Dzieci pana majstra - Zofia Rogoszówna (biblioteki online TXT) 📖
Dzieci pana majstra (1921) Zofii Rogoszówny to wierszowana opowieść o przygodach szóstki rozbrykanych potomków majstra Tygodnia i Imć Niedzieli z bardzo wątpliwym z dzisiejszego punktu widzenia przesłaniem: „Cudza własność to rzecz święta”.
Strach przed karą ze strony ojca — pijaka i gwałtownika — oraz nieprzewidywalnej matki sprawia, że wesoła gromadka wyrusza w świat i trafia do zaczarowanego ogrodu Cud-królewny. Tam, ulegając pokusie (ale przede wszystkim pod wpływem głodu!), rzuca się łapczywie na bogactwo owoców wszelkich. W porządku, za stratowanie krzewy i trawy, za połamane gałęzie dzieciakom należała się reprymenda, ale żeby zaraz zamieniać je w świnki?!
Opowieść Rogoszówny ratują anarchiczne skłonności dzieciarni, pewien rys ekologiczny (i miłość do świnek!), a także bardzo zabawna postać małej bohaterki — Sobótki, zdrobniale: Butki.
- Autor: Zofia Rogoszówna
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Dzieci pana majstra - Zofia Rogoszówna (biblioteki online TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Zofia Rogoszówna
1. imć (daw.) — skrócona forma grzecznościowego „jej/jego miłość”, „jej-/jegomość”. [przypis edytorski]
2. duchem (daw.) — szybko, bez zwłoki. [przypis edytorski]
3. chwat (daw.) — ktoś dzielny, odważny, zaradny. [przypis edytorski]
4. antałek — beczułka na wino lub piwo. [przypis edytorski]
5. cal — jednostka miary (2,54 cm) dziś używana już tylko w krajach anglosaskich. [przypis edytorski]
6. trzewik (daw.) — but. [przypis edytorski]
7. wieść prym — być w czymś pierwszym, przewodzić. [przypis edytorski]
8. toż — tu: przecież. [przypis edytorski]
9. gagatek — ziółko, ananas. [przypis edytorski]
10. mocium panie (daw.) — zniekształcona forma grzecznościowego „miłościwy panie”. [przypis edytorski]
11. bez mitręgi — bez zwłoki. [przypis edytorski]
12. basarunek (daw.) — lanie. [przypis edytorski]
13. na toż (daw.) — po to. [przypis edytorski]
14. waćpan (daw.) — forma skrócona od „waszmość pan”. [przypis edytorski]
15. waść (daw.) — skrócona forma grzecznościowego „wasza miłość”. [przypis edytorski]
16. duszko (daw.) — zwrot wskazujący na serdeczne uczucia wobec drugiej osoby (dziś powiedzielibyśmy: „skarbie”, „kochanie”). [przypis edytorski]
17. nadto — tu: za bardzo. [przypis edytorski]
18. dyscyplina — tu: rózga. [przypis edytorski]
19. traktament (daw.) — tu: sposób potraktowania. [przypis edytorski]
20. dziatki (daw.) — dzieci. [przypis edytorski]
21. przycupły — dziś popr.: przycupnęły. [przypis edytorski]
22. było strachu trocha (daw.) — było strachu trochę. [przypis edytorski]
23. strapienie — zmartwienie, kłopot. [przypis edytorski]
24. wdawać się — tu: zadawać się. [przypis edytorski]
25. z szkrabami — dziś popr.: ze szkrabami. [przypis edytorski]
26. z śmiechem — ze śmiechem. [przypis edytorski]
27. przecie (daw.) — przecież. [przypis edytorski]
28. Wiwat — okrzyk radości. [przypis edytorski]
29. kontusz (daw.) — staropolski strój męski. [przypis edytorski]
30. roztargać się — tu: podrzeć się, rozedrzeć się. [przypis edytorski]
31. hajdawery (daw.) — szerokie spodnie. [przypis edytorski]
32. zaczem (daw.) — dlatego, skutkiem tego. [przypis edytorski]
33. ambaras (daw.) — kłopot. [przypis edytorski]
