nie bawi się w żarty.
DAMIS
Jak to? On by śmiał stanąć do walki otwartej?!
ELMIRA
Nie sądzę, by te groźby cel odniosły jaki163:
Zbyt jawne niewdzięczności w nich widne poszlaki.
KLEANT
do Orgona
Nie licz na to; on znajdzie sprężyny najskrytsze,
By poprzeć to, co uknuł przeciw wam tak chytrze —
I na słabszych dowodach nieraz zdrada zwykła
Motać sieć, której potem nikt już nie rozwikła.
Powtarzam ci raz jeszcze: gdy tą bronią włada,
Łagodzić go koniecznie, nie drażnić wypada.
ORGON
Prawda, ale cóż robić? Bezczelności tyle
Sprawiło, żem o wszystkim zapomniał na chwilę.
KLEANT
Myślę nad wyszukaniem jakiegoś sposobu,
Aby chociaż pozornie pogodzić was obu.
ELMIRA
Gdybym mogła przewidzieć, że tak sprawa stoi,
Nie byłabym kusiła porywczości twojej
I przez...
ORGON
do Doryny, widząc wchodzącego Pana Zgodę
Co chce ten człowiek? Idź, dowiedz się prędko!
Też wybrał się ze swoją do odwiedzin chętką!
SCENA CZWARTA164
Orgon, Pani Pernelle, Elmira, Marianna, Kleant, Damis, Doryna, Pan Zgoda
PAN ZGODA
do Doryny w głębi sceny
Witam cię, droga siostro165! Spraw, dla mej miłości,
Abym mógł mówić z panem!
DORYNA
Pan ma teraz gości
I wątpię, by chciał przyjąć waćpana w tej chwili.
PAN ZGODA
Ależ przyjmie z pewnością, przyjmie jak najmilej!
Widok mój go nie może zranić w żadnym względzie
I z tego, z czym przychodzę, rad niezmiernie będzie,
DORYNA
do Zgody
Pańskie imię?
PAN ZGODA
Oznajmić proszę mu łaskawie,
Że od pana Tartufa w jego własnej sprawie.
DORYNA
do Orgona