34. do dom — dziś popr.: do domu. [przypis edytorski]
35. gdzie — dziś popr.: gdzieś. [przypis edytorski]
36. ócz — dziś popr.: oczu. [przypis edytorski]
37. pokotem — jedno obok drugiego, razem. [przypis edytorski]
38. gawron był i wrona — gawron i wrona to dwa różne gatunki ptaków, choć oba należą do rodziny krukowatych. [przypis edytorski]
39. nastawia — dziś popr.: nadstawia. [przypis edytorski]
40. łapie — zarówno wrony, jak i gawrony mają raczej nogi i pazury niż łapy. [przypis edytorski]
41. mores — karność. [przypis edytorski]
42. basy (daw.) — lanie. [przypis edytorski]
43. dzierlatka — tu: gatunek skowronka. [przypis edytorski]
44. skroić kurtę (daw.) — obić kogoś. [przypis edytorski]
45. zawracać się — dziś popr.: zawrócić, wrócić. [przypis edytorski]
46. popod (daw.) — pod. [przypis edytorski]
47. kto — tu dziś popr.: ktoś. [przypis edytorski]
48. nuż (daw.) — wyraz niepewności, podejrzliwości. [przypis edytorski]
49. jakie — dziś popr.: jakieś. [przypis edytorski]
50. podwoje — wielkie, dwuskrzydłowe drzwi. [przypis edytorski]
51. kto — tu dziś popr.: ktoś. [przypis edytorski]
52. co — tu dziś popr.: coś. [przypis edytorski]
53. hurmem (daw.) — wszyscy razem, kupą. [przypis edytorski]
54. pięście — dziś popr.: pięści. [przypis edytorski]
55. wyspina — dziś popr.: wspina. [przypis edytorski]
56. junak — śmiałek, odważny chłopak. [przypis edytorski]
57. pacierz — dawniej także jednostka czasu (tyle, ile trzeba, żeby odmówić chrześcijańską modlitwę Ojcze nasz). [przypis edytorski]
58. parobek — dawniej robotnik, którego zatrudniano do pracy w gospodarstwie. [przypis edytorski]
59. zmilkły — dziś popr.: zamilkły. [przypis edytorski]
60. pisły — dziś popr.: pisnęły. [przypis edytorski]
61. dzióbły — dziś popr.: dziobnęły. [przypis edytorski]
62. ze czcią — dziś popr.: z czcią. [przypis edytorski]
63. winograd (daw.) — winorośl. [przypis edytorski]
64. wyroić — tu: wyobrazić sobie. [przypis edytorski]
65. z zdziwioną — dziś popr.: ze zdziwioną. [przypis edytorski]
66. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
67. kraśny (daw.) — tu: czerwony. [przypis edytorski]
68. chichotek — dziś popr.: chichotków. [przypis edytorski]
69. krygi (daw.) — przesadne, przerysowane ruchy. [przypis edytorski]
70. zgniewana — dziś popr.: zagniewana. [przypis edytorski]
71. wrzasła — dziś popr.: wrzasnęła. [przypis edytorski]
72. wprzódy (daw.) — wcześniej, najpierw. [przypis edytorski]
73. cieką — dziś popr.: ciekną. [przypis edytorski]
74. krużganek — otwarty korytarz wokół dziedzińca (czyli podwórza) dużej budowli. [przypis edytorski]
75. mikrob — najmniejszy organizm żywy. [przypis edytorski]
76. karlik — tu: mały skrzat, karzełek. [przypis edytorski]
77. kędy (daw.) — tu: gdzie. [przypis edytorski]
78. pierwej (daw.) — najpierw. [przypis edytorski]
79. utseć nosa — dziś raczej: wytrzeć nos; wyrażenie „utrzeć nosa” ma współcześnie inne znaczenie: ’dać komuś nauczkę’. [przypis edytorski]
80. zadźwięknąć (daw.) — zadźwięczeć. [przypis edytorski]
81. przypiecek — w starych domach siedzisko wokół pieca. [przypis edytorski]
82. pomadka — tu w zn.: miękki cukierek. [przypis edytorski]
83. wykrzyk (daw.) — okrzyk. [przypis edytorski]
84. przycupła — dziś popr.: przycupnęła. [przypis edytorski]
85. z swawolnym — dziś popr.: ze swawolnym. [przypis edytorski]
86. czeladnik — rzemieślnik, który przestał być uczniem, ale jeszcze nie jest majstrem. [przypis edytorski]
87. snać, snadź (daw.) — widać, widocznie. [przypis edytorski]
88. do tata — dziś popr.: do taty. [przypis edytorski]
89. klasła — dziś popr.: klasnęła. [przypis edytorski]
90. ciżma (daw.) — miękki bucik. [przypis edytorski]
91. skonfundowany — tu: zawstydzony. [przypis edytorski]
92. z złotą — dziś popr.: ze złotą. [przypis edytorski]
93. jaskrawie — dziś popr.: jaskrawo. [przypis edytorski]
94. hołupiec, hołubiec — figura taneczna w tańcach ludowych. [przypis edytorski]
95. basałyk (daw.) — psotne dziecko. [przypis edytorski]
96. bagatela — tu: nic ważnego. [przypis edytorski]
97. pan dobrodziej (daw.) — zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]
98. Tatarzy — nazwa ludów tureckich; w XV–XVII wieku Tatarzy najeżdżali tereny należące wówczas do Polski, rabowali bogactwa i uprowadzali mieszkańców. [przypis edytorski]
99. rękę skinie — dziś raczej: ręką skinie. [przypis edytorski]
100. wzbudzić — tu w dawnym znaczeniu: zbudzić. [przypis edytorski]
101. jękły — dziś popr.: jęknęły. [przypis edytorski]
102. bęcwałek — głuptasek. [przypis edytorski]
103. szczebiota — dziś popr.: szczebiocze. [przypis edytorski]
104. opłakuje — prawdopodobnie błąd autorki albo zecera, wydaje się bowiem, że powinno być: opłakują (dzieci). [przypis edytorski]
105. krumkają — dziś popr.: chrumkają. [przypis edytorski]
106. wisus (daw.) — urwis. [przypis edytorski]
107. pisły — dziś popr.: pisnęły. [przypis edytorski]
108. kusy — krótki; tu: bez ogona. [przypis edytorski]
109. jękła — dziś popr.: jęknęła. [przypis edytorski]
110. co — tu dziś popr.: coś. [przypis edytorski]
111. kobierzec — gruba tkanina, którą ozdabiano ściany lub przykrywano podłogi. [przypis edytorski]
112. z ścian — dziś popr.: ze ścian. [przypis edytorski]
113. siedm — dziś popr.: siedem. [przypis edytorski]
114. okola — dziś popr.: okala. [przypis edytorski]
115. ócz — dziś popr.: oczu. [przypis edytorski]
116. jaki — dziś popr.: jakiś. [przypis edytorski]
117. ciszkiem (daw.) — po cichu. [przypis edytorski]
118. piernat — tu: materac. [przypis edytorski]
119. Antoni z Padwy święty — Antonii Padewski, właśc. Fernando Martins de Bulhões (1195–1231), święty Kościoła katolickiego i patron rzeczy zgubionych. [przypis edytorski]
120. owładło — dziś popr.: owładnęło. [przypis edytorski]
121. z szczęścia — dziś popr.: ze szczęścia. [przypis edytorski]
122. bałamutnie — tu: mętnie, niejasno. [przypis edytorski]
123. litania — rodzaj modlitwy. [przypis edytorski]
124. Różaniec — tu: modlitwa w Kościele katolickim. [przypis edytorski]
125. kompanija — dziś popr.: kompania. [przypis edytorski]
126. we dwa — dziś popr.: w dwa. [przypis edytorski]
127. w animuszu — pobudzony, energicznie. [przypis edytorski]
128. lice (daw.) — lico, twarz. [przypis edytorski]
129. zalać (...) pałę (pot.) — upić się. [przypis edytorski]
130. kto — tu dziś popr.: ktoś. [przypis edytorski]
131. wnyki (daw.) — lanie. [przypis edytorski]
132. rwetes — hałas, zamieszanie. [przypis edytorski]
133. szczeć — szczecina. [przypis edytorski]
134. zbiera — dziś popr.: wzbiera. [przypis edytorski]
135. okowita (daw.) — wódka. [przypis edytorski]
136. hukło —
Uwagi (0